Samenvatting master 1.1 hechten
Week 1................................................................................................................................................................... 1
H2 uit Hechten, menselijke emoties, relaties en ontwikkeling – van Van der Horst et al 2024...........................2
Artikel van Van der Horst & Van der Veer (2008) – Veranderende opvattingen over kinderen in ziekenhuizen
(1940–1970). Een heroverweging van de invloed van Bowlby en Robertson.....................................................6
H1 van Psychology of Attachement – Duschinksy et al. 2024.............................................................................9
H2 van Psychology of Attachement – Duschinksy et al. 2024...........................................................................12
Week 2.................................................................................................................................................................15
H3 uit Hechten, menselijke emoties, relaties en ontwikkeling – Van der Horst et al 2024................................15
H9 uit Hechten, menselijke emoties, relaties en ontwikkeling – Van der Horst et al 2024................................18
H3 van Psychology of Attachement – Duschinksy et al. 2024...........................................................................21
H4 van Psychology of Attachement – Duschinksy et al. 2024...........................................................................23
Artikel Hammarlund et al. 2022.......................................................................................................................26
Artikel Madigan et al 2023...............................................................................................................................29
Week 3.................................................................................................................................................................34
Artikel Madigan et al 2024...............................................................................................................................34
Artikel Mesmen et al. 2016..............................................................................................................................39
Artikel Mesmen & Emmen 2021 – H5 Cultural perspectives on parenting.......................................................44
H4 uit Hechten, menselijke emoties, relaties en ontwikkeling – Van der Horst et al 2024................................48
H7 uit Hechten, menselijke emoties, relaties en ontwikkeling – Van der Horst et al 2024................................50
Week 4.................................................................................................................................................................53
H5 uit Hechten, menselijke emoties, relaties en ontwikkeling – Van der Horst et al 2024................................53
Artikel Luijk et al. 2020.....................................................................................................................................56
Artikel Luijk, Beijers en Rosmalen (2020).........................................................................................................58
Artikel Luijk 2024.............................................................................................................................................59
Artikel Luijk & Roseboom (in press)..................................................................................................................61
Artikel Möller et al 2019...................................................................................................................................63
Artikel Kuroda et al. 2022.................................................................................................................................67
Artikel Rheinheimer et al. 2022........................................................................................................................71
Week 5.................................................................................................................................................................75
H5 van Psychology of Attachement – Duschinksy et al. 2024...........................................................................75
H6 van Psychology of Attachement – Duschinksy et al. 2024...........................................................................79
H10 uit Hechten, menselijke emoties, relaties en ontwikkeling – Van der Horst et al 2024..............................83
Artikel Bakermans-Kranenburg et al. 2024......................................................................................................85
Week 1
H1 uit Hechten, menselijke emoties, relaties en ontwikkeling – Van der Horst et al 2024
1
,Hechting balans tussen verbondenheid (relaties / steun) en autonomie (zelfstandigheid / eigen identiteit). Dit is
belangrijk bij de sociaal-emotionele ontwikkeling van kinderen en het aangaan en onderhouden van intieme relaties en
emotieregulatie over de gehele levenspanne.
Tijdens de eenkennigheidsfase (vanaf 1 jaar) richt een kind zich steeds meer op één verzorger. Dit contact wordt gebruikt
om te leren over sociale situaties (social referencing) en de wereld te ontdekken waarbij de verzorger als veilige haven en
veilige basis wordt gebruikt. Deze vroege ervaringen worden geïnternaliseerd in het interne werkmodel. Dit zijn
verwachtingen over de beschikbaarheid van anderen en overtuigingen over de eigenwaarde.
Emotieregulatie wordt bepaald door 1) individuele kenmerken/vaardigheden zoals impulscontrole en vermogen tot
relativeren en door 2) de interacties met de omgeving zoals de warmte, stemgebruik en ademhaling van de ouder
waardoor de baby kalmeert.
Dit heet ook wel dyadische regulatie= het reguleren van emoties in de interactie met een ander.
Opvoedingsonzekerheid= ouders zijn niet per se ongerust, maar willen
graag advies van een expert over hoe ze een ervaren probleem kunnen
aanpakken. Ze hebben betrekking op specifieke praktische problemen in
de opvoeding zoals slapen of voeding.
- Pedagogische ondersteuning het normaliseren en informeren
over de ervaren opvoedproblemen.
Opvoedingsspanning= langere tijd sprake van opvoedingsproblemen en
ongerustheid, ouders zijn vaak onzeker over hun opvoedvaardigheden of
voelen schuldig dat ze een opvoedprobleem niet kunnen oplossen.
- Pedagogische ondersteuning (Laagdrempelige) advisering en ondersteuning om spanning en ongerustheid bij
ouders weg te nemen.
Opvoedingscrisis= problemen en spanningen stapelen zich meer op. Ouders voelen zich vaak onmachtig en incompetent
en meer intensieve hulp is nodig om problemen op te lossen.
- Meer intensieve hulp, VB pedagogische ondersteuning in thuissituatie via wijkteam.
Opvoedingsnood= langere tijd complexe problemen, situatie als uitzichtloos ervaren, ernstige gedrags- en
opvoedproblemen.
- Pedagogische ondersteuning inzetten van complexe zorg via gespecialiseerde jeugdzorg.
Volgens Blokland (2022) is pedagogische adviseren enkel zinvol bij opvoedingsonzekerheid en -spanning. In dit boek
betogen de auteurs dat pedagogische ondersteuning over het gehele spectrum wenselijk is.
H2 uit Hechten, menselijke emoties, relaties en ontwikkeling – van Van der Horst et al 2024
2
, De gehechtheidstheorie (Bowlby, Ainsworth en Blatz (Security Theory)) geeft een verklaring voor het bestaan en ontstaan
van de band tussen het kind en de ouder/verzorgers en wordt verondersteld dat verstoringen van deze relatie (vooral
tijdens vroege kindertijd) blijvende gevolgen kan hebben voor de psychische en sociale ontwikkeling.
Einde van 19e eeuw verbeterde de volksgezondheid in het westen (dalende sterftecijfer) waardoor er meer aandacht was
voor geestelijke gezondheid de Mental Hygiene Movement. Deze bewegingen beoogde psychische gezondheid te
bevorderen door o.a. zo vroeg mogelijk, liefst in de kindertijd, te beginnen met het voorkomen van mentale problemen.
Einde van 19e eeuw ontstond de Child Study Movement (Stanley Hall) waarbij leraren, maatschappelijke werkers en
moeders werden gevraagd om kennis over de ontwikkeling van kinderen te verzamelen en te delen. Tijdens deze periode
ontstond ook de psychoanalyse van Sigmund Freud. Deze theorie verondersteld dat psychische problemen van
volwassenen konden worden herleid naar (echte of ingebeelde) gebeurtenissen uit de kindertijd.
Standpunt Blatz menselijk gedrag en de ontwikkeling daarvan kan het beste begrepen worden in termen van
aanpassingen aan de steeds veranderende omgeving. Dit was in tegenstrijd met de opvattingen van die tijd, waarbij het
kind als passieve ontvangers van stimuli werd gezien (volgens behaviorisme) en van onbewuste seksuele en agressieve
driften (volgens psychoanalyse).
Blatz was tegenstander van Freud, hij geloofde niet dat gedachten of wensen onbewust konden zijn. Het verlangen naar
verandering in Blatz zijn theorie is origineel en veroorzaakt exploratie.
Blatz stelde dat kinderen onderhevig zijn aan een voortdurende cycli van appetides (verlangens) die bevredigd moeten
worden zoals honger, dorst, slapen, ontlasting, spel en de behoefte aan verandering. De cycli zijn voortdurend waardoor
het kind steeds opnieuw inspanning levert en leert om de behoeftes te vervullen. Volgens Blatz moeten ouders het kind
hierbij begeleiden (vertrouwen en verbondenheid zijn belangrijk).
Security= (zelf)vertrouwen, (zelf)verzekerdheid en de afwezigheid van angst. Het is geen stabiele persoonskenmerk maar
kan verschillen over de tijd en op verschillende gebieden. De ontwikkeling van security verloopt in verschillende fasen.
Kinderen beginnen volledig afhankelijk van hun ouders. Naarmate zij zich
ontwikkelen en vertrouwen dat hun ouder er altijd voor hen zal zijn, wordt de
afhankelijkheid secure en voelen kinderen zich genoeg op hun gemak om de
omgeving te verkennen zolang de ouder op de achtergrond aanwezig is (veilige
basis).
Tijdens de exploratie leren kinderen vaardigheden en kennis, dat nodig is om
op zichzelf te vertrouwen zodat ze zich secure voelen. Idealiter zal deze
voortdurende exploratie (wat komt door de continue behoefte aan
verandering) leiden tot independent security (onafhankelijk van andere personen).
Mensen die uiteindelijk niet voldoende geleerd hebben en over onvoldoende vaardigheden beschikken op een bepaald
gebied voelen zich dus niet independent secure. Een alternatieve vorm van security is dan (adult) dependent security. Dit
is een gevoel van security dat afhankelijk is van de beschikbaarheid van de ander iemand heeft zodanig veel
vertrouwen in een ander om voor hem op te lossen wat hem zelf niet lukt.
3
Week 1................................................................................................................................................................... 1
H2 uit Hechten, menselijke emoties, relaties en ontwikkeling – van Van der Horst et al 2024...........................2
Artikel van Van der Horst & Van der Veer (2008) – Veranderende opvattingen over kinderen in ziekenhuizen
(1940–1970). Een heroverweging van de invloed van Bowlby en Robertson.....................................................6
H1 van Psychology of Attachement – Duschinksy et al. 2024.............................................................................9
H2 van Psychology of Attachement – Duschinksy et al. 2024...........................................................................12
Week 2.................................................................................................................................................................15
H3 uit Hechten, menselijke emoties, relaties en ontwikkeling – Van der Horst et al 2024................................15
H9 uit Hechten, menselijke emoties, relaties en ontwikkeling – Van der Horst et al 2024................................18
H3 van Psychology of Attachement – Duschinksy et al. 2024...........................................................................21
H4 van Psychology of Attachement – Duschinksy et al. 2024...........................................................................23
Artikel Hammarlund et al. 2022.......................................................................................................................26
Artikel Madigan et al 2023...............................................................................................................................29
Week 3.................................................................................................................................................................34
Artikel Madigan et al 2024...............................................................................................................................34
Artikel Mesmen et al. 2016..............................................................................................................................39
Artikel Mesmen & Emmen 2021 – H5 Cultural perspectives on parenting.......................................................44
H4 uit Hechten, menselijke emoties, relaties en ontwikkeling – Van der Horst et al 2024................................48
H7 uit Hechten, menselijke emoties, relaties en ontwikkeling – Van der Horst et al 2024................................50
Week 4.................................................................................................................................................................53
H5 uit Hechten, menselijke emoties, relaties en ontwikkeling – Van der Horst et al 2024................................53
Artikel Luijk et al. 2020.....................................................................................................................................56
Artikel Luijk, Beijers en Rosmalen (2020).........................................................................................................58
Artikel Luijk 2024.............................................................................................................................................59
Artikel Luijk & Roseboom (in press)..................................................................................................................61
Artikel Möller et al 2019...................................................................................................................................63
Artikel Kuroda et al. 2022.................................................................................................................................67
Artikel Rheinheimer et al. 2022........................................................................................................................71
Week 5.................................................................................................................................................................75
H5 van Psychology of Attachement – Duschinksy et al. 2024...........................................................................75
H6 van Psychology of Attachement – Duschinksy et al. 2024...........................................................................79
H10 uit Hechten, menselijke emoties, relaties en ontwikkeling – Van der Horst et al 2024..............................83
Artikel Bakermans-Kranenburg et al. 2024......................................................................................................85
Week 1
H1 uit Hechten, menselijke emoties, relaties en ontwikkeling – Van der Horst et al 2024
1
,Hechting balans tussen verbondenheid (relaties / steun) en autonomie (zelfstandigheid / eigen identiteit). Dit is
belangrijk bij de sociaal-emotionele ontwikkeling van kinderen en het aangaan en onderhouden van intieme relaties en
emotieregulatie over de gehele levenspanne.
Tijdens de eenkennigheidsfase (vanaf 1 jaar) richt een kind zich steeds meer op één verzorger. Dit contact wordt gebruikt
om te leren over sociale situaties (social referencing) en de wereld te ontdekken waarbij de verzorger als veilige haven en
veilige basis wordt gebruikt. Deze vroege ervaringen worden geïnternaliseerd in het interne werkmodel. Dit zijn
verwachtingen over de beschikbaarheid van anderen en overtuigingen over de eigenwaarde.
Emotieregulatie wordt bepaald door 1) individuele kenmerken/vaardigheden zoals impulscontrole en vermogen tot
relativeren en door 2) de interacties met de omgeving zoals de warmte, stemgebruik en ademhaling van de ouder
waardoor de baby kalmeert.
Dit heet ook wel dyadische regulatie= het reguleren van emoties in de interactie met een ander.
Opvoedingsonzekerheid= ouders zijn niet per se ongerust, maar willen
graag advies van een expert over hoe ze een ervaren probleem kunnen
aanpakken. Ze hebben betrekking op specifieke praktische problemen in
de opvoeding zoals slapen of voeding.
- Pedagogische ondersteuning het normaliseren en informeren
over de ervaren opvoedproblemen.
Opvoedingsspanning= langere tijd sprake van opvoedingsproblemen en
ongerustheid, ouders zijn vaak onzeker over hun opvoedvaardigheden of
voelen schuldig dat ze een opvoedprobleem niet kunnen oplossen.
- Pedagogische ondersteuning (Laagdrempelige) advisering en ondersteuning om spanning en ongerustheid bij
ouders weg te nemen.
Opvoedingscrisis= problemen en spanningen stapelen zich meer op. Ouders voelen zich vaak onmachtig en incompetent
en meer intensieve hulp is nodig om problemen op te lossen.
- Meer intensieve hulp, VB pedagogische ondersteuning in thuissituatie via wijkteam.
Opvoedingsnood= langere tijd complexe problemen, situatie als uitzichtloos ervaren, ernstige gedrags- en
opvoedproblemen.
- Pedagogische ondersteuning inzetten van complexe zorg via gespecialiseerde jeugdzorg.
Volgens Blokland (2022) is pedagogische adviseren enkel zinvol bij opvoedingsonzekerheid en -spanning. In dit boek
betogen de auteurs dat pedagogische ondersteuning over het gehele spectrum wenselijk is.
H2 uit Hechten, menselijke emoties, relaties en ontwikkeling – van Van der Horst et al 2024
2
, De gehechtheidstheorie (Bowlby, Ainsworth en Blatz (Security Theory)) geeft een verklaring voor het bestaan en ontstaan
van de band tussen het kind en de ouder/verzorgers en wordt verondersteld dat verstoringen van deze relatie (vooral
tijdens vroege kindertijd) blijvende gevolgen kan hebben voor de psychische en sociale ontwikkeling.
Einde van 19e eeuw verbeterde de volksgezondheid in het westen (dalende sterftecijfer) waardoor er meer aandacht was
voor geestelijke gezondheid de Mental Hygiene Movement. Deze bewegingen beoogde psychische gezondheid te
bevorderen door o.a. zo vroeg mogelijk, liefst in de kindertijd, te beginnen met het voorkomen van mentale problemen.
Einde van 19e eeuw ontstond de Child Study Movement (Stanley Hall) waarbij leraren, maatschappelijke werkers en
moeders werden gevraagd om kennis over de ontwikkeling van kinderen te verzamelen en te delen. Tijdens deze periode
ontstond ook de psychoanalyse van Sigmund Freud. Deze theorie verondersteld dat psychische problemen van
volwassenen konden worden herleid naar (echte of ingebeelde) gebeurtenissen uit de kindertijd.
Standpunt Blatz menselijk gedrag en de ontwikkeling daarvan kan het beste begrepen worden in termen van
aanpassingen aan de steeds veranderende omgeving. Dit was in tegenstrijd met de opvattingen van die tijd, waarbij het
kind als passieve ontvangers van stimuli werd gezien (volgens behaviorisme) en van onbewuste seksuele en agressieve
driften (volgens psychoanalyse).
Blatz was tegenstander van Freud, hij geloofde niet dat gedachten of wensen onbewust konden zijn. Het verlangen naar
verandering in Blatz zijn theorie is origineel en veroorzaakt exploratie.
Blatz stelde dat kinderen onderhevig zijn aan een voortdurende cycli van appetides (verlangens) die bevredigd moeten
worden zoals honger, dorst, slapen, ontlasting, spel en de behoefte aan verandering. De cycli zijn voortdurend waardoor
het kind steeds opnieuw inspanning levert en leert om de behoeftes te vervullen. Volgens Blatz moeten ouders het kind
hierbij begeleiden (vertrouwen en verbondenheid zijn belangrijk).
Security= (zelf)vertrouwen, (zelf)verzekerdheid en de afwezigheid van angst. Het is geen stabiele persoonskenmerk maar
kan verschillen over de tijd en op verschillende gebieden. De ontwikkeling van security verloopt in verschillende fasen.
Kinderen beginnen volledig afhankelijk van hun ouders. Naarmate zij zich
ontwikkelen en vertrouwen dat hun ouder er altijd voor hen zal zijn, wordt de
afhankelijkheid secure en voelen kinderen zich genoeg op hun gemak om de
omgeving te verkennen zolang de ouder op de achtergrond aanwezig is (veilige
basis).
Tijdens de exploratie leren kinderen vaardigheden en kennis, dat nodig is om
op zichzelf te vertrouwen zodat ze zich secure voelen. Idealiter zal deze
voortdurende exploratie (wat komt door de continue behoefte aan
verandering) leiden tot independent security (onafhankelijk van andere personen).
Mensen die uiteindelijk niet voldoende geleerd hebben en over onvoldoende vaardigheden beschikken op een bepaald
gebied voelen zich dus niet independent secure. Een alternatieve vorm van security is dan (adult) dependent security. Dit
is een gevoel van security dat afhankelijk is van de beschikbaarheid van de ander iemand heeft zodanig veel
vertrouwen in een ander om voor hem op te lossen wat hem zelf niet lukt.
3
