Samenvatting Biologie Leerdoelen | Bloedsomloop

Biologie Leerlijn:
1. Je kunt de bouw, werking en functie van de bloedsomloop met
hart en bloedvaten van de mens beschrijven.
De menselijke bloedsomloop bestaat uit:
 Kleine bloedsomloop – het bloed dat via het hart naar de longen en
weer terug wordt gepompt
 Grote bloedsomloop – het bloed dat via het hart naar de rest van de
organen en lichaam wordt gepompt
 Dubbele bloedsomloop – de grote en kleine bloedsomloop samen,
dit betekent dat hetzelfde bloed 2x door het hart gaat
(rechterharthelft -> longen -> linkerharthelft -> orgaan of
lichaamsdeel
 Gesloten bloedsomloop - alle bloedvaten zijn verbonden met elkaar
en het bloed blijft in de vaten.
Een dubbele en gesloten bloedsomloop maakt het mogelijk om snel en
gericht veel zuurstofrijk bloed naar de hersenen en spieren te brengen.

Bloed door het hart:
Zuurstofarm bloed via onderste/bovenste holle ader -> rechterboezem ->
hart-/halvemaanvormige kleppen openen -> rechterkamer -> hartkleppen
dicht & longslagader kleppen openen -> longslagader -> longen ->
zuurstofarm wordt zuurstofrijk bloed -> longader -> linkerboezem ->
hartkleppen openen -> linkerkamer -> aortakleppen openen -> aorta
2. Je kunt de embryonale bloedsomloop van de mens toelichten
en verschillen en overeenkomsten benoemen met de
bloedsomloop na de geboorte.
Embroynaal:
 Enkele bloedsomloop
 Zuurstof en voedingsstoffen komt via navelstreng uit de placenta
Zuurstofrijk bloed (van moeder) mengt zich met zuurstofarm bloed (van
baby) in de lever en onderste holle ader.
Via het ovale venster (foramen ovale) stroomt bloed van de rechter naar
de linkerboezem. De ductus Botalli is een verbinding tussen de
longslagader en de aorta, van de kleine naar de grote bloedsomloop. Zo
kan het gemengde bloed rechtstreeks de grote bloedsomloop instromen,
de longen hebben het namelijk nog niet nodig.

Na geboorte:
 Dubbele bloedsomloop
 Zuurstof via de longen
De navelstreng wordt afgebonden, er komt geen bloed meer doorheen en
het verschrompelt. De foramen ovale en de ductus Botalli sluiten allebei na
de geboorte, zuurstofrijk bloed komt nu via de longen.
3. Je weet dat niet alle dieren een zelfde bloedsomloop hebben
en kunt een paar voorbeelden geven.
Insecten hebben een open bloedsomloop. Er is één bloedvat met
hartkamers die het bloed naar de kop toe pompt, waar het de organen en
weefsels omspoelt, via openingetjes in de hartbuis wordt het bloed weer
opgezogen.

, Vissen hebben net als ons een gesloten bloedsomloop, maar ze hebben
wel een enkele bloedsomloop. Het hart heeft één boezem en één kamer,
het bloed neemt zuurstof op via de kieuwen en gaat zo naar de kop en de
rest van het lichaam.
4. Je kunt het ontstaan en de functie van bloeddruk uitleggen.
Bloeddruk ontstaat door het samentrekken van de gespierde hartkamers.
Bij de kamersystole (bloed van kamer de slagader in) rekken de wanden
van de slagaders een beetje uit. Door de samentrekking van de kamers
(kamersystole) en pompdruk van het hart gaat de bloeddruk in de
slagaders tijdelijk omhoog. Dit is de systolische druk (bovendruk).
Als de slagaderkleppen dan sluiten, veert de slagaderwand terug, dit zorgt
voor een korte drukverhoging.
De basiswaarde van bloeddruk is de diastolische druk (onderdruk). Dat is
de bloeddruk tijdens de diastole (kamers ontspannen). De
slagaderwanden zijn dan weer in hun oude vorm. Je kunt de uitrekking van
de slagaderwanden voelen als halsslag of polsslag.

Bloeddruk wordt gemeten in pascal. Bij het hart is de bloeddruk het
hoogst. De druk neemt af door de weerstand van de bloedvaten hoe
verder je van het hart vandaan bent.

5. Je kunt de regeling van de hartslagfrequentie uitleggen.
De hartslagfrequentie, oftewel hartritme wordt bepaald door het ritme van
het samentrekken van de verschillende hartdelen. Wanneer de
sinusknoop een prikkel doorgeeft, trekken de boezems samen. Dan komt
de prikkel bij de AV-knoop die het doorgeeft met een vertraging van 0,15
seconde, zodat de kamers iets daarna pas samentrekken.
(Als het meteen zou samentrekken zou niet al het bloed goed
weggepompt worden en krijgt je lichaam te weinig bloed aangevoerd per
pomp.
De bundel van His komt voort uit de AV-knoop, die de prikkel weer
doorgeeft. Zo komen de prikkels bij de Purkinjevezels, die over de wand
van alleen de kamers lopen. Dan trekken de kamers samen.
6. Je kunt de relatie tussen de bouw van hart en bloedvaten en
hun functie beschrijven en de relatie tussen de bouw en
werking uitleggen.
De boezems zijn reservoir voor het bloed, om deze door te laten stromen
naar de kamers. De kamers zijn gespierder en groter om met kracht veel
bloed naar de slagaders te kunnen pompen.

De slagaders zijn het grootst, omdat daar bij inspanning snel en veel O2-
rijk bloed naar de spieren moet kunnen.
Slagader, arterie:
 Dikke gespierde wand – niet makkelijk kapot te maken
 Diep in het lichaam – belangrijke vaten
 Elastisch – om hoge bloeddruk aan te kunnen
 Bevatten kringspiertjes om de vaten heen
Ader, arteriole, vene:
 Dunne spierlaag
 Grote doorsnede – hierdoor laagste bloeddruk