Inhoudsopgave boek CGT
H2. Overzicht van de behandeling Blz. 1 t/m 6
H3. Cognitieve conceptualisatie Blz. 7 t/m 11
H6. Gedragsactivatie Blz. 12 t/m 15
H9. Het identificeren van automatische gedachten Blz. 16 t/m 19
H10. Het identificeren van emoties Blz. 20
H11. Het evalueren van automatische gedachten Blz. 21 t/m 24
H12. Reageren op automatische gedachten Blz. 25 t/m 26
H13. Het identificeren en veranderen van tussenliggende overtuigingen Blz. 27 t/m 31
H14. Het identificeren en veranderen van kernovertuigingen Blz. 32 t/m 35
H15. Aanvullende cognitieve en gedragsmatige technieken Blz. 36 t/m 38
H17. Huiswerk Blz. 39 t/m 43
,H2. Overzicht van de behandeling
Aantal belangrijke elementen die deel uitmaken van elke therapiesessie:
- Ontwikkelen van therapeutische samenwerkingsrelatie
- Plannen van de behandeling en het structureren van sessies
- Het identificeren en reageren op disfunctionele cognities
- Benadrukken van positieve aspecten
- Stimuleren van cognitieve en gedragsveranderingen in de periode tussen de sessies
(huiswerk)
- Ontwikkelen van therapeutische samenwerkingsrelatie
Bij het ontwikkelen van de therapeutische samenwerkingsrelatie is het belangrijk dat:
- Je beschikt over goede counselingsvaardigheden
Je laat voortdurend zien dat je betrokken bent en de patiënt wilt begrijpen d.m.v. uitspraken
die van empathie getuigen, door je woordkeuze, gezichtsuitdrukking en lichaamstaal. Je
behandelt hen zoals jij behandeld zou willen worden. Empathie en inzicht tonen d.m.v. goed
overdachte vragen, overwegingen en uitspraken, waardoor je patiënten zich bevestigd en
begrepen voelen. Boodschappen als:
“Ik wil begrijpen wat je doormaakt en je helpen”
“Ik heb er vertrouwen in date we goed kunnen samenwerken en dat CGT helpt”
“Ik heb andere patiënten met vergelijkbare problemen geholpen”
D.m.v. therapeutische relatie kun je depressieve patiënten op een indirecte wijze helpen.
- Ze krijgen het gevoel sympathiek te zijn als je je warm, vriendelijk en belangstellend
gedraagt.
- Ze voelen zich minder alleen als je het samenwerkingsproces beschrijft waarbij jullie
samen problemen oplossen en doelen realiseren.
- Ze worden optimistischer als je laat blijken dat je de realistische hoop koestert dat
de behandeling zal helpen.
- Ze krijgen het gevoel dat ze doeltreffend te werk gaan als je ze laat inzien hoeveel zij
bijdragen door problemen op te lossen, huiswerk te maken en andere nuttige dingen
te doen.
Een bekende misvatting over CGT, is dat de vorm op een koude, mechanische manier wordt
toegepast. Dat is niet juist. Het is juist van groot belang om een goede therapeutische
samenwerkingsrelatie te ontwikkelen.
- Je patiënt informeren over je conceptualisatie en behandelplan
Je vertelt je patiënt telkens over je conceptualisatie, jouw idee van wat er aan de hand is en
vraagt dan of deze “aannemelijk klinkt”. Geef na je vragen een beknopte samenvatting en
vraag “Heb ik dat goed begrepen?”. Als je de patiënt feedback ontlokt, wordt de
samenwerkingsrelatie sterker en wordt het mogelijk om de problematiek beter te
conceptualiseren en een effectieve behandeling in te zetten.
- Gezamenlijk beslissingen nemen
Je probeert actief participatie patiënt te stimuleren. Je helpt hen de problemen waarbij ze
hulp nodig hebben op volgorde van belangrijkheid te zetten. Je beschrijft de redenen voor de
1
, interventies en probeert hun instemming te verkrijgen. Je kunt een aantal
zelfhulpactiviteiten voorstellen die ze thuis kunnen uitproberen. Je kijkt hoe ze daarop
reageren. Zo werk je voortdurend als een team samen.
- Om feedback vragen
Je bent gedurende de sessie voortdurend alert op de emotionele reacties van je patiënten, je
let op hun gezichtsuitdrukkingen, lichaamstaal, woordkeuze en de manier waarop ze iets
zeggen. Als je merkt dat patiënten steeds meer overstuur raken, ga je daarop in “Je lijkt
ontdaan. Wat ging er door je heen?”. Belangrijk om patiënten aan te moedigen om feedback
te geven, het probleem te conceptualiseren en een strategie te plannen om het op te lossen.
Als je er niet in slaagt om de negatieve feedback van patiënten te identificeren en aan te
pakken, verklein je de kans dat ze hun problemen oplossen en zich beter gaan voelen.
Daardoor kunnen ze besluiten om de volgende keer niet terug te komen.
Zelfs als je denkt dat de samenwerkingsrelatie goed is, vraag aan het eind van sessies toch
om feedback: “Wat vind je van deze sessie? Heeft je misschien iets dwarsgezeten, iets
waarvan je dacht dat ik het verkeerd begrepen heb? Is er iets wat je de volgende keer anders
wilt doen?”. Door het stellen van dit soort vragen kan de samenwerkingsrelatie aanzienlijk
sterker worden.
- Je aanpak variëren
Meeste patiënten reageren positief als je warm, empathisch en belangstellend bent. Een
enkele patiënt reageert daar echter negatief op. Misschien vindt hij dat je overdreven
zorgzaam bent of te “soft”. Let op emotionele reacties van patiënten tijdens de sessie en stel
vragen over mogelijke problemen, zodat je je aanpak kan aanpassen.
- Help het leed van patiënten te verlichten
Samenwerkingsrelatie versterken door je te gedragen als een effectieve en competente
cognitief gedragstherapeut. De samenwerkingsrelatie versterkt als de symptomen verlicht
worden. Als de samenwerkingsrelatie goed is, verspil je geen tijd en kun je zoveel mogelijk
tijd besteden aan het helpen oplossen van de problemen waar patiënten de komende week
voor komen te staan. Sommige patiënten, vooral met PS, hebben echter geen behoefte aan
een grotere nadruk op samenwerkingsrelatie.
- Plannen van de behandeling en het structureren van sessies
Een belangrijk doel van behandeling: het therapeutisch proces inzichtelijk maken (voor jou
en patiënt). Je probeert zo efficiënt mogelijk te werken, zodat je het leed van de patiënt zo
snel mogelijk kunt verlichten. Als je je aan een standaardformaat houdt (en de patiënt de
therapeutische technieken aanleert), wordt het realiseren van deze doelen makkelijker.
Maar het mag niet op een mechanische of onpersoonlijke manier worden uitgevoerd!
Patiënten voelen zich meer op hun gemak als ze weten wat ze van de therapie kunnen
verwachten, als ze begrijpen wat je van hen vraagt, ze het gevoel hebben dat jullie een team
vormen en ze een concreet beeld hebben van het verloop.
Je begint een sessie te plannen voor de patiënten binnenkomen. Je neemt snel hun dossier
door, kijkt daarbij vooral naar de doelen voor de behandeling, je therapieaantekeningen en
huiswerkopdrachten van de voorgaande sessie. Je hebt een globaal idee over hoe je de
sessie wilt inrichten. Wat je precies tijdens de sessie doet, wordt mede bepaald door de
symptomen van de patiënt, jouw conceptualisatie, de sterkte van de samenwerkingsrelatie,
2
H2. Overzicht van de behandeling Blz. 1 t/m 6
H3. Cognitieve conceptualisatie Blz. 7 t/m 11
H6. Gedragsactivatie Blz. 12 t/m 15
H9. Het identificeren van automatische gedachten Blz. 16 t/m 19
H10. Het identificeren van emoties Blz. 20
H11. Het evalueren van automatische gedachten Blz. 21 t/m 24
H12. Reageren op automatische gedachten Blz. 25 t/m 26
H13. Het identificeren en veranderen van tussenliggende overtuigingen Blz. 27 t/m 31
H14. Het identificeren en veranderen van kernovertuigingen Blz. 32 t/m 35
H15. Aanvullende cognitieve en gedragsmatige technieken Blz. 36 t/m 38
H17. Huiswerk Blz. 39 t/m 43
,H2. Overzicht van de behandeling
Aantal belangrijke elementen die deel uitmaken van elke therapiesessie:
- Ontwikkelen van therapeutische samenwerkingsrelatie
- Plannen van de behandeling en het structureren van sessies
- Het identificeren en reageren op disfunctionele cognities
- Benadrukken van positieve aspecten
- Stimuleren van cognitieve en gedragsveranderingen in de periode tussen de sessies
(huiswerk)
- Ontwikkelen van therapeutische samenwerkingsrelatie
Bij het ontwikkelen van de therapeutische samenwerkingsrelatie is het belangrijk dat:
- Je beschikt over goede counselingsvaardigheden
Je laat voortdurend zien dat je betrokken bent en de patiënt wilt begrijpen d.m.v. uitspraken
die van empathie getuigen, door je woordkeuze, gezichtsuitdrukking en lichaamstaal. Je
behandelt hen zoals jij behandeld zou willen worden. Empathie en inzicht tonen d.m.v. goed
overdachte vragen, overwegingen en uitspraken, waardoor je patiënten zich bevestigd en
begrepen voelen. Boodschappen als:
“Ik wil begrijpen wat je doormaakt en je helpen”
“Ik heb er vertrouwen in date we goed kunnen samenwerken en dat CGT helpt”
“Ik heb andere patiënten met vergelijkbare problemen geholpen”
D.m.v. therapeutische relatie kun je depressieve patiënten op een indirecte wijze helpen.
- Ze krijgen het gevoel sympathiek te zijn als je je warm, vriendelijk en belangstellend
gedraagt.
- Ze voelen zich minder alleen als je het samenwerkingsproces beschrijft waarbij jullie
samen problemen oplossen en doelen realiseren.
- Ze worden optimistischer als je laat blijken dat je de realistische hoop koestert dat
de behandeling zal helpen.
- Ze krijgen het gevoel dat ze doeltreffend te werk gaan als je ze laat inzien hoeveel zij
bijdragen door problemen op te lossen, huiswerk te maken en andere nuttige dingen
te doen.
Een bekende misvatting over CGT, is dat de vorm op een koude, mechanische manier wordt
toegepast. Dat is niet juist. Het is juist van groot belang om een goede therapeutische
samenwerkingsrelatie te ontwikkelen.
- Je patiënt informeren over je conceptualisatie en behandelplan
Je vertelt je patiënt telkens over je conceptualisatie, jouw idee van wat er aan de hand is en
vraagt dan of deze “aannemelijk klinkt”. Geef na je vragen een beknopte samenvatting en
vraag “Heb ik dat goed begrepen?”. Als je de patiënt feedback ontlokt, wordt de
samenwerkingsrelatie sterker en wordt het mogelijk om de problematiek beter te
conceptualiseren en een effectieve behandeling in te zetten.
- Gezamenlijk beslissingen nemen
Je probeert actief participatie patiënt te stimuleren. Je helpt hen de problemen waarbij ze
hulp nodig hebben op volgorde van belangrijkheid te zetten. Je beschrijft de redenen voor de
1
, interventies en probeert hun instemming te verkrijgen. Je kunt een aantal
zelfhulpactiviteiten voorstellen die ze thuis kunnen uitproberen. Je kijkt hoe ze daarop
reageren. Zo werk je voortdurend als een team samen.
- Om feedback vragen
Je bent gedurende de sessie voortdurend alert op de emotionele reacties van je patiënten, je
let op hun gezichtsuitdrukkingen, lichaamstaal, woordkeuze en de manier waarop ze iets
zeggen. Als je merkt dat patiënten steeds meer overstuur raken, ga je daarop in “Je lijkt
ontdaan. Wat ging er door je heen?”. Belangrijk om patiënten aan te moedigen om feedback
te geven, het probleem te conceptualiseren en een strategie te plannen om het op te lossen.
Als je er niet in slaagt om de negatieve feedback van patiënten te identificeren en aan te
pakken, verklein je de kans dat ze hun problemen oplossen en zich beter gaan voelen.
Daardoor kunnen ze besluiten om de volgende keer niet terug te komen.
Zelfs als je denkt dat de samenwerkingsrelatie goed is, vraag aan het eind van sessies toch
om feedback: “Wat vind je van deze sessie? Heeft je misschien iets dwarsgezeten, iets
waarvan je dacht dat ik het verkeerd begrepen heb? Is er iets wat je de volgende keer anders
wilt doen?”. Door het stellen van dit soort vragen kan de samenwerkingsrelatie aanzienlijk
sterker worden.
- Je aanpak variëren
Meeste patiënten reageren positief als je warm, empathisch en belangstellend bent. Een
enkele patiënt reageert daar echter negatief op. Misschien vindt hij dat je overdreven
zorgzaam bent of te “soft”. Let op emotionele reacties van patiënten tijdens de sessie en stel
vragen over mogelijke problemen, zodat je je aanpak kan aanpassen.
- Help het leed van patiënten te verlichten
Samenwerkingsrelatie versterken door je te gedragen als een effectieve en competente
cognitief gedragstherapeut. De samenwerkingsrelatie versterkt als de symptomen verlicht
worden. Als de samenwerkingsrelatie goed is, verspil je geen tijd en kun je zoveel mogelijk
tijd besteden aan het helpen oplossen van de problemen waar patiënten de komende week
voor komen te staan. Sommige patiënten, vooral met PS, hebben echter geen behoefte aan
een grotere nadruk op samenwerkingsrelatie.
- Plannen van de behandeling en het structureren van sessies
Een belangrijk doel van behandeling: het therapeutisch proces inzichtelijk maken (voor jou
en patiënt). Je probeert zo efficiënt mogelijk te werken, zodat je het leed van de patiënt zo
snel mogelijk kunt verlichten. Als je je aan een standaardformaat houdt (en de patiënt de
therapeutische technieken aanleert), wordt het realiseren van deze doelen makkelijker.
Maar het mag niet op een mechanische of onpersoonlijke manier worden uitgevoerd!
Patiënten voelen zich meer op hun gemak als ze weten wat ze van de therapie kunnen
verwachten, als ze begrijpen wat je van hen vraagt, ze het gevoel hebben dat jullie een team
vormen en ze een concreet beeld hebben van het verloop.
Je begint een sessie te plannen voor de patiënten binnenkomen. Je neemt snel hun dossier
door, kijkt daarbij vooral naar de doelen voor de behandeling, je therapieaantekeningen en
huiswerkopdrachten van de voorgaande sessie. Je hebt een globaal idee over hoe je de
sessie wilt inrichten. Wat je precies tijdens de sessie doet, wordt mede bepaald door de
symptomen van de patiënt, jouw conceptualisatie, de sterkte van de samenwerkingsrelatie,
2
