De Invloed van Onverwachte Sterfte en Zelfmonitoring op het Verloop van Symptomen
van Prolonged Grief Disorder
Selen Yaman
674128
Academic Writing Skills II
Erasmus Universiteit Rotterdam
22-05-2025
, Inleiding
Het verlies van een dierbare is een van de moeilijkste ervaringen in het leven. Bij de
meeste mensen verdwijnen na verloop van tijd de gevoelens van verdriet, leegte en gemis.
Toch ervaren sommige nabestaanden langdurige en ernstige rouwklachten. Wanneer deze
klachten niet vanzelf afnemen en het dagelijks functioneren verstoren, kan sprake zijn
van Prolonged Grief Disorder (PGD). Deze aandoening is onlangs opgenomen in zowel de
DSM-5-TR als de ICD-11 en wordt gekenmerkt door ernstige emotionele pijn, een
voortdurende wens naar de overledene en een moeilijkheid om het verlies te aanvaarden
(Prigerson et al., 2009).
Hoewel PGD bij veel mensen vergelijkbare klachten veroorzaakt, verloopt het
rouwproces bij iedereen anders. Factoren uit de omgeving, zoals de manier waarop iemand is
overleden, spelen hierbij een belangrijke rol. Vooral wanneer het overlijden onverwacht
komt, lijkt de kans op langdurige rouwklachten groter. Zo stellen Boelen en Lenferink (2019)
dat een plotseling verlies het risico verhoogt. Ook uit longitudinale studies blijkt dat
nabestaanden van een onverwacht overlijden vaker psychische klachten ervaren dan mensen
die een verlies zagen aankomen (Kristensen et al., 2012). Thimm et al. (2024b) vonden dit
ook bij nabestaanden van de terreuraanslag in Noorwegen. Daarnaast rapporteerden Keyes et
al. (2014) dat onverwacht overlijden samenhangt met een grotere kans op PGD, depressie en
angstklachten.
Tegelijk groeit de belangstelling voor interventies die kunnen helpen bij rouw. Een
relatief nieuwe methode is de Experience Sampling Method (ESM). Hierbij vullen
deelnemers meerdere keren per dag korte vragen in over hun stemming, gedachten en gedrag.
Deze vorm van zelfmonitoring kan zorgen voor meer inzicht in emoties en het rouwproces,
en zo herstel ondersteunen (Eisma & Stroebe, 2020). Uit onderzoek blijkt dat PGD-
symptomen via ESM goed meetbaar zijn en dat nabestaanden deze methode als haalbaar en
bruikbaar ervaren (Lenferink et al., 2022). Ook tonen recente bevindingen aan dat PGD-
klachten flink kunnen wisselen gedurende de dag, wat het belang onderstreept van metingen
in het dagelijks leven (Lenferink et al., 2024).
Hoewel ESM al positieve resultaten laat zien bij psychische klachten zoals depressie
en angst (Kramer et al., 2014), is er nog weinig bekend over het effect ervan op PGD-
symptomen. De achterliggende gedachte is dat regelmatige zelfmonitoring leidt tot meer
inzicht in het eigen rouwproces, wat verlichting kan bieden. Tegelijk is het mogelijk dat de
werking van ESM afhankelijk is van de omstandigheden rond het verlies. Zo kunnen mensen
van Prolonged Grief Disorder
Selen Yaman
674128
Academic Writing Skills II
Erasmus Universiteit Rotterdam
22-05-2025
, Inleiding
Het verlies van een dierbare is een van de moeilijkste ervaringen in het leven. Bij de
meeste mensen verdwijnen na verloop van tijd de gevoelens van verdriet, leegte en gemis.
Toch ervaren sommige nabestaanden langdurige en ernstige rouwklachten. Wanneer deze
klachten niet vanzelf afnemen en het dagelijks functioneren verstoren, kan sprake zijn
van Prolonged Grief Disorder (PGD). Deze aandoening is onlangs opgenomen in zowel de
DSM-5-TR als de ICD-11 en wordt gekenmerkt door ernstige emotionele pijn, een
voortdurende wens naar de overledene en een moeilijkheid om het verlies te aanvaarden
(Prigerson et al., 2009).
Hoewel PGD bij veel mensen vergelijkbare klachten veroorzaakt, verloopt het
rouwproces bij iedereen anders. Factoren uit de omgeving, zoals de manier waarop iemand is
overleden, spelen hierbij een belangrijke rol. Vooral wanneer het overlijden onverwacht
komt, lijkt de kans op langdurige rouwklachten groter. Zo stellen Boelen en Lenferink (2019)
dat een plotseling verlies het risico verhoogt. Ook uit longitudinale studies blijkt dat
nabestaanden van een onverwacht overlijden vaker psychische klachten ervaren dan mensen
die een verlies zagen aankomen (Kristensen et al., 2012). Thimm et al. (2024b) vonden dit
ook bij nabestaanden van de terreuraanslag in Noorwegen. Daarnaast rapporteerden Keyes et
al. (2014) dat onverwacht overlijden samenhangt met een grotere kans op PGD, depressie en
angstklachten.
Tegelijk groeit de belangstelling voor interventies die kunnen helpen bij rouw. Een
relatief nieuwe methode is de Experience Sampling Method (ESM). Hierbij vullen
deelnemers meerdere keren per dag korte vragen in over hun stemming, gedachten en gedrag.
Deze vorm van zelfmonitoring kan zorgen voor meer inzicht in emoties en het rouwproces,
en zo herstel ondersteunen (Eisma & Stroebe, 2020). Uit onderzoek blijkt dat PGD-
symptomen via ESM goed meetbaar zijn en dat nabestaanden deze methode als haalbaar en
bruikbaar ervaren (Lenferink et al., 2022). Ook tonen recente bevindingen aan dat PGD-
klachten flink kunnen wisselen gedurende de dag, wat het belang onderstreept van metingen
in het dagelijks leven (Lenferink et al., 2024).
Hoewel ESM al positieve resultaten laat zien bij psychische klachten zoals depressie
en angst (Kramer et al., 2014), is er nog weinig bekend over het effect ervan op PGD-
symptomen. De achterliggende gedachte is dat regelmatige zelfmonitoring leidt tot meer
inzicht in het eigen rouwproces, wat verlichting kan bieden. Tegelijk is het mogelijk dat de
werking van ESM afhankelijk is van de omstandigheden rond het verlies. Zo kunnen mensen
