VERBETERING VAN TERUGVALPREVENTIE TIJDENS OPNAME OP
EEN DUBBELE DIAGNOSE AFDELING EN DE OVERGANG NAAR DE
VERVOLGZORG
Adviesrapport
Informatie praktijkleerplaats:
Parnassia groep GGZ Dijk en Duin
Afdeling: Dubbele Diagnose kliniek unit 1/2
Oude Parklaan 76, 1901 ZZ Castricum
Start en einddatum: 03-02-2025 t/m 04-07-2025
Opdrachtgever: Nabil Barho en Melchert Bouwes
E-mail:
Opleider:
Hogeschool inholland Alkmaar
BSL-docent: Laura Beukers
Assessor: Laura Beukers en Eric Boer
Informatie student:
Naam: Noa van Leeuwen
Studentnummer: 689408
,Voorwoord
Geachte lezer,
Voor u ligt het adviesrapport, opgesteld in opdracht van Hogeschool Inholland te Alkmaar en de
Dubbele Diagnose kliniek unit 1/2 van Parnassia Groep in Castricum. Het onderzoek gaat over hoe
terugvalpreventie tijdens en na de overgang naar de vervolgzorg effectiever georganiseerd kan
worden.
Het onderzoek is uitgevoerd in de periode februari 2025 tot en met juli 2025 en is geschreven door
hbo-verpleegkundige student Noa van Leeuwen. Mijn afstudeerstage heb ik gelopen op de Dubbele
Diagnose kliniek unit 1/2, waar cliënten behandeld worden met zowel een psychiatrische stoornis als
verslavingsproblematiek. Deze combinatie maakt de behandeling complex, omdat beide
aandoeningen elkaar kunnen versterken. De dynamiek binnen de afdeling zorgt ervoor dat geen dag
hetzelfde is en juist deze afwisseling houdt mij gemotiveerd en leergierig.
Mijn dank gaat uit naar mijn praktijkbegeleiders en docent Laura Beukers voor de waardevolle
begeleiding en ondersteuning tijdens het schrijven van dit onderzoek. Daarnaast wil ik alle
zorgprofessionals bedanken die hebben deelgenomen aan dit onderzoek en met hun inzichten
hebben bijgedragen aan het eindproduct.
Veel leesplezier toegewenst,
Noa van Leeuwen
4
, Samenvatting
Probleemstelling
Ondanks de inzet van terugvalpreventie binnen de Dubbele Diagnose afdeling van Parnassia, komt
terugval nog regelmatig voor, tijdens en na opname. De huidige terugvalpreventie biedt wel
ondersteuning maar er mist een goed georganiseerde en doorlopende aanpak tijdens opname en de
overgangsfase naar de vervolgzorg, waardoor cliënten extra kwetsbaar zijn voor terugval.
Doelstelling
De doelstelling van dit onderzoek is om een adviesrapport uit te brengen met aanbevelingen om
terugvalpreventie tijdens en na opname beter te organiseren. Het rapport richt zich op het versterken
van effectieve terugvalpreventie binnen de opname en het doorzetten van deze aanpak in de
vervolgzorg. Dit zorgt ervoor dat cliënten langduriger en effectiever worden ondersteund bij het
voorkomen van terugval.
Onderzoeksvraag
Om het organiseren van terugvalpreventie tijdens en na opname beter te organiseren is de volgende
centrale vraag gesteld: "Hoe kan de Dubbele Diagnose afdeling van Parnassia terugvalpreventie op
de afdeling en tijdens de overgang naar de vervolgzorg effectiever organiseren? " Deze vraag is
beantwoord middels literatuur- en praktijkonderzoek.
Onderzoeksmethode
Om de onderzoeksvraag te beantwoorden is er zowel literatuur- als praktijkonderzoek uitgevoerd. Het
literatuuronderzoek bedraagt een kwalitatief onderzoek waarbij de artikelen op de databank "pubmed"
zijn geraadpleegd. De artikelen zijn beoordeeld aan de hand van de beoordelingsformulieren van
Cochrane. Ook is er grijze literatuur geraadpleegd en deze zijn beoordeeld aan de hand van de
CRAAP methode. Beide beoordelingslijsten zijn gebruikt om de oplossingsrichtingen en advies te
onderbouwen.
Het praktijkonderzoek is uitgevoerd aan de hand van interviews. De interviews zijn half gestructureerd
afgenomen met zorgvuldig geselecteerde zorgprofessionals, op basis van vooraf opgestelde inclusie-
en exclusiecriteria. De interviewvragen zijn opgesteld aan de hand van een topiclijst, gebaseerd op de
gevonden literatuur en zijn gesteld aan in totaal vier zorgprofessionals. De interviews zijn
getranscribeerd en gecodeerd en hieruit is de verkregen informatie gebruikt om de
oplossingsrichtingen en advies te onderbouwen.
Oplossingsrichtingen
Volgens literatuur- en praktijkonderzoek zijn er vier verschillende oplossingsrichtingen gevonden: het
structureel inzetten van mindfulness, digitale cue exposure therapieën, het structureel inzetten van
terugvalpreventieplannen en het inzetten van zelfhulpgroepen.
Advies
Alle vier de oplossingsrichtingen zijn uiteindelijk als advies aanbevolen omdat ze alle voldoen aan de
randvoorwaarden vanuit de praktijk. Daarnaast wegen de voordelen zwaarder dan de nadelen. Er
wordt verwacht dat de implementatie van deze adviezen zal bijdragen aan een betere organisatie van
terugvalpreventie zowel tijdens de opname als in de overgang naar de vervolgzorg
5
, Inhoudsopgave
Samenvatting........................................................................................................ 5
Probleemstelling.................................................................................................. 5
Doelstelling......................................................................................................... 5
Onderzoeksvraag................................................................................................ 5
Onderzoeksmethode........................................................................................... 5
Oplossingsrichtingen........................................................................................... 5
Advies.................................................................................................................. 5
............................................................................................................................... 7
1. Situatieverkenning............................................................................................. 8
1.1 Aanleiding..................................................................................................... 8
1.2 Probleemstelling............................................................................................ 9
1.3 Doelstelling................................................................................................... 9
1.4 Gewenste situatie.......................................................................................... 9
1.5 Randvoorwaarden......................................................................................... 9
1.6 Stakeholders............................................................................................... 10
2. Hoofd- en deelvragen....................................................................................... 11
2.1 Centrale vraag............................................................................................. 11
2.2 Deelvragen.................................................................................................. 11
3. Methode........................................................................................................... 12
3.1 Dataverzameling literatuuronderzoek.........................................................12
3.2 Dataverzameling praktijkonderzoek............................................................12
4. Data-analyse.................................................................................................... 14
4.1 Literatuur analyse....................................................................................... 14
4.1.1 Search string......................................................................................... 14
4.2 Praktijk analyse........................................................................................... 15
5. Oplossingsrichtingen........................................................................................ 16
5.1 Oplossing 1. Structurele inzet van mindfulness..........................................16
5.2 Oplossing 2. Digitale cue-exposure therapieën...........................................17
5.3 Oplossing 3. Structurele inzet van terugvalpreventieplannen.....................18
5.4 Oplossing 4. Inzet van zelfhulpgroepen.......................................................19
6. Advies............................................................................................................... 20
Advies 1. Structurele inzet van mindfulness.....................................................20
Advies 2. Digitale cue-exposure therapieën......................................................20
Advies 3. Structurele inzet van terugvalpreventieplannen................................21
Advies 4. Inzet van zelfhulpgroepen..................................................................21
7. Kritische beschouwing...................................................................................... 22
Bibliografie........................................................................................................... 23
6
EEN DUBBELE DIAGNOSE AFDELING EN DE OVERGANG NAAR DE
VERVOLGZORG
Adviesrapport
Informatie praktijkleerplaats:
Parnassia groep GGZ Dijk en Duin
Afdeling: Dubbele Diagnose kliniek unit 1/2
Oude Parklaan 76, 1901 ZZ Castricum
Start en einddatum: 03-02-2025 t/m 04-07-2025
Opdrachtgever: Nabil Barho en Melchert Bouwes
E-mail:
Opleider:
Hogeschool inholland Alkmaar
BSL-docent: Laura Beukers
Assessor: Laura Beukers en Eric Boer
Informatie student:
Naam: Noa van Leeuwen
Studentnummer: 689408
,Voorwoord
Geachte lezer,
Voor u ligt het adviesrapport, opgesteld in opdracht van Hogeschool Inholland te Alkmaar en de
Dubbele Diagnose kliniek unit 1/2 van Parnassia Groep in Castricum. Het onderzoek gaat over hoe
terugvalpreventie tijdens en na de overgang naar de vervolgzorg effectiever georganiseerd kan
worden.
Het onderzoek is uitgevoerd in de periode februari 2025 tot en met juli 2025 en is geschreven door
hbo-verpleegkundige student Noa van Leeuwen. Mijn afstudeerstage heb ik gelopen op de Dubbele
Diagnose kliniek unit 1/2, waar cliënten behandeld worden met zowel een psychiatrische stoornis als
verslavingsproblematiek. Deze combinatie maakt de behandeling complex, omdat beide
aandoeningen elkaar kunnen versterken. De dynamiek binnen de afdeling zorgt ervoor dat geen dag
hetzelfde is en juist deze afwisseling houdt mij gemotiveerd en leergierig.
Mijn dank gaat uit naar mijn praktijkbegeleiders en docent Laura Beukers voor de waardevolle
begeleiding en ondersteuning tijdens het schrijven van dit onderzoek. Daarnaast wil ik alle
zorgprofessionals bedanken die hebben deelgenomen aan dit onderzoek en met hun inzichten
hebben bijgedragen aan het eindproduct.
Veel leesplezier toegewenst,
Noa van Leeuwen
4
, Samenvatting
Probleemstelling
Ondanks de inzet van terugvalpreventie binnen de Dubbele Diagnose afdeling van Parnassia, komt
terugval nog regelmatig voor, tijdens en na opname. De huidige terugvalpreventie biedt wel
ondersteuning maar er mist een goed georganiseerde en doorlopende aanpak tijdens opname en de
overgangsfase naar de vervolgzorg, waardoor cliënten extra kwetsbaar zijn voor terugval.
Doelstelling
De doelstelling van dit onderzoek is om een adviesrapport uit te brengen met aanbevelingen om
terugvalpreventie tijdens en na opname beter te organiseren. Het rapport richt zich op het versterken
van effectieve terugvalpreventie binnen de opname en het doorzetten van deze aanpak in de
vervolgzorg. Dit zorgt ervoor dat cliënten langduriger en effectiever worden ondersteund bij het
voorkomen van terugval.
Onderzoeksvraag
Om het organiseren van terugvalpreventie tijdens en na opname beter te organiseren is de volgende
centrale vraag gesteld: "Hoe kan de Dubbele Diagnose afdeling van Parnassia terugvalpreventie op
de afdeling en tijdens de overgang naar de vervolgzorg effectiever organiseren? " Deze vraag is
beantwoord middels literatuur- en praktijkonderzoek.
Onderzoeksmethode
Om de onderzoeksvraag te beantwoorden is er zowel literatuur- als praktijkonderzoek uitgevoerd. Het
literatuuronderzoek bedraagt een kwalitatief onderzoek waarbij de artikelen op de databank "pubmed"
zijn geraadpleegd. De artikelen zijn beoordeeld aan de hand van de beoordelingsformulieren van
Cochrane. Ook is er grijze literatuur geraadpleegd en deze zijn beoordeeld aan de hand van de
CRAAP methode. Beide beoordelingslijsten zijn gebruikt om de oplossingsrichtingen en advies te
onderbouwen.
Het praktijkonderzoek is uitgevoerd aan de hand van interviews. De interviews zijn half gestructureerd
afgenomen met zorgvuldig geselecteerde zorgprofessionals, op basis van vooraf opgestelde inclusie-
en exclusiecriteria. De interviewvragen zijn opgesteld aan de hand van een topiclijst, gebaseerd op de
gevonden literatuur en zijn gesteld aan in totaal vier zorgprofessionals. De interviews zijn
getranscribeerd en gecodeerd en hieruit is de verkregen informatie gebruikt om de
oplossingsrichtingen en advies te onderbouwen.
Oplossingsrichtingen
Volgens literatuur- en praktijkonderzoek zijn er vier verschillende oplossingsrichtingen gevonden: het
structureel inzetten van mindfulness, digitale cue exposure therapieën, het structureel inzetten van
terugvalpreventieplannen en het inzetten van zelfhulpgroepen.
Advies
Alle vier de oplossingsrichtingen zijn uiteindelijk als advies aanbevolen omdat ze alle voldoen aan de
randvoorwaarden vanuit de praktijk. Daarnaast wegen de voordelen zwaarder dan de nadelen. Er
wordt verwacht dat de implementatie van deze adviezen zal bijdragen aan een betere organisatie van
terugvalpreventie zowel tijdens de opname als in de overgang naar de vervolgzorg
5
, Inhoudsopgave
Samenvatting........................................................................................................ 5
Probleemstelling.................................................................................................. 5
Doelstelling......................................................................................................... 5
Onderzoeksvraag................................................................................................ 5
Onderzoeksmethode........................................................................................... 5
Oplossingsrichtingen........................................................................................... 5
Advies.................................................................................................................. 5
............................................................................................................................... 7
1. Situatieverkenning............................................................................................. 8
1.1 Aanleiding..................................................................................................... 8
1.2 Probleemstelling............................................................................................ 9
1.3 Doelstelling................................................................................................... 9
1.4 Gewenste situatie.......................................................................................... 9
1.5 Randvoorwaarden......................................................................................... 9
1.6 Stakeholders............................................................................................... 10
2. Hoofd- en deelvragen....................................................................................... 11
2.1 Centrale vraag............................................................................................. 11
2.2 Deelvragen.................................................................................................. 11
3. Methode........................................................................................................... 12
3.1 Dataverzameling literatuuronderzoek.........................................................12
3.2 Dataverzameling praktijkonderzoek............................................................12
4. Data-analyse.................................................................................................... 14
4.1 Literatuur analyse....................................................................................... 14
4.1.1 Search string......................................................................................... 14
4.2 Praktijk analyse........................................................................................... 15
5. Oplossingsrichtingen........................................................................................ 16
5.1 Oplossing 1. Structurele inzet van mindfulness..........................................16
5.2 Oplossing 2. Digitale cue-exposure therapieën...........................................17
5.3 Oplossing 3. Structurele inzet van terugvalpreventieplannen.....................18
5.4 Oplossing 4. Inzet van zelfhulpgroepen.......................................................19
6. Advies............................................................................................................... 20
Advies 1. Structurele inzet van mindfulness.....................................................20
Advies 2. Digitale cue-exposure therapieën......................................................20
Advies 3. Structurele inzet van terugvalpreventieplannen................................21
Advies 4. Inzet van zelfhulpgroepen..................................................................21
7. Kritische beschouwing...................................................................................... 22
Bibliografie........................................................................................................... 23
6
