Arresten Privaatrecht
Rosalia Palladino
Open universiteit
Inleiding privaatrecht
(2025-2026)
1/49
,Inhoud
1 LE 5 De verbintenis in het algemeen en bronnen van een verbintenis .................... 4
1.1 Quint-Te Poel ....................................................................................... 4
2 LE 6 Het tot stand komen van rechtshandelingen, waaronder het tot stand komen
van een overeenkomst ................................................................................... 5
2.1 Esmilo-Mediq ........................................................................................ 5
3 LE 8 wilsontbreken ........................................................................................ 6
3.1 Misverstandarrest.................................................................................. 6
4 LE 9 wilsgebreken ......................................................................................... 8
4.1 Booy-Wisman ....................................................................................... 8
4.2 Van der Beek-Van Dartel ........................................................................9
4.3 Schirmeister-De Heus .......................................................................... 11
4.4 Van Geest-Nederlof ............................................................................. 12
4.5 Offringa-Vinck&Rosberg ....................................................................... 13
5 LE 15 eigendom .......................................................................................... 15
5.1 Dépex/Curatoren Van Bergel ................................................................. 15
5.2 Bijenspat ........................................................................................... 17
6 LE 18 Gevolgen en inhoud van de overeenkomst en nakoming van de verbintenis 18
6.1 Baris /Riezenkamp .............................................................................. 18
6.2 Saladin /HBU ...................................................................................... 20
6.3 Haviltex ............................................................................................. 22
7 LE 19 Rechten crediteur bij niet-nakoming ...................................................... 24
7.1 Haviltex ............................................................................................. 24
7.2 Oerlemans-Agro Driessen ..................................................................... 26
7.3 Schwarz-Gnjatovic .............................................................................. 27
7.4 Endlich-Bouwmachines......................................................................... 29
7.5 Kinheim-Pelders .................................................................................. 31
8 LE 22 verbintenissen uit de wet; onrechtmatige daad ....................................... 32
8.1 Lindenbaum-Cohen ............................................................................. 32
8.2 Kelderluik .......................................................................................... 33
8.3 Werink–Hudepohl ofwel Zwiepende tak................................................... 34
8.4 Disloquerende turnster......................................................................... 35
8.5 Natrap ............................................................................................... 37
8.6 Zeug Geel-113 .................................................................................... 38
2/49
, 8.7 Taxusstruik ........................................................................................ 40
8.8 Vonk ................................................................................................. 41
9 LE 23 Verbintenissen uit de wet: de rechtmatige daad ...................................... 43
9.1 Adriani-Batelaan ................................................................................. 43
10 LE 24 Wettelijke verplichtingen tot schadevergoeding ....................................... 45
10.1 Pos-Van den Bosch .............................................................................. 45
10.2 Renteneurose ..................................................................................... 47
10.3 De Heel-Korver ................................................................................... 49
3/49
, 1 LE 5 DE VERBINTENIS IN HET ALGEMEEN EN BRONNEN VAN EEN VERBINTENIS
1.1 QUINT-TE POEL
HR 30-1-1995, ECLI:NL:HR:1959:AI1600
Essentie van het arrest
➢ RV – Is er sprake van een geldige overeenkomst wanneer beide partijen bij het
sluiten van de overeenkomst een essentieel onderdeel (zoals wat er precies
verkocht wordt) verschillend hebben opgevat, zonder dat de één wist of
moest begrijpen dat de ander iets anders bedoelde?
Feiten
➢ De heer Te Poel (appellant) heeft goederen geleverd aan een vennootschap
onder firma ( v.o.f.).
➢ Deze goederen zijn door Quint (geïntimeerde gebruikt in diens bedrijf.
➢ De v.o.f. bleek feitelijk niet te bestaan (niet rechtsgeldig opgericht), maar Quint
profiteerde wel van de levering
➢ Te Poel vordert betaling van Quint, omdat die de goederen heeft gebruikt.
Rechtbank en Hof
➢ Quint was formeel geen partij bij de leveringsovereenkomst.
➢ Daarom was er geen contractuele verplichting tot betaling.
➢ Vordering werd in eerdere instanties afgewezen.
Hoge Raad
➢ Ook als er geen contractuele of wettelijke grondslag is, kan toch een verplichting
tot betaling bestaan, indien de rechtsverhouding naar verkeersopvatting
meebrengt dat iemand gehouden is tot vergoeding.
➢ In dit geval: Quint heeft geleverde goederen gebruikt en daarmee geprofiteerd
oftewel ongerechtvaardigde verrijking.
➢ Volgens de Hoge raad moet worden gekeken naar de aard van de
rechtsverhouding in het maatschappelijk verkeer.
Rechtsregel (Belangrijkste leerstuk)
➢ Indien een rechtsverhouding naar verkeersopvatting meebrengt dat de een
jegens de ander een verbintenis aangaat, kan een verplichting tot betaling
bestaan, ook zonder directe wettelijke of contractuele grondslag.
(Dit betekend dat het ongeschreven recht (maatschappelijk betamelijkheid,
redelijkheid en billijkheid) een belangrijke rol speelt in he vermogensrecht.)
Belang van dit arrest
➢ Quint/ Te Poel is een klassiek arrest over verbintenissen buiten overeenkomst.
➢ Het maakt duidelijk dat de verkeersopvatting en maatschappelijke redelijkheid
juridische verplichtingen kunnen scheppen
➢ Dit arrest vormt een grondslag voor verrijking zonder oorzaak in de Nederlands
rechtspraktijk.
4/49
Rosalia Palladino
Open universiteit
Inleiding privaatrecht
(2025-2026)
1/49
,Inhoud
1 LE 5 De verbintenis in het algemeen en bronnen van een verbintenis .................... 4
1.1 Quint-Te Poel ....................................................................................... 4
2 LE 6 Het tot stand komen van rechtshandelingen, waaronder het tot stand komen
van een overeenkomst ................................................................................... 5
2.1 Esmilo-Mediq ........................................................................................ 5
3 LE 8 wilsontbreken ........................................................................................ 6
3.1 Misverstandarrest.................................................................................. 6
4 LE 9 wilsgebreken ......................................................................................... 8
4.1 Booy-Wisman ....................................................................................... 8
4.2 Van der Beek-Van Dartel ........................................................................9
4.3 Schirmeister-De Heus .......................................................................... 11
4.4 Van Geest-Nederlof ............................................................................. 12
4.5 Offringa-Vinck&Rosberg ....................................................................... 13
5 LE 15 eigendom .......................................................................................... 15
5.1 Dépex/Curatoren Van Bergel ................................................................. 15
5.2 Bijenspat ........................................................................................... 17
6 LE 18 Gevolgen en inhoud van de overeenkomst en nakoming van de verbintenis 18
6.1 Baris /Riezenkamp .............................................................................. 18
6.2 Saladin /HBU ...................................................................................... 20
6.3 Haviltex ............................................................................................. 22
7 LE 19 Rechten crediteur bij niet-nakoming ...................................................... 24
7.1 Haviltex ............................................................................................. 24
7.2 Oerlemans-Agro Driessen ..................................................................... 26
7.3 Schwarz-Gnjatovic .............................................................................. 27
7.4 Endlich-Bouwmachines......................................................................... 29
7.5 Kinheim-Pelders .................................................................................. 31
8 LE 22 verbintenissen uit de wet; onrechtmatige daad ....................................... 32
8.1 Lindenbaum-Cohen ............................................................................. 32
8.2 Kelderluik .......................................................................................... 33
8.3 Werink–Hudepohl ofwel Zwiepende tak................................................... 34
8.4 Disloquerende turnster......................................................................... 35
8.5 Natrap ............................................................................................... 37
8.6 Zeug Geel-113 .................................................................................... 38
2/49
, 8.7 Taxusstruik ........................................................................................ 40
8.8 Vonk ................................................................................................. 41
9 LE 23 Verbintenissen uit de wet: de rechtmatige daad ...................................... 43
9.1 Adriani-Batelaan ................................................................................. 43
10 LE 24 Wettelijke verplichtingen tot schadevergoeding ....................................... 45
10.1 Pos-Van den Bosch .............................................................................. 45
10.2 Renteneurose ..................................................................................... 47
10.3 De Heel-Korver ................................................................................... 49
3/49
, 1 LE 5 DE VERBINTENIS IN HET ALGEMEEN EN BRONNEN VAN EEN VERBINTENIS
1.1 QUINT-TE POEL
HR 30-1-1995, ECLI:NL:HR:1959:AI1600
Essentie van het arrest
➢ RV – Is er sprake van een geldige overeenkomst wanneer beide partijen bij het
sluiten van de overeenkomst een essentieel onderdeel (zoals wat er precies
verkocht wordt) verschillend hebben opgevat, zonder dat de één wist of
moest begrijpen dat de ander iets anders bedoelde?
Feiten
➢ De heer Te Poel (appellant) heeft goederen geleverd aan een vennootschap
onder firma ( v.o.f.).
➢ Deze goederen zijn door Quint (geïntimeerde gebruikt in diens bedrijf.
➢ De v.o.f. bleek feitelijk niet te bestaan (niet rechtsgeldig opgericht), maar Quint
profiteerde wel van de levering
➢ Te Poel vordert betaling van Quint, omdat die de goederen heeft gebruikt.
Rechtbank en Hof
➢ Quint was formeel geen partij bij de leveringsovereenkomst.
➢ Daarom was er geen contractuele verplichting tot betaling.
➢ Vordering werd in eerdere instanties afgewezen.
Hoge Raad
➢ Ook als er geen contractuele of wettelijke grondslag is, kan toch een verplichting
tot betaling bestaan, indien de rechtsverhouding naar verkeersopvatting
meebrengt dat iemand gehouden is tot vergoeding.
➢ In dit geval: Quint heeft geleverde goederen gebruikt en daarmee geprofiteerd
oftewel ongerechtvaardigde verrijking.
➢ Volgens de Hoge raad moet worden gekeken naar de aard van de
rechtsverhouding in het maatschappelijk verkeer.
Rechtsregel (Belangrijkste leerstuk)
➢ Indien een rechtsverhouding naar verkeersopvatting meebrengt dat de een
jegens de ander een verbintenis aangaat, kan een verplichting tot betaling
bestaan, ook zonder directe wettelijke of contractuele grondslag.
(Dit betekend dat het ongeschreven recht (maatschappelijk betamelijkheid,
redelijkheid en billijkheid) een belangrijke rol speelt in he vermogensrecht.)
Belang van dit arrest
➢ Quint/ Te Poel is een klassiek arrest over verbintenissen buiten overeenkomst.
➢ Het maakt duidelijk dat de verkeersopvatting en maatschappelijke redelijkheid
juridische verplichtingen kunnen scheppen
➢ Dit arrest vormt een grondslag voor verrijking zonder oorzaak in de Nederlands
rechtspraktijk.
4/49
