Samenvatting Uitwerkingen literatuur en webcasts Rechtsfilosofie

Literatuur rechtsfilosofie week 1

Voorbereiding werkgroep 1
Literatuur

J.W. Rachels, ‘What is Morality? In the Elements of Moral Philosophy’ (p 1-15)

Morele filosofie is de poging om een systematisch begrip te verkrijgen van de natuur van moraliteit
en wat het nodig heeft van ons.
Begrip ‘moraal’ online: het geheel van normen en waarden dat door een individu, groep, instelling of
cultuur als belangrijke richtlijn voor eigen handelen wordt beschouwd.

1. Baby Theresa: baby met organen op sterven
2. Siamese tweeling:
 Middelen in Engeland beter
 Katholiek, ondanks dat een van de twee levensvatbaar is moest het maar zo zijn. Ze stemden
niet in met operatie ziekenhuis.
 Ziekenhuis naar rechter, uitspraak was dat de operatie moest worden uitgevoerd
 Utilisme: zo veel mogelijk redden
 Kantianisme
3. Dochter gehandicapt, vader bracht haar om het leven

Webcasts

Webcast Welkom door prof. Wibren van der Burg
Gaat bij dit vak om de vraag of het recht anders moet zijn. Hierbij zal gekeken worden naar verdere
begrip van het recht.

Webcast Hoe lees ik filosofische teksten?
Kenmerken:
1. Bouwen voort op werk anderen
2. Zelden strikt dwingend
Maak eerst een quick scan van de tekst: Wat de hoofdstelling? Wie is het publiek, wat is de
achtergrond? Wat is de structuur van het artikel en de argumentatiestrategie? Welke auteurs
worden aangehaald en eventueel bekritiseerd?

Webcast Hoe lees ik normatieve teksten?
Normatieve teksten is een specifieke vorm van filosofische teksten. Ligt de nadruk niet op hoe het is,
maar hoe het recht zou moeten zijn. Ze construeren evaluatieve theorie of normatief standpunt. Dit
maken ze aannemelijk met behulp van normatieve argumentatie.

Lees deze teksten in de context: vertrekken vanuit gedeelde opvattingen publiek. Het is hierbij fijn
om een argumentatieoverzicht te maken als kapstok. Zet in de kantlijn je eigen structuursteuntjes.

Webcast Inleiding ethiek
Wat is ethiek? = Alles wat met normen en waarden te maken heeft.
 Ethische keuze: wel of niet meenemen fiets zonder slot. Hierbij is er geen scheidslijn tussen
ethisch en niet-ethisch. Er zijn meerdere antwoorden mogelijk, andere mogelijk beter dan de
anderen. Binnen de normen van de wet kan je meerdere kanten op.

Hoe maak je de beste keuze? Drie grote stromingen/theorieën over beste keuze:

, 1. Gevolgenethiek (utilisme)
 Jeremy Bentham
 Uitspraak: Het grootste geluk voor de meeste mensen
 Bijvoorbeeld: eigenaar heeft 3 fietsen, jij 0 = jouw voordeel is dan groter waardoor jij de fiets
mag pakken. Het gaat hierbij dus om een simpele optelsom.
 Dit kan tot resultaten leiden waar we het mogelijk niet mee eens zijn. Er wordt namelijk
alleen gekeken naar het resultaat, maar houdt geen rekening met principes.

2. Plichtethiek (deontologie) (Kantianisme)
 Immanuel Kant – mensenrechten
 Beredeneert vanuit de plichten die mensen hebben, gelden altijd, geen uitzonderingen.
 Gevolg maakt niet uit in deze stroming, het gevolg doet er niet toe.
 Categorisch imperatief: moet zeker aangedaan worden.
 Je moet dat doen waarvan je kunt willen dat iedereen het altijd zo doet.
 Het is te subjectief om te verwachten dat wat jij wilt anderen ook doen  je moet dat doen
waarvan je kunt willen dat het een algemene wet is (dat iedereen het altijd zo doet).
 Andere manier van formuleren Kant: mens is niet een middel, maar een doel op zich.
- Baby Theresa kan in deze stroming dus niet. De baby is geen middel om andere mee te
redden.
- Siamese tweeling: je mag niet de ene tweeling gebruiken (als middel) om een ander mens
te redden.

3. Deugdenetiek
 Aristoteles
 Er zijn geen regels voor een specifieke situatie, je moet jezelf ontwikkelen tot een
deugdzaam mens. Dit doe je door altijd de gulde middenweg te kiezen.

Ethisch dilemma:
Gevolgenethiek  Utilisme
Beginselenethiek  Plichtethiek (deontologie) of Deugdenethiek




Voorbereiding hoorcollege I (30/5)