Vak: Patiëntenzorg 2 theorie 2 TMS
Thema: HC5, detectie en beeldvorming
Datum: 06-03-23
Titel: detectie en beeldvorming
Hoofdvraag: (les doelen):
Inleiding:
Je moet weten wat de risico’s van straling zijn, en daar zal ook op getoetst worden. en dan vooral
waar het gaat om tandheelkundige toepassingen waar we geen radiotherapeutische dosis geven dus
er kunnen geen hele grote ongelukken gebeuren. Maar straling geeft een grotere kans op kanker. En
we gaan straks bekijken van hoeveel groter is die kans op kanker. Zodat we een conclusie kunnen
trekken van hoeveel gevaar is nou 1 opname. Daarvoor kijken we naar tumoren, erfelijke afwijkingen
ook. We noemen ook wel iets over hoe het zit met de therapeutische bestraling (hoge dosis straling)
maar we gaan het vooral hebben over hoe groot is het risico bij intra-orale opnames
Onderwerp 1 veel of weinig straling?
Onderstaande afb. hebben we eerder gezien wat is nu veel af weinig straling. Je hebt natuurlijke
straling en dat is bijna overal op aarde ongeveer 2 mSv per jaar. er zijn plekken waar het een beetje
meer of minder is maar in Nederland zitten we gemiddeld op 2 mSv per jaar. we hebben een limiet
voor de hoogst blootgestelde mensen van 20 mSv per jaar, boven op de natuurlijke straling. Maar als
wij straks gewoon in de praktijk werken geld er een limiet van 1mSv per jaar, boven op de natuurlijke
straling. Je begint het te merken of het is aantoonbaar in bloedmonsters vanaf 200 milligray. Je gaat
het voelen vanaf 1 hele gray. En het begint de dodelijke vormen aan te nemen vanaf een aantal gray.
,Onderwerp 2 wat is de eenheid van stralingsdosis?
Dan zitten we meteen met een verschil tussen gray en sievert. De gray duidt vooral goed aan
wanneer je echt aantoonbare gekte krijgt (verbranding van de huid bijvoorbeeld of zelfs de dodelijke
effecten). De sievert gebruiken we wanneer op termijn een vergrote kans is op het krijgen van
kanker. Dus de sievert die gebruiken we vooral voor het risico. En de sievert is in de tandheelkunde
dus eigenlijk het enige belangrijke. Want de directe effecten, verbranding van de huid kunnen we
niet bereiken met de tandheelkundige apparatuur. Dus we zullen het vooral over de sievert hebben.
maar wat we meten en soms ook berekenen zijn grays. Dus wat we ook zien bij het practicum we
meten in gray en we rekenen dat om naar sievert. Om te kijken van hoe groot is nou de kans op
kanker.
Onderwerp 3 indeling stralingsschade
En wat daar ten grondslag ligt is wat gebeurd er nou in de cel als er straling ontvangen wordt. En lang
voordat andere delen van de cel beschadigd raken kunnen we te krijgen hebben met breuken in het
DNA en gelukkig de meeste van de breuken die worden gerepareerd. En als die succesvol
gerepareerd zijn dan praten we verder nergens meer over, dan is er geen effect en ook geen risico.
Soms komt het voor dat er wel een breuk blijft bestaan. Dat uiteindelijk daar afwijkende cellen uit
voortkomen en dat zou als heel veel factoren negatief uitpakken tot een tumor kunnen leiden. En
dan spreken we over de kans gebonden effecten dus er is een kans dat dat gebeurt. En die kans is
heel klein maar als we met z’n allen 10 miljoen foto’s maken per jaar in Nederland. Ookal is die kans
klein misschien gaat er toch een risico opleveren. als er heel veel breuken zijn dan gaan de cellen zelf
constateren van er is wat aan de hand. er zijn zoveel beschadigde cellen, we willen niet dat die gaan
vermenigvuldigen. We spreken dan over de reproductieve celdood of we zeggen zelfs die cel
functioneert niet meer goed, die nemen we uit roulatie en dan hebben we celdood (apoptose). En als
dat heel veel in het weefsel gebeurt dan kan dat het gevolg hebben dat dat weefsel, gedeeltelijk of
volledig afsterft. We willen dit natuurlijk nooit hebben bij een patiënt. behalve bij radiotherapie.
Radiotherapie dat we een tumor kunnen bestrijden met straling berust dus hierop. Als we de tumor
genoeg DNA beschadiging geven dan zullen die cellen besluiten van niet meer delen of een gerichte
zelfmoord actie. En op die manier kunnen we een tumor bestrijden. Dat is dus met de gray dat is dus
voor die celdood en de sievert is dus voor het risico. En daar kunnen we nog een paar onderscheiden
in maken. als we kijken naar de deterministische effecten door de celdood dat kan heel erg acuut zijn
dat merk je binnen minuten, uren of dagen dat er wat aan de hand is. maar het kan ook op een lange
termijn zijn bijv. doorbloeding van het weefsel kan zijn dat het jaren later pas blijkt dat bepaalde
vaten afwijkingen ontstaan die wel veroorzaakt worden door die celdood, maar niet meteen tot
uiting komen. ook bij de kans gebonden effecten zien we verschillen. We kunnen kijken naar de
genetische effecten. De kans dat in het ongeboren kind uiteindelijk negatieve effecten zijn. of we
, kunnen kijken naar effecten op het eigen lichaam. Maar dan kijken we vooral naar kanker en
leukemie kijken we vaak afzonderlijk maar in feite is dat ook kanker.
Onderwerp 4 samenvattend
Wat we nu willen bereiken met stralingsbescherming is dat we nooit bij diagnostiek te maken krijgen
met weefselreacties. (geen uitverbranding, geen roodvorming, geen haaruitval) dat is in de
tandheelkunde niet te veel gevraagd. En dat de risico’s, de grote kans op kanker beneden een
acceptabel niveau blijft. Dus dat is hetgeen wat we met stralingsbescherming willen bereiken.
Onderwerp 5 life span study
Wat weten we over die effecten. Inmiddels weten we redelijk veel maar wat we nog steeds het
meest gebruiken zijn de gegevens die verzameld zijn naar aanleiding van de atoombommen op
Hiroshima en Nagasaki. Waarom is dat een hele belangrijke groep? Het is namelijk een grote groep
waarbij heel veel mensen veel straling hebben gekregen. dus er was een duidelijk effect zichtbaar en
er is heel veel tijd verstreken, waardoor we ook kunnen kijken. vele jaren na blootstelling wat zijn nu
uiteindelijk die effecten geweest. En ze hebben het vrijwel direct na die atoombommen een
geneeskundig onderzoek gestart. Ze hebben gekeken naar de gezondheid van de slachtoffers en
vergeleken met de mensen een paar kilometer verderop. Die kilometers zijn voldoende om de
straling verwaarloosbaar te maken door de kwadratenwet. 2x een grote afstand een kwart van de
dosis. Als het gaat om kilometer afstand dan is dat echt verwaarloosbaar. En er zijn mensen die wel
soortgelijke genetische samenstelling hebben. gelijke cultuur en gelijke voedingsgewoontes. Dus dat
is de meest eerlijke manier om de effecten te bekijken. En ze hebben bekeken bij een groep
ongeveer 100 duizend mensen hebben een straling gekregen tussen de 0 en 5 gray een deel kreeg
meer, maar is vrij kort erna overleden. Of belangrijker de stad bevatte waarschijnlijk ongeveer 200
duizend mensen, daarvan zijn bijna 100 duizend mensen vrijwel direct aan overleden door de
schokgolf en de hitte. Het was vooral een bom een enorme explosie en door de explosieve kracht is
de stad weg gevaagd en is er ongeveer de halve populatie om het leven gekomen. andere helft heeft
Thema: HC5, detectie en beeldvorming
Datum: 06-03-23
Titel: detectie en beeldvorming
Hoofdvraag: (les doelen):
Inleiding:
Je moet weten wat de risico’s van straling zijn, en daar zal ook op getoetst worden. en dan vooral
waar het gaat om tandheelkundige toepassingen waar we geen radiotherapeutische dosis geven dus
er kunnen geen hele grote ongelukken gebeuren. Maar straling geeft een grotere kans op kanker. En
we gaan straks bekijken van hoeveel groter is die kans op kanker. Zodat we een conclusie kunnen
trekken van hoeveel gevaar is nou 1 opname. Daarvoor kijken we naar tumoren, erfelijke afwijkingen
ook. We noemen ook wel iets over hoe het zit met de therapeutische bestraling (hoge dosis straling)
maar we gaan het vooral hebben over hoe groot is het risico bij intra-orale opnames
Onderwerp 1 veel of weinig straling?
Onderstaande afb. hebben we eerder gezien wat is nu veel af weinig straling. Je hebt natuurlijke
straling en dat is bijna overal op aarde ongeveer 2 mSv per jaar. er zijn plekken waar het een beetje
meer of minder is maar in Nederland zitten we gemiddeld op 2 mSv per jaar. we hebben een limiet
voor de hoogst blootgestelde mensen van 20 mSv per jaar, boven op de natuurlijke straling. Maar als
wij straks gewoon in de praktijk werken geld er een limiet van 1mSv per jaar, boven op de natuurlijke
straling. Je begint het te merken of het is aantoonbaar in bloedmonsters vanaf 200 milligray. Je gaat
het voelen vanaf 1 hele gray. En het begint de dodelijke vormen aan te nemen vanaf een aantal gray.
,Onderwerp 2 wat is de eenheid van stralingsdosis?
Dan zitten we meteen met een verschil tussen gray en sievert. De gray duidt vooral goed aan
wanneer je echt aantoonbare gekte krijgt (verbranding van de huid bijvoorbeeld of zelfs de dodelijke
effecten). De sievert gebruiken we wanneer op termijn een vergrote kans is op het krijgen van
kanker. Dus de sievert die gebruiken we vooral voor het risico. En de sievert is in de tandheelkunde
dus eigenlijk het enige belangrijke. Want de directe effecten, verbranding van de huid kunnen we
niet bereiken met de tandheelkundige apparatuur. Dus we zullen het vooral over de sievert hebben.
maar wat we meten en soms ook berekenen zijn grays. Dus wat we ook zien bij het practicum we
meten in gray en we rekenen dat om naar sievert. Om te kijken van hoe groot is nou de kans op
kanker.
Onderwerp 3 indeling stralingsschade
En wat daar ten grondslag ligt is wat gebeurd er nou in de cel als er straling ontvangen wordt. En lang
voordat andere delen van de cel beschadigd raken kunnen we te krijgen hebben met breuken in het
DNA en gelukkig de meeste van de breuken die worden gerepareerd. En als die succesvol
gerepareerd zijn dan praten we verder nergens meer over, dan is er geen effect en ook geen risico.
Soms komt het voor dat er wel een breuk blijft bestaan. Dat uiteindelijk daar afwijkende cellen uit
voortkomen en dat zou als heel veel factoren negatief uitpakken tot een tumor kunnen leiden. En
dan spreken we over de kans gebonden effecten dus er is een kans dat dat gebeurt. En die kans is
heel klein maar als we met z’n allen 10 miljoen foto’s maken per jaar in Nederland. Ookal is die kans
klein misschien gaat er toch een risico opleveren. als er heel veel breuken zijn dan gaan de cellen zelf
constateren van er is wat aan de hand. er zijn zoveel beschadigde cellen, we willen niet dat die gaan
vermenigvuldigen. We spreken dan over de reproductieve celdood of we zeggen zelfs die cel
functioneert niet meer goed, die nemen we uit roulatie en dan hebben we celdood (apoptose). En als
dat heel veel in het weefsel gebeurt dan kan dat het gevolg hebben dat dat weefsel, gedeeltelijk of
volledig afsterft. We willen dit natuurlijk nooit hebben bij een patiënt. behalve bij radiotherapie.
Radiotherapie dat we een tumor kunnen bestrijden met straling berust dus hierop. Als we de tumor
genoeg DNA beschadiging geven dan zullen die cellen besluiten van niet meer delen of een gerichte
zelfmoord actie. En op die manier kunnen we een tumor bestrijden. Dat is dus met de gray dat is dus
voor die celdood en de sievert is dus voor het risico. En daar kunnen we nog een paar onderscheiden
in maken. als we kijken naar de deterministische effecten door de celdood dat kan heel erg acuut zijn
dat merk je binnen minuten, uren of dagen dat er wat aan de hand is. maar het kan ook op een lange
termijn zijn bijv. doorbloeding van het weefsel kan zijn dat het jaren later pas blijkt dat bepaalde
vaten afwijkingen ontstaan die wel veroorzaakt worden door die celdood, maar niet meteen tot
uiting komen. ook bij de kans gebonden effecten zien we verschillen. We kunnen kijken naar de
genetische effecten. De kans dat in het ongeboren kind uiteindelijk negatieve effecten zijn. of we
, kunnen kijken naar effecten op het eigen lichaam. Maar dan kijken we vooral naar kanker en
leukemie kijken we vaak afzonderlijk maar in feite is dat ook kanker.
Onderwerp 4 samenvattend
Wat we nu willen bereiken met stralingsbescherming is dat we nooit bij diagnostiek te maken krijgen
met weefselreacties. (geen uitverbranding, geen roodvorming, geen haaruitval) dat is in de
tandheelkunde niet te veel gevraagd. En dat de risico’s, de grote kans op kanker beneden een
acceptabel niveau blijft. Dus dat is hetgeen wat we met stralingsbescherming willen bereiken.
Onderwerp 5 life span study
Wat weten we over die effecten. Inmiddels weten we redelijk veel maar wat we nog steeds het
meest gebruiken zijn de gegevens die verzameld zijn naar aanleiding van de atoombommen op
Hiroshima en Nagasaki. Waarom is dat een hele belangrijke groep? Het is namelijk een grote groep
waarbij heel veel mensen veel straling hebben gekregen. dus er was een duidelijk effect zichtbaar en
er is heel veel tijd verstreken, waardoor we ook kunnen kijken. vele jaren na blootstelling wat zijn nu
uiteindelijk die effecten geweest. En ze hebben het vrijwel direct na die atoombommen een
geneeskundig onderzoek gestart. Ze hebben gekeken naar de gezondheid van de slachtoffers en
vergeleken met de mensen een paar kilometer verderop. Die kilometers zijn voldoende om de
straling verwaarloosbaar te maken door de kwadratenwet. 2x een grote afstand een kwart van de
dosis. Als het gaat om kilometer afstand dan is dat echt verwaarloosbaar. En er zijn mensen die wel
soortgelijke genetische samenstelling hebben. gelijke cultuur en gelijke voedingsgewoontes. Dus dat
is de meest eerlijke manier om de effecten te bekijken. En ze hebben bekeken bij een groep
ongeveer 100 duizend mensen hebben een straling gekregen tussen de 0 en 5 gray een deel kreeg
meer, maar is vrij kort erna overleden. Of belangrijker de stad bevatte waarschijnlijk ongeveer 200
duizend mensen, daarvan zijn bijna 100 duizend mensen vrijwel direct aan overleden door de
schokgolf en de hitte. Het was vooral een bom een enorme explosie en door de explosieve kracht is
de stad weg gevaagd en is er ongeveer de halve populatie om het leven gekomen. andere helft heeft
