Inhoudsopgave
Samenvatting Sanctierecht..................................................................................................................................5
Hoofdstuk 2: Hoofdlijnen van het strafrechtelijk sanctierecht............................................................................5
§2.1 Inleiding........................................................................................................................................................5
§2.2 Begripsafbakening en verhouding tot andere rechtsgebieden....................................................................5
§2.4 Soorten sancties...........................................................................................................................................5
§2.4.1 Straffen en maatregelen.......................................................................................................................5
§2.4.2 Voorwaardelijke en onvoorwaardelijke sancties.................................................................................5
§2.4.3 Hoofdstraffen en bijkomende straffen.................................................................................................6
§2.5 Straftoemeting en strafmotivering...............................................................................................................6
§2.5.1 Straftoemeting......................................................................................................................................6
2.5.2 Motivering sanctie..................................................................................................................................6
§2.6 Combinatie van sancties...............................................................................................................................6
§2.7 Strafminima en- maxima..............................................................................................................................7
§2.7.1 Hoofdlijnen...........................................................................................................................................7
§2.7.2 Bijzondere strafminima........................................................................................................................7
§2.7.3 Strafverhogende en- verlagende omstandigheden..............................................................................7
§2.9 Het rechterlijk pardon..................................................................................................................................9
Hoofdstuk 3 Verdeling van verantwoordelijkheden.............................................................................................9
§3.3 Minister van Veiligheid en Justitie c.s..........................................................................................................9
§3.3.1 De minister van Veiligheid en Justitie...................................................................................................9
§3.3.2 CJIB........................................................................................................................................................9
§3.3.3 DJI..........................................................................................................................................................9
§3.4 Rechter.........................................................................................................................................................9
§3.4.1 Inleiding................................................................................................................................................9
§3.4.2 Invloed van de strafrechter op de tenuitvoerlegging.........................................................................10
§3.4.3 Bijzondere rechterlijke voorzieningen................................................................................................10
Hoofdstuk 4: Vrijheidsbenemende straffen........................................................................................................10
§4.1 Gevangenisstraf en hechtenis; een introductie..........................................................................................10
§4.2 Aard van de (tenuitvoerlegging van de) vrijheidsstraf...............................................................................10
§4.2.1 Zijn dwang en vrijheidsbeneming noodzakelijke elementen van de tenuitvoerlegging van de
vrijheidsstraf?................................................................................................................................................10
§4.2.2 Is vergelding een noodzakelijk element van de tenuitvoerlegging van de vrijheidsstraf?................11
§4.3 Mogelijkheden tot oplegging van hechtenis en gevangenisstraf..............................................................11
§4.3.1 Hechtenis............................................................................................................................................11
§4.3.2 Tijdelijke gevangenisstraf...................................................................................................................11
§4.3.3 Levenslange gevangenisstraf..............................................................................................................11
§4.4 Verantwoordelijkheden in kader van tenuitvoerlegging van de vrijheidsstraf..........................................12
§4.4.1 Openbaar Ministerie...........................................................................................................................12
§4.4.2 Directeur van een PI...........................................................................................................................12
§4.4.3 Selectiefunctionaris............................................................................................................................12
§4.4.4 Rechter................................................................................................................................................12
§4.5 Uitgangspunten en doelstellingen van de tenuitvoerlegging....................................................................13
§4.5.1 Inleiding..............................................................................................................................................13
§4.5.2 Beginselen van goede bejegening......................................................................................................13
§4.5.3 Legaliteit.............................................................................................................................................13
1
, §4.5.4 Rechtsburgerschap.............................................................................................................................13
§4.5.5 Uitgangspunten en doelstellingen van art. 2 Pbw..............................................................................14
§4.6 Indeling en differentiatie van inrichtingen.................................................................................................14
§4.6.1 Huisen van bewaring en gevangenissen.............................................................................................15
§4.6.2 Huizen van bewaring..........................................................................................................................15
§4.6.3 Gevangenissen....................................................................................................................................15
§4.6.3 Andere inrichtingen of instellingen....................................................................................................15
§4.8 Voorwaardelijke invrijheidsstelling............................................................................................................16
§4.7 Selectie en plaatsing van gedetineerden...................................................................................................17
§4.7.1 Algemene criteria (15 lid 1 Pbw)........................................................................................................17
§4.7.2 Procedure, risicoprofiel, volgprocedure langgestraften....................................................................17
§4.7.3 Plaatsing voor veroordeling in eerste aanleg (24 RSPOG).................................................................17
§4.7.4 Plaatsing van al dan niet onherroepelijke veroordeelden (25 RSPOG)..............................................17
Hoofdstuk 5: Vrijheidsbenemende maatregelen........................................................................................... 18
§5.1 Inleiding......................................................................................................................................................18
§5.2 Plaatsing in psychiatrisch ziekenhuis.........................................................................................................18
§5.3 Terbeschikkingstelling................................................................................................................................18
§5.3.1 Opleggingsmogelijkheden..................................................................................................................18
Combinatie met andere sancties...................................................................................................................19
Duur van tbs:..................................................................................................................................................19
Procedure eerste aanleg................................................................................................................................19
Beroep............................................................................................................................................................20
Verlengingscriterium.....................................................................................................................................20
Beëindiging....................................................................................................................................................20
Plaatsing en overplaatsing.............................................................................................................................21
Longstay.........................................................................................................................................................21
Invulling van het regime................................................................................................................................21
Controle en geweldgebruik...........................................................................................................................22
Bewegingsvrijheid binnen de inrichting........................................................................................................23
Verlof en proefverlof.....................................................................................................................................23
Procedure......................................................................................................................................................24
§5.4 Plaatsing in een inrichting voor stelselmatige daders...............................................................................24
§5.4.1 Opleggingsmogelijkheden..................................................................................................................24
Rapportage....................................................................................................................................................25
Voorwaardelijke ISD......................................................................................................................................25
Combinatie met andere sancties...................................................................................................................25
§5.4.4 Enkele bijzondere karakteristieken van de maatregel.......................................................................25
§5.4.5 Tenuitvoerlegging...............................................................................................................................26
Hoofdstuk 6: Materiële rechtspositie van gedetineerden..............................................................................28
§6.2 Het regime in huizen van bewaring en gevangenissen..............................................................................28
§6.2.1 Cellulaire opsluiting of meerpersoonscel?.........................................................................................28
§6.2.2 Algehele gemeenschap.......................................................................................................................28
§6.2.3 Beperkte gemeenschap......................................................................................................................28
§6.2.4 Individueel regime..............................................................................................................................28
§6.3 Nadere invulling van het regime in gevangenissen en huizen van bewaring............................................28
§6.3.1 Controlebevoegdheden......................................................................................................................28
Hoofdstuk 7: Rechtsbescherming in het kader van vrijheidsbeneming..........................................................40
§7.1 Inleiding......................................................................................................................................................40
§7.3 Aard van de rechtsbescherming.................................................................................................................40
2
, §7.4 Beklag tegen een beslissing door of namens directeur in de Pbw.............................................................40
7.4.1 Wijze van indiening en termijn van beklag...........................................................................................40
§7.4.2 Schorsing.............................................................................................................................................40
§7.4.3 Beklagrechter......................................................................................................................................41
§7.4.4 Ontvankelijkheid van het beklag........................................................................................................41
§7.4.5 Enkelvoudige of meervoudige afdoening binnen vier weken............................................................42
§7.4.6 Openbare tegenspraak?.....................................................................................................................42
§7.4.7 Bijstand in rechte en in taal................................................................................................................44
§7.4.8 Toetsing..............................................................................................................................................44
§7.4.9 Uitspraak.............................................................................................................................................44
§7.4.10 Tegemoetkoming..............................................................................................................................44
§7.5 Beroep na beklag........................................................................................................................................45
§7.5.1 Beroepsinstantie.................................................................................................................................45
§7.5.2 Wijze van beroep en termijn van beroep...........................................................................................45
§7.5.3 Object en aard van beroep.................................................................................................................45
§7.6 Bezwaar en beroep in de Pbw....................................................................................................................46
§7.6.1 Plaatsing, overplaatsing en deelname aan een penitentiair programma..........................................46
§7.6.2 Verlof (en strafonderbreking) en dwangbehandeling........................................................................47
§7.7 Bemiddeling en beroep bij medisch handelen...........................................................................................47
§7.8 Specifieke rechtsgangen van de Bvt...........................................................................................................48
§7.9 Waardering van de beklag-en beroepmogelijkheden................................................................................48
Hoofdstuk 8 Vrijheidsbeperkende sancties........................................................................................................50
§8.3 Voorwaardelijke veroordeling....................................................................................................................50
§8.3.1 Opleggingsmogelijkheden..................................................................................................................50
§8.3.2 Voorwaarden......................................................................................................................................50
§8.3.3 Toezicht...............................................................................................................................................50
§8.3.4 Proeftijd en dadelijke uitvoerbaarheid...............................................................................................51
§8.3.5 Tenuitvoerlegging...............................................................................................................................51
§8.4 Vrijheidsbeperkende maatregel............................................................................................................52
§8.4.1 Oplegginsmogelijkheden....................................................................................................................52
§8.4.2 Tenuitvoerlegging...............................................................................................................................52
.......................................................................................................................................................................53
Hoofdstuk 9: Vermogensstraffen.......................................................................................................................54
§9.1 Inleiding......................................................................................................................................................54
§9.2 De geldboete..............................................................................................................................................54
Hoogte van de geldboete (art. 23 Sr)............................................................................................................54
Veroordeling van een rechtspersoon............................................................................................................55
Draagkrachtbeginsel......................................................................................................................................55
Aftrek voorarrest...........................................................................................................................................55
Tenuitvoerlegging van de geldboete.............................................................................................................55
Gevolgen van niet betalen.............................................................................................................................55
Verhaal...........................................................................................................................................................55
Vervangende hechtenis.................................................................................................................................55
Hoofdstuk 10 Vermogensmaatregelen......................................................................................................... 57
§10.1 Inleiding....................................................................................................................................................57
§10.2 Onttrekking aan het verkeer....................................................................................................................57
§10.2.1 Opleggingsmogelijkheden................................................................................................................57
10.2.2 Object van onttrekking: gevaarlijk voorwerp.....................................................................................57
§10.2.3 Toebehoren......................................................................................................................................57
§10.2.4 Relatie tot het delict.........................................................................................................................58
3
, Vergoeding of geldelijke tegemoetkoming...................................................................................................58
§10.2.5 Onttrekking bij afzonderlijke beschikking........................................................................................58
§10.2.6 Tenuitvoerlegging van de onttrekking..............................................................................................58
§10.3 Ontneming van wederrechtelijk verkregen voordeel...............................................................................59
§10.3.1 Oplegginsmogelijkheden..................................................................................................................59
§10.3.4 Tenuitvoerlegging van de ontnemingsmaatregel.............................................................................61
§10.4 Schadevergoedingsmaatregel..................................................................................................................62
§10.4.1 Opleggingsmogelijkheden................................................................................................................62
§10.4.2 Tenuitvoerlegging van de schadevergoedingsmaatregel.................................................................62
Hoofdstuk 11: Overige bijkomende straffen......................................................................................................64
§11.1 Inleiding....................................................................................................................................................64
§11.2 Ontzetting van bepaalde rechten.............................................................................................................64
§11.3 Ontzegging van rijbevoegdheid...............................................................................................................64
§11.4 Openbaarmaking van rechterlijke uitspraak...........................................................................................65
Sanctierecht en slachtofferrechten(50%)
Onderwerp 1: Basisbegrippen en taakverdeling executie 5%
Onderwerp 2: Rechterlijke straftoemeting 5%
Onderwerp 3: Vrijheidsbenemende sancties 15%
Onderwerp 4: Vrijheidsbeperkende sancties 10%
Onderwerp 5: Vermogenssancties en bijkomende straffen 10%
Onderwerp 6 Slachtofferrechten 5%
Penitentiair recht (30%)
Onderwerp 1: Executie vrijheidsbenemende sancties 15%
Onderwerp 2: Rechtspositie en rechtsbescherming 15%
gedetineerden
Wvggz en Wfz (20%)
Onderwerp 1: Toepassing Wvggz in het strafrecht 10%
Onderwerp 2: Tenuitvoerlegging en rechtsmiddelen 10%
4
Samenvatting Sanctierecht..................................................................................................................................5
Hoofdstuk 2: Hoofdlijnen van het strafrechtelijk sanctierecht............................................................................5
§2.1 Inleiding........................................................................................................................................................5
§2.2 Begripsafbakening en verhouding tot andere rechtsgebieden....................................................................5
§2.4 Soorten sancties...........................................................................................................................................5
§2.4.1 Straffen en maatregelen.......................................................................................................................5
§2.4.2 Voorwaardelijke en onvoorwaardelijke sancties.................................................................................5
§2.4.3 Hoofdstraffen en bijkomende straffen.................................................................................................6
§2.5 Straftoemeting en strafmotivering...............................................................................................................6
§2.5.1 Straftoemeting......................................................................................................................................6
2.5.2 Motivering sanctie..................................................................................................................................6
§2.6 Combinatie van sancties...............................................................................................................................6
§2.7 Strafminima en- maxima..............................................................................................................................7
§2.7.1 Hoofdlijnen...........................................................................................................................................7
§2.7.2 Bijzondere strafminima........................................................................................................................7
§2.7.3 Strafverhogende en- verlagende omstandigheden..............................................................................7
§2.9 Het rechterlijk pardon..................................................................................................................................9
Hoofdstuk 3 Verdeling van verantwoordelijkheden.............................................................................................9
§3.3 Minister van Veiligheid en Justitie c.s..........................................................................................................9
§3.3.1 De minister van Veiligheid en Justitie...................................................................................................9
§3.3.2 CJIB........................................................................................................................................................9
§3.3.3 DJI..........................................................................................................................................................9
§3.4 Rechter.........................................................................................................................................................9
§3.4.1 Inleiding................................................................................................................................................9
§3.4.2 Invloed van de strafrechter op de tenuitvoerlegging.........................................................................10
§3.4.3 Bijzondere rechterlijke voorzieningen................................................................................................10
Hoofdstuk 4: Vrijheidsbenemende straffen........................................................................................................10
§4.1 Gevangenisstraf en hechtenis; een introductie..........................................................................................10
§4.2 Aard van de (tenuitvoerlegging van de) vrijheidsstraf...............................................................................10
§4.2.1 Zijn dwang en vrijheidsbeneming noodzakelijke elementen van de tenuitvoerlegging van de
vrijheidsstraf?................................................................................................................................................10
§4.2.2 Is vergelding een noodzakelijk element van de tenuitvoerlegging van de vrijheidsstraf?................11
§4.3 Mogelijkheden tot oplegging van hechtenis en gevangenisstraf..............................................................11
§4.3.1 Hechtenis............................................................................................................................................11
§4.3.2 Tijdelijke gevangenisstraf...................................................................................................................11
§4.3.3 Levenslange gevangenisstraf..............................................................................................................11
§4.4 Verantwoordelijkheden in kader van tenuitvoerlegging van de vrijheidsstraf..........................................12
§4.4.1 Openbaar Ministerie...........................................................................................................................12
§4.4.2 Directeur van een PI...........................................................................................................................12
§4.4.3 Selectiefunctionaris............................................................................................................................12
§4.4.4 Rechter................................................................................................................................................12
§4.5 Uitgangspunten en doelstellingen van de tenuitvoerlegging....................................................................13
§4.5.1 Inleiding..............................................................................................................................................13
§4.5.2 Beginselen van goede bejegening......................................................................................................13
§4.5.3 Legaliteit.............................................................................................................................................13
1
, §4.5.4 Rechtsburgerschap.............................................................................................................................13
§4.5.5 Uitgangspunten en doelstellingen van art. 2 Pbw..............................................................................14
§4.6 Indeling en differentiatie van inrichtingen.................................................................................................14
§4.6.1 Huisen van bewaring en gevangenissen.............................................................................................15
§4.6.2 Huizen van bewaring..........................................................................................................................15
§4.6.3 Gevangenissen....................................................................................................................................15
§4.6.3 Andere inrichtingen of instellingen....................................................................................................15
§4.8 Voorwaardelijke invrijheidsstelling............................................................................................................16
§4.7 Selectie en plaatsing van gedetineerden...................................................................................................17
§4.7.1 Algemene criteria (15 lid 1 Pbw)........................................................................................................17
§4.7.2 Procedure, risicoprofiel, volgprocedure langgestraften....................................................................17
§4.7.3 Plaatsing voor veroordeling in eerste aanleg (24 RSPOG).................................................................17
§4.7.4 Plaatsing van al dan niet onherroepelijke veroordeelden (25 RSPOG)..............................................17
Hoofdstuk 5: Vrijheidsbenemende maatregelen........................................................................................... 18
§5.1 Inleiding......................................................................................................................................................18
§5.2 Plaatsing in psychiatrisch ziekenhuis.........................................................................................................18
§5.3 Terbeschikkingstelling................................................................................................................................18
§5.3.1 Opleggingsmogelijkheden..................................................................................................................18
Combinatie met andere sancties...................................................................................................................19
Duur van tbs:..................................................................................................................................................19
Procedure eerste aanleg................................................................................................................................19
Beroep............................................................................................................................................................20
Verlengingscriterium.....................................................................................................................................20
Beëindiging....................................................................................................................................................20
Plaatsing en overplaatsing.............................................................................................................................21
Longstay.........................................................................................................................................................21
Invulling van het regime................................................................................................................................21
Controle en geweldgebruik...........................................................................................................................22
Bewegingsvrijheid binnen de inrichting........................................................................................................23
Verlof en proefverlof.....................................................................................................................................23
Procedure......................................................................................................................................................24
§5.4 Plaatsing in een inrichting voor stelselmatige daders...............................................................................24
§5.4.1 Opleggingsmogelijkheden..................................................................................................................24
Rapportage....................................................................................................................................................25
Voorwaardelijke ISD......................................................................................................................................25
Combinatie met andere sancties...................................................................................................................25
§5.4.4 Enkele bijzondere karakteristieken van de maatregel.......................................................................25
§5.4.5 Tenuitvoerlegging...............................................................................................................................26
Hoofdstuk 6: Materiële rechtspositie van gedetineerden..............................................................................28
§6.2 Het regime in huizen van bewaring en gevangenissen..............................................................................28
§6.2.1 Cellulaire opsluiting of meerpersoonscel?.........................................................................................28
§6.2.2 Algehele gemeenschap.......................................................................................................................28
§6.2.3 Beperkte gemeenschap......................................................................................................................28
§6.2.4 Individueel regime..............................................................................................................................28
§6.3 Nadere invulling van het regime in gevangenissen en huizen van bewaring............................................28
§6.3.1 Controlebevoegdheden......................................................................................................................28
Hoofdstuk 7: Rechtsbescherming in het kader van vrijheidsbeneming..........................................................40
§7.1 Inleiding......................................................................................................................................................40
§7.3 Aard van de rechtsbescherming.................................................................................................................40
2
, §7.4 Beklag tegen een beslissing door of namens directeur in de Pbw.............................................................40
7.4.1 Wijze van indiening en termijn van beklag...........................................................................................40
§7.4.2 Schorsing.............................................................................................................................................40
§7.4.3 Beklagrechter......................................................................................................................................41
§7.4.4 Ontvankelijkheid van het beklag........................................................................................................41
§7.4.5 Enkelvoudige of meervoudige afdoening binnen vier weken............................................................42
§7.4.6 Openbare tegenspraak?.....................................................................................................................42
§7.4.7 Bijstand in rechte en in taal................................................................................................................44
§7.4.8 Toetsing..............................................................................................................................................44
§7.4.9 Uitspraak.............................................................................................................................................44
§7.4.10 Tegemoetkoming..............................................................................................................................44
§7.5 Beroep na beklag........................................................................................................................................45
§7.5.1 Beroepsinstantie.................................................................................................................................45
§7.5.2 Wijze van beroep en termijn van beroep...........................................................................................45
§7.5.3 Object en aard van beroep.................................................................................................................45
§7.6 Bezwaar en beroep in de Pbw....................................................................................................................46
§7.6.1 Plaatsing, overplaatsing en deelname aan een penitentiair programma..........................................46
§7.6.2 Verlof (en strafonderbreking) en dwangbehandeling........................................................................47
§7.7 Bemiddeling en beroep bij medisch handelen...........................................................................................47
§7.8 Specifieke rechtsgangen van de Bvt...........................................................................................................48
§7.9 Waardering van de beklag-en beroepmogelijkheden................................................................................48
Hoofdstuk 8 Vrijheidsbeperkende sancties........................................................................................................50
§8.3 Voorwaardelijke veroordeling....................................................................................................................50
§8.3.1 Opleggingsmogelijkheden..................................................................................................................50
§8.3.2 Voorwaarden......................................................................................................................................50
§8.3.3 Toezicht...............................................................................................................................................50
§8.3.4 Proeftijd en dadelijke uitvoerbaarheid...............................................................................................51
§8.3.5 Tenuitvoerlegging...............................................................................................................................51
§8.4 Vrijheidsbeperkende maatregel............................................................................................................52
§8.4.1 Oplegginsmogelijkheden....................................................................................................................52
§8.4.2 Tenuitvoerlegging...............................................................................................................................52
.......................................................................................................................................................................53
Hoofdstuk 9: Vermogensstraffen.......................................................................................................................54
§9.1 Inleiding......................................................................................................................................................54
§9.2 De geldboete..............................................................................................................................................54
Hoogte van de geldboete (art. 23 Sr)............................................................................................................54
Veroordeling van een rechtspersoon............................................................................................................55
Draagkrachtbeginsel......................................................................................................................................55
Aftrek voorarrest...........................................................................................................................................55
Tenuitvoerlegging van de geldboete.............................................................................................................55
Gevolgen van niet betalen.............................................................................................................................55
Verhaal...........................................................................................................................................................55
Vervangende hechtenis.................................................................................................................................55
Hoofdstuk 10 Vermogensmaatregelen......................................................................................................... 57
§10.1 Inleiding....................................................................................................................................................57
§10.2 Onttrekking aan het verkeer....................................................................................................................57
§10.2.1 Opleggingsmogelijkheden................................................................................................................57
10.2.2 Object van onttrekking: gevaarlijk voorwerp.....................................................................................57
§10.2.3 Toebehoren......................................................................................................................................57
§10.2.4 Relatie tot het delict.........................................................................................................................58
3
, Vergoeding of geldelijke tegemoetkoming...................................................................................................58
§10.2.5 Onttrekking bij afzonderlijke beschikking........................................................................................58
§10.2.6 Tenuitvoerlegging van de onttrekking..............................................................................................58
§10.3 Ontneming van wederrechtelijk verkregen voordeel...............................................................................59
§10.3.1 Oplegginsmogelijkheden..................................................................................................................59
§10.3.4 Tenuitvoerlegging van de ontnemingsmaatregel.............................................................................61
§10.4 Schadevergoedingsmaatregel..................................................................................................................62
§10.4.1 Opleggingsmogelijkheden................................................................................................................62
§10.4.2 Tenuitvoerlegging van de schadevergoedingsmaatregel.................................................................62
Hoofdstuk 11: Overige bijkomende straffen......................................................................................................64
§11.1 Inleiding....................................................................................................................................................64
§11.2 Ontzetting van bepaalde rechten.............................................................................................................64
§11.3 Ontzegging van rijbevoegdheid...............................................................................................................64
§11.4 Openbaarmaking van rechterlijke uitspraak...........................................................................................65
Sanctierecht en slachtofferrechten(50%)
Onderwerp 1: Basisbegrippen en taakverdeling executie 5%
Onderwerp 2: Rechterlijke straftoemeting 5%
Onderwerp 3: Vrijheidsbenemende sancties 15%
Onderwerp 4: Vrijheidsbeperkende sancties 10%
Onderwerp 5: Vermogenssancties en bijkomende straffen 10%
Onderwerp 6 Slachtofferrechten 5%
Penitentiair recht (30%)
Onderwerp 1: Executie vrijheidsbenemende sancties 15%
Onderwerp 2: Rechtspositie en rechtsbescherming 15%
gedetineerden
Wvggz en Wfz (20%)
Onderwerp 1: Toepassing Wvggz in het strafrecht 10%
Onderwerp 2: Tenuitvoerlegging en rechtsmiddelen 10%
4
