Inhoudsopgave
Inhoudsopgave
Thema 1
H1 Psychologie en gezondheid, een overzicht
Ziektes in de USA doorheen de tijd:
Geschiedenis van fysiologie, ziekteverloop en de geest
De persoon in ziekte en gezondheid
Het biopsychosociaal perspectief
H2 Het menselijk lichaam
Het zenuwstelsel
Het endocrien systeem
Het spijsverteringssysteem
Het ademhalingssysteem
Het cardiovasculair systeem
Het immuunsysteem
Interventiecyclus Casus Moniek
Thema 2: stress, ziekte en coping
H3: Stress: betekenis, impact en oorzaken
Stress
Biopsychosociale aspecten van stress
Bronnen van stress doorheen het leven
Stress meten
Kan stress goed zijn?
H4: Stress, biopsychosociale factoren en ziekte
Psychosociale invloeden van stress
Hoe stress gezondheid beïnvloedt
Psychofysiologische aandoeningen
Stress en cardiovasculaire aandoeningen
H5: Coping en het verminderen van stress
Coping
Het potentieel voor stress verminderen
Verminderen van stress reacties: stress management
Stressmanagement gebruiken om hart risico's te verlagen
Thema 3: Gezondheid, Gedrag & Preventie
H6: Gezondheidsgerelateerd gedrag en gezondheidspromotie
Gezondheid en gedrag
Wat bepaalt iemands gezondheidsgerelateerd gedrag?
Sociaal cognitieve modellen voor verklaring van gedrag
H7: Gebruik en misbruik van middelen
Middelengebruik
Middelengebruik en misbruik verminderen
H8: voeding, gewichtscontrole, dieet, beweging en veiligheid
, Voeding
Gewichtscontrole en voeding
Diëten en behandelingen om af te vallen
Beweging
Veiligheid
H9: motiverende gespreksvoering
Thema 4
H10: de aard en symptomen van pijn
Theorieën van pijn
Biopsychosociale aspecten van pijn
Beoordelen van iemands pijn
H11: omgaan met en controleren van pijn
Klinische pijn:
Medische pijnbehandelingen
Gedrags- en cognitieve methoden voor pijnbehandeling
Cognitieve methodes
Hypnose en interpersoonlijke therapie
Stimulatie en fysio therapieën voor pijn
Pijnklinieken:
H12: het gebruik van de gezondheidszorg
Percipiëren en interpreteren van symptomen
De relatie patiënt-zorgkundige
Compliance: therapietrouw
Thema 5
H13: in het ziekenhuis
Gezondheidspsychologie voor gehospitaliseerde patiënten
H14: Chronische en levensbedreigende aandoeningen
Aanpassen aan chronische ziekte
Psychosociale interventies voor mensen met chronische condities
Coping en aanpassing aan een levensbedreigende ziekte
Nabestaanden: het leven gaat door
Thema 1
H1 Psychologie en gezondheid, een overzicht
Gezondheid Gezondheidspsychologie
- Een objectief teken dat het lichaam - Het bevorderen en het handhaven
niet naar behoren werkt. van de gezondheid
- Subjectieve symptomen van ziekte - De preventie behandeling en
of verwonding. verwerking van ziekte
- De etiologische (oorzakenleer) en
Ziekte en gezondheid zijn geen diagnostische factoren bij
,afzonderlijke concepten, ze overlappen. gezondheid
- Ziekte en de analyse en verbetering
Aaron Antonovsky stelde dan ook: dat we van gezondheidszorg en
de concepten moeten beoordelen volgens gezondheidsbeleid.
een continuüm.
- Aan het gezondheids uiteinde is
gezondheid dominant
- en andere uiteinde van het spectrum
halen ziekte of verwonding de
bovenhand.
→ Wat zich uit in destructieve processen,
karakteristieken, tekenen, symptomen of
beperkingen.
WHO: gezondheid is een toestand van
volledig lichamelijk, geestelijk en sociaal
welbevinden en niet slechts de afwezigheid
van ziekte of andere lichamelijke gebreken.
Infectieziektes Acute ziektes veroorzaakt door de
beschadigende inwerking van
micro-organismen in het lichaam
→ Bacteriën en virussen
Ziektes in de USA doorheen de tijd:
18e eeuw:
- Klonisten maakten epidemische periodes mee van verschillende ziektes zoals:
mazelen, gele koorts, difterie, windpokken, griep, malaria, dysenterie
- Vooral kinderen werden zwaar getroffen.
- De ziekten bestonden niet voor de kolonisatie van Noord-Amerika, waardoor de tol
groot was op de inheemse bevolking. Zij werden nooit eerder blootgesteld aan
zulke micro-organismen en hun immuunfuncties waren beperkt door een lage
genetische variatie.
19e eeuw:
, - Nog steeds zijn infectieziekten de grootste bedreiging voor de gezondheid van de
Amerikanen.
- Er ontstonden nieuwe ziektes, zoals tuberculose.
- Beterschap door preventiemaatregelen: persoonlijke hygiëne, grote
weerstand/betere voeding en overheids innovaties zoals waterzuivering en
riolering.
20e eeuw:
- Baby’s die in 1900 hun eerste jaar overleefden, hadden een levensverwachting
van ongeveer 56 jaar.
- Werd je rond die periode 20 jaar, dan steeg het naar 63 jaar.
Heden:
- In ontwikkelde landen zijn de belangrijkste gezondheids- en overlijdensproblemen
te wijten aan chronische ziektes zoals hartziektes, kanker en beroertes.
- Mensen worden ouder en chronische ziektes komen vaker voor op oudere leeftijd
- De toenemende industrialisering zorgt voor meer blootstelling aan stress en
schadelijke stoffen.
- Kinderen en adolescenten overlijden voornamelijk door ongevallen, naast moord,
zelfmoord, kanker en aangeboren afwijkingen.
Geschiedenis van fysiologie, ziekteverloop en de geest
Vroege culturen:
- Fysieke en mentale ziekte veroorzaakt door mystieke krachten (bvb geesten)
- Trephination: gaten in schedel maken om op die manier demonen te laten
ontsnappen.
- Er zijn geen geschreven bewijzen uit die tijd.
Oude Grieken en Romeinen:
- Volgens hypocrates (humoral theory) bevat het lichaam vier vloeistoffen (humors)
waarvan de verhouding in evenwicht moet zijn om gezond te zijn.
1. Bloed (sanguis)
2. Slijm (phlegma)
3. Gele gal (cholē)
4. Zwarte gal (melancholē)
- Ziekte treedt op wanneer de balans tussen de humors verstoord is.
- Griekse filosofen (Plato) stelden dat lichaam en geest afzonderlijke entiteiten
waren.
- Mind/body problem: we kunnen conceptueel lichaam en geest wel scheiden,
maar de vraag is of ze ook afzonderlijk kunnen functioneren.
- Galen: geboren in Griekenland, dokter in Rome
- Ontdekt via dissecties op dieren dat ziektes in het lichaam gelokaliseerd kunnen
worden en dat verschillende uitwerkingen op het lichaam hebben.
- Hij deed belangrijke ontdekkingen over de hersenen, bloedsomloop en nieren.
Middeleeuwen:
- De invloed van de kerk vertraagde de wetenschappelijke vooruitgang enorm.
Inhoudsopgave
Thema 1
H1 Psychologie en gezondheid, een overzicht
Ziektes in de USA doorheen de tijd:
Geschiedenis van fysiologie, ziekteverloop en de geest
De persoon in ziekte en gezondheid
Het biopsychosociaal perspectief
H2 Het menselijk lichaam
Het zenuwstelsel
Het endocrien systeem
Het spijsverteringssysteem
Het ademhalingssysteem
Het cardiovasculair systeem
Het immuunsysteem
Interventiecyclus Casus Moniek
Thema 2: stress, ziekte en coping
H3: Stress: betekenis, impact en oorzaken
Stress
Biopsychosociale aspecten van stress
Bronnen van stress doorheen het leven
Stress meten
Kan stress goed zijn?
H4: Stress, biopsychosociale factoren en ziekte
Psychosociale invloeden van stress
Hoe stress gezondheid beïnvloedt
Psychofysiologische aandoeningen
Stress en cardiovasculaire aandoeningen
H5: Coping en het verminderen van stress
Coping
Het potentieel voor stress verminderen
Verminderen van stress reacties: stress management
Stressmanagement gebruiken om hart risico's te verlagen
Thema 3: Gezondheid, Gedrag & Preventie
H6: Gezondheidsgerelateerd gedrag en gezondheidspromotie
Gezondheid en gedrag
Wat bepaalt iemands gezondheidsgerelateerd gedrag?
Sociaal cognitieve modellen voor verklaring van gedrag
H7: Gebruik en misbruik van middelen
Middelengebruik
Middelengebruik en misbruik verminderen
H8: voeding, gewichtscontrole, dieet, beweging en veiligheid
, Voeding
Gewichtscontrole en voeding
Diëten en behandelingen om af te vallen
Beweging
Veiligheid
H9: motiverende gespreksvoering
Thema 4
H10: de aard en symptomen van pijn
Theorieën van pijn
Biopsychosociale aspecten van pijn
Beoordelen van iemands pijn
H11: omgaan met en controleren van pijn
Klinische pijn:
Medische pijnbehandelingen
Gedrags- en cognitieve methoden voor pijnbehandeling
Cognitieve methodes
Hypnose en interpersoonlijke therapie
Stimulatie en fysio therapieën voor pijn
Pijnklinieken:
H12: het gebruik van de gezondheidszorg
Percipiëren en interpreteren van symptomen
De relatie patiënt-zorgkundige
Compliance: therapietrouw
Thema 5
H13: in het ziekenhuis
Gezondheidspsychologie voor gehospitaliseerde patiënten
H14: Chronische en levensbedreigende aandoeningen
Aanpassen aan chronische ziekte
Psychosociale interventies voor mensen met chronische condities
Coping en aanpassing aan een levensbedreigende ziekte
Nabestaanden: het leven gaat door
Thema 1
H1 Psychologie en gezondheid, een overzicht
Gezondheid Gezondheidspsychologie
- Een objectief teken dat het lichaam - Het bevorderen en het handhaven
niet naar behoren werkt. van de gezondheid
- Subjectieve symptomen van ziekte - De preventie behandeling en
of verwonding. verwerking van ziekte
- De etiologische (oorzakenleer) en
Ziekte en gezondheid zijn geen diagnostische factoren bij
,afzonderlijke concepten, ze overlappen. gezondheid
- Ziekte en de analyse en verbetering
Aaron Antonovsky stelde dan ook: dat we van gezondheidszorg en
de concepten moeten beoordelen volgens gezondheidsbeleid.
een continuüm.
- Aan het gezondheids uiteinde is
gezondheid dominant
- en andere uiteinde van het spectrum
halen ziekte of verwonding de
bovenhand.
→ Wat zich uit in destructieve processen,
karakteristieken, tekenen, symptomen of
beperkingen.
WHO: gezondheid is een toestand van
volledig lichamelijk, geestelijk en sociaal
welbevinden en niet slechts de afwezigheid
van ziekte of andere lichamelijke gebreken.
Infectieziektes Acute ziektes veroorzaakt door de
beschadigende inwerking van
micro-organismen in het lichaam
→ Bacteriën en virussen
Ziektes in de USA doorheen de tijd:
18e eeuw:
- Klonisten maakten epidemische periodes mee van verschillende ziektes zoals:
mazelen, gele koorts, difterie, windpokken, griep, malaria, dysenterie
- Vooral kinderen werden zwaar getroffen.
- De ziekten bestonden niet voor de kolonisatie van Noord-Amerika, waardoor de tol
groot was op de inheemse bevolking. Zij werden nooit eerder blootgesteld aan
zulke micro-organismen en hun immuunfuncties waren beperkt door een lage
genetische variatie.
19e eeuw:
, - Nog steeds zijn infectieziekten de grootste bedreiging voor de gezondheid van de
Amerikanen.
- Er ontstonden nieuwe ziektes, zoals tuberculose.
- Beterschap door preventiemaatregelen: persoonlijke hygiëne, grote
weerstand/betere voeding en overheids innovaties zoals waterzuivering en
riolering.
20e eeuw:
- Baby’s die in 1900 hun eerste jaar overleefden, hadden een levensverwachting
van ongeveer 56 jaar.
- Werd je rond die periode 20 jaar, dan steeg het naar 63 jaar.
Heden:
- In ontwikkelde landen zijn de belangrijkste gezondheids- en overlijdensproblemen
te wijten aan chronische ziektes zoals hartziektes, kanker en beroertes.
- Mensen worden ouder en chronische ziektes komen vaker voor op oudere leeftijd
- De toenemende industrialisering zorgt voor meer blootstelling aan stress en
schadelijke stoffen.
- Kinderen en adolescenten overlijden voornamelijk door ongevallen, naast moord,
zelfmoord, kanker en aangeboren afwijkingen.
Geschiedenis van fysiologie, ziekteverloop en de geest
Vroege culturen:
- Fysieke en mentale ziekte veroorzaakt door mystieke krachten (bvb geesten)
- Trephination: gaten in schedel maken om op die manier demonen te laten
ontsnappen.
- Er zijn geen geschreven bewijzen uit die tijd.
Oude Grieken en Romeinen:
- Volgens hypocrates (humoral theory) bevat het lichaam vier vloeistoffen (humors)
waarvan de verhouding in evenwicht moet zijn om gezond te zijn.
1. Bloed (sanguis)
2. Slijm (phlegma)
3. Gele gal (cholē)
4. Zwarte gal (melancholē)
- Ziekte treedt op wanneer de balans tussen de humors verstoord is.
- Griekse filosofen (Plato) stelden dat lichaam en geest afzonderlijke entiteiten
waren.
- Mind/body problem: we kunnen conceptueel lichaam en geest wel scheiden,
maar de vraag is of ze ook afzonderlijk kunnen functioneren.
- Galen: geboren in Griekenland, dokter in Rome
- Ontdekt via dissecties op dieren dat ziektes in het lichaam gelokaliseerd kunnen
worden en dat verschillende uitwerkingen op het lichaam hebben.
- Hij deed belangrijke ontdekkingen over de hersenen, bloedsomloop en nieren.
Middeleeuwen:
- De invloed van de kerk vertraagde de wetenschappelijke vooruitgang enorm.
