Warenar is een bekende komedie uit de Gouden eeuw
Het was een jaar eerder geschreven door de Amsterdammer Pieter Hooft. Misschien in
samenwerking met zijn vrienden Coster en Bredero maar dat is niet zeker
In grote lijnen
Alles draait om geld + liefde
Warenar+ Klaartje proberen allebei hun geheim te bewaren en dat leidt tot komische
misverstanden
Het speelt zich af in het hartje van Amsterdam: een heel herkenbaar decor voor de
toeschouwers
Het gaat over 2 huizen
Het arme huis Het rijke huis
Warenar (+50): ): Rijkerd (50): ): vrijgezel
weduwnaar (echtgenoot Zus Geertrui
overleden) + vrek (gierig): Ritsert (+20): ): haar
denkt alleen maar aan zijn zoon
centen Lekker: mannelijke
Klaartje (+18): Ongehuwd): Ongehuwd hulp in huis
zwanger: zwanger, maar 3 dagloner: Teewes
weet niet van wie (kok), Casper
Reym: de dienstmeid (traiteur), zijn knechtje
Taal en spelling
Er zijn 3 problemen
1. De spelling wijkt af + veel woorden en zinswendingen zijn anders dan in het
Nederlands van vandaag
2. De tekst is grotendeels geschreven in een vloksachtige taal: Hooft nam veel
dialectachtige woorden + klanken op
3. De tekst was in rijm (zoals gebruikelijk in 17e-eeuws toneel)
Om het leestempo te bevorderen is het toneelstuk vertaald in modern Nederlands
proza
, De Eerste Nederduitse Academie
Rederijkerskamer: waren literaire amateurverenigingen voor mannen uit de betere milieus
Rederijkers: hadden altijd de nadruk gelegd op het dorp of de stad als gemeenschap
De 3 rebellen: Hooft, Bredero en Coster:
Verlegden het accent naar de taken van de individuele burger
De gemeenschap had er volgens hen baat bij als iedereen zijn verantwoordelijkheden
kende, zowel in huis als in het openbare leven
was afkomstig uit het humanisme
Een beweging die uit ging van de medemenselijkheid als basis van de beschaving
Ze ontleenden het ideaal van de kritische, zelfbewuste mens aan geschriften uit de
klassieke oudheid + werk van humanisten uit eigen tijd
Warenar ging in première bij de opening van een nieuw theater in Amsterdam in 1617: de
Eerste Nederduitse Academie
De 2 openingsdagen maakte meteen duidelijk wat de bedoeling van de Academie was
1. 1e middag: tragedie opgevoerd over de moord op Willem van Oranje: de inmiddels
al legendarisch geworden aanvoerder van de Nederlandse troepen in de beginjaren
van de Opstand tegen Spanje
2. 2e middag: een de komedie Warenar opgevoerd
Proloog
In een klein toneelstukje vooraf wordt het verhaal bij de toeschouwers geïntroduceerd
2 vrouwen, Mildheid en Gierigheid willen allebei de baas spelen in een Amsterdams
huisje
Het zijn geen echte mensen, maar personificaties: abstracte zaken die worden voorgesteld
als levende wezens
Zoals de namen al aankondigen:
Mildheid: verbeeldt de royale goedgevigheid
Gierigheid: verbeeldt de schraperige gierigheid
Het voorwerp van hun twist is Warenar, die zijn naam eer aandoet
Warenar gedraagt zich als een echte gek + leeft heel zuinig, terwijl hij in het geheim heel
veel geld bezit
Hooft gebruikte 2 manieren om het publiek te boeien