Samenvatting van de 5 grote religies

Jodendom
Naam verwijst naar een concreet volk, uit het gebied van Judea.

Oude testament/TeNaCH:
 Tora, de eerste vijf boeken geschreven door Mozes. Vormt het hart van de Tenach. Verhalen
over aartsvader, uittocht uit Egypte, leefregels/geboden/wet.
- Schriftelijke Tora, de leer/onderwijzing van het hart
- Mondelinge Tora, nieuwe richtlijnen vinden voor nieuwe situaties en levensvragen in de
eigen tijd (commentaren).
 Nebiim, de profetische boeken. Hoe het vol het vergaan is in het beloofde land.
 Chetubim, de geschriften zoals Psalmen, Spreuken. Persoonlijke reflectie op de ervaringen
met God en de vragen van de eigen tijd.

Grondslagen van de Joodse traditie:
 De ene god
Alles begint met het geloof in de ene God, die schepper is van de hemel en aarde. Intens
betrokken bij het menselijk bestaan. God heeft een Verbond gesloten met het volk. Verbond
is onverbrekelijk.
 Het uitverkoren volk
Israel heeft een bijzondere opdracht, namelijk de heiliging van Gods naam in het leven naar
de geboden. Betekent niet dat Joden zich verheven voelen ten opzichte van andere volken,
maar het gaat om de uitverkiezing van een bepaalde taak.
 Heiliging door omgang met de geboden (mitswot)
De kern van het praktiserend Jodendom, de omgang met de geboden, keert in alles terug. De
innerlijke houding in de omgang met de gevoden bepaalt de ontmoeting met het soms
raadselachtige Goddelijke. Dient ook voor gerechtigheid in de samenleving.
 Geloofsleer
Geen eigen geloofsleer zoals de Christenen, want God is onbenoembaar, onkenbaar. Je
ervaart God in zijn onzichtbare aanwezigheid (Sjechina) en in de heerlijkheid (Kabood) die
van Zijn wet en schepping uitgaat, in de Geest die je beroert en op de weg houdt, in de
Woorden die je troosten en sterken, maar ook op je verantwoordelijkheid aanspreken. Het
gaat om wat je doet.
 Geen beelden
God gaat boven de menselijke voorstellingen uit. God maakt zich bekend in zijn woord en
aan zijn verschijning aan Abraham, Mozes en de profeten.
 Voorzichtigheid met de naam van God
De juiste naam is niet bekend en mogen we die uit eerbied ook niet weten. Eerbied is ook
meteen het begin van alle Godskennis ipv de uiteenzetting wie en hoe God is.
 Mensbeeld – zonde en genade
Mens is Gods partner, is immers door het beeld van God geschapen. Zonde: iets niet doen
zoals God het bedoeld heeft. Wie een medemens schaadt zondigt ook tegen God. God kan
altijd genade geven, zie offers in Jeruzalem. Een mens moet niet gevangen blijven in het
kwaad of in de gevoelens van schuld.
 Opstanding
Het gaat om het leven in de relatie tot God en de medemens. Leven na de dood volstrekt

, irrelevant. Sommige groepen, bijvoorbeeld de Farizeeers geloofden in de opstanding der
rechtvaardigen.
 Messiaverwachting en het koninkrijk van God
Messias meer en meer de heilbrenger die de mensen tot God brengt en alle onrecht en
onderdrukking afschaft. Voorbeelden: Sabbatai Zwi & Mendel Schneerson.

De geschiedenis van het Joodse volk:
 Van Abraham, tussen 1900-1500 voor gjt, tot de val van de tweede tempel, 70 gjt.
Abraham wordt gezien als de stamvader van Israel. Hij kreeg de opdracht van Haran (Irak)
naar Kanaan (Israel) te gaan. Volgens het verbond tussen God en Abraham zegt god tegen
Abraham dat hij de vader van vele volkeren zal worden. Hij krijgt 2 zonen, Ismael en Isaak.
Isaak krijgt ook twee zonen, Jakob en Esau. De nakomelingen van Jakob, Hebreeen genoemd,
zuchten onder de onderdrukking van de Farao. Mozes wordt door een Egyptische prinses
grootgebracht, en wanneer Mozes volwassen is leidt hij het volk door de woestijn, 40 jaar
lang, naar het beloofde land dat zij zullen veroveren. Koning staat op, David, waaardoor het
volk tot eenheid wordt gesmeed rond de stad van David: Jeruzalem. Hierna valt het rijk
uiteen, die later ook weer verwoest worden. Uit deze tijd (eerste ballingschap) is de Tora
geredigeerd en de synagoge ontstaan als plaats voor studie naar God. Na het eerste
ballingschap keert een deel van de joden terug naar Jeruzalem en herbouwt de tempel. In 66
gaat het weer mis bij een opstand en de tempel wordt in 70 weer verwoest. 1 muur blijft
over, de huidige klaagmuur.
 Van 70 tot heden.
Het tweede ballingschap begint na de val van Jeruzalem. 1900 jaar zijn de Joden zonder land.
Veel vervolgingen zorgen voor verlangen naar de terugkeer naar het beloofde land,
Palestina. Velen Joden emigreren naar Palestina, mede door de belofte van Engeland (1917)
en het verdelingsplan van de VN (1948). De joodse staat wordt uitgeroepen, en de strijd
tussen joden en Palestijnen begint.

Leefregels – de geboden of voorschriften (Mitswot)
1. Algemene regels
Bestaand uit de tien geboden, de tien woorden. Relatie tot God en de relatie met
medemensen wordt hierin beschreven. Het gaat erom de kwaliteit van de samenleving te
bevorderen, het leven op aarde verdient alle respect. Het gaat bij het jodendom dus niet om
een persoonlijke verslossing, maar om de verlossing van heel de wereld. God eren is
eveneens zorg dragen voor de medemens, voor iedereen. God is eigenaar van de aarde, de
mens rentmeester. Niemand kan dus claimen dat alle bezit van hemzelf is.
2. Dagelijkse leefregels
Bestaan uit spijswetten (wat mag je eten, wijze van slachten, scheiding van melk en
vleesproducten en zelfs aparte aanrechten etc nodig zijn).
3. Symbolen
Manieren om je aan God zijn leefregels word herinnerd. Bepaalde kleding herrinert aan de
613 voorschriften, aan deurposten van huizen zitten kokertjes waarin een rolletje perkament
(mezoeza) zit waarin bijvoorbeeld de tekst van het Sjema inzit. Ander voorbeeld is de
Davidster.
 , werken, geen bad neemt enzovoort). Een Joods graf mag niet geruimd worden.