Samenvatting Financieel management en juridische aspecten

INHOUDSOPGAVE FINANCIEEL MANAGEMENT
INHOUDSOPGAVE FINANCIEEL MANAGEMENT ----------------------------------------------------------------------------------- 1
H2: INLEIDING TOT DE JAARREKENING ---------------------------------------------------------------------------------------------- 9
WAT ZIJN DE WETTELIJKE VERPLICHTINGEN INZAKE DE BOEKHOUDING? ----------------------------------------------------------------- 9
BTW = belasting over de toegevoegde waarde -------------------------------------------------------------------------------------9
WELKE INFORMATIE KAN MEN VINDEN IN DE JAARREKENING? ------------------------------------------------------------------------- 10
Balans ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 10
Financieringsmiddelen (bronnen) -------------------------------------------------------------------------------------------------------- 11
Werkmiddelen (bestedingen & bezittingen) ------------------------------------------------------------------------------------------- 12
Actief = passief -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 12
Oefening ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 13
OPDRACHT: stel de beginbalans op -------------------------------------------------------------------------------------------------- 13
WERKWIJZE -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 13
OPLOSSING: Beginbalans Alpha ------------------------------------------------------------------------------------------------------- 13
Indeling van de algemene balans --------------------------------------------------------------------------------------------------------- 14
Verklaringen vd begrippen ------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 14
Voorbeeld Debra Bv: wijziging in werk- en financieringsmiddelen --------------------------------------------------------------- 16
Beginbalans 02/04/x0 VOOR boeking aankoopfactuur ------------------------------------------------------------------------- 16
Aankoopfactuur --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 16
NA boeking aankoopfactuur ----------------------------------------------------------------------------------------------------------- 17
NA BETALING leveranciersfactuur via bank RC ------------------------------------------------------------------------------------ 17
Herwerking van de balans ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ 18
Herwerkt schema van de balans ------------------------------------------------------------------------------------------------------ 18
De balansrekeningen ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ 19
Boekingsregels van de balansrekeningen ------------------------------------------------------------------------------------------ 20
Voorbeeld: boeken van een aankoopfactuur -------------------------------------------------------------------------------------- 20
Voorbeeld: registreren van een bankoverschrijving om leverancier te betalen ------------------------------------------ 21
Verschilpunten tussen balans en rekening --------------------------------------------------------------------------------------------- 21
RESULTAATREKENING -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 22
De resultatenrekening ----------------------------------------------------------------------------------------------------------- 22
Balans VS resultaatrekening --------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 22
Resultaatrekening ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 22
bedrijfsresultaat ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ 24
bedrijfsopbrengsten --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 24
bedrijfskosten ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 24
financieel resultaat --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 25
financiële opbrengsten ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ 25
financiële kosten-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 25
formule------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ 25
Bestemming van het resultaat ------------------------------------------------------------------------------------------------ 26
Voorbeeld: gegevens FARGON ------------------------------------------------------------------------------------------------------------ 27
Stap 1: elk begrip plaatsen binnen een groep ------------------------------------------------------------------------------------- 27
Stap 2: bereken de balans (totaal actief en totaal passief) --------------------------------------------------------------------- 28
Stap 3: berekening resultatenrekening --------------------------------------------------------------------------------------------- 29
Het minimum algemeen rekeningstelsel ------------------------------------------------------------------------------------ 30
Voorbeeld: jaarrekening nv Zitmeubel -------------------------------------------------------------------------------------------------- 31
Van beginbalans naar eindbalans -------------------------------------------------------------------------------------------- 35
1. Inventaris ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 35
2. Regularisatieboekingen ------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 35
2.1 afschrijvingskosten----------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 36
2.2 Voorraadwijzigingen--------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 37

1

, 2.3 Herklassering schulden > 1 jaar ------------------------------------------------------------------------------------------------- 38
2.4 Overboeking BTW-rekeningen -------------------------------------------------------------------------------------------------- 38
2.5 Waarde verminderingen --------------------------------------------------------------------------------------------------------- 39
2.6 Voorzieningen ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 39
2.7 Dubieuze debiteuren -------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 39
3. Bepaling resultaat van het boekjaar --------------------------------------------------------------------------------------------- 40
4. Bestemming van het resultaat van het boekjaar ----------------------------------------------------------------------------- 40
Winst ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 41
Verlies --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 41
5. Opstellen van de jaarrekening ---------------------------------------------------------------------------------------------------- 42
Extra begrippen ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 42
H3: FINANCIELE ANALYSE ------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 43
1. BESCHIKBARE INFORMATIE ------------------------------------------------------------------------------------------------------- 43
De balans --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 43
De resultatenrekening ----------------------------------------------------------------------------------------------------------- 43
EBIT ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 44
EBITDA ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ 44
Interest & belasting ontduiken ------------------------------------------------------------------------------------------------------------ 44
Winst voor/na belasting -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 45
De toelichting ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 45
2. VERSCHILLENDE ANALYSETECHNIEKEN ------------------------------------------------------------------------------------------- 46
3. STATISTISCHE ANALYSE------------------------------------------------------------------------------------------------------------ 46
Procentuele analyse -------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 46
Horizontale of tijdsanalyse ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 46
Methode ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ 46
Voorbeeld ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 47
Belangrijke aandachtspunten --------------------------------------------------------------------------------------------------------- 48
Horizontale analyse van de balans van Zitmeubel NV --------------------------------------------------------------------------- 49
Verticale of structuuranalyse -------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 53
Methode ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ 53
Voorbeeld ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 53
Belangrijke aandachtspunten --------------------------------------------------------------------------------------------------------- 54
Verticale analyse van de balans van Zitmeubel NV ------------------------------------------------------------------------------ 54
Ratioanalyse ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 56
Soorten ratio’s----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 56
Hoe ratio’s beoordelen? ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 56
Liquiditeitratio’s ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ 57
Beïnvloed door ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 57
Soorten -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 58
Aanpassing van de balans -------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 58
A. LIQUIDITEIT IN DE ALGEMENE OF BREDE ZIN------------------------------------------------------------------------------ 59
1. Current ratio ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 59
2. Nettobedrijfskapitaal (NBK) -------------------------------------------------------------------------------------------------------- 59
3. Behoefte aan bedrijfskapitaal (BKB) ---------------------------------------------------------------------------------------------- 62
B. NETTO-THESAURINE ------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 63
= het verschil tussen het nettobedrijfskapitaal (NBK) en de behoefte aan bedrijfskapitaal (BKB) ------------------- 63
𝑵𝑩𝑲 − 𝑩𝑲𝑩 ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ 63
C. LIQUIDITEIT IN ENIGE ZIN------------------------------------------------------------------------------------------------------- 65
Quick ratio---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 65
D. Omloopsnelheden / rotaties --------------------------------------------------------------------------------------------------- 65
1. Rotatie voorraden en bestellingen in uitvoering ------------------------------------------------------------------------------ 65
2. Aantal dagen voorraad --------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 66
3. Aantal dagen klantenkrediet ------------------------------------------------------------------------------------------------------- 66

2

, 4. Aantal dagen leverancierskrediet ------------------------------------------------------------------------------------------------- 66
E. Te financieren periode ---------------------------------------------------------------------------------------------------------- 70
Voorbeeld oefening à alle geziene ratio’s berekenen voor Fagron (excil file) ------------------------------------ 72
Gegevens ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 72
Gevraagd (voor 2018) ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 73
Uitwerking ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 73
Oplossing ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 75
SOLVABILITEITSRATIO’S --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 76
1. Algemene schuldgraad ---------------------------------------------------------------------------------------------------------- 77
2. Graad van financiële onafhankelijkheid------------------------------------------------------------------------------------- 77
3. Dekkingsratio’s -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 78
4. Terugbetalingscapaciteit-------------------------------------------------------------------------------------------------------- 78
VOORBEELD: solvabiliteitsratio’s voor Zitmeubel NV---------------------------------------------------------------------------- 79
VOORBEELD: solvabiliteitsratio’s voor Fargon NV -------------------------------------------------------------------------------- 79
RENDABILITEITSRATIO’S -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 82
A. Rendabiliteit van de ondernemingsactiviteit ------------------------------------------------------------------------------ 82
B. De rendabiliteit van het totaal der activa----------------------------------------------------------------------------------- 83
C. De werking van de operationele hefboom: VOORBEELD --------------------------------------------------------------- 84
D. De rendabiliteit van het eigen vermogen ----------------------------------------------------------------------------------- 86
E. financiële hefboomwerking ---------------------------------------------------------------------------------------------------- 88
Rendabiliteit Fargon (Excel) ------------------------------------------------------------------------------------------------------------ 93
TOEGEVOEGDE WAARDE ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 94
BEURS ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 95

H4: DYNAMISCHE ANALYSE ---------------------------------------------------------------------------------------------------------100
De mutatiebalans ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------100
Mutatiebalans voor Zitmeubel NV ----------------------------------------------------------------------------------------------------- 101
Extra voorbeeld: mutatiebalans opstellen ------------------------------------------------------------------------------------------- 102
Gegevens --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 102
Werkwijze -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 103
Uitwerking -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 104

H5: DE TECHNIEK VAN HET INTERESTREKENEN --------------------------------------------------------------------------------107

DE TECHNIEK VAN HET INTERESTREKENEN ----------------------------------------------------------------------------------------------107
Enkelvoudige interest -----------------------------------------------------------------------------------------------------------107
Interestvergoeding i ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 107
Voorbeeld -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 108
Samengestelde interest --------------------------------------------------------------------------------------------------------108
Voorbeeld 1a ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 108
Voorbeeld 1b ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 109
Voorbeeld 1c----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 109
Algemeen --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 109
Halfjaarlijkse of maandelijkse samengestelde interestvoet -----------------------------------------------------------110
Voorbeeld -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 110
Interestvergoeding i ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 110
Toekomstige waarde en huidige waarde ----------------------------------------------------------------------------------110
Toekomstige waarde FV ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ 110
Contante of huidige waarde ------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 111
Voorbeeld 1a ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 111
Voorbeeld 1b ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 112
Algemeen --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 112
Voorbeeld 2 ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ 113
Perpetuïteit------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------114
Perpetuïteit zonder groei ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 114

3

, PV present value bij een kasstroom gelijk aan 1 -------------------------------------------------------------------------------- 114
PV bij een andere kasstroom dan 1 ------------------------------------------------------------------------------------------------ 115
Voorbeeld -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 115
Perpetuïteit met constante groei g ---------------------------------------------------------------------------------------------------- 116
PV bij een kasstroom van 1 ---------------------------------------------------------------------------------------------------------- 116
Gebruik PV met constante groei ---------------------------------------------------------------------------------------------------- 116
PV bij een andere kasstroom dan 1 ------------------------------------------------------------------------------------------------ 117
Voorbeeld -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 117
Annuïteit (postnumerando) ---------------------------------------------------------------------------------------------------118
Algemene berekening present value -------------------------------------------------------------------------------------------------- 118
Berekening present value adhv perpetuïteiten ------------------------------------------------------------------------------------- 118
Voorbeeld: annuïteit van 3 jaar ----------------------------------------------------------------------------------------------------- 119
Algemeen --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 121
Voorbeeld -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 122
Berekening present value met het grafisch rekenmachine ---------------------------------------------------------------------- 123
Voorbeeld -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 123
Aflossingsschema van een lening door middel van een constante annuïteit --------------------------------------124
Voorbeeld ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ 124
Interest gedeelte en een deel kapitaalsaflossing ----------------------------------------------------------------------------------- 125
Voorbeeld -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 126
Oefening ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------128
Opdracht -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 128
Tips --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 128
Oplossing ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 128
Actuele waarde van de verschillende alternatieven: -------------------------------------------------------------------------- 128
Conclusie --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 132

H9: INVESTERINGSPROJECTEN ------------------------------------------------------------------------------------------------------133

INVESTERINGSPROJECTEN ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------133
Belang van investeringprojecten ---------------------------------------------------------------------------------------------133
Bedrijfseconomisch en boekhoudkundig investeren --------------------------------------------------------------------134
Kapitaalinvesteringen zijn niet hetzelfde als investeringen in bedrijfskapitaal -----------------------------------135
Investeren is niet hetzelfde als beleggen-----------------------------------------------------------------------------------135
HET INVESTERINGSBESLISSINGSPROCES ------------------------------------------------------------------------------------------------136
Verschillende fases --------------------------------------------------------------------------------------------------------------136
1. Planningsfase------------------------------------------------------------------------------------------------------------------137
2. Evaluatiefase ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------137
3. Selectiefase --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------138
4. Implementatiefase -----------------------------------------------------------------------------------------------------------138
5. Controlefase -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------138
6. Auditing fase-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------138
BEPALING VAN DE RELEVANTE KASSTROMEN -------------------------------------------------------------------------------------------139
Basisprincipes---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------139
Principe 1 ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 139
Principe 2 ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 139
Differentiële of incrementele geldstromen, enkele richtlijnen: ------------------------------------------------------------- 140
Principe 3 ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 141
Principe 4 ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 142
Principe 5 ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 142
Componenten van kasstromen -----------------------------------------------------------------------------------------------143
Bepaling van de vrije operationele kasstromen------------------------------------------------------------------------------------- 143
Berekeningsschema van de kasstromen -----------------------------------------------------------------------------------146
Voorbeeld van de relevante kasstromen van een investeringsproject -------------------------------------------------------- 146

4

, Gegeven ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 146
Berekening van belasting recuperatie --------------------------------------------------------------------------------------------- 147
Berekening toename in de behoefte aan bedrijfskapitaal ------------------------------------------------------------------- 147
Berekening kasstromen --------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 149
METHODEN VAN INVESTERINGSSELECTIE -----------------------------------------------------------------------------------------------151
Introductie methoden van investeringsselectie --------------------------------------------------------------------------151
Criteria voor een goede methode --------------------------------------------------------------------------------------------151
De terugverdientijd (TVT) ------------------------------------------------------------------------------------------------------152
Voorbeeld project A en B ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 152
Voorbeeld onderneming Prodigy ------------------------------------------------------------------------------------------------------- 153
Nadelen terugverdientijd (TVT) --------------------------------------------------------------------------------------------------------- 154
Illustratie van de nadelen------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 154
Het gemiddeld boekhoudkundig rendement (ROI, return on investment) -----------------------------------------156
Nadelen gemiddeld boekhoudkundig rendement (ROI) -------------------------------------------------------------------------- 157
TVT en ROI -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------157
Waarom is discontering zo belangrijk? ------------------------------------------------------------------------------------------------ 157
Net Present Value methode (NPV)-------------------------------------------------------------------------------------------158
Voorbeeld voor onderneming Prodigy ------------------------------------------------------------------------------------------------ 158
Voordelen van de NPV-methode ------------------------------------------------------------------------------------------------------- 159
NPV-profiel ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 160
Cumulatief geactualiseerd cashflowprofiel ------------------------------------------------------------------------------------------ 160
De interne rendement (IRR) methode---------------------------------------------------------------------------------------161
Trial and error procedure----------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 162
Voorbeeld -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 163
VERGELIJKING TUSSEN IRR EN NPV ----------------------------------------------------------------------------------------------------164
Het schaalprobleem -------------------------------------------------------------------------------------------------------------165
Voorbeeld ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ 165
Het tijdspatroon van de kasstromen ----------------------------------------------------------------------------------------166
Voorbeeld ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ 166
Conclusie ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 167
Meervoudige interne rendementen -----------------------------------------------------------------------------------------168
Voorbeeld ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ 168
Andere problemen ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------169
BETEKENIS VAN HET BEHALEN VAN EEN POSITIEVE NPV -------------------------------------------------------------------------------169
Betekenis --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------170
Strategische stocks / strategisch voordeel dat je hebt -----------------------------------------------------------------170
Gevolgen -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 171
Concurrentievoordelen beschermen en behouden ----------------------------------------------------------------------171
De beoordeling van investeringsprojecten in Belgische ondernemingen ------------------------------------------173
INVESTERINGSSELECTIE: SPECIFIEKE SITUATIES -----------------------------------------------------------------------------------------174
Budgetbeperkingen -------------------------------------------------------------------------------------------------------------174
De winstgevendheidindex ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 174
Voorbeeld 9.5: toepassing op het cijfervoorbeeld ----------------------------------------------------------------------------- 175
Projecten met verschillende levensduur------------------------------------------------------------------------------------176
Annuïteitsmethode ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ 176
Voorbeeld 9.6 --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 176
Annuïteitsmethode -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 179
Vervangingsinvesteringen ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 180
Projecten van verschillende grootte-----------------------------------------------------------------------------------------181
Incremental Yield Methode -------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 181
Voorbeeld 9.7 --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 181
Incremental Yield methode ---------------------------------------------------------------------------------------------------------- 183
OEFENINGEN INVESTERINGSPROJECTEN ---------------------------------------------------------------------------------------------184
5

, Oefening 1: make of buy ?-----------------------------------------------------------------------------------------------------184
Oefening 2: een nieuwe machine? ------------------------------------------------------------------------------------------189
H8: DE KAPITAALKOST VAN DE ONDERNEMING -------------------------------------------------------------------------------194
KAPITAALKOST: WAT? ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------194
Waar moet de kapitaalkost aan voldoen?---------------------------------------------------------------------------------194
Kenmerken kapitaalkost -------------------------------------------------------------------------------------------------------195
METHODE VOOR BEREKENING KAPITAALKOST------------------------------------------------------------------------------------------195
Kost van het vreemd vermogen op lange termijn (kSL)------------------------------------------------------------------196
Kost van vreemd vermogen bij obligaties -------------------------------------------------------------------------------------------- 196
Waarde / prijs obligatie: -------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 197
Voorbeeld 1 ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 198
Vergelijking: ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ 198
Snellere oplossing met grafisch rekenmachine --------------------------------------------------------------------------------- 198
Voorbeeld 2 ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 199
Vergelijking: ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ 199
Oplossing met grafisch rekenmachine -------------------------------------------------------------------------------------------- 200
Indien geen obligaties verhandeld worden ------------------------------------------------------------------------------------------ 200
Kost van schulden -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 201
Kost van het eigen vermogen ke----------------------------------------------------------------------------------------------202
Capital Asset Pricing Model (CAPM) --------------------------------------------------------------------------------------------------- 202
Beta ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 203
Grafische voorstelling CAPM: Security Market Line---------------------------------------------------------------------------- 204
Schuldgraad en de ondernemingsbeta -------------------------------------------------------------------------------------------- 205
Wegingsfactoren ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------206
Kapitaalkost kg -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------207
Projecten met verschillende risico’s ----------------------------------------------------------------------------------------------- 207
De relevante actualisatievoet à voorbeeld berekening van de kapitaalkost ------------------------------------------- 210

GASTLES1: VENNOOTSCHAPSBELASTING ----------------------------------------------------------------------------------------213
INLEIDING --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------213
Belastingen ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------213
Waarom en wie ? --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 213
Enkele beginselen -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 214
Legaliteitsbeginsel ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 214
Gelijkheidsbeginsel --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 214
Tax functie------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ 214
Dienst Voorafgaande Beslissingen ----------------------------------------------------------------------------------------------------- 215
Fererale belastingen ------------------------------------------------------------------------------------------------------------216
Directe belastingen ó indirecte belastingen---------------------------------------------------------------------------------------- 216
Directe belastingen -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 216
Indirecte belastingen ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ 216
VENNOOTSCHAPSBELASTING -----------------------------------------------------------------------------------------------------------217
Hervorming vennootschapsbelasting ---------------------------------------------------------------------------------------217
Belastingsplichtige --------------------------------------------------------------------------------------------------------------217
Binnenlandse vennootschap ------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 218
Fiscale woonplaats in België ------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 219
Schema: beslissingsboom ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 220
Berekeningsgrondslag ----------------------------------------------------------------------------------------------------------221
Fiscaal resultaat ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 222
Correcties ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 223
Fiscaal vrijgestelde winsten/inkomsten ------------------------------------------------------------------------------------------- 223
Verworpen uitgaven ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 225

6

, Uitgekeerde dividenden -------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 228
Fiscale bewerkingen ------------------------------------------------------------------------------------------------------------230
Fiscale aftrekken ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 231
Aftrek van de definitief belaste inkomsten (DBI) en van de vrijgestelde roerende inkomsten (VRI) -------------- 232
Aftrek voor innovatie-inkomsten --------------------------------------------------------------------------------------------------- 233
Investeringsaftrek (Eenmalig & Gespreid) ---------------------------------------------------------------------------------------- 234
Groepsbijdrage (“fiscale consolidatie”) ------------------------------------------------------------------------------------------- 235
Korf aftrekken --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 236
Tarief -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------239
Afzonderlijke aanslagen--------------------------------------------------------------------------------------------------------240
Formaliteiten ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------241

GASTLES 2: BELASTING OVER DE TOEGEVOEGDE WAARDE (BTW) -------------------------------------------------------242
AGENDA ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------242
KENMERKEN BTW-STELSEL-------------------------------------------------------------------------------------------------------------242
Richtlijnen -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------242
In principe neutraal -------------------------------------------------------------------------------------------------------------243
Algemene verbruiksbelasting -------------------------------------------------------------------------------------------------243
WERKING --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------243
Voorbeeld --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------244
DE 5 BASISVRAGEN ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------245
Belastingsplichtige --------------------------------------------------------------------------------------------------------------245
Algemene regel ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 245
Vrijgestelde belastingsplichtigen ------------------------------------------------------------------------------------------------------- 246
BTW eenheid -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 246
Toevallige, gedeeltelijke en gemengde belastingsplichtigen -------------------------------------------------------------------- 247
Toevallige belastingsplichtige ------------------------------------------------------------------------------------------------------- 247
Gedeeltelijke belastingsplichtige --------------------------------------------------------------------------------------------------- 247
Gemengde belastingsplichtige ------------------------------------------------------------------------------------------------------ 247
Niet belastingsplichtig --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 247
Toepassingsgebied --------------------------------------------------------------------------------------------------------------248
Territorialiteitsbeginstel (art. 1 en 2 W. BTW)--------------------------------------------------------------------------------------- 248
BELASTBARE HANDELINGEN -------------------------------------------------------------------------------------------------------------249
Overzicht ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------249
Levering van goederen in België door BTW belastingsplichtige ------------------------------------------------------249
1. Goederen ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 250
2. Levering ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ 250
3. Levering in België ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ 251
Wanneer wordt de BTW van levering van goederen nu opeisbaar? ----------------------------------------------------------- 251
Verrichten van diensten in België door BTW belastingsplichtige ----------------------------------------------------251
Wanneer spreek je van een dienst ----------------------------------------------------------------------------------------------------- 251
Verrichten van diensten in België (art. 21 – 21ter W. BTW) --------------------------------------------------------------------- 252
Tijdstip van opeisbaarheid van de BTW (art. 22 – 22bis W. BTW) -------------------------------------------------------------- 252
Wie is er schuldenaar van de BTW bij het verrichten van diensten (art. 51 W. BTW)? ----------------------------------- 253
In een B2B situatie --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 253
In een B2C situatie --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 253
Intracommunautaire verwering van goederen in België onder voorwaarden ------------------------------------254
Begrip (art. 25 bis W. BTW) -------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 254
Voorwaarden om te kunnen spreken van een intracommunautaire verwerving------------------------------------------- 255
IC verwerving in België (art. 25 quinquies W. BTW) ------------------------------------------------------------------------------- 255
Tijdstip van opeisbaarheid van de BTW ----------------------------------------------------------------------------------------------- 257
Schuldenaar van de BTW ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 257
Invoer van goederen in België door wie ook ------------------------------------------------------------------------------257

7

, Begrip (art. 23 W. BTW) ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 257
Invoer in België ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ 258
Tijdstip van opeisbaarheid van de belasting ----------------------------------------------------------------------------------------- 258
MAATSTAF VAN HEFFING ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------258
Maatstaf van heffing voor levering van goederen en diensten (art. 26 ev. W. BTW) ---------------------------259
Maatstaf van heffing voor invoer--------------------------------------------------------------------------------------------259
Maatstaf van heffing voor intracommunautaire verwervingen ------------------------------------------------------259
TARIEF -----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------260
4 soorten tarieven ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------260
AFTREKREGELING ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------260
FORMALITEITEN -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------261




8

,H2: INLEIDING TOT DE JAARREKENING

Wat zijn de wettelijke verplichtingen inzake de
boekhouding?
! Als je een bedrijf opstart, moet je verplicht een boekhouding bijhouden à financiële info op een
gestructureerde manier bijhouden, meestal via een boekhouder à boekhouding moet voldoen aan
een aantal eisen (aantal eisen hangt af van de grootte van het bedrijf)

- Jaarrekening opmaken en neerleggen bij de Nationale Bank van België (NBB) volgens een
verkort of een volledig schema

! Op website NBB kan je financiële info van elk bedrijf opvragen (Amerikanen zijn heel jaloers
op ons, omdat wij dit soort info hebben)

- Volledig schema (veel en gedetailleerde info) verplicht voor grote ondernemingen (of
volgens keuze door kleine ondernemingen)

- Verkort schema (zonder omzetcijfers, zonder aankoopkosten, …) voor kleine
ondernemingen indien niet meer dan 1 van volgende criteria wordt overschreden:
o Jaargemiddeld personeelsbestand: 50
o Jaaromzet (exclusief BTW): € 9 000 000
o Balanstotaal: € 4 500 000

- Verkort schema óf microvorm voor micro-vennootschappen: kleine ondernemingen die niet
meer dan 1 van de volgende criteria overschrijden:
o Jaargemiddeld personeelsbestand: 10
o Jaaromzet (exclusief BTW): € 700 000
o Balanstotaal: € 350 000

DUS alle bedrijven, groot of klein, moeten een jaarrekening opmaken MAAR minder info bij kleine
bedrijven dan bij grote bedrijven

BTW = belasting over de toegevoegde waarde

- Indirecte verbruiksbelasting die de overheid heft op de verkoop van producten of diensten
- In principe 21%
- Als je iets verkoopt, moet je deze belasting afdragen aan de staat ó BTW die je zelf betaalt,
kan je als bedrijf recupereren
- DUS als je iets verkoopt van €100, betaalt de klant €121 en krijg jij 100€ en die €21 geef je af
aan de fiscus


9

, Welke informatie kan men vinden in de jaarrekening?
1. Balans
o Geeft overzicht van de bezittingen (activa) en de schulden (passiva)
§ Activa: iets dat je bezit, iets dat je met geld gedaan hebt
§ Passiva: waar uw geld vandaan komt, de bron van uw geld (aandeelhouders,
banken, …), de schulden die je hebt
o Momentopname à balans wordt altijd op één bepaald moment opgemaakt (meestal
eind december en loopt vaak over een periode van één jaar)

2. Resultatenrekening
o Geeft overzicht van de gerealiseerde opbrengsten en de gemaakte kosten (in een
bepaalde periode, meestal één jaar)
o Resulteert in winst of verlies
o ! Resultaatrekening heeft een impact op de balans DUS balans en resultatenrekening
zijn met elkaar verbonden

3. Toelichting
o Meer gedetailleerde informatie over bepaalde posten in balans en resultatenrekening
o Overzicht van rechten en plichten die niet in de balans zijn opgenomen
o Vb: bedrijf Agfa-Gevaert probeert al jaren te herstructureren of zelfs te verkopen
MAAR hebben veel pensioenverplichtingen waardoor dit moeilijk is à die
verplichtingen vind je WEL in de toelichting, maar NIET in de balans

4. Sociale balans
o Informatie over het het sociale aspect van een bedrijf à tewerkgestelde personeel:
personeelsverloop, tewerkstellingsmaatregelen, opleiding, …

DUS jaarrekening bestaat uit verschillende onderdelen à voor een jaarrekening moet je veel info
vrijstellen, kost veel tijd om dit te maken


Balans

Boekhouden à

- Registreren van transacties
- Op basis van documenten (aankoopfracturen, …)
- Dubbele registratie van elke verrichting (debet = credit)

DUS bij elke transactie moeten we een debet en een credit post hebben en die moeten aan
elkaar gelijk zijn (zie verder)




10