Samenvatting onderneming & recht
Week 7
Interne organisatie BV/NV
Het bestuur
Het bestuur bepaalt de strategie, is verantwoordelijk voor de dagelijkse gang van zaken en
vertegenwoordigt de vennootschap.
Art. 2:242 lid 1: De benoeming van bestuurders geschiedt voor de eerste maal bij de akte van
oprichting en later door de algemene vergadering, tenzij de statuten anders bepalen […].
De taak van het bestuur staat geformuleerd in art. 2:129 voor de NV en 2:239 voor de BV. Centraal
staan collegialiteit (lid 2); de statuten kunnen bepalen dat een bestuurder meer dan een stem krijgt,
maar niet meer dan de rest tezamen & bestuursautonomie (lid 3 en 4); besluiten van het bestuur
kunnen krachtens de statuten slechts worden onderworpen aan de goedkeuring van een ander
orgaan van de vennootschap.
Bestuursautonomie
HR ABN AMRO: ‘Het bestuur van een vennootschap heeft aan de algemene vergadering van
aandeelhouders verantwoording af te leggen van zijn beleid maar is, behoudens afwijkende
wettelijke of statutaire regelingen, niet verplicht de algemene vergadering vooraf in zijn
besluitvorming te betrekken.’
Bestuursautonomie wordt ingeperkt door het vennootschappelijk belang (art. 2:129/239 lid 5).
HR Cancun: ‘Het vennootschapsbelang wordt vooral bepaald door het bevorderen van het
bestendige succes van deze onderneming. Bij de vervulling van hun taak dienen bestuurders, mede
op grond van het bepaalde in art. 2:8 BW, zorgvuldigheid te betrachten met betrekking tot de
belangen van al degenen die bij de vennootschap en haar onderneming zijn betrokken.’
Bestuursautonomie wordt verder ingeperkt door het instructierecht.
Art. 2:129 lid 4: De statuten kunnen bepalen dat het bestuur zich dient te gedragen naar de
aanwijzingen van een orgaan van de vennootschap die de algemene lijnen van het te voeren beleid
op nader in de statuten aangegeven terreinen betreffen.
Art. 2:239 lid 4: De statuten kunnen een instructierecht geven aan een ander orgaan van de
vennootschap. Het bestuur moet deze instructies opvolgen, tenzij dat in strijd zou zijn met het belang
van de vennootschap en haar onderneming.
Bestuursautonomie wordt verder ingeperkt in geval van een tegenstrijdig belang, op grond van
statutaire beperkingen en wanneer het besluit is onderworpen aan goedkeuring van een ander
orgaan.
Raad van commissarissen
De raad van commissarissen is belast met het houden van toezicht op het bestuur (art. 2:140/250).
De RvC is bevoegd om het bestuur te schorsen (art. 2:147/257) en bij een BV kan het de mogelijkheid
hebben het bestuur te ontslaan (art. 2:244). Indien alle bestuurders vanwege ontstentenis of belet
niet in staat zijn de bestuurstaak uit te oefenen kan de RvC belast worden met het bestuur. De RvC is,
samen met het bestuur, verder bevoegd een AVA bijeen te roepen (art. 2:109/219).
De algemene vergadering van aandeelhouders
1
, Art. 2:107/217: Aan de algemene vergadering behoort, binnen de door de wet en de statuten
gestelde grenzen, alle bevoegdheid, die niet aan het bestuur of aan anderen is toegekend.
Onder de kernbevoegdheden van de algemene vergadering vallen: benoeming, schorsing, ontslag
van bestuurders en commissarissen (art. 2:134/244), het wijzigen van statuten, vaststellen
jaarrekening, emissie, intrekking, inkoop en verkoop van aandelen en omzetting, fusie, splitsing en
ontbinding van de vennootschap.
Bij een NV: goedkeuring van wijzigingen in de identiteit of het karakter van de vennootschap of de
onderneming (art. 2:107a).
De algemene vergadering besluit met volstrekte meerderheid (de helft + 1) (art. 2:120/230), tenzij
anders voorgeschreven, bijvoorbeeld bij het ontslaan van bestuurders.
Besluitvorming
Nietig besluit
Art. 2:14 lid 1: Een besluit van een orgaan van een rechtspersoon, dat in strijd is met de wet of de
statuten, is nietig, tenzij uit de wet iets anders voortvloeit. Nietige besluiten:
In strijd met openbare orde/goede zeden
In strijd met de inhoudelijke regels van het rechtspersonenrecht
In strijd met de inhoudelijke regels opgenomen in de statuten
Het ontbreken van een door de wet of de statuten voorgeschreven voorafgaande handeling
van of mededeling aan een ander orgaan dat het besluit heeft genomen (art. 2:107a)
o Totstandkomingsgebrek: een besluit genomen zonder overleg met medebestuurders
(HR Wijsmullen/R&B)
In strijd met fundamentele totstandkomingsvoorschriften
o Totstandkomingsgebreken: Niet voldaan aan een meerderheidseis en het ontbreken
van een quorum
Gevolg: Er is nooit een geldig besluit geweest/het besluit wordt geacht nooit tot stand te zijn
gekomen. Nietigheid heeft slechts interne werking – het heeft geen gevolgen voor de
rechtshandeling ten opzichte van derden.
Bepaalde nietige besluiten kunnen worden bekrachtigd op grond van art. 3:58. Op grond van art.
2:14 lid 2 kunnen nietige besluiten worden bekrachtigd door het orgaan dat voorafgaande aan het
nemen van het besluit een handeling had dienen te verrichten of aan welke ene mededeling had
moeten worden gedaan (bij mededeling: bekrachtiging door instemmen met besluit).
Vernietigbaar besluit
Art. 2:15 lid 1: Een besluit van een orgaan van een rechtspersoon is, onverminderd het elders in de
wet omtrent de mogelijkheid van een vernietiging bepaalde, vernietigbaar;
Wegens strijd met de wettelijke of statutaire bepalingen die de totstandkoming van besluiten
regelen – oproeping van vergadering & agendering
Wegens strijd met de redelijkheid en billijkheid die door art. 2:8 wordt geëist
Wegens strijd met een regelement en
Wegens een wilsgebrek – art. 3:44 jo. 59
Gevolg: Vernietiging heeft terugwerkende kracht situatie alsof er nooit een geldig besluit is
geweest. Een vernietigbaar besluit is in beginsel een geldig besluit, totdat de rechter heeft
2
Week 7
Interne organisatie BV/NV
Het bestuur
Het bestuur bepaalt de strategie, is verantwoordelijk voor de dagelijkse gang van zaken en
vertegenwoordigt de vennootschap.
Art. 2:242 lid 1: De benoeming van bestuurders geschiedt voor de eerste maal bij de akte van
oprichting en later door de algemene vergadering, tenzij de statuten anders bepalen […].
De taak van het bestuur staat geformuleerd in art. 2:129 voor de NV en 2:239 voor de BV. Centraal
staan collegialiteit (lid 2); de statuten kunnen bepalen dat een bestuurder meer dan een stem krijgt,
maar niet meer dan de rest tezamen & bestuursautonomie (lid 3 en 4); besluiten van het bestuur
kunnen krachtens de statuten slechts worden onderworpen aan de goedkeuring van een ander
orgaan van de vennootschap.
Bestuursautonomie
HR ABN AMRO: ‘Het bestuur van een vennootschap heeft aan de algemene vergadering van
aandeelhouders verantwoording af te leggen van zijn beleid maar is, behoudens afwijkende
wettelijke of statutaire regelingen, niet verplicht de algemene vergadering vooraf in zijn
besluitvorming te betrekken.’
Bestuursautonomie wordt ingeperkt door het vennootschappelijk belang (art. 2:129/239 lid 5).
HR Cancun: ‘Het vennootschapsbelang wordt vooral bepaald door het bevorderen van het
bestendige succes van deze onderneming. Bij de vervulling van hun taak dienen bestuurders, mede
op grond van het bepaalde in art. 2:8 BW, zorgvuldigheid te betrachten met betrekking tot de
belangen van al degenen die bij de vennootschap en haar onderneming zijn betrokken.’
Bestuursautonomie wordt verder ingeperkt door het instructierecht.
Art. 2:129 lid 4: De statuten kunnen bepalen dat het bestuur zich dient te gedragen naar de
aanwijzingen van een orgaan van de vennootschap die de algemene lijnen van het te voeren beleid
op nader in de statuten aangegeven terreinen betreffen.
Art. 2:239 lid 4: De statuten kunnen een instructierecht geven aan een ander orgaan van de
vennootschap. Het bestuur moet deze instructies opvolgen, tenzij dat in strijd zou zijn met het belang
van de vennootschap en haar onderneming.
Bestuursautonomie wordt verder ingeperkt in geval van een tegenstrijdig belang, op grond van
statutaire beperkingen en wanneer het besluit is onderworpen aan goedkeuring van een ander
orgaan.
Raad van commissarissen
De raad van commissarissen is belast met het houden van toezicht op het bestuur (art. 2:140/250).
De RvC is bevoegd om het bestuur te schorsen (art. 2:147/257) en bij een BV kan het de mogelijkheid
hebben het bestuur te ontslaan (art. 2:244). Indien alle bestuurders vanwege ontstentenis of belet
niet in staat zijn de bestuurstaak uit te oefenen kan de RvC belast worden met het bestuur. De RvC is,
samen met het bestuur, verder bevoegd een AVA bijeen te roepen (art. 2:109/219).
De algemene vergadering van aandeelhouders
1
, Art. 2:107/217: Aan de algemene vergadering behoort, binnen de door de wet en de statuten
gestelde grenzen, alle bevoegdheid, die niet aan het bestuur of aan anderen is toegekend.
Onder de kernbevoegdheden van de algemene vergadering vallen: benoeming, schorsing, ontslag
van bestuurders en commissarissen (art. 2:134/244), het wijzigen van statuten, vaststellen
jaarrekening, emissie, intrekking, inkoop en verkoop van aandelen en omzetting, fusie, splitsing en
ontbinding van de vennootschap.
Bij een NV: goedkeuring van wijzigingen in de identiteit of het karakter van de vennootschap of de
onderneming (art. 2:107a).
De algemene vergadering besluit met volstrekte meerderheid (de helft + 1) (art. 2:120/230), tenzij
anders voorgeschreven, bijvoorbeeld bij het ontslaan van bestuurders.
Besluitvorming
Nietig besluit
Art. 2:14 lid 1: Een besluit van een orgaan van een rechtspersoon, dat in strijd is met de wet of de
statuten, is nietig, tenzij uit de wet iets anders voortvloeit. Nietige besluiten:
In strijd met openbare orde/goede zeden
In strijd met de inhoudelijke regels van het rechtspersonenrecht
In strijd met de inhoudelijke regels opgenomen in de statuten
Het ontbreken van een door de wet of de statuten voorgeschreven voorafgaande handeling
van of mededeling aan een ander orgaan dat het besluit heeft genomen (art. 2:107a)
o Totstandkomingsgebrek: een besluit genomen zonder overleg met medebestuurders
(HR Wijsmullen/R&B)
In strijd met fundamentele totstandkomingsvoorschriften
o Totstandkomingsgebreken: Niet voldaan aan een meerderheidseis en het ontbreken
van een quorum
Gevolg: Er is nooit een geldig besluit geweest/het besluit wordt geacht nooit tot stand te zijn
gekomen. Nietigheid heeft slechts interne werking – het heeft geen gevolgen voor de
rechtshandeling ten opzichte van derden.
Bepaalde nietige besluiten kunnen worden bekrachtigd op grond van art. 3:58. Op grond van art.
2:14 lid 2 kunnen nietige besluiten worden bekrachtigd door het orgaan dat voorafgaande aan het
nemen van het besluit een handeling had dienen te verrichten of aan welke ene mededeling had
moeten worden gedaan (bij mededeling: bekrachtiging door instemmen met besluit).
Vernietigbaar besluit
Art. 2:15 lid 1: Een besluit van een orgaan van een rechtspersoon is, onverminderd het elders in de
wet omtrent de mogelijkheid van een vernietiging bepaalde, vernietigbaar;
Wegens strijd met de wettelijke of statutaire bepalingen die de totstandkoming van besluiten
regelen – oproeping van vergadering & agendering
Wegens strijd met de redelijkheid en billijkheid die door art. 2:8 wordt geëist
Wegens strijd met een regelement en
Wegens een wilsgebrek – art. 3:44 jo. 59
Gevolg: Vernietiging heeft terugwerkende kracht situatie alsof er nooit een geldig besluit is
geweest. Een vernietigbaar besluit is in beginsel een geldig besluit, totdat de rechter heeft
2
