Juridische en ethische aspecten
College 1
Leeftijd kind → wie heeft afstamming en gezag?
Wat is afstamming en gezag?
Afstamming: Juridisch ouderschap
- Ook wel juridisch ouderschap: iemand juridisch gezien de ouder van het kind is
- Ook wel een familie rechtelijke relatie tussen ouder en kind
Wie is voor de wet een ouder van het kind?
- NIET altijd hetzelfde als biologisch ouder
Gevolgen van juridisch ouderschap:
- Familienaam
- Nationaliteit
- Erfrecht
- Onderhoudsplicht voor de ouder
- Omgang en informatie → je hebt juridisch ook recht op omgang als je juridisch gezien ouder
bent van het kind
Is toestemming geven ook een gevolg van juridisch ouderschap?
- Nee, daarvoor heb je gezag nodig
Gezag:
- Minderjarigen onder het wettelijk vereiste gezag. Dus iedere minderjarige staat onder gezag!
➢ Je bent dan verantwoordelijk voor de verzorging en opvoeding → hierbij heeft de
ouder heel veel vrijheid. Je mag de school, religie etc van het kind bepalen. MAAR er
zitten wel grenzen aan wat een ouder kan en mag doen. Je mag geen geweld
toepassen op het kind volgens de wet. Het gezag kan beperkt of zelfs beëindigt
worden.
➢ Verrichten juridische handelingen namens jeugdige
Vanaf 18 ben je handelingsbekwaam → iedereen onder de 18 is
handelingsonbekwaam.
Een kind van 13 mag dus niet zomaar een fat bike kopen als de ouder er niet mee
akkoord is
➢ Beheer van het vermogen
,Voogdij
- Een persoon of een organisatie
Wanneer de moeder minderjarig is, krijgt ze niet automatisch gezag.
- De meerderheidsverklaring moet bij de rechter worden aangevraagd. Bij jonger dan 16 kan
dit niet en moet er en voogd worden toegewezen (bijv. de oma van de baby).
Vaders:
Wanneer de man en vrouw getrouwd zijn, dan worden zowel de vader als moeder automatsich
juridisch ouder en dan mogen ze ook gelijk gezag uitoefenen.
Is er geen huwelijk of geregistreerd partnerschap? Dan moet de vader het kind erkennen. Dan krijgt
hij ook gelijk gezag volgens de nieuwe regel.
- Vroeger was dit niet zo. Als je ging erkennen werd je alleen juridisch ouder als vader en
moest je een extra stap zetten om gezag uit te oefenen.
Draagmoederschap voor een homosexueel koppel
- Wie wordt er juridisch ouder na de geboorte? De draagmoeder die gehuwd is!
- Wat als de draagmoeder niet gehuwd is? Dan zou 1 van de twee homosexuele mannen het
kind kunnen erkennen. De andere homosexuele man zou het kind dat moeten adopteren
- En als de draagmoeder uit het buitenland komt? → Geboorte acte moet in Nederland moet
erkend worden. Daarna moet er een adoptie procedure gestart worden
Wat als dit draagmoederschap leidt tot een constructie van meerouderschap?
- Dus draagmoeder voed het kind met het homosexuele koppel op. Dat kan niet! → er mogen
maar twee mensen zijn die gezag uitoefenen over het kind!
- Advies staatscommissie herijking ouderschap (2016):
Mogelijk bieden voor het toekennen van juridisch ouderschap en ouderlijk gezag aan
maximaal vier ouders.
Dat kan niet: er is een adoptie procedure nodig → er is geen vaste wetgeving voor
draagmoederschapszaken
,Adoptie
- Je kan pas adopteren als je het kind al een jaar verzorgd.
Concept-wetsvoorstel
- Pre-conceptie ouderschap (voordat het kind wordt geboren) regelen
- Ook moet ook de afkomst worden geregistreerd, en er is verplichte begeleiding nodig
Een kind moet weten waar het vandaan komt, dus anonieme donor mag niet meer.
Stellen van hetzelfde geslacht
Voor duo vrouwen: als er gebruik wordt gemaakt van een donorbank (je weet dan dus niet wie de
donor is), dan gelden dezelfde regels voor een man-vrouw koppel. Als ze getrouwd zijn, dan worden
beiden juridisch ouder. Als ze gaan samenwonen (en niet getrouwd zijn), dan kan de andere vrouw
het kind erkennen.
Als de donor bekend is? Dan niet
- Dan moet de vrouw het kind erkennen. Juridisch ouderschap is dan NIET automatisch
Mannen: draagmoeder of adoptie is de enige optie voor hun
- Bij adoptie worden ze juridisch ouder en krijgen ze gezag
Adoptie binnen NL
- Binnenlandse adoptie: komt nauwelijks meer voor
- Internationale adoptie is niet meer mogelijk
- Partneradoptie: is wel lastig, want er mogelijk maar twee ouders geregistreerd ouderschap
hebben.
En het kind zelf?
WGBO → als kind onder de 12 is, dan moet de ouder of voogd toestemming geven
12-15 → kind moet zelf toestemming geven
Belangrijk: Verslaglegging
- Toestemming (kind/ouder) komt vaak voor bij klachten/tuchtzaken
- Beroepsethiek volgt in thema 6
- Incl. andere artikelen beroepscode
Belangrijk om alvast te weten:
- Afwijken kan, denk aan verslaglegging
- Dossiervorming
, Aanvulling literatuur Paragraaf 5.2 en Paragraaf 5.8
Paragraaf 5.2- Handelingsonbekwaamheid
Handelingsondbekwaam:
- Minderjarigen, jeugdigen tot 18 jaar zijn handelingsonbekwaam.
➢ Dit betekend dat zij niet zelfstandig in het juridisch verkeer kunnen optreden.
➢ Een minderjarige mag dus geen fatbike of auto kopen zonder toestemming van de
ouder. Als de minderjarige dat toch doet, kunnen de ouders terug gaan naar de
winkel en het geld terugeisen
Handelingsbekwaamheid loopt wel op
- Anders zou een kind van 17 nieteens een reep chocola mogen kopen
- Daarom is er een artikel die ervoor zorgt dat kinderen steeds meer mogen naarmate ze ouder
worden.
- Voor overeenkomensten waarvan we vinden dat dat normaal is, is de jeugdeige wel
handelingsbekwaam. Als een kind een zak drop koopt is hij handelingsbekwaam bijvoorbeeld,
want dat vinden we normaal. Een kind van 10 die een trui koopt vinden we niet
handelingsbekwaam en de ouders kunnen het geld voor de trui terugeisen.
Handlichtingen
Als een kind een belangrijke rol speelt in het familie bedrijf is het niet handig dat hij
handelingonebwaam is. Daarom biedt de wet mogelijk een handlichting:
- Op verzoek van de jeugdige kan de kanton rechter hem voor bepaalde rechtshandelingen
handelingsbekwaam verklaren.
- Het gevolg van deze handlichting is dat de minderjarige bepaalde transacties zelfstandig kan
sluiten.
- Hij krijgt door de handlichting bevoegdheden ie normaal gesproken alleen een meerderjarige
heeft
Paragraag 5.8- Aansprakelijkheid ouder
Tot 14 jaar- Bij jeugdigen tot 14 jaar moeten de ouders in alle gevallen de schade van hun kinderen
vergoeden
14 en 15 jaar- De ouders zijn aansprakelijk, tenzij ze kunnen aantonen dat ze de schade niet konden
voorkomen. Als een kind van 15 een ruit kapot maakt tijdens het voetballen, dan kunnen de ouders
makkelijk aantonen dat ze niet aansprakelijk zijn, omdat een kind van 15 geen supervisie nodig heeft
tijdens het voetballen. Als een kind van 15 samen met zijn vader zware schade aanbrengt door
vuurwerk, dan is de vader wel aansprakelijk, omdat de vader had kunnen ingrijpen.
- Als de ouders niet aansprakelijk zijn, dan houdt het in dat de jeugdige alleen met zijn eigen
vermogen aansprakelijk is voor de schade
16 jaar en ouder
- Kinderen van 16 en ouder zijn zelf aansprakelijk voor de schade die ze aanrichten. Ouders
kunnen niet aansprakelijk gesteld worden voor de schade.
De regels over de aansprakelijkheid voor de scgade die jeugdigen aanrichten, gelden ook voor de
voogd!!
College 1
Leeftijd kind → wie heeft afstamming en gezag?
Wat is afstamming en gezag?
Afstamming: Juridisch ouderschap
- Ook wel juridisch ouderschap: iemand juridisch gezien de ouder van het kind is
- Ook wel een familie rechtelijke relatie tussen ouder en kind
Wie is voor de wet een ouder van het kind?
- NIET altijd hetzelfde als biologisch ouder
Gevolgen van juridisch ouderschap:
- Familienaam
- Nationaliteit
- Erfrecht
- Onderhoudsplicht voor de ouder
- Omgang en informatie → je hebt juridisch ook recht op omgang als je juridisch gezien ouder
bent van het kind
Is toestemming geven ook een gevolg van juridisch ouderschap?
- Nee, daarvoor heb je gezag nodig
Gezag:
- Minderjarigen onder het wettelijk vereiste gezag. Dus iedere minderjarige staat onder gezag!
➢ Je bent dan verantwoordelijk voor de verzorging en opvoeding → hierbij heeft de
ouder heel veel vrijheid. Je mag de school, religie etc van het kind bepalen. MAAR er
zitten wel grenzen aan wat een ouder kan en mag doen. Je mag geen geweld
toepassen op het kind volgens de wet. Het gezag kan beperkt of zelfs beëindigt
worden.
➢ Verrichten juridische handelingen namens jeugdige
Vanaf 18 ben je handelingsbekwaam → iedereen onder de 18 is
handelingsonbekwaam.
Een kind van 13 mag dus niet zomaar een fat bike kopen als de ouder er niet mee
akkoord is
➢ Beheer van het vermogen
,Voogdij
- Een persoon of een organisatie
Wanneer de moeder minderjarig is, krijgt ze niet automatisch gezag.
- De meerderheidsverklaring moet bij de rechter worden aangevraagd. Bij jonger dan 16 kan
dit niet en moet er en voogd worden toegewezen (bijv. de oma van de baby).
Vaders:
Wanneer de man en vrouw getrouwd zijn, dan worden zowel de vader als moeder automatsich
juridisch ouder en dan mogen ze ook gelijk gezag uitoefenen.
Is er geen huwelijk of geregistreerd partnerschap? Dan moet de vader het kind erkennen. Dan krijgt
hij ook gelijk gezag volgens de nieuwe regel.
- Vroeger was dit niet zo. Als je ging erkennen werd je alleen juridisch ouder als vader en
moest je een extra stap zetten om gezag uit te oefenen.
Draagmoederschap voor een homosexueel koppel
- Wie wordt er juridisch ouder na de geboorte? De draagmoeder die gehuwd is!
- Wat als de draagmoeder niet gehuwd is? Dan zou 1 van de twee homosexuele mannen het
kind kunnen erkennen. De andere homosexuele man zou het kind dat moeten adopteren
- En als de draagmoeder uit het buitenland komt? → Geboorte acte moet in Nederland moet
erkend worden. Daarna moet er een adoptie procedure gestart worden
Wat als dit draagmoederschap leidt tot een constructie van meerouderschap?
- Dus draagmoeder voed het kind met het homosexuele koppel op. Dat kan niet! → er mogen
maar twee mensen zijn die gezag uitoefenen over het kind!
- Advies staatscommissie herijking ouderschap (2016):
Mogelijk bieden voor het toekennen van juridisch ouderschap en ouderlijk gezag aan
maximaal vier ouders.
Dat kan niet: er is een adoptie procedure nodig → er is geen vaste wetgeving voor
draagmoederschapszaken
,Adoptie
- Je kan pas adopteren als je het kind al een jaar verzorgd.
Concept-wetsvoorstel
- Pre-conceptie ouderschap (voordat het kind wordt geboren) regelen
- Ook moet ook de afkomst worden geregistreerd, en er is verplichte begeleiding nodig
Een kind moet weten waar het vandaan komt, dus anonieme donor mag niet meer.
Stellen van hetzelfde geslacht
Voor duo vrouwen: als er gebruik wordt gemaakt van een donorbank (je weet dan dus niet wie de
donor is), dan gelden dezelfde regels voor een man-vrouw koppel. Als ze getrouwd zijn, dan worden
beiden juridisch ouder. Als ze gaan samenwonen (en niet getrouwd zijn), dan kan de andere vrouw
het kind erkennen.
Als de donor bekend is? Dan niet
- Dan moet de vrouw het kind erkennen. Juridisch ouderschap is dan NIET automatisch
Mannen: draagmoeder of adoptie is de enige optie voor hun
- Bij adoptie worden ze juridisch ouder en krijgen ze gezag
Adoptie binnen NL
- Binnenlandse adoptie: komt nauwelijks meer voor
- Internationale adoptie is niet meer mogelijk
- Partneradoptie: is wel lastig, want er mogelijk maar twee ouders geregistreerd ouderschap
hebben.
En het kind zelf?
WGBO → als kind onder de 12 is, dan moet de ouder of voogd toestemming geven
12-15 → kind moet zelf toestemming geven
Belangrijk: Verslaglegging
- Toestemming (kind/ouder) komt vaak voor bij klachten/tuchtzaken
- Beroepsethiek volgt in thema 6
- Incl. andere artikelen beroepscode
Belangrijk om alvast te weten:
- Afwijken kan, denk aan verslaglegging
- Dossiervorming
, Aanvulling literatuur Paragraaf 5.2 en Paragraaf 5.8
Paragraaf 5.2- Handelingsonbekwaamheid
Handelingsondbekwaam:
- Minderjarigen, jeugdigen tot 18 jaar zijn handelingsonbekwaam.
➢ Dit betekend dat zij niet zelfstandig in het juridisch verkeer kunnen optreden.
➢ Een minderjarige mag dus geen fatbike of auto kopen zonder toestemming van de
ouder. Als de minderjarige dat toch doet, kunnen de ouders terug gaan naar de
winkel en het geld terugeisen
Handelingsbekwaamheid loopt wel op
- Anders zou een kind van 17 nieteens een reep chocola mogen kopen
- Daarom is er een artikel die ervoor zorgt dat kinderen steeds meer mogen naarmate ze ouder
worden.
- Voor overeenkomensten waarvan we vinden dat dat normaal is, is de jeugdeige wel
handelingsbekwaam. Als een kind een zak drop koopt is hij handelingsbekwaam bijvoorbeeld,
want dat vinden we normaal. Een kind van 10 die een trui koopt vinden we niet
handelingsbekwaam en de ouders kunnen het geld voor de trui terugeisen.
Handlichtingen
Als een kind een belangrijke rol speelt in het familie bedrijf is het niet handig dat hij
handelingonebwaam is. Daarom biedt de wet mogelijk een handlichting:
- Op verzoek van de jeugdige kan de kanton rechter hem voor bepaalde rechtshandelingen
handelingsbekwaam verklaren.
- Het gevolg van deze handlichting is dat de minderjarige bepaalde transacties zelfstandig kan
sluiten.
- Hij krijgt door de handlichting bevoegdheden ie normaal gesproken alleen een meerderjarige
heeft
Paragraag 5.8- Aansprakelijkheid ouder
Tot 14 jaar- Bij jeugdigen tot 14 jaar moeten de ouders in alle gevallen de schade van hun kinderen
vergoeden
14 en 15 jaar- De ouders zijn aansprakelijk, tenzij ze kunnen aantonen dat ze de schade niet konden
voorkomen. Als een kind van 15 een ruit kapot maakt tijdens het voetballen, dan kunnen de ouders
makkelijk aantonen dat ze niet aansprakelijk zijn, omdat een kind van 15 geen supervisie nodig heeft
tijdens het voetballen. Als een kind van 15 samen met zijn vader zware schade aanbrengt door
vuurwerk, dan is de vader wel aansprakelijk, omdat de vader had kunnen ingrijpen.
- Als de ouders niet aansprakelijk zijn, dan houdt het in dat de jeugdige alleen met zijn eigen
vermogen aansprakelijk is voor de schade
16 jaar en ouder
- Kinderen van 16 en ouder zijn zelf aansprakelijk voor de schade die ze aanrichten. Ouders
kunnen niet aansprakelijk gesteld worden voor de schade.
De regels over de aansprakelijkheid voor de scgade die jeugdigen aanrichten, gelden ook voor de
voogd!!
