1.3 Revolutie in Rusland.
Het tsarenrijk
Rusland was in de loop der eeuwen uitgegroeid van een klein vorstendom rond Moskou tot het
grootste land op aarde. De bevolking groeide snel. Rusland had de grootste bevolking van Europa,
het grootste leger, de grootste graanproductie en bezat enorme hoeveelheden olie, ijzererts,
steenkool en andere bodemschatten. Er waren ook zwakke punten:
Het was een veelvolkerenstaat.
De industrialisatie was alleen rond een paar grote steden.
De macht was in handen van de tsaar en zijn ambtenaren. De boeren waren arm en er was veel
onvrede, maar kritiek werd onderdrukt door de politie en de geheime dienst.
Bloedige zondag
De zwakte van Rusland bleek in 1904 en 1905 toen Rusland in het Verre Oosten door Japan werd
verslagen in een oorlog om Korea en de Chinese provincie Mantsjoerije. Eind 1914 gingen veel
arbeiders in staking om vrede, hogere lonen en algemeen kiesrecht te eisen. Op zondag 21 januari
1905 trokken arbeiders in Sint-Petersburg naar het Winterpaleis om de hulp van Tsaar Nicolaas II Te
vragen. Maar hun vertrouwen in hem werd niet beloond. Er werd op heb geschoten. Er braken
stakingen en opstanden uit. De rust kwam terug toe de Tsaar tien maanden later vrijheid van
meningsuiting en andere burgerlijke Vrijheden beloofde en de instelling van het parlement, de
Doema, met vrije verkiezingen.
De Februarirevolutie
In de eerste wereldoorlog bleek opnieuw hoe zwak de Russen waren. De Russische economie kon de
oorlog niet aan. In de winter van 1916-1917 ontstonden voedseltekorten. In februari 1917 braken in
Sint-Petersburg stakingen en demonstraties uit. Het leger kwam. De Tsaar zag geen andere
mogelijkheid om af te treden.
De Oktoberrevolutie
De Februarirevolutie stortte Rusland in chaos. De regering zette de oorlog voort, maar de soldaten
lieten zich niet meer naar het front sturen en keerden massaal terug naar huis. Op het platteland
werden edelen beroofd en vermoord, in de stad en in het leger eisten de sovjets de macht. De
sovjets waren raden van gewone arbeiders en soldaten. De invloed van de communisten groeide.
Met idee van Karl Marx. Met het oog op hun voorgenomen staatsgreep begonnen de communisten.
zich te bewapenen en eigen legertjes te vormen, de Rode Gardes. In oktober 1917 bezetten de
communisten in Sint-Petersburg alle belangrijke gebouwen en drongen ze het Winterpaleis binnen,
waar de regering zich over gaf. Na de Oktoberrevolutie lieten de communisten het volk een
grondwetgevende vergadering kiezen. De communisten verboden alle andere partijen en maakten
van Rusland een eenpartijstaat. Tegenstanders werden vermoord of in gevangenissen of
strafkampen gezet.
Lenin en de communisten
De leider van de Russische communisten was Lenin (1870-1924). Rond 1900 waren bijna alle
Russische socialisten verbannen naar Siberië, of gevlucht naar het Westen. In 1903 ruzieden ze op
een congres in Brussel over de organisatie van hun partij. De meeste Europese socialisten werden na
1900 juist gematigder. Ze wilden via het parlement en door samenwerking met andersdenkenden
kleine verbeteringen bereiken. Lenin vond dat niks. De eerste wereldoorlog leidde tot de definitieve
breuk tussen bolsjewieken en andere socialisten. Tot 1917 zat Lenin machteloos in Zwitserland.
Maar na de Februarirevolutie lukte het hem met behulp van het Duitse leger naar Sint-Petersburg te
reizen.
Burgeroorlog
Het tsarenrijk
Rusland was in de loop der eeuwen uitgegroeid van een klein vorstendom rond Moskou tot het
grootste land op aarde. De bevolking groeide snel. Rusland had de grootste bevolking van Europa,
het grootste leger, de grootste graanproductie en bezat enorme hoeveelheden olie, ijzererts,
steenkool en andere bodemschatten. Er waren ook zwakke punten:
Het was een veelvolkerenstaat.
De industrialisatie was alleen rond een paar grote steden.
De macht was in handen van de tsaar en zijn ambtenaren. De boeren waren arm en er was veel
onvrede, maar kritiek werd onderdrukt door de politie en de geheime dienst.
Bloedige zondag
De zwakte van Rusland bleek in 1904 en 1905 toen Rusland in het Verre Oosten door Japan werd
verslagen in een oorlog om Korea en de Chinese provincie Mantsjoerije. Eind 1914 gingen veel
arbeiders in staking om vrede, hogere lonen en algemeen kiesrecht te eisen. Op zondag 21 januari
1905 trokken arbeiders in Sint-Petersburg naar het Winterpaleis om de hulp van Tsaar Nicolaas II Te
vragen. Maar hun vertrouwen in hem werd niet beloond. Er werd op heb geschoten. Er braken
stakingen en opstanden uit. De rust kwam terug toe de Tsaar tien maanden later vrijheid van
meningsuiting en andere burgerlijke Vrijheden beloofde en de instelling van het parlement, de
Doema, met vrije verkiezingen.
De Februarirevolutie
In de eerste wereldoorlog bleek opnieuw hoe zwak de Russen waren. De Russische economie kon de
oorlog niet aan. In de winter van 1916-1917 ontstonden voedseltekorten. In februari 1917 braken in
Sint-Petersburg stakingen en demonstraties uit. Het leger kwam. De Tsaar zag geen andere
mogelijkheid om af te treden.
De Oktoberrevolutie
De Februarirevolutie stortte Rusland in chaos. De regering zette de oorlog voort, maar de soldaten
lieten zich niet meer naar het front sturen en keerden massaal terug naar huis. Op het platteland
werden edelen beroofd en vermoord, in de stad en in het leger eisten de sovjets de macht. De
sovjets waren raden van gewone arbeiders en soldaten. De invloed van de communisten groeide.
Met idee van Karl Marx. Met het oog op hun voorgenomen staatsgreep begonnen de communisten.
zich te bewapenen en eigen legertjes te vormen, de Rode Gardes. In oktober 1917 bezetten de
communisten in Sint-Petersburg alle belangrijke gebouwen en drongen ze het Winterpaleis binnen,
waar de regering zich over gaf. Na de Oktoberrevolutie lieten de communisten het volk een
grondwetgevende vergadering kiezen. De communisten verboden alle andere partijen en maakten
van Rusland een eenpartijstaat. Tegenstanders werden vermoord of in gevangenissen of
strafkampen gezet.
Lenin en de communisten
De leider van de Russische communisten was Lenin (1870-1924). Rond 1900 waren bijna alle
Russische socialisten verbannen naar Siberië, of gevlucht naar het Westen. In 1903 ruzieden ze op
een congres in Brussel over de organisatie van hun partij. De meeste Europese socialisten werden na
1900 juist gematigder. Ze wilden via het parlement en door samenwerking met andersdenkenden
kleine verbeteringen bereiken. Lenin vond dat niks. De eerste wereldoorlog leidde tot de definitieve
breuk tussen bolsjewieken en andere socialisten. Tot 1917 zat Lenin machteloos in Zwitserland.
Maar na de Februarirevolutie lukte het hem met behulp van het Duitse leger naar Sint-Petersburg te
reizen.
Burgeroorlog
