Samenvatting boek ‘De verpleegkundige als communicator’
H1
Communicatie = de uitwisseling van symbolische informatie die plaatsvindt tussen de
mensen die zich van elkaars aanwezigheid bewust zijn. Deze informatie wordt deels bewust,
deels onbewust gegeven, ontvangen en geïnterpreteerd.
Alle gedrag is communicatie.
Hoe we waarnemen en interpreteren wordt sterk bepaald door ons referentiekader.
Symbolische informatie = de verbale en non-verbale communicatie, we verwijzen naar
zaken, zonder dat we deze expliciet hoeven te zien.
Universeel teken ‘ik ben je vriend’ is spontaan de wenkbrauwen snel optrekken en weer laten
zakken. Bij twee personen die in een gesprek verwikkeld zijn dat hun beider aandacht heeft,
is dat meestal te zien aan hun symmetrische lichaamshouding.
Bij een gesprek met weinig betrokkenheid is er een asymmetrische lichaamshouding
aanwezig. Non-verbale symbolen zijn vaak cultuurgebonden en vaak aan misverstanden
onderhevig.
Of signalen tot ons doordringen en dus leiden tot communicatie, is afhankelijk van of en
welke betekenis ze voor ons hebben ---> ons referentiekader
Met referentiekader wordt de algemene samenhang van alle factoren bedoeld die voor een
persoon, of zelfs een hele gemeenschap, de psychische werkelijkheid op een zeker ogenblik
vormt. Oftewel: alle regels, normen en waardes, die vaak onbewust, bepalen hoe je iets
beoordeelt.
Bij professionele communicatie is de communicatie gericht op het realiseren van een
duidelijk doel. Deze communicatie is gebakend.
Bij vriendschappelijke communicatie is er geen sprake van een doel. De gevoelens die je
voor elkaar hebt, staan centraal in de communicatie.
Onder waarde wordt verstaan: datgene wat belangrijk voor iemand is, wat betekenis voor
iemand heeft. Waarden zijn gebaseerd op persoonlijke ervaringen en op opvoeding.
Onder norm wordt verstaan: een regel, een maatstaf, wat hoort wel en wat hoort niet.
Normen geven aan hoe je je behoort te gedragen. Normen zijn gebaseerd op persoonlijke en
maatschappelijke waarden.
Hanteren van een maximale nabijheid maar met behoud van afstand kan bemoeilijkt worden
door overdracht. Voorbeeld: je lijkt op een overleden dochter van een patiënt, waardoor je in
zijn ogen geen kwaad meer kunt doen. De patiënt neemt jou overmatig in vertrouwen.
Oftewel: gevoelens en verwachtingen van de patiënt worden overgebracht.
Tegenoverdracht komt vanuit de verpleegkundige. Hierbij herkent de verpleegkundige
bepaalde problematiek uit de privésituatie. Voorbeeld: je hebt een depressieve moeder en
zult daardoor eerder passieve patiënten stimuleren.
Oftewel: gevoelens en verwachtingen van de verpleegkundige worden overgebracht.
Valkuilen met betrekking tot interpreteren:
- stereotiep gedrag
- eerste indruk
H1
Communicatie = de uitwisseling van symbolische informatie die plaatsvindt tussen de
mensen die zich van elkaars aanwezigheid bewust zijn. Deze informatie wordt deels bewust,
deels onbewust gegeven, ontvangen en geïnterpreteerd.
Alle gedrag is communicatie.
Hoe we waarnemen en interpreteren wordt sterk bepaald door ons referentiekader.
Symbolische informatie = de verbale en non-verbale communicatie, we verwijzen naar
zaken, zonder dat we deze expliciet hoeven te zien.
Universeel teken ‘ik ben je vriend’ is spontaan de wenkbrauwen snel optrekken en weer laten
zakken. Bij twee personen die in een gesprek verwikkeld zijn dat hun beider aandacht heeft,
is dat meestal te zien aan hun symmetrische lichaamshouding.
Bij een gesprek met weinig betrokkenheid is er een asymmetrische lichaamshouding
aanwezig. Non-verbale symbolen zijn vaak cultuurgebonden en vaak aan misverstanden
onderhevig.
Of signalen tot ons doordringen en dus leiden tot communicatie, is afhankelijk van of en
welke betekenis ze voor ons hebben ---> ons referentiekader
Met referentiekader wordt de algemene samenhang van alle factoren bedoeld die voor een
persoon, of zelfs een hele gemeenschap, de psychische werkelijkheid op een zeker ogenblik
vormt. Oftewel: alle regels, normen en waardes, die vaak onbewust, bepalen hoe je iets
beoordeelt.
Bij professionele communicatie is de communicatie gericht op het realiseren van een
duidelijk doel. Deze communicatie is gebakend.
Bij vriendschappelijke communicatie is er geen sprake van een doel. De gevoelens die je
voor elkaar hebt, staan centraal in de communicatie.
Onder waarde wordt verstaan: datgene wat belangrijk voor iemand is, wat betekenis voor
iemand heeft. Waarden zijn gebaseerd op persoonlijke ervaringen en op opvoeding.
Onder norm wordt verstaan: een regel, een maatstaf, wat hoort wel en wat hoort niet.
Normen geven aan hoe je je behoort te gedragen. Normen zijn gebaseerd op persoonlijke en
maatschappelijke waarden.
Hanteren van een maximale nabijheid maar met behoud van afstand kan bemoeilijkt worden
door overdracht. Voorbeeld: je lijkt op een overleden dochter van een patiënt, waardoor je in
zijn ogen geen kwaad meer kunt doen. De patiënt neemt jou overmatig in vertrouwen.
Oftewel: gevoelens en verwachtingen van de patiënt worden overgebracht.
Tegenoverdracht komt vanuit de verpleegkundige. Hierbij herkent de verpleegkundige
bepaalde problematiek uit de privésituatie. Voorbeeld: je hebt een depressieve moeder en
zult daardoor eerder passieve patiënten stimuleren.
Oftewel: gevoelens en verwachtingen van de verpleegkundige worden overgebracht.
Valkuilen met betrekking tot interpreteren:
- stereotiep gedrag
- eerste indruk
