Jurisprudentie – Burgerlijk Recht 3
HC 1 – Aansprakelijkheid/ onrechtmatige daad (1)
HR Zwiepende tak – mate van waarschijnlijkheid
- 4 jongens maken een boswandeling waarbij een van de jongens een
schop geeft tegen een tak.
- Tak zwiepte terug en trof een andere jongen in het oog
- Oog moest verwijderd worden
- Vraag: Is de jongen die een schop tegen de tak gaf, aansprakelijk
voor de geleden schade (oogletsel)?
- HR: Zodanig gevaar scheppend gedrag is slechts onrechtmatig
indien ‘de mate van waarschijnlijkheid van een ongeval als
gevolg van dat gedrag zo groot is, dat de dader zich naar
maatstaven van zorgvuldigheid van dat gedrag had moeten
onthouden
- Geen OD aangenomen -> sprake van OSVO
HR Jetblast – voldoende voorzorgsmaatregelen?
- Vliegveld in Sint-Maarten
- Vrouw stond te kijken naar landende en opstijgende vliegtuigen
- Vrouw werd lucht in geblazen door de Jetblast van het vliegtuig en
liep hierdoor schade op
- Vrouw stelde de luchthaven aansprakelijk op grond van OD
- Luchthaven stelde dat zij niet aansprakelijk is, aangezien er een
waarschuwingsbord aanwezig was en daarom sprake was van
‘voldoende voorzorgsmaatregelen’.
- Vraag: zijn er door middel van de waarschuwingsborden voldoende
voorzorgsmaatregelen getroffen?
- HR: Voor het antwoord op de vraag of een waarschuwing kan
worden beschouwd als een afdoende maatregel met het oog op
bescherming tegen een bepaald gevaar, is van doorslaggevende
betekenis of te verwachten valt dat deze waarschuwing zal
leiden tot een handelen of nalaten waardoor dit gevaar
wordt vermeden.
o Kelderluik criteria
- Degene die de zorg heeft voor een terrein, handelt ook
onrechtmatig jegens degenen die zich niet op dit terrein
bevinden maar in de directe nabijheid daarvan, op een plaats
waartoe een op het terrein voorkomend gevaar zich uitstrekt,
indien hij nalaat afdoende maatregelen te nemen.
HR Skeelerongeval – gevaarzetting
- Vrouw heeft zich opgegeven voor een beginnerscursus skeeleren
van 4 lessen door Eurosportief
- Aanmeldingsformulier ‘deelname is voor eigen risico’
- Cursisten kunnen zelf een helm pakken indien daar behoefte aan is
- Bij les 3 is de vrouw gevallen, en droeg zij geen helm -> hierdoor
hersenletsel opgelopen en later overleden.
, - Echtgenoot van de vrouw wil Eurosportief aansprakelijk stellen op
grond van OD, wegens schending van de zorgplicht
- Vraag: heeft Eurosportief de van haar te verwachten zorgplicht
geschonden door het niet verplicht stellen van het dragen van een
helm?
- HR: Eurosportief heeft tekortgeschoten in de zorgvuldigheidsplicht.
- Gevaarzetting -> 1e punt waarschijnlijkheid: de kans dat schade
ontstaat als gevolg van de gedraging. Eurosportief heeft
verzuimd dringende, op beperking van de gevolgen van een
val op het hoofd gerichte advies te geven.
o Kans op ongeval en ernstig letsel groot bij beginners
o Onvoldoende veiligheidsmaatregelen
o Deskundige/ervaren docent liet niet het goede voorbeeld zien
De eventuele bijdrage aan het ongeval door de benadeelde wordt in
beginsel pas meegewogen in de omvangsfase in het kader van de
eigen schuld en niet in de vestigingsfase. Tenzij de gedraging zó
onzorgvuldig is dat de aangesproken persoon daarmee in
redelijkheid geen rekening hoefde te houden.
HR Der Bildtpollen Aanwas BV-Miedema – in strijd met
zorgvuldigheid die het maatschappelijk verkeer betaamt
- Geschil tussen uienteler Miedema en Bildtpollen die zich bezighoudt
met storten van uien
- Miedema had haar uien in bewaring, tijdens bewaring bleken de uien
aangetast te zijn door een schimmelziekte
- Bildtpollen had op een dijk, de uien van Miedema gestort als voer
voor de schapen
- Miedema stelt Bildtpollen aansprakelijk en stelt een vordering tot
schadevergoeding in wegens onrechtmatig handelen door de
uienrestanten te laten liggen wetende dat deze een bron van een
schimmel zijn -> in strijd had gehandeld met de zorgvuldigheid die
in het maatschappelijk verkeer betaamt
- Hof: storten van uien zonder opruimen = in beginsel onzorgvuldig
o Verantwoordelijkheid ligt bij stortende partij om zich te laten
informeren over risico's.
o Past de omkeringsregel toe: Indien een gevaarlijk handelen
kans op schade vergroot, wordt een causaal verband
aangenomen, tenzij het tegendeel bewezen wordt.
- HR: bij de beoordeling of er in strijd had gehandeld met de
zorgvuldigheid die in het maatschappelijk verkeer betaamt, moet
niet alleen worden gelet op de kans op schade maar ook:
(aanvulling punt 3 en 4 kelderluik criteria)
o Aard van de gedraging
o Aard en ernst van de eventuele schade
o Bezwaarlijkheid en gebruikelijkheid van het nemen van
veiligheidsmaatregelen
Enkele feit dat kans is vergroot is onvoldoende om onrechtmatigheid
aan te nemen
, Zodanig gevaar scheppend gedrag is slechts onrechtmatig indien de
mate van waarschijnlijkheid van schade als gevolg van dat gedrag
zo groot is dat de betrokkene zich naar maatstaven van
zorgvuldigheid van dat gedrag had moeten onthouden
- Omkeringsregel: vereist
o Sprake van schending van een norm die ertoe strekt een
specifiek gevaar ter zake van het ontstaan van schade bij een
ander te voorkomen
o Dit gevaar door de normschending in het algemeen
aanmerkelijk wordt vergroot
HR Afzinkkelder – ook bij zorgvuldige uitvoering kan sprake zijn
van aansprakelijkheid
- Verweerder afzinkkelder laten bouwen door Multi-bouwsystemen BV
- Tijdens bouwen is een deel van de kwelderland gescheurd, als
gevolg van het raken van iets in de bodem.
- Multi-bouwsystemen heeft maatregelen genomen hetgeen in de
bodem te verwijderen en de grond te verstevigen
- Hierdoor is ernstige scheurschade ontstaan bij eiseres en is er een
etalageruit geknapt
- Eiseres stelt dat Multi BV onrechtmatig heeft gehandeld en vordert
dat Multi BV de schade vergoed
- HR: aan de bouwwerken van Multi BV zit een aanmerkelijk risico
verbonden dat aan het pand van eiseres schade zou worden
toegebracht, ook indien er maatregelen ter voorkoming van de
schade zouden worden getroffen en de werkzaamheden zorgvuldig
zouden worden uitgevoerd -> Ook als bouwwerkzaamheden
zorgvuldig zijn uitgevoerd en voorbereid, kan sprake zijn van
aansprakelijkheid
o De schade behoort niet enkel door eiseres te worden gedragen
De werkzaamheden van Multi BV heeft geen voordeel
voor eiseres opgeleverd
De schade van eiseres behoort niet zonder meer tot
hetgeen wat door een derde in het maatschappelijk
verkeer moet worden geduld bij bouwwerkzaamheden
van een ander
Het lag op de weg van Multi BV om zichg te verzekeren
tegen aansprakelijkheid van toebrengen van schade
Sprake van een OD
HC 2 – Aansprakelijkheid/ onrechtmatige daad (2)
HR Vleesmeesters/Alog – aansprakelijkheid jegens een derde
- Alog huurde bedrijfsruimte van Euro Invest
- Alog verplichting om bedrijfsruimte als supermarkt te gebruiken
- Alog verhuurt deel van de ruimte aan Aldi supermarkt, die daarin en
supermarkt exploiteert
, - Overige deel van bedrijfsruimte verhuurt Alog aan Dumeco, die dit
weer onderverhuurde aan Vleesmeesters (tussen Alog en
Vleesmeesters geen ovk)
- Aldi gaat weg, waardoor bedrijfsruimte ontruimd moet worden
- Vleesmeesters stelt dat Alog onrechtmatig tegenover haar handelt.
- HR: Als een derde bij de uitvoering van een overeenkomst nauw
betrokken belangen heeft en schade kan lijden bij een
tekortschieten, dan kunnen maatschappelijke
zorgvuldigheidsnormen meebrengen dat de contractpartij
rekening moet houden met die derde.
Sprake van onrechtmatigheid jegens een derde hangt af van
alle omstandigheden van het geval
- Relevante omstandigheden:
o Hoedanigheid van betrokken partijen
o Aard en strekking van desbetreffende ovk
o Wijze waarop belangen van derde betrokken zijn
o Vraag of betrokkenheid contractant kenbaar was
o Vraag of derde er op mocht vertrouwen dat zijn belagen
zouden worden ontzien
o Vraag in hoeverre het voor de contractant bezwaarlijk was met
de belangen van de derde rekening te houden
o Aard en omvang nadeel dat voor derde dreigt
o Vraag of derde zich daar tegen had kunnen indekken
o Redelijkheid van een aan de derde aangeboden
schadelosstelling
HR Vie d’Or (annotatie)
- Aansprakelijkheid van beroepsbeoefenaren
o Beroepsbeoefenaren hebben ruime zorgplicht, ook jegens
derden die niet contractueel verbonden zijn, mits die derden
hun keuzes baseren op de door hen verstrekte informatie.
o Hun handelen wordt getoetst aan het gedrag van een redelijk
bekwame en handelende professional, waarbij alle
omstandigheden worden meegewogen.
o In tegenstelling tot de civiele rechter legt de tuchtrechter
minder nadruk op het causaal verband tussen fout en schade.
- Aansprakelijkheid van toezichthouders
o De maatstaf is die van de zorgvuldig handelende
toezichthouder -> aandacht voor alle omstandigheden van het
geval.
o De toezichthouder heeft een beleidsvrijheid, maar moet
Het belang van polishouders actief meewegen
Niet afwachtend handelen bij risico's
En zijn maatregelen effectief en tijdig aanpassen.
o De rechter toetst terughoudend, maar niet marginaal.
o De Hoge Raad beperkt die beleidsvrijheid wel, vooral waar het
gaat om risico's voor polishouders.
o HR erkent relativiteit, omdat het om een bepaalbare groep van
benadeelden gaat.
HC 1 – Aansprakelijkheid/ onrechtmatige daad (1)
HR Zwiepende tak – mate van waarschijnlijkheid
- 4 jongens maken een boswandeling waarbij een van de jongens een
schop geeft tegen een tak.
- Tak zwiepte terug en trof een andere jongen in het oog
- Oog moest verwijderd worden
- Vraag: Is de jongen die een schop tegen de tak gaf, aansprakelijk
voor de geleden schade (oogletsel)?
- HR: Zodanig gevaar scheppend gedrag is slechts onrechtmatig
indien ‘de mate van waarschijnlijkheid van een ongeval als
gevolg van dat gedrag zo groot is, dat de dader zich naar
maatstaven van zorgvuldigheid van dat gedrag had moeten
onthouden
- Geen OD aangenomen -> sprake van OSVO
HR Jetblast – voldoende voorzorgsmaatregelen?
- Vliegveld in Sint-Maarten
- Vrouw stond te kijken naar landende en opstijgende vliegtuigen
- Vrouw werd lucht in geblazen door de Jetblast van het vliegtuig en
liep hierdoor schade op
- Vrouw stelde de luchthaven aansprakelijk op grond van OD
- Luchthaven stelde dat zij niet aansprakelijk is, aangezien er een
waarschuwingsbord aanwezig was en daarom sprake was van
‘voldoende voorzorgsmaatregelen’.
- Vraag: zijn er door middel van de waarschuwingsborden voldoende
voorzorgsmaatregelen getroffen?
- HR: Voor het antwoord op de vraag of een waarschuwing kan
worden beschouwd als een afdoende maatregel met het oog op
bescherming tegen een bepaald gevaar, is van doorslaggevende
betekenis of te verwachten valt dat deze waarschuwing zal
leiden tot een handelen of nalaten waardoor dit gevaar
wordt vermeden.
o Kelderluik criteria
- Degene die de zorg heeft voor een terrein, handelt ook
onrechtmatig jegens degenen die zich niet op dit terrein
bevinden maar in de directe nabijheid daarvan, op een plaats
waartoe een op het terrein voorkomend gevaar zich uitstrekt,
indien hij nalaat afdoende maatregelen te nemen.
HR Skeelerongeval – gevaarzetting
- Vrouw heeft zich opgegeven voor een beginnerscursus skeeleren
van 4 lessen door Eurosportief
- Aanmeldingsformulier ‘deelname is voor eigen risico’
- Cursisten kunnen zelf een helm pakken indien daar behoefte aan is
- Bij les 3 is de vrouw gevallen, en droeg zij geen helm -> hierdoor
hersenletsel opgelopen en later overleden.
, - Echtgenoot van de vrouw wil Eurosportief aansprakelijk stellen op
grond van OD, wegens schending van de zorgplicht
- Vraag: heeft Eurosportief de van haar te verwachten zorgplicht
geschonden door het niet verplicht stellen van het dragen van een
helm?
- HR: Eurosportief heeft tekortgeschoten in de zorgvuldigheidsplicht.
- Gevaarzetting -> 1e punt waarschijnlijkheid: de kans dat schade
ontstaat als gevolg van de gedraging. Eurosportief heeft
verzuimd dringende, op beperking van de gevolgen van een
val op het hoofd gerichte advies te geven.
o Kans op ongeval en ernstig letsel groot bij beginners
o Onvoldoende veiligheidsmaatregelen
o Deskundige/ervaren docent liet niet het goede voorbeeld zien
De eventuele bijdrage aan het ongeval door de benadeelde wordt in
beginsel pas meegewogen in de omvangsfase in het kader van de
eigen schuld en niet in de vestigingsfase. Tenzij de gedraging zó
onzorgvuldig is dat de aangesproken persoon daarmee in
redelijkheid geen rekening hoefde te houden.
HR Der Bildtpollen Aanwas BV-Miedema – in strijd met
zorgvuldigheid die het maatschappelijk verkeer betaamt
- Geschil tussen uienteler Miedema en Bildtpollen die zich bezighoudt
met storten van uien
- Miedema had haar uien in bewaring, tijdens bewaring bleken de uien
aangetast te zijn door een schimmelziekte
- Bildtpollen had op een dijk, de uien van Miedema gestort als voer
voor de schapen
- Miedema stelt Bildtpollen aansprakelijk en stelt een vordering tot
schadevergoeding in wegens onrechtmatig handelen door de
uienrestanten te laten liggen wetende dat deze een bron van een
schimmel zijn -> in strijd had gehandeld met de zorgvuldigheid die
in het maatschappelijk verkeer betaamt
- Hof: storten van uien zonder opruimen = in beginsel onzorgvuldig
o Verantwoordelijkheid ligt bij stortende partij om zich te laten
informeren over risico's.
o Past de omkeringsregel toe: Indien een gevaarlijk handelen
kans op schade vergroot, wordt een causaal verband
aangenomen, tenzij het tegendeel bewezen wordt.
- HR: bij de beoordeling of er in strijd had gehandeld met de
zorgvuldigheid die in het maatschappelijk verkeer betaamt, moet
niet alleen worden gelet op de kans op schade maar ook:
(aanvulling punt 3 en 4 kelderluik criteria)
o Aard van de gedraging
o Aard en ernst van de eventuele schade
o Bezwaarlijkheid en gebruikelijkheid van het nemen van
veiligheidsmaatregelen
Enkele feit dat kans is vergroot is onvoldoende om onrechtmatigheid
aan te nemen
, Zodanig gevaar scheppend gedrag is slechts onrechtmatig indien de
mate van waarschijnlijkheid van schade als gevolg van dat gedrag
zo groot is dat de betrokkene zich naar maatstaven van
zorgvuldigheid van dat gedrag had moeten onthouden
- Omkeringsregel: vereist
o Sprake van schending van een norm die ertoe strekt een
specifiek gevaar ter zake van het ontstaan van schade bij een
ander te voorkomen
o Dit gevaar door de normschending in het algemeen
aanmerkelijk wordt vergroot
HR Afzinkkelder – ook bij zorgvuldige uitvoering kan sprake zijn
van aansprakelijkheid
- Verweerder afzinkkelder laten bouwen door Multi-bouwsystemen BV
- Tijdens bouwen is een deel van de kwelderland gescheurd, als
gevolg van het raken van iets in de bodem.
- Multi-bouwsystemen heeft maatregelen genomen hetgeen in de
bodem te verwijderen en de grond te verstevigen
- Hierdoor is ernstige scheurschade ontstaan bij eiseres en is er een
etalageruit geknapt
- Eiseres stelt dat Multi BV onrechtmatig heeft gehandeld en vordert
dat Multi BV de schade vergoed
- HR: aan de bouwwerken van Multi BV zit een aanmerkelijk risico
verbonden dat aan het pand van eiseres schade zou worden
toegebracht, ook indien er maatregelen ter voorkoming van de
schade zouden worden getroffen en de werkzaamheden zorgvuldig
zouden worden uitgevoerd -> Ook als bouwwerkzaamheden
zorgvuldig zijn uitgevoerd en voorbereid, kan sprake zijn van
aansprakelijkheid
o De schade behoort niet enkel door eiseres te worden gedragen
De werkzaamheden van Multi BV heeft geen voordeel
voor eiseres opgeleverd
De schade van eiseres behoort niet zonder meer tot
hetgeen wat door een derde in het maatschappelijk
verkeer moet worden geduld bij bouwwerkzaamheden
van een ander
Het lag op de weg van Multi BV om zichg te verzekeren
tegen aansprakelijkheid van toebrengen van schade
Sprake van een OD
HC 2 – Aansprakelijkheid/ onrechtmatige daad (2)
HR Vleesmeesters/Alog – aansprakelijkheid jegens een derde
- Alog huurde bedrijfsruimte van Euro Invest
- Alog verplichting om bedrijfsruimte als supermarkt te gebruiken
- Alog verhuurt deel van de ruimte aan Aldi supermarkt, die daarin en
supermarkt exploiteert
, - Overige deel van bedrijfsruimte verhuurt Alog aan Dumeco, die dit
weer onderverhuurde aan Vleesmeesters (tussen Alog en
Vleesmeesters geen ovk)
- Aldi gaat weg, waardoor bedrijfsruimte ontruimd moet worden
- Vleesmeesters stelt dat Alog onrechtmatig tegenover haar handelt.
- HR: Als een derde bij de uitvoering van een overeenkomst nauw
betrokken belangen heeft en schade kan lijden bij een
tekortschieten, dan kunnen maatschappelijke
zorgvuldigheidsnormen meebrengen dat de contractpartij
rekening moet houden met die derde.
Sprake van onrechtmatigheid jegens een derde hangt af van
alle omstandigheden van het geval
- Relevante omstandigheden:
o Hoedanigheid van betrokken partijen
o Aard en strekking van desbetreffende ovk
o Wijze waarop belangen van derde betrokken zijn
o Vraag of betrokkenheid contractant kenbaar was
o Vraag of derde er op mocht vertrouwen dat zijn belagen
zouden worden ontzien
o Vraag in hoeverre het voor de contractant bezwaarlijk was met
de belangen van de derde rekening te houden
o Aard en omvang nadeel dat voor derde dreigt
o Vraag of derde zich daar tegen had kunnen indekken
o Redelijkheid van een aan de derde aangeboden
schadelosstelling
HR Vie d’Or (annotatie)
- Aansprakelijkheid van beroepsbeoefenaren
o Beroepsbeoefenaren hebben ruime zorgplicht, ook jegens
derden die niet contractueel verbonden zijn, mits die derden
hun keuzes baseren op de door hen verstrekte informatie.
o Hun handelen wordt getoetst aan het gedrag van een redelijk
bekwame en handelende professional, waarbij alle
omstandigheden worden meegewogen.
o In tegenstelling tot de civiele rechter legt de tuchtrechter
minder nadruk op het causaal verband tussen fout en schade.
- Aansprakelijkheid van toezichthouders
o De maatstaf is die van de zorgvuldig handelende
toezichthouder -> aandacht voor alle omstandigheden van het
geval.
o De toezichthouder heeft een beleidsvrijheid, maar moet
Het belang van polishouders actief meewegen
Niet afwachtend handelen bij risico's
En zijn maatregelen effectief en tijdig aanpassen.
o De rechter toetst terughoudend, maar niet marginaal.
o De Hoge Raad beperkt die beleidsvrijheid wel, vooral waar het
gaat om risico's voor polishouders.
o HR erkent relativiteit, omdat het om een bepaalbare groep van
benadeelden gaat.
