Jean Prouvé (1901-1984)
Inleiding
Wedstrijd Centre Pompidou (gewonnen door Renzo Piano en Richard Rogers in 1971) jury waren Oscar
Niemeyer, Philip Johnson, Jörn Utzon,… (architecten) maar voorzitter = Jean Prouvé (geen architect)
President Georges Pompidou had gekozen voor kunstsmid
• Geen diploma middelbaar onderwijs, (wo1)
• Ging in de leer bij een smid excelleren tot bekende smid en werkt samen met: Robert Mallet
Stevens, Le Corbusier en Marcel Lods / Eugène Beaudoin
• Wou zelf nooit architect zijn, vond architecten te dubbelzinnig, ijdel, arrogant en gewoon te gek,
gebrek aan visie, jaloezie, oneerlijk
• Noemt zichzelf een constructeur
Jean Prouvé constructeur
• Man vd constructie en LC strekt hem daarin grote bewondering voor JP (benaming constructeur
geeft LC)
• Niet zo modern bij JP, hij zal bouwen zoals een vliegtuig of boot gebouwd is, niet via industrie en
taal vd vliegtuigen, treinen en boten, snelheid productie
• Prouvé zal obsessief zoektocht starten naar ‘les maisons-usines’ en thema aanhalen heel leven lang
• Iedereen van woning voorzien? woningen bouwen in een fabriek onderdelen prefabriceren en
ter plaatse monteren alles moet extreem licht zijn, zodat met enkele mensen kan gebouwd
worden op enkele uren/dagen
Montageplan:
• Prijs te kunnen drukken door standaardisering
• Eerste opdracht ifv leger: ijzeren geraamte met kenmerkende ‘patte Prouvé’ als centraal dragend
element, invulwerk met houten panelen, een metalen dak,… en zijn eerste ‘baraque militaire’ was
klaar.
• Interesse in luchtvaart
• Tweede obsessie: de 2CV. Een serieproduct, goedkoop, efficiënt en dicht bij het volk.
o Woningen bouwen als 2CV’s platstaal vd auto-industrie en vliegtuigbouw (plooien van
platstaal) = handelsmerk van Prouvé zowel voor zijn woningen als voor zijn meubilair
geen onderscheid tss ontwerpen voor woning en tafel
De fabriek als labo
Na persoonlijk atelier Prouvé in dienst van architecten in 1947 fabriek opstarten in Maxéville, 200
medewerkers werken en hij zal concentreren op ‘maisons usines’ gesloten in 1954 geen opdracht en
woningen blijven prototypes
• Fabriek was labo, plek waar innovatie en uitvindingen centraal staan, veel modellen geen
rentabiliteit omdat oplage beperkt bleef
• Nood hoog in naoorlogse Frankrijk, en prouvé komt met oplossingen: maison des sinistrés, maisons
des jours meilleurs, écoles provisoires, maison tropicale,… (tijdelijk aspect…)
,Visie elk van zijn projecten als labo, niet meer dan structuur die mgl toelaat. Lichte constructies dat ze er
bijna niet zijn.
Centre Pompidou
• Woning als labo, school in labo, paviljoen als labo, bureel als labo projecten zijn binnenste buiten
gekeerd alles wat in ‘normale’ woning zichtbaar is, wordt getoond.
• Extreme zin voor flexibiliteit, mobiliteit, generositeit sprak Prouvé aan in ontwerp van Renzo
Piano en Richard Rogers
• Fun palace (ingenieurs Arup), het utopische sociaal-cultureel project uit 1961, ontworpen door
Cedric Price en Joan Littlewood voorlopen van Pompidou
o Gedaan met snobisme rond kunst, ‘in every person there’s a genius’.
o Universiteiten, cinema’s, concerten, markten,… cultureel gebeuren, wisselend decor met
verplaatsbare vloeren, wanden, daken, muren via kranen en structuren is het een labo
waar voortdurend ideeën worden uitgewisseld om creativiteit en participatie te stimuleren.
o Inspiratie uit een project in Clichy (Parijs) uit 1935 door de architecten Marcel Lods en
Eugène Beaudoin, werk van Jean Prouvé: La Maison du Peuple de Clichy
LA MAISON DU PEUPLE DE CLICHY
= enkel constructie, geen moderniteit waar noch Mies Van der Rohe, noch Le Corbusier ooit toe gekomen
zijn op einde leven betreurde Prouvé houding van architecten Lods en Beaudoin, nagelaten naam
vermelden
Markthal, huis voor cultuur en publiek
• gelijkvloers openen 4 gevels zich naar de straat via een reeks opeenvolgende deuren
• In de hoeken zitten trappen die naar een gaanderij op de verdieping leiden met zicht op de
markthal beneden via een grote vide
• Bovenaan de vide kan het volledige dak lateraal opengeschoven worden zodat de markthal ook in
openlucht kan plaats vinden
• Langs grote translucide glasoppervlaktes stroomt het licht overal binnen
• Door verplaatsbare vloerpanelen, wanden en balustrades verdiepingsruimte getransformeerd tot
volwaardige verdieping voor 2000 personen en zelfs voor een cinemazaal voor 250 personen
• Het gebouw als een machine is een feit in 1935.
• High tech in 1980 en 1990 is oorsprong prouvé
• Renzo Piano en Richard Rogers waren zelf van mening dat Jean Prouvé eigenlijk de echte architect
van Centre Pompidou is, meer nog, ze beweren dat Prouvé het waarschijnlijk beter zou gedaan
hebben
, Carlo Scarpa (1906-1978)
Belangrijkste nn-oorlogse architect van Italië, voor publiek onbekend
• Toeristen zien op San Marcoplein winkelruimte voor Olivetti (door Scarpa ontworpen)
• Schoonheid, rijkdom, weelde, decoratie en vergankelijkheid neemt Scarpa mee in ontwerpen
• Lessen aan studenten vd Academia di Belle Arti di Venezia: in etymologische betekenis van het
woord voor functie, het Gotische woord voor schoonheid ‘ar-redan’ schuilt
o Elke praktische oplossing draagt in zich de verplichting tot schoonheid
o De koppeling van functie en schoonheid, daarin schuilt de kracht van architectuur voor
Scarpa
Venetië lang zichzelf gebleven, geen Romeinse basis gekend Strategische ligging, vele mensen tot in
Venetië ‘In fondo sono un byzantino’ scandeerde Scarpa graag
• Manifesteerde zich als Byzantijn via Griekeland nr Venetië.
• Begraven in 1978, rechtopstaand als ridder, gewikkeld in linnen, Carlo was leven lang anachronisme
in de moderne tijd van machines en industrialisatie
• Steeds Venetiaanse ambachtsman gebleven: die vroeger aan Venetië bouwde en Venetië bleef
verbouwen, tijd op tijd, laag na laag voegde moderne laag aan toe = schoonheid die oud en
nieuw verzoent door de ambachtelijkheid, ‘lezen’ van ‘het gemaakte’, door het maken zelf. 1 en 1 is
hier geen 2 maar 3.
• weinig totaliteit in werk van Scarpa, werkt hier en daar los van elkaar, maar verbonden door kijk-
parcours (net als Josef Plecnik, verplicht kijken en deelname architectuur of aan de kunst)
Louis Kahn: vriend en architect van Carlo Scarpa, schreef gedicht ter ere van Scarpa: voeg of The Joint’
beklemtonen
Wijze waarop CS materialen samenvoegt zorgt voor nieuwe dimensie, nieuwe laag die materiaal sterker
maakt
Functie onlosmakend verbonden met schoonheid: in noodzakelijke, functionele, ligt ‘een verplichting tot
schoonheid’ verscholen
Ambachtsman paste niet in naoorlogse functionalisme, werd genegeerd, deed restauraties, verbouwingen,
interieur… weinig animo voor in 1950-1970, men wilde eerder afbreken en nieuwe gebouwen
ontwerpen
Fondazione Querini Stampalia – Venetië 1961
Familie Querini:
• opdracht: expositie ruimte in ruimtes van hun palazzo aan water
• moeilijk bruikbaar door ‘acqua alta’: overstromingen, moeten mee leren leven
• aspect: stad die flirt met de waterspiegel op een dun laagje zand gestut door fragiele houten
funderingspalen, gebruikt Scarpa als uitgangspunt laat water toe in veel van zijn projecten
(leidmotief)
• Querini Stampalia bereiken door over brug door raam dat deur wordt
• Brug zelf: verzoent natuursteen met houten aantreden via stalen verbindingsstuk
• Eerste ontvangsruimte: zinderende mozaïekvloer, en spiegelend plafond in gepolierde stucco
• Wanden = natuursteen vlakken die vd muren hangen, rondom stroomt acqua alta water
Inleiding
Wedstrijd Centre Pompidou (gewonnen door Renzo Piano en Richard Rogers in 1971) jury waren Oscar
Niemeyer, Philip Johnson, Jörn Utzon,… (architecten) maar voorzitter = Jean Prouvé (geen architect)
President Georges Pompidou had gekozen voor kunstsmid
• Geen diploma middelbaar onderwijs, (wo1)
• Ging in de leer bij een smid excelleren tot bekende smid en werkt samen met: Robert Mallet
Stevens, Le Corbusier en Marcel Lods / Eugène Beaudoin
• Wou zelf nooit architect zijn, vond architecten te dubbelzinnig, ijdel, arrogant en gewoon te gek,
gebrek aan visie, jaloezie, oneerlijk
• Noemt zichzelf een constructeur
Jean Prouvé constructeur
• Man vd constructie en LC strekt hem daarin grote bewondering voor JP (benaming constructeur
geeft LC)
• Niet zo modern bij JP, hij zal bouwen zoals een vliegtuig of boot gebouwd is, niet via industrie en
taal vd vliegtuigen, treinen en boten, snelheid productie
• Prouvé zal obsessief zoektocht starten naar ‘les maisons-usines’ en thema aanhalen heel leven lang
• Iedereen van woning voorzien? woningen bouwen in een fabriek onderdelen prefabriceren en
ter plaatse monteren alles moet extreem licht zijn, zodat met enkele mensen kan gebouwd
worden op enkele uren/dagen
Montageplan:
• Prijs te kunnen drukken door standaardisering
• Eerste opdracht ifv leger: ijzeren geraamte met kenmerkende ‘patte Prouvé’ als centraal dragend
element, invulwerk met houten panelen, een metalen dak,… en zijn eerste ‘baraque militaire’ was
klaar.
• Interesse in luchtvaart
• Tweede obsessie: de 2CV. Een serieproduct, goedkoop, efficiënt en dicht bij het volk.
o Woningen bouwen als 2CV’s platstaal vd auto-industrie en vliegtuigbouw (plooien van
platstaal) = handelsmerk van Prouvé zowel voor zijn woningen als voor zijn meubilair
geen onderscheid tss ontwerpen voor woning en tafel
De fabriek als labo
Na persoonlijk atelier Prouvé in dienst van architecten in 1947 fabriek opstarten in Maxéville, 200
medewerkers werken en hij zal concentreren op ‘maisons usines’ gesloten in 1954 geen opdracht en
woningen blijven prototypes
• Fabriek was labo, plek waar innovatie en uitvindingen centraal staan, veel modellen geen
rentabiliteit omdat oplage beperkt bleef
• Nood hoog in naoorlogse Frankrijk, en prouvé komt met oplossingen: maison des sinistrés, maisons
des jours meilleurs, écoles provisoires, maison tropicale,… (tijdelijk aspect…)
,Visie elk van zijn projecten als labo, niet meer dan structuur die mgl toelaat. Lichte constructies dat ze er
bijna niet zijn.
Centre Pompidou
• Woning als labo, school in labo, paviljoen als labo, bureel als labo projecten zijn binnenste buiten
gekeerd alles wat in ‘normale’ woning zichtbaar is, wordt getoond.
• Extreme zin voor flexibiliteit, mobiliteit, generositeit sprak Prouvé aan in ontwerp van Renzo
Piano en Richard Rogers
• Fun palace (ingenieurs Arup), het utopische sociaal-cultureel project uit 1961, ontworpen door
Cedric Price en Joan Littlewood voorlopen van Pompidou
o Gedaan met snobisme rond kunst, ‘in every person there’s a genius’.
o Universiteiten, cinema’s, concerten, markten,… cultureel gebeuren, wisselend decor met
verplaatsbare vloeren, wanden, daken, muren via kranen en structuren is het een labo
waar voortdurend ideeën worden uitgewisseld om creativiteit en participatie te stimuleren.
o Inspiratie uit een project in Clichy (Parijs) uit 1935 door de architecten Marcel Lods en
Eugène Beaudoin, werk van Jean Prouvé: La Maison du Peuple de Clichy
LA MAISON DU PEUPLE DE CLICHY
= enkel constructie, geen moderniteit waar noch Mies Van der Rohe, noch Le Corbusier ooit toe gekomen
zijn op einde leven betreurde Prouvé houding van architecten Lods en Beaudoin, nagelaten naam
vermelden
Markthal, huis voor cultuur en publiek
• gelijkvloers openen 4 gevels zich naar de straat via een reeks opeenvolgende deuren
• In de hoeken zitten trappen die naar een gaanderij op de verdieping leiden met zicht op de
markthal beneden via een grote vide
• Bovenaan de vide kan het volledige dak lateraal opengeschoven worden zodat de markthal ook in
openlucht kan plaats vinden
• Langs grote translucide glasoppervlaktes stroomt het licht overal binnen
• Door verplaatsbare vloerpanelen, wanden en balustrades verdiepingsruimte getransformeerd tot
volwaardige verdieping voor 2000 personen en zelfs voor een cinemazaal voor 250 personen
• Het gebouw als een machine is een feit in 1935.
• High tech in 1980 en 1990 is oorsprong prouvé
• Renzo Piano en Richard Rogers waren zelf van mening dat Jean Prouvé eigenlijk de echte architect
van Centre Pompidou is, meer nog, ze beweren dat Prouvé het waarschijnlijk beter zou gedaan
hebben
, Carlo Scarpa (1906-1978)
Belangrijkste nn-oorlogse architect van Italië, voor publiek onbekend
• Toeristen zien op San Marcoplein winkelruimte voor Olivetti (door Scarpa ontworpen)
• Schoonheid, rijkdom, weelde, decoratie en vergankelijkheid neemt Scarpa mee in ontwerpen
• Lessen aan studenten vd Academia di Belle Arti di Venezia: in etymologische betekenis van het
woord voor functie, het Gotische woord voor schoonheid ‘ar-redan’ schuilt
o Elke praktische oplossing draagt in zich de verplichting tot schoonheid
o De koppeling van functie en schoonheid, daarin schuilt de kracht van architectuur voor
Scarpa
Venetië lang zichzelf gebleven, geen Romeinse basis gekend Strategische ligging, vele mensen tot in
Venetië ‘In fondo sono un byzantino’ scandeerde Scarpa graag
• Manifesteerde zich als Byzantijn via Griekeland nr Venetië.
• Begraven in 1978, rechtopstaand als ridder, gewikkeld in linnen, Carlo was leven lang anachronisme
in de moderne tijd van machines en industrialisatie
• Steeds Venetiaanse ambachtsman gebleven: die vroeger aan Venetië bouwde en Venetië bleef
verbouwen, tijd op tijd, laag na laag voegde moderne laag aan toe = schoonheid die oud en
nieuw verzoent door de ambachtelijkheid, ‘lezen’ van ‘het gemaakte’, door het maken zelf. 1 en 1 is
hier geen 2 maar 3.
• weinig totaliteit in werk van Scarpa, werkt hier en daar los van elkaar, maar verbonden door kijk-
parcours (net als Josef Plecnik, verplicht kijken en deelname architectuur of aan de kunst)
Louis Kahn: vriend en architect van Carlo Scarpa, schreef gedicht ter ere van Scarpa: voeg of The Joint’
beklemtonen
Wijze waarop CS materialen samenvoegt zorgt voor nieuwe dimensie, nieuwe laag die materiaal sterker
maakt
Functie onlosmakend verbonden met schoonheid: in noodzakelijke, functionele, ligt ‘een verplichting tot
schoonheid’ verscholen
Ambachtsman paste niet in naoorlogse functionalisme, werd genegeerd, deed restauraties, verbouwingen,
interieur… weinig animo voor in 1950-1970, men wilde eerder afbreken en nieuwe gebouwen
ontwerpen
Fondazione Querini Stampalia – Venetië 1961
Familie Querini:
• opdracht: expositie ruimte in ruimtes van hun palazzo aan water
• moeilijk bruikbaar door ‘acqua alta’: overstromingen, moeten mee leren leven
• aspect: stad die flirt met de waterspiegel op een dun laagje zand gestut door fragiele houten
funderingspalen, gebruikt Scarpa als uitgangspunt laat water toe in veel van zijn projecten
(leidmotief)
• Querini Stampalia bereiken door over brug door raam dat deur wordt
• Brug zelf: verzoent natuursteen met houten aantreden via stalen verbindingsstuk
• Eerste ontvangsruimte: zinderende mozaïekvloer, en spiegelend plafond in gepolierde stucco
• Wanden = natuursteen vlakken die vd muren hangen, rondom stroomt acqua alta water
