Strafrecht –
strafprocesrecht
RECHTSPRAKTIJK – 2E JAAR
ANOUK PLANCKAERT
1
,Inhoudsopgave
HOOFDSTUK 1: BELANGRIJKE BEGRIPPEN - INLEIDING....................................................................................4
1. WAT IS STRAFRECHT ?.........................................................................................................................................4
2. KENMERKEN VAN HET STRAFRECHT.........................................................................................................................4
3. KERNBEGRIPPEN.................................................................................................................................................4
4. BRONNEN VH STRAFRECHT....................................................................................................................................4
5. NIET-RETROACTIVITEIT VAN DE STRAFWET !!!...........................................................................................................5
HOOFDSTUK 2: TOEPASSING VAN HET ALGEMEEN STRAFRECHT OP HET BIJZONDER STRAFRECHT...................5
1. ALGEMEEN STRAFRECHT.......................................................................................................................................6
2. BIJZONDER STRAFRECHT.......................................................................................................................................6
3. BOEK I STRAFWETBOEK (ART. 1-100TER SW).........................................................................................................6
4. BOEK II STRAFWETBOEK (ART. 101-566 SW).........................................................................................................6
BEHANDELT SPECIFIEKE MISDRIJVEN ZOALS:.................................................................................................................6
5. ART. 100 SW – TOEPASSING ALGEMEEN STRAFRECHT OP BIJZONDERE STRAFWETTEN......................................................7
HOOFDSTUK 3: DE MISDRIJVEN...................................................................................................................... 8
1. DE INDELING VAN DE MISDRIJVEN..........................................................................................................................8
2. DE BESTANDDELEN VAN HET MISDRIJF.....................................................................................................................8
3. MODALITEITEN VAN HET MISDRIJF EN DE STRAFBAARHEID...........................................................................................9
HOOFDSTUK 4: DE STRAFFEN EN SANCTIES................................................................................................... 12
1. HET STRAFBEGRIP.............................................................................................................................................12
2. DE INDELING VAN DE STRAFFEN...........................................................................................................................13
3. DE STRAFTOEMETING........................................................................................................................................14
HOOFDSTUK 5 : MISDADEN EN WANBEDRIJVEN TEGEN PERSONEN...............................................................15
1. Daden met opzettelijk oogmerk om te doden...........................................................................................15
2. Daden met opzet tot verwonden, zonder bedoeling te doden..................................................................16
3. Onmenselijke en onterende behandelingen..............................................................................................16
4. Onopzettelijke doding of verwonding........................................................................................................16
5. Elementen die vaak een rol spelen............................................................................................................16
HOOFDSTUK 1 : INLEIDING........................................................................................................................... 17
1. WAT IS STRAFPROCESRECHT?..............................................................................................................................17
2. DE VIER FASEN VAN HET STRAFPROCES..................................................................................................................18
3. DOELSTELLINGEN VAN HET STRAFPROCESRECHT.......................................................................................................18
4. TWEE SOORTEN RECHTSPLEGING..........................................................................................................................18
5. BELANGRIJKSTE BRONNEN VAN HET STRAFPROCESRECHT...........................................................................................18
HOOFDSTUK 2 : VORDERINGEN DIE ONTSTAAN UIT EEN MISDRIJF................................................................19
I. STRAFVORDERING..................................................................................................................................... 19
1. DEFINITIE........................................................................................................................................................19
2. BEVOEGDE INSTANTIE........................................................................................................................................20
3. HET OPENBAAR MINISTERIE (OM)......................................................................................................................20
4. ANDERE ACTOREN DIE DE STRAFVORDERING KUNNEN UITOEFENEN..............................................................................20
5. TEGEN WIE WORDT DE STRAFVORDERING INGESTELD?..............................................................................................20
6. WIJZEN VAN UITOEFENING..................................................................................................................................20
II. BURGERLIJKE VORDERING........................................................................................................................ 20
1. DEFINITIE........................................................................................................................................................20
2. WETTELIJKE GRONDSLAGEN................................................................................................................................20
3. WIJZE VAN INSTELLEN........................................................................................................................................20
HOOFDSTUK 3: OPSPORING EN ONDERZOEK VAN STRAFBARE FEITEN...........................................................21
2
, 1. OPSPORINGSAMBTENAREN.................................................................................................................................21
1. Definitie.....................................................................................................................................................22
2. Soorten opsporingsambtenaren................................................................................................................22
2. HET OPSPORINGSONDERZOEK..............................................................................................................................22
1. Rol van het Openbaar Ministerie...............................................................................................................22
2. Kenmerken van het opsporingsonderzoek.................................................................................................22
3. Het mini-onderzoek (of mini-instructie)....................................................................................................22
3. HET GERECHTELIJK ONDERZOEK...........................................................................................................................22
1. Rol van de onderzoeksrechter....................................................................................................................23
2. Saisine van de onderzoeksrechter.............................................................................................................23
3. Rol van het Openbaar Ministerie...............................................................................................................23
4. Kenmerken van het gerechtelijk onderzoek...............................................................................................23
4. TUSSENKOMST VAN DE PARTIJEN..........................................................................................................................23
HOOFDSTUK 4: AFSLUITING VAN HET ONDERZOEK.......................................................................................23
AFSLUITING VAN HET OPSPORINGSONDERZOEK...........................................................................................................24
1. Seponering (klasseren zonder gevolg)......................................................................................................24
2. Minnelijke schikking (VSBG – art. 216bis Sv.)............................................................................................24
3. Strafbemiddeling (art. 216ter Sv.).............................................................................................................24
4. Voorafgaande erkenning van schuld (VES of guilty plea – art. 216 Sv.)....................................................24
5. Spijtoptantenregeling................................................................................................................................24
6. Rechtstreekse dagvaarding.......................................................................................................................24
TOEZICHT OP EN AFSLUITING VAN HET GERECHTELIJK ONDERZOEK...................................................................................25
1. De raadkamer als onderzoeksgerecht.......................................................................................................25
2. Rechtsmiddelen tegen beslissing van de raadkamer................................................................................25
KAMER VAN INBESCHULDIGINGSTELLING (KI)..............................................................................................................25
1. Als onderzoeksgerecht..............................................................................................................................25
2. Als vonnisgerecht......................................................................................................................................25
HOOFDSTUK 5: RECHTSPLEGING VOOR DE VONNISGERECHTEN....................................................................27
ALGEMENE PRINCIPES EN FUNDAMENTELE WAARBORGEN.............................................................................................27
1. Eerlijk proces.............................................................................................................................................27
2. Onafhankelijkheid en onpartijdigheid van de rechter...............................................................................27
3. Openbaarheid...........................................................................................................................................27
4. Mondeling karakter...................................................................................................................................27
5. Tegenspraak..............................................................................................................................................27
6. Redelijke termijn........................................................................................................................................27
DE VONNISGERECHTEN..........................................................................................................................................27
1. De gewone strafrechtbanken....................................................................................................................27
2. Het hof van assisen...................................................................................................................................28
DE UITSPRAAK......................................................................................................................................................28
1. Basisbeginselen.........................................................................................................................................28
2. Motivering.................................................................................................................................................28
RECHTSMIDDELEN.................................................................................................................................................28
1. Verzet........................................................................................................................................................28
2. Hoger beroep............................................................................................................................................28
3. Cassatieberoep..........................................................................................................................................28
STRAFRECHT
3
strafprocesrecht
RECHTSPRAKTIJK – 2E JAAR
ANOUK PLANCKAERT
1
,Inhoudsopgave
HOOFDSTUK 1: BELANGRIJKE BEGRIPPEN - INLEIDING....................................................................................4
1. WAT IS STRAFRECHT ?.........................................................................................................................................4
2. KENMERKEN VAN HET STRAFRECHT.........................................................................................................................4
3. KERNBEGRIPPEN.................................................................................................................................................4
4. BRONNEN VH STRAFRECHT....................................................................................................................................4
5. NIET-RETROACTIVITEIT VAN DE STRAFWET !!!...........................................................................................................5
HOOFDSTUK 2: TOEPASSING VAN HET ALGEMEEN STRAFRECHT OP HET BIJZONDER STRAFRECHT...................5
1. ALGEMEEN STRAFRECHT.......................................................................................................................................6
2. BIJZONDER STRAFRECHT.......................................................................................................................................6
3. BOEK I STRAFWETBOEK (ART. 1-100TER SW).........................................................................................................6
4. BOEK II STRAFWETBOEK (ART. 101-566 SW).........................................................................................................6
BEHANDELT SPECIFIEKE MISDRIJVEN ZOALS:.................................................................................................................6
5. ART. 100 SW – TOEPASSING ALGEMEEN STRAFRECHT OP BIJZONDERE STRAFWETTEN......................................................7
HOOFDSTUK 3: DE MISDRIJVEN...................................................................................................................... 8
1. DE INDELING VAN DE MISDRIJVEN..........................................................................................................................8
2. DE BESTANDDELEN VAN HET MISDRIJF.....................................................................................................................8
3. MODALITEITEN VAN HET MISDRIJF EN DE STRAFBAARHEID...........................................................................................9
HOOFDSTUK 4: DE STRAFFEN EN SANCTIES................................................................................................... 12
1. HET STRAFBEGRIP.............................................................................................................................................12
2. DE INDELING VAN DE STRAFFEN...........................................................................................................................13
3. DE STRAFTOEMETING........................................................................................................................................14
HOOFDSTUK 5 : MISDADEN EN WANBEDRIJVEN TEGEN PERSONEN...............................................................15
1. Daden met opzettelijk oogmerk om te doden...........................................................................................15
2. Daden met opzet tot verwonden, zonder bedoeling te doden..................................................................16
3. Onmenselijke en onterende behandelingen..............................................................................................16
4. Onopzettelijke doding of verwonding........................................................................................................16
5. Elementen die vaak een rol spelen............................................................................................................16
HOOFDSTUK 1 : INLEIDING........................................................................................................................... 17
1. WAT IS STRAFPROCESRECHT?..............................................................................................................................17
2. DE VIER FASEN VAN HET STRAFPROCES..................................................................................................................18
3. DOELSTELLINGEN VAN HET STRAFPROCESRECHT.......................................................................................................18
4. TWEE SOORTEN RECHTSPLEGING..........................................................................................................................18
5. BELANGRIJKSTE BRONNEN VAN HET STRAFPROCESRECHT...........................................................................................18
HOOFDSTUK 2 : VORDERINGEN DIE ONTSTAAN UIT EEN MISDRIJF................................................................19
I. STRAFVORDERING..................................................................................................................................... 19
1. DEFINITIE........................................................................................................................................................19
2. BEVOEGDE INSTANTIE........................................................................................................................................20
3. HET OPENBAAR MINISTERIE (OM)......................................................................................................................20
4. ANDERE ACTOREN DIE DE STRAFVORDERING KUNNEN UITOEFENEN..............................................................................20
5. TEGEN WIE WORDT DE STRAFVORDERING INGESTELD?..............................................................................................20
6. WIJZEN VAN UITOEFENING..................................................................................................................................20
II. BURGERLIJKE VORDERING........................................................................................................................ 20
1. DEFINITIE........................................................................................................................................................20
2. WETTELIJKE GRONDSLAGEN................................................................................................................................20
3. WIJZE VAN INSTELLEN........................................................................................................................................20
HOOFDSTUK 3: OPSPORING EN ONDERZOEK VAN STRAFBARE FEITEN...........................................................21
2
, 1. OPSPORINGSAMBTENAREN.................................................................................................................................21
1. Definitie.....................................................................................................................................................22
2. Soorten opsporingsambtenaren................................................................................................................22
2. HET OPSPORINGSONDERZOEK..............................................................................................................................22
1. Rol van het Openbaar Ministerie...............................................................................................................22
2. Kenmerken van het opsporingsonderzoek.................................................................................................22
3. Het mini-onderzoek (of mini-instructie)....................................................................................................22
3. HET GERECHTELIJK ONDERZOEK...........................................................................................................................22
1. Rol van de onderzoeksrechter....................................................................................................................23
2. Saisine van de onderzoeksrechter.............................................................................................................23
3. Rol van het Openbaar Ministerie...............................................................................................................23
4. Kenmerken van het gerechtelijk onderzoek...............................................................................................23
4. TUSSENKOMST VAN DE PARTIJEN..........................................................................................................................23
HOOFDSTUK 4: AFSLUITING VAN HET ONDERZOEK.......................................................................................23
AFSLUITING VAN HET OPSPORINGSONDERZOEK...........................................................................................................24
1. Seponering (klasseren zonder gevolg)......................................................................................................24
2. Minnelijke schikking (VSBG – art. 216bis Sv.)............................................................................................24
3. Strafbemiddeling (art. 216ter Sv.).............................................................................................................24
4. Voorafgaande erkenning van schuld (VES of guilty plea – art. 216 Sv.)....................................................24
5. Spijtoptantenregeling................................................................................................................................24
6. Rechtstreekse dagvaarding.......................................................................................................................24
TOEZICHT OP EN AFSLUITING VAN HET GERECHTELIJK ONDERZOEK...................................................................................25
1. De raadkamer als onderzoeksgerecht.......................................................................................................25
2. Rechtsmiddelen tegen beslissing van de raadkamer................................................................................25
KAMER VAN INBESCHULDIGINGSTELLING (KI)..............................................................................................................25
1. Als onderzoeksgerecht..............................................................................................................................25
2. Als vonnisgerecht......................................................................................................................................25
HOOFDSTUK 5: RECHTSPLEGING VOOR DE VONNISGERECHTEN....................................................................27
ALGEMENE PRINCIPES EN FUNDAMENTELE WAARBORGEN.............................................................................................27
1. Eerlijk proces.............................................................................................................................................27
2. Onafhankelijkheid en onpartijdigheid van de rechter...............................................................................27
3. Openbaarheid...........................................................................................................................................27
4. Mondeling karakter...................................................................................................................................27
5. Tegenspraak..............................................................................................................................................27
6. Redelijke termijn........................................................................................................................................27
DE VONNISGERECHTEN..........................................................................................................................................27
1. De gewone strafrechtbanken....................................................................................................................27
2. Het hof van assisen...................................................................................................................................28
DE UITSPRAAK......................................................................................................................................................28
1. Basisbeginselen.........................................................................................................................................28
2. Motivering.................................................................................................................................................28
RECHTSMIDDELEN.................................................................................................................................................28
1. Verzet........................................................................................................................................................28
2. Hoger beroep............................................................................................................................................28
3. Cassatieberoep..........................................................................................................................................28
STRAFRECHT
3