Onderzoeksmethoden
Basisprincipes van econometrie: Algemene introductie
Introductie
• Wat is econometrie?
o Combinatie van
▪ Wiskunde
▪ Statistiek
▪ Economie (economische theorie)
• Invloeden uit deze 3 disciplines
• Econometrie kan zeer theoretisch en technisch worden behandeld (met nadruk op wiskunde
en statistiek) of beter worden toegepast
Wat is econometrie?
• Econometrie is een techniek om
o Weergeven of weigeren (statistisch significante) relaties
tussen bepaalde variabelen
o Om deze relatie te kwantificeren
• Grafisch: een curve tekenen in een spreidingsdiagram
• ECHTER:
o Correlatie houdt niet noodzakelijkerwijs oorzakelijk
verband in
o Bv. theorie van de ooievaar ...
o Een degelijk onderliggend (economisch) model is nodig om een relevante relatie tot
stand te brengen → gebruik uw gezond verstand!
Grafiek: verkochte hoeveelheid naar inkomen → hoe hoger inkomen, hoe meer besteden (vraagfunctie)
Proberen achterhalen hoe sterk het verband is
Grafisch: puntenwolk → lijn doortrekken (technieken nodig om de meest optimale lijn te kiezen → hoe
bepalen we nu wat de beste lijn is)
Belangrijk punt hierbij is: x is niet perse de oorzaak van y (correlatie betekent niet dat er een oorzakelijk
verband is) → niet persé een causaal verband
Theory of the stork (= ooievaar) = niet omdat er veel ooievaars in het gebied zitten dat er vele baby’s geboren
gaan worden → geen causaal verband
Baseren op theorie om die relatie te gaan verwachten → kijken naar een derde variabele die er speelt
1
, Waarom gebruiken we econometrie?
• Beschrijf / vat economische realiteit samen
• Verklaring (explanation)
o Controleer of test een bepaalde economische theorie
▪ Bv. Wordt de particuliere consumptie beïnvloed door de prestaties van de
beurs?
• Voorspelling (prediction)
o Voorspellingen doen over de toekomst
▪ Bv. Wat is de wisselkoers euro / dollar, de olieprijs, de werkloosheidsgraad,
... over 6 maanden?
• Besluitvorming (decision-making)
o Geef beleidsmakers input voor betere besluitvorming
▪ Bv. Hoeveel moet de prijs van sigaretten stijgen om het verbruik met 10% te
verminderen?
Verbanden gaan beschrijven en samenvatten van economische realitieit (visualiseren)
Verklaren → testen of een bepaalde theorie standhoudt
Voorspellingen maken naar de toekomst toe
Beslissingen nemen → betere beslissingen maken over wat ze macro economisch of intern beslissen om te
doen
Mogelijke valkuilen bij het schatten van een model (niet limitatief)
• De cijfers goed krijgen
o Noodzaak van een degelijk onderliggend (theoretisch) model
o Correlatie houdt geen causaliteit in
o Regressie door het gemiddelde
• De juiste cijfers krijgen
o Weggelaten variabele bias
o Extreme observaties
o Overwegingen gegevenstype:
▪ Dwarsdoorsnede (cross-section)
▪ Tijdreeksen
▪ Paneel data (panel data)
▪ Gepoolde gegevens (herhaalde doorsnede) (pooled data)
▪ ...
o Geen rekening houden met het meetniveau van afhankelijke en onafhankelijke
variabelen
Mogelijke valkuilen:
• Cijfers goed krijgen:
o Weten wat voor onderliggend model er is om te weten welke cijfers je moet interpreteren
• Juiste cijfers krijgen:
o Geen outliers, …
o Data type considerations: weet welke data je gebruikt → andere assumpties per data type
▪ Cross-section: kijken op 1 moment in de tijd naar bepaalde data
▪ Tijdreeks: bv. aandelen
▪ Panel data: gecombineerd → groepje aandelen/personen observeren doorheen de
tijd
▪ Pooled data: sample nemen van bv. 10 landen op tijdsmoment 1, daarna 10 landen
op tijdsmoment 2, ….
o Vorm data is beslissend voor aanpak
2
, Noodzaak van een goed onderliggend model
• Vraag naar Coca Cola en
o Verkoop van airco-apparaten
o Verkoop kerstkaarten
• Roken en longkanker?
• Gezondheidstoestand en inkomen?
• ...
• Ondanks de wiskundige en statistische component is econometrie geen exacte wetenschap
o Gezond verstand (onder andere bij het interpreteren en analyseren van gegevens en
resultaten) is noodzakelijk
Waarom onderliggend theoretisch model nodig?
• Vraag Coca cola baseren op verkoop van airco’s en kerstkaartjes → goed? Temperatuur ontbreekt!
• Andere mogelijke voorbeelden
Valse correlaties (= spurious correlations)
• Correlatie (of significant effect) ≠ causaliteit
• Goed onderliggend (economisch) model is noodzakelijk
• Gebruik uw gezond verstand!
Er zijn altijd wel variabelen die gecorreleert zijn, maar dit betekent niet dat ze een nuttig en logisch verband
weerspiegelen
Extreme observatie: schatting van de relatie tussen het aantal ziekenhuisdagen
en de totale kosten van een ziekenhuis
Extreme observatie (outlier) vertekent het verband (rode lijn) → hierdoor wordt het ziekenhuis voor zo’n 100
euro ondergesubsidieerd!
Als we de outlier verwijderen, dan krijgen we de groene lijn en dit verband is ook veel logischer
Extreme observatie: schatting van een verbruiksfunctie
Regressielijn wordt vertekend door de ene super rijke persoon
3
, Regressielijn
• Gemiddeld neemt de lengte van kinderen toe met de leeftijd
o Geldt niet noodzakelijkerwijs voor elk individu
Hoe interpreteren we de regressielijn (lijn door de puntenwolk)? We kijken
naar gemiddeldes (om uitspraken te kunnen doen) en niet naar individuele
gedragen (want dit klopt niet exact, want er zit variatie op)
• Gemiddeld neemt het gewicht toe met de lengte
o Geldt niet noodzakelijkerwijs voor elk individu
➔ Zeer goede kennis van uw gegevens is cruciaal
voor een correcte en betrouwbare analyse !!!
• Typen gegevens
o Doorsnede gegevens
o Tijdreeksgegevens
o Gepoolde data
• Meetschaal (meetniveau)
• Beschrijvende statistieken
• Correlaties
• Histogram
• Grafieken
• Scatter plot
Cyclus van econometrisch onderzoek
• Vertrek vanuit economische theorie
• Je gaat bepaalde zaken moeten testen d.m.v. hier een econometrisch model op te bouwen → op basis
hiervan gemiddelde uitspraken maken → voor model te bouwen moet je data verzamelen
• Je gaat hiermee een model schatten (hoe goed is dit model? Zitten er fouten in?)
Belangrijk: KEN UW DATA
4
Basisprincipes van econometrie: Algemene introductie
Introductie
• Wat is econometrie?
o Combinatie van
▪ Wiskunde
▪ Statistiek
▪ Economie (economische theorie)
• Invloeden uit deze 3 disciplines
• Econometrie kan zeer theoretisch en technisch worden behandeld (met nadruk op wiskunde
en statistiek) of beter worden toegepast
Wat is econometrie?
• Econometrie is een techniek om
o Weergeven of weigeren (statistisch significante) relaties
tussen bepaalde variabelen
o Om deze relatie te kwantificeren
• Grafisch: een curve tekenen in een spreidingsdiagram
• ECHTER:
o Correlatie houdt niet noodzakelijkerwijs oorzakelijk
verband in
o Bv. theorie van de ooievaar ...
o Een degelijk onderliggend (economisch) model is nodig om een relevante relatie tot
stand te brengen → gebruik uw gezond verstand!
Grafiek: verkochte hoeveelheid naar inkomen → hoe hoger inkomen, hoe meer besteden (vraagfunctie)
Proberen achterhalen hoe sterk het verband is
Grafisch: puntenwolk → lijn doortrekken (technieken nodig om de meest optimale lijn te kiezen → hoe
bepalen we nu wat de beste lijn is)
Belangrijk punt hierbij is: x is niet perse de oorzaak van y (correlatie betekent niet dat er een oorzakelijk
verband is) → niet persé een causaal verband
Theory of the stork (= ooievaar) = niet omdat er veel ooievaars in het gebied zitten dat er vele baby’s geboren
gaan worden → geen causaal verband
Baseren op theorie om die relatie te gaan verwachten → kijken naar een derde variabele die er speelt
1
, Waarom gebruiken we econometrie?
• Beschrijf / vat economische realiteit samen
• Verklaring (explanation)
o Controleer of test een bepaalde economische theorie
▪ Bv. Wordt de particuliere consumptie beïnvloed door de prestaties van de
beurs?
• Voorspelling (prediction)
o Voorspellingen doen over de toekomst
▪ Bv. Wat is de wisselkoers euro / dollar, de olieprijs, de werkloosheidsgraad,
... over 6 maanden?
• Besluitvorming (decision-making)
o Geef beleidsmakers input voor betere besluitvorming
▪ Bv. Hoeveel moet de prijs van sigaretten stijgen om het verbruik met 10% te
verminderen?
Verbanden gaan beschrijven en samenvatten van economische realitieit (visualiseren)
Verklaren → testen of een bepaalde theorie standhoudt
Voorspellingen maken naar de toekomst toe
Beslissingen nemen → betere beslissingen maken over wat ze macro economisch of intern beslissen om te
doen
Mogelijke valkuilen bij het schatten van een model (niet limitatief)
• De cijfers goed krijgen
o Noodzaak van een degelijk onderliggend (theoretisch) model
o Correlatie houdt geen causaliteit in
o Regressie door het gemiddelde
• De juiste cijfers krijgen
o Weggelaten variabele bias
o Extreme observaties
o Overwegingen gegevenstype:
▪ Dwarsdoorsnede (cross-section)
▪ Tijdreeksen
▪ Paneel data (panel data)
▪ Gepoolde gegevens (herhaalde doorsnede) (pooled data)
▪ ...
o Geen rekening houden met het meetniveau van afhankelijke en onafhankelijke
variabelen
Mogelijke valkuilen:
• Cijfers goed krijgen:
o Weten wat voor onderliggend model er is om te weten welke cijfers je moet interpreteren
• Juiste cijfers krijgen:
o Geen outliers, …
o Data type considerations: weet welke data je gebruikt → andere assumpties per data type
▪ Cross-section: kijken op 1 moment in de tijd naar bepaalde data
▪ Tijdreeks: bv. aandelen
▪ Panel data: gecombineerd → groepje aandelen/personen observeren doorheen de
tijd
▪ Pooled data: sample nemen van bv. 10 landen op tijdsmoment 1, daarna 10 landen
op tijdsmoment 2, ….
o Vorm data is beslissend voor aanpak
2
, Noodzaak van een goed onderliggend model
• Vraag naar Coca Cola en
o Verkoop van airco-apparaten
o Verkoop kerstkaarten
• Roken en longkanker?
• Gezondheidstoestand en inkomen?
• ...
• Ondanks de wiskundige en statistische component is econometrie geen exacte wetenschap
o Gezond verstand (onder andere bij het interpreteren en analyseren van gegevens en
resultaten) is noodzakelijk
Waarom onderliggend theoretisch model nodig?
• Vraag Coca cola baseren op verkoop van airco’s en kerstkaartjes → goed? Temperatuur ontbreekt!
• Andere mogelijke voorbeelden
Valse correlaties (= spurious correlations)
• Correlatie (of significant effect) ≠ causaliteit
• Goed onderliggend (economisch) model is noodzakelijk
• Gebruik uw gezond verstand!
Er zijn altijd wel variabelen die gecorreleert zijn, maar dit betekent niet dat ze een nuttig en logisch verband
weerspiegelen
Extreme observatie: schatting van de relatie tussen het aantal ziekenhuisdagen
en de totale kosten van een ziekenhuis
Extreme observatie (outlier) vertekent het verband (rode lijn) → hierdoor wordt het ziekenhuis voor zo’n 100
euro ondergesubsidieerd!
Als we de outlier verwijderen, dan krijgen we de groene lijn en dit verband is ook veel logischer
Extreme observatie: schatting van een verbruiksfunctie
Regressielijn wordt vertekend door de ene super rijke persoon
3
, Regressielijn
• Gemiddeld neemt de lengte van kinderen toe met de leeftijd
o Geldt niet noodzakelijkerwijs voor elk individu
Hoe interpreteren we de regressielijn (lijn door de puntenwolk)? We kijken
naar gemiddeldes (om uitspraken te kunnen doen) en niet naar individuele
gedragen (want dit klopt niet exact, want er zit variatie op)
• Gemiddeld neemt het gewicht toe met de lengte
o Geldt niet noodzakelijkerwijs voor elk individu
➔ Zeer goede kennis van uw gegevens is cruciaal
voor een correcte en betrouwbare analyse !!!
• Typen gegevens
o Doorsnede gegevens
o Tijdreeksgegevens
o Gepoolde data
• Meetschaal (meetniveau)
• Beschrijvende statistieken
• Correlaties
• Histogram
• Grafieken
• Scatter plot
Cyclus van econometrisch onderzoek
• Vertrek vanuit economische theorie
• Je gaat bepaalde zaken moeten testen d.m.v. hier een econometrisch model op te bouwen → op basis
hiervan gemiddelde uitspraken maken → voor model te bouwen moet je data verzamelen
• Je gaat hiermee een model schatten (hoe goed is dit model? Zitten er fouten in?)
Belangrijk: KEN UW DATA
4
