Overzichtjes GZC3
Naomi Janssen
HEMATOLOGIE
Aandoening Uitleg
Acute myeloïde Indicentie: 25 kinderen/jaar
leukemie (AML) Populatie: <2 of tieners / ouderen
Etiologie: fout in beenmerg (B-lymfo gaat normaal in apoptose, maar nu niet).
Mutatie myeloïde progenitor cel
Extramedullaire lokalisaties: huid
Symptomen (alles door pancytopenie): vol gevoel (spleno/hepatomegalie),
tandvleesbloedingen, anemie, infecties
Diagnose: flow-cytometrie als basis, >20% blasten
Ferrera criteria: fitheid voor behandeling AML
Histologie:
- Veel blasten, groot en gladde kernen met
nucleolus waarin mitosen zijn
→>5% diagnose AML (perifeer bloed)
- Auerse staven!! (door kristallisering granula)
Meer post-chemo gerelateerd dan ALL!
Behandeling: SCT (bij allogene wil je graft vs. Leukemia
disease)
,Acute lymfoïde Incidentie: 110/jaar
leukemie (ALL) Populatie: kinderen tussen 2-4 jaar (peuters/kleuters)
Meeste ALL is B-cel leukemie
Mediastinum vaker verbreed bij T-cel leukemie want daar zit thymus
Symptomen (aspecifiek):
- Vermoeidheid (anemie)
- Verhoogde bloedingsneiging/blauwe plekken
(trombopenie)
- Veel infecties (granulopenie)
- Botpijnen (medullaire woekering blasten
intramedullair) →doctor’s delay: eerst naar
reumatoloog met prednison (geeft ook
verlichting leukemie)
→aspecifiek, kan ook bij kinderen zonder kanker
Berucht voor lokalisatie in CZS!
Extramedullaire lokalisaties: CZS, testis, lymfeklieren, lever, huid
Lichamelijk onderzoek:
- Opgezette lymfeklieren (→als mediastinale klieren opgezet en verbreed
mediastinum →acuut levensbedreigend want verdrukking luchtwegen!)
- Hepatosplenomegalie
- Testis onderzoek (extramedullaire presentatie ALL)
Aanvullend onderzoek:
- Bloedonderzoek
- Urineonderzoek
- X-thorax: opgezette mediastinale klieren (evt. verbreed mediastinum)
- Lumbaalpunctie: kijken of er blasten zijn in liquor. Soms blasteninfiltratie
- Beenmergaspiratie: verdringing normale hematopoëse door lymfoblasten
- Biopt klierweefsel
- PET-CT: metastasering en stadiëring
- Morfologische analyse (perifeer bloed): anemie, trombopenie, leukopenie (soms
leukocytose), circulerende blasten, verhoogd LDH, gestoorde nierfunctie, verhoogd
urinezuur
- Immuunfenotypering: onderscheiden T-cel of B-cel ALL
- Flowcytometrische analyse: blastcellen positief CD19, CD22, TdT en HLA-DR (past
heel goed bij ALL)
- Cytogenetische analyse: BELANGRIJKSTE PROGNOSTISCHE FACTOR (samen met
respons op behandeling)
→belangrijkste: t(9;22), t(8;11), t(1;19)
→diagnose bij kinderen mbv: bloedonderzoek, beenmergpunctie, lumbaalpunctie
Etiologie:
Daling hematopoëse door verdrukking in beenmerg door lymfoblasten
Prognose:
, Gunstige prognose Ongunstige prognose
Geslacht Meisje/vrouw Jongetje/man
Leeftijd Kind >1 jaar Kind <1 jaar of volwassen
Leukocytengetal <50 x 10*9 >50 x 10*9
Immunofenotype B-lymfocyten T-lymfocyten
MRD Bij kinderen negatief na 1 Positief na 3-6 maanden
maand
Aanwezigheid Niet Wel
blasten in liquor
Tijd tot < 1 week >1 week
verwijderen
blasten uit perifeer
bloed
Tijd tot remissie < 4 weken >4 weken
Hyper/hypo Hyper (>50 chromosomen) Hypo (<44 chromosomen)
diploïdie
Translocaties t(12;21) T(4,11) en anderen met
11q23
PHILADELPHIA: t(9;22)
→foutief BCR-ABL eiwit
Kinderen: 85-90% overleving
Volwassenen: 40% overleving
Complicaties:
- Tumorlysis
- Nierinfiltraties (→dialyse)
- Verbreed mediastinum (→corticosteroïden)
Behandeling (duur 2 jaar):
- Altijd behandeling CZS, anders grote kans op recidief
→als blasten in liquor: in week 1, 2 en 3;
als geen blasten in liquor: alleen in week 1
→intrathecale therapie, methotrexaat IV (gaat goed door BBB)
- Mediastinale lymfadenopathie (complicaties: LWI, epiglottitis): corticosteroïden
- Stamceltransplantatie: bijna nooit autoloog. Indicaties: recidieven en niet aanslaan
behandeling in hoog-risicogroep
→radiotherapie is effectiever, maar wel toxischer
→ vitA therapie werkt ook bij acute prolymfoide leukemie
Kinderen specifiek:
- Gestratificeerde behandeling, duur: 2 jaar
- Alle kinderen worden tijdens behandeling geïncludeerd in een studie (ALL-11)
- Vijfjaarsoverleving 85%, meesten overlijden aan recidief
- Factoren: leeftijd, kwaliteit behandeling, risicogroep, karakter ziekte
B-ALL: fout in B-celdifferentiatie, cellen blijven hangen in fase blasten. Mutaties: EBF,
PAX25, IKAROS (deletie IKAROS geeft meer recidieven), RB1, CDKN2A, MYC
TENTAMEN: stratificatie van ALL op basis van genetische afwijkingen en respons op
behandeling → Stamceltransplantatie en toxiciteit
Verbeteren therapie:
- Optimaliseren huidige medicatie
- Nieuwe medicatie ontwikkelen
- Geïndividualiseerde behandelingsvormen
→ bij volwassenen doe je sneller een
stamceltransplantatie dan bij kinderen. Dus er is
nog wel een ander behandelprotocol.
Histologie:
Beenmerg:
- Geen enkele vetcel in beenmerg →
hypercellulariteit
, - Vergrote blasten (>20%)
Perifeer bloed:
- Blasten!! Celkern met 1-2 vage nucleoli met
weinig cytoplasma
Chronische myeloïde Populatie: vaak ouderen
leukemie (CML) Mutatie: myeloïde progenitor cel. Voorlopercellen van alle cellijnen (linksverschuiving) en
veel basofielen, cellen rijpen nog wel allemaal uit
Ziekte van proliferatie, maar niet van afgenomen differentiatie. Behandeling: IMATINIB
Philadelphia chromosoom: BCR-ABL (t(9,22))
Histologie:
- Voorlopercellen en basofielen, leukocytose
Naomi Janssen
HEMATOLOGIE
Aandoening Uitleg
Acute myeloïde Indicentie: 25 kinderen/jaar
leukemie (AML) Populatie: <2 of tieners / ouderen
Etiologie: fout in beenmerg (B-lymfo gaat normaal in apoptose, maar nu niet).
Mutatie myeloïde progenitor cel
Extramedullaire lokalisaties: huid
Symptomen (alles door pancytopenie): vol gevoel (spleno/hepatomegalie),
tandvleesbloedingen, anemie, infecties
Diagnose: flow-cytometrie als basis, >20% blasten
Ferrera criteria: fitheid voor behandeling AML
Histologie:
- Veel blasten, groot en gladde kernen met
nucleolus waarin mitosen zijn
→>5% diagnose AML (perifeer bloed)
- Auerse staven!! (door kristallisering granula)
Meer post-chemo gerelateerd dan ALL!
Behandeling: SCT (bij allogene wil je graft vs. Leukemia
disease)
,Acute lymfoïde Incidentie: 110/jaar
leukemie (ALL) Populatie: kinderen tussen 2-4 jaar (peuters/kleuters)
Meeste ALL is B-cel leukemie
Mediastinum vaker verbreed bij T-cel leukemie want daar zit thymus
Symptomen (aspecifiek):
- Vermoeidheid (anemie)
- Verhoogde bloedingsneiging/blauwe plekken
(trombopenie)
- Veel infecties (granulopenie)
- Botpijnen (medullaire woekering blasten
intramedullair) →doctor’s delay: eerst naar
reumatoloog met prednison (geeft ook
verlichting leukemie)
→aspecifiek, kan ook bij kinderen zonder kanker
Berucht voor lokalisatie in CZS!
Extramedullaire lokalisaties: CZS, testis, lymfeklieren, lever, huid
Lichamelijk onderzoek:
- Opgezette lymfeklieren (→als mediastinale klieren opgezet en verbreed
mediastinum →acuut levensbedreigend want verdrukking luchtwegen!)
- Hepatosplenomegalie
- Testis onderzoek (extramedullaire presentatie ALL)
Aanvullend onderzoek:
- Bloedonderzoek
- Urineonderzoek
- X-thorax: opgezette mediastinale klieren (evt. verbreed mediastinum)
- Lumbaalpunctie: kijken of er blasten zijn in liquor. Soms blasteninfiltratie
- Beenmergaspiratie: verdringing normale hematopoëse door lymfoblasten
- Biopt klierweefsel
- PET-CT: metastasering en stadiëring
- Morfologische analyse (perifeer bloed): anemie, trombopenie, leukopenie (soms
leukocytose), circulerende blasten, verhoogd LDH, gestoorde nierfunctie, verhoogd
urinezuur
- Immuunfenotypering: onderscheiden T-cel of B-cel ALL
- Flowcytometrische analyse: blastcellen positief CD19, CD22, TdT en HLA-DR (past
heel goed bij ALL)
- Cytogenetische analyse: BELANGRIJKSTE PROGNOSTISCHE FACTOR (samen met
respons op behandeling)
→belangrijkste: t(9;22), t(8;11), t(1;19)
→diagnose bij kinderen mbv: bloedonderzoek, beenmergpunctie, lumbaalpunctie
Etiologie:
Daling hematopoëse door verdrukking in beenmerg door lymfoblasten
Prognose:
, Gunstige prognose Ongunstige prognose
Geslacht Meisje/vrouw Jongetje/man
Leeftijd Kind >1 jaar Kind <1 jaar of volwassen
Leukocytengetal <50 x 10*9 >50 x 10*9
Immunofenotype B-lymfocyten T-lymfocyten
MRD Bij kinderen negatief na 1 Positief na 3-6 maanden
maand
Aanwezigheid Niet Wel
blasten in liquor
Tijd tot < 1 week >1 week
verwijderen
blasten uit perifeer
bloed
Tijd tot remissie < 4 weken >4 weken
Hyper/hypo Hyper (>50 chromosomen) Hypo (<44 chromosomen)
diploïdie
Translocaties t(12;21) T(4,11) en anderen met
11q23
PHILADELPHIA: t(9;22)
→foutief BCR-ABL eiwit
Kinderen: 85-90% overleving
Volwassenen: 40% overleving
Complicaties:
- Tumorlysis
- Nierinfiltraties (→dialyse)
- Verbreed mediastinum (→corticosteroïden)
Behandeling (duur 2 jaar):
- Altijd behandeling CZS, anders grote kans op recidief
→als blasten in liquor: in week 1, 2 en 3;
als geen blasten in liquor: alleen in week 1
→intrathecale therapie, methotrexaat IV (gaat goed door BBB)
- Mediastinale lymfadenopathie (complicaties: LWI, epiglottitis): corticosteroïden
- Stamceltransplantatie: bijna nooit autoloog. Indicaties: recidieven en niet aanslaan
behandeling in hoog-risicogroep
→radiotherapie is effectiever, maar wel toxischer
→ vitA therapie werkt ook bij acute prolymfoide leukemie
Kinderen specifiek:
- Gestratificeerde behandeling, duur: 2 jaar
- Alle kinderen worden tijdens behandeling geïncludeerd in een studie (ALL-11)
- Vijfjaarsoverleving 85%, meesten overlijden aan recidief
- Factoren: leeftijd, kwaliteit behandeling, risicogroep, karakter ziekte
B-ALL: fout in B-celdifferentiatie, cellen blijven hangen in fase blasten. Mutaties: EBF,
PAX25, IKAROS (deletie IKAROS geeft meer recidieven), RB1, CDKN2A, MYC
TENTAMEN: stratificatie van ALL op basis van genetische afwijkingen en respons op
behandeling → Stamceltransplantatie en toxiciteit
Verbeteren therapie:
- Optimaliseren huidige medicatie
- Nieuwe medicatie ontwikkelen
- Geïndividualiseerde behandelingsvormen
→ bij volwassenen doe je sneller een
stamceltransplantatie dan bij kinderen. Dus er is
nog wel een ander behandelprotocol.
Histologie:
Beenmerg:
- Geen enkele vetcel in beenmerg →
hypercellulariteit
, - Vergrote blasten (>20%)
Perifeer bloed:
- Blasten!! Celkern met 1-2 vage nucleoli met
weinig cytoplasma
Chronische myeloïde Populatie: vaak ouderen
leukemie (CML) Mutatie: myeloïde progenitor cel. Voorlopercellen van alle cellijnen (linksverschuiving) en
veel basofielen, cellen rijpen nog wel allemaal uit
Ziekte van proliferatie, maar niet van afgenomen differentiatie. Behandeling: IMATINIB
Philadelphia chromosoom: BCR-ABL (t(9,22))
Histologie:
- Voorlopercellen en basofielen, leukocytose
