VERANTWOORDINGSVERSLAG
Studentgegevens
Studiegegevens
Opleiding: Kopopleiding Omgangskunde
Docent-begeleider:
Gegevens opdrachtgever
X.
Datum: 25 juni 2020
Plaats: Hoorn
1
,Inhoud
Voorwoord.............................................................................................................................................2
2.2 Praktijkonderzoek.......................................................................................................................11
2.4 Dataverwerking en analyse.........................................................................................................12
4. Conclusie..........................................................................................................................................16
4.2 Discussie.....................................................................................................................................18
4.3 Vertaling naar beroepsproduct...................................................................................................20
Literatuurlijst........................................................................................................................................20
Bijlagen.................................................................................................................................................22
Bijlage 1: planning............................................................................................................................22
Bijlage 2: topiclijst.............................................................................................................................23
Voorwoord...........................................................................................................................................27
Implementatie......................................................................................................................................28
Waarom het oplossingsgerichte model?..............................................................................................29
Werkwijze.............................................................................................................................................32
Literatuurlijst........................................................................................................................................35
Bijlage 1: Beoordelingsformulier......................................................................................................36
Bijlage 2: PowerPointpresentatie.....................................................................................................37
Bijlage 3: Solution-talk......................................................................................................................39
Bijlage 4: Doelformulering................................................................................................................39
Bijlage 5: Vinden van competenties..................................................................................................39
Voorwoord
Beste lezer,
2
,Voor u ligt het verantwoordingsverslag en beroepsproduct waar ik de afgelopen zes maanden met
plezier en inzet aan heb gewerkt. Dit verslag is geschreven in het kader van de afsluiting van de
opleiding Omgangskunde aan de Hogeschool Leiden. Het is het resultaat dat ik heb geschreven in
samenwerking met Het X..
Graag wil ik hierbij mijn dank aan Het X. uitspreken voor de gelegenheid tot het uitvoeren van dit
onderzoek en de ruimte om mijn onderzoek vrij in te vullen binnen hun kaders. Daarnaast wil ik alle
docenten bedanken voor hun medewerking en bruikbare resultaten. Zonder de ervaringen,
gedachten en ideeën van de docenten had ik het onderzoek niet kunnen uitvoeren. Tot slot wil ik
Regina Makadoero bedanken voor haar feedback en steun gedurende het onderzoeksproces. Mijn
oprechte hoop is dat het docententeam baat zal hebben bij het beroepsproduct en dat de
uitkomsten een kwaliteitsverbetering betekent voor het onderwijs binnen Het X..
Veel leesplezier!
1. Inleiding
Van alle professionals die in het onderwijs werken, wordt verwacht dat zij hun gehele carrière blijven
leren en professionaliseren. Docentprofessionalisering is cruciaal omdat de ontwikkelingen in de
3
, huidige samenleving elkaar snel opvolgen (Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, 2013).
Het is van belang dat diverse partijen zoals docenten, teams en schoolbesturen hun kennis op peil
houden en indien nodig innoveren. Docenten hebben tenslotte een grote mate van invloed op de
leerrendementen van leerlingen (Bakkenes, Vermunt & Wubbels, 2010). Innovatie binnen het
onderwijs vraagt om professionele leergemeenschappen, waarin docenten met elkaar ruimte hebben
voor professionaliseringsactiviteiten (Leisink & Boselie, 2014). 1
1.1 Aanleiding
Hieronder volgt de aanleiding van het onderzoek, waarbij mijn eigen ervaring wordt beschreven die
tot de probleemstelling van dit onderzoek heeft geleid.
De aanleiding van dit onderzoek is het gegeven dat er binnen het Het X. geen intervisiemethodes zijn
die aansluiten bij de behoeftes van de docenten. Dit terwijl er onder de docenten - voornamelijk
startende docenten - de behoefte groot is om te professionaliseren door van elkaar te leren. Tijdens
de eerste studieweek van het schooljaar heeft de onderzoeker gesprekken gevoerd met docenten die
aangeven dat intervisie onder meer een uitkomst kan bieden om tot een eenduidige aanpak te
komen. Daarnaast biedt het de mogelijkheid om lastige casussen in te brengen waarin docenten een
handelingsverlegenheid ervaren. In het verleden zijn diverse intervisiemethodes geïmplementeerd
om de professionalisering te bevorderen. Door tijdgebrek, het verloop onder docenten en andere
factoren wordt daar momenteel niet structureel gebruik van gemaakt.
''Als je gaat doceren, stop je met leren'', is een uitspraak die de onderzoeker enkele keren heeft
gehoord. Het overgrote deel van de tijd van een docent gaat naar doceren en de rest van de tijd
wordt besteed aan lesvoorbereidingen, vergaderingen, projecten, administratie en contact
onderhouden met ouders en verzorgers. Doceren is mijns inziens dan ook vaak een solistisch beroep.
Docenten staan alleen voor de klas en bereiden de lessen zelfstandig voor. Er is weinig teamwerk als
het gaat om het delen van kennis, (succes)ervaringen uitwisselen en elkaar feedback geven. De
onderzoeker vindt dit een gemiste kans, omdat hierdoor minder ruimte is voor kennisuitwisseling en
collegiale steun. Om de eerdergenoemde redenen lijkt het de onderzoeker interessant om een
beroepsproduct te ontwikkelen teneinde docentprofessionalisering te bevorderen.
1.2 Theoretisch kader
In dit hoofdstuk worden kernbegrippen die uit de aanleiding naar voren kwamen, te weten:
‘intervisie' en ´professionalisering' gedefinieerd. Daarmee wordt het onderzoek tevens ingekaderd.
Vervolgens wordt onderzocht wat er in de literatuur bekend is over docentprofessionalisering. Tot
slot worden theorieën behandeld die relevant zijn voor dit onderzoek. Daardoor kunnen de
1
Dit onderzoek sluit aan bij het subdomein 7.2: Beroepshouding, grondhouding en professionaliteit van de
kennisbasis ‘Omgangskunde’ (De Graaf, 2017).
4
Studentgegevens
Studiegegevens
Opleiding: Kopopleiding Omgangskunde
Docent-begeleider:
Gegevens opdrachtgever
X.
Datum: 25 juni 2020
Plaats: Hoorn
1
,Inhoud
Voorwoord.............................................................................................................................................2
2.2 Praktijkonderzoek.......................................................................................................................11
2.4 Dataverwerking en analyse.........................................................................................................12
4. Conclusie..........................................................................................................................................16
4.2 Discussie.....................................................................................................................................18
4.3 Vertaling naar beroepsproduct...................................................................................................20
Literatuurlijst........................................................................................................................................20
Bijlagen.................................................................................................................................................22
Bijlage 1: planning............................................................................................................................22
Bijlage 2: topiclijst.............................................................................................................................23
Voorwoord...........................................................................................................................................27
Implementatie......................................................................................................................................28
Waarom het oplossingsgerichte model?..............................................................................................29
Werkwijze.............................................................................................................................................32
Literatuurlijst........................................................................................................................................35
Bijlage 1: Beoordelingsformulier......................................................................................................36
Bijlage 2: PowerPointpresentatie.....................................................................................................37
Bijlage 3: Solution-talk......................................................................................................................39
Bijlage 4: Doelformulering................................................................................................................39
Bijlage 5: Vinden van competenties..................................................................................................39
Voorwoord
Beste lezer,
2
,Voor u ligt het verantwoordingsverslag en beroepsproduct waar ik de afgelopen zes maanden met
plezier en inzet aan heb gewerkt. Dit verslag is geschreven in het kader van de afsluiting van de
opleiding Omgangskunde aan de Hogeschool Leiden. Het is het resultaat dat ik heb geschreven in
samenwerking met Het X..
Graag wil ik hierbij mijn dank aan Het X. uitspreken voor de gelegenheid tot het uitvoeren van dit
onderzoek en de ruimte om mijn onderzoek vrij in te vullen binnen hun kaders. Daarnaast wil ik alle
docenten bedanken voor hun medewerking en bruikbare resultaten. Zonder de ervaringen,
gedachten en ideeën van de docenten had ik het onderzoek niet kunnen uitvoeren. Tot slot wil ik
Regina Makadoero bedanken voor haar feedback en steun gedurende het onderzoeksproces. Mijn
oprechte hoop is dat het docententeam baat zal hebben bij het beroepsproduct en dat de
uitkomsten een kwaliteitsverbetering betekent voor het onderwijs binnen Het X..
Veel leesplezier!
1. Inleiding
Van alle professionals die in het onderwijs werken, wordt verwacht dat zij hun gehele carrière blijven
leren en professionaliseren. Docentprofessionalisering is cruciaal omdat de ontwikkelingen in de
3
, huidige samenleving elkaar snel opvolgen (Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, 2013).
Het is van belang dat diverse partijen zoals docenten, teams en schoolbesturen hun kennis op peil
houden en indien nodig innoveren. Docenten hebben tenslotte een grote mate van invloed op de
leerrendementen van leerlingen (Bakkenes, Vermunt & Wubbels, 2010). Innovatie binnen het
onderwijs vraagt om professionele leergemeenschappen, waarin docenten met elkaar ruimte hebben
voor professionaliseringsactiviteiten (Leisink & Boselie, 2014). 1
1.1 Aanleiding
Hieronder volgt de aanleiding van het onderzoek, waarbij mijn eigen ervaring wordt beschreven die
tot de probleemstelling van dit onderzoek heeft geleid.
De aanleiding van dit onderzoek is het gegeven dat er binnen het Het X. geen intervisiemethodes zijn
die aansluiten bij de behoeftes van de docenten. Dit terwijl er onder de docenten - voornamelijk
startende docenten - de behoefte groot is om te professionaliseren door van elkaar te leren. Tijdens
de eerste studieweek van het schooljaar heeft de onderzoeker gesprekken gevoerd met docenten die
aangeven dat intervisie onder meer een uitkomst kan bieden om tot een eenduidige aanpak te
komen. Daarnaast biedt het de mogelijkheid om lastige casussen in te brengen waarin docenten een
handelingsverlegenheid ervaren. In het verleden zijn diverse intervisiemethodes geïmplementeerd
om de professionalisering te bevorderen. Door tijdgebrek, het verloop onder docenten en andere
factoren wordt daar momenteel niet structureel gebruik van gemaakt.
''Als je gaat doceren, stop je met leren'', is een uitspraak die de onderzoeker enkele keren heeft
gehoord. Het overgrote deel van de tijd van een docent gaat naar doceren en de rest van de tijd
wordt besteed aan lesvoorbereidingen, vergaderingen, projecten, administratie en contact
onderhouden met ouders en verzorgers. Doceren is mijns inziens dan ook vaak een solistisch beroep.
Docenten staan alleen voor de klas en bereiden de lessen zelfstandig voor. Er is weinig teamwerk als
het gaat om het delen van kennis, (succes)ervaringen uitwisselen en elkaar feedback geven. De
onderzoeker vindt dit een gemiste kans, omdat hierdoor minder ruimte is voor kennisuitwisseling en
collegiale steun. Om de eerdergenoemde redenen lijkt het de onderzoeker interessant om een
beroepsproduct te ontwikkelen teneinde docentprofessionalisering te bevorderen.
1.2 Theoretisch kader
In dit hoofdstuk worden kernbegrippen die uit de aanleiding naar voren kwamen, te weten:
‘intervisie' en ´professionalisering' gedefinieerd. Daarmee wordt het onderzoek tevens ingekaderd.
Vervolgens wordt onderzocht wat er in de literatuur bekend is over docentprofessionalisering. Tot
slot worden theorieën behandeld die relevant zijn voor dit onderzoek. Daardoor kunnen de
1
Dit onderzoek sluit aan bij het subdomein 7.2: Beroepshouding, grondhouding en professionaliteit van de
kennisbasis ‘Omgangskunde’ (De Graaf, 2017).
4
