CRM
Britt Wellink
2024
,Britt Wellink
Inhoudsopgave
Inleiding....................................................................................................2
Wat is CRM in de gezondheidszorg?......................................................2
Patiëntveiligheid van het Slingeland Ziekenhuis....................................3
Context.....................................................................................................4
(Bijna) incident.......................................................................................4
Gewenste situatie.....................................................................................4
Gevolgen van het (bijna) incident.............................................................4
Analyse volgens CRM................................................................................6
Situatiebewustzijn..................................................................................6
De perceptie van de huidige situatie.....................................................7
De interpretatie van je waarneming......................................................7
Anticipatie op de toekomst....................................................................7
CRM op individueel niveau.....................................................................7
CRM op teamniveau...............................................................................8
CRM op organisatieniveau:....................................................................8
Vraagstelling:.........................................................................................9
Onderzoeksplan: Literatuur artikel 1............................................................9
Zoekresultaten artikel 1..........................................................................10
Validiteit artikel 1....................................................................................10
Uitkomsten artikel 1................................................................................12
Onderzoeksplan: Literatuur artikel 2..........................................................12
Zoekresultaten........................................................................................13
Validiteit artikel 2....................................................................................13
Uitkomsen artikel 2.................................................................................15
Praktijkonderzoek.......................................................................................16
Enquete...................................................................................................17
Conclusie....................................................................................................19
Verbeterplan..............................................................................................20
Individueel-niveau...................................................................................20
Teamniveau.............................................................................................20
Organisatieniveau...................................................................................21
1
,Britt Wellink
Implementatiestrategieën.......................................................................21
Go moment...............................................................................................21
Evaluatie van eigen handelen.................................................................22
Literatuurlijst..............................................................................................22
Powerpoint.................................................................................................24
Inleiding
Wat is CRM in de gezondheidszorg?
CRM is ontwikkeld in de luchtvaart om ongelukken door menselijk falen te voorkomen of de
gevolgen ervan te beperken. Zoals gebleken uit diverse onderzoeken zijn er frequent
ongevallen plaatsgevonden in de luchtvaart, maar ook gezondheidszorg waarbij menselijk
2
, Britt Wellink
falen een aanzienlijke rol speelde. Daarom is hierop het concept van Crew Resource
Management (CRM) ontstaan. (De Bruijne & Bleeker, 2013).
Voor CRM wordt vaak de volgende definitie gebruikt: “Het gebruiken van alle aanwezige
bronnen, zoals informatie, apparatuur en mensen, voor het bereiken van veilige en efficiënte
medische zorg door fouten tijdig te herkennen en te voorkomen of de gevolgen van fouten te
beperken. CRM is een integrale aanpak voor die organisaties waarin menselijke fouten fatale
gevolgen kunnen hebben. De focus van CRM ligt op het herkennen van dreigingen, de
communicatie tussen personen, teamwork, leiderschap en besluitvorming. Het bereiken van
een optimaal situatiebewustzijn, bij individuen en het team, staat centraal in de werken van
CRM” (De Bruijne & Bleeker, 2013, p. 156).
Om een hoog niveau van situatiebewustzijn te bereiken, wordt een grondige analyse
uitgevoerd op individueel, team- en organisatieniveau. Hierbij wordt onderzocht welke
factoren mogelijk hebben bijgedragen aan een (bijna-)incident. Dit proces is gericht op het
bevorderen van continue verbetering van patiëntveilige zorg (De Bruijne & Bleeker, 2013).
Patiëntveiligheid van het Slingeland Ziekenhuis
Het Slingeland Ziekenhuis (2021) zegt het volgende over de patiëntveiligheid binnen hun
zorgverlening:
Het Slingeland Ziekenhuis kent een reeks van maatregelen om de veiligheid te waarborgen
en te vergroten. Deze maatregelen komen onder meer voort uit het VMS
Veiligheidsprogramma waaraan alle Nederlandse ziekenhuizen deelnemen:
- Goede samenwerking en onderlinge afstemming tussen medewerkers;
- Het gebruik van standaardprocedures;
- Het uitvoeren van extra controles om fouten te voorkomen. Voorbeelden hiervan zijn
de medicatiedoseringen die door collega's extra worden gecontroleerd en het op
meerdere momenten controleren van naam en geboortedatum van de patiënt voor
een operatie om zo verwisselingen te voorkomen.
- Regelmatige beoordeling van de zorg. Hierbij wordt gekeken naar de successen
maar ook naar de problemen en complicaties.
- Creëren van een veilige omgeving om in te werken.
Het is belangrijk dat iedereen alert is op mogelijke risico's voor de veiligheid en
mogelijkheden om de veiligheid te verbeteren. Het melden van deze risico's en (bijna)
incidenten helpt om te werken aan het nog veiliger maken van de zorg. Ze streven ernaar dat
het personeel het melden van fouten en het uitoefenen van kritiek als positief en normaal
ervaart.
Het VIM-team (Veilig Incidenten Melden) van de afdeling onderzoekt de melding en kijkt
welke verbeteringen mogelijk zijn. Het VIM-team bestaat uit een centrale commissie en
decentraal team. De centrale commissie functioneert op ziekenhuisniveau en rapporteert
periodiek aan de Raad van Bestuur en wordt ook door hen ingesteld. Deze commissie houdt
zich vooral bezig met het signaleren en analyseren van ziekenhuisbrede trends in de
meldingen. De commissie bestaat uit leden van verschillende functies en afdelingen.
Met betrekking tot de uitkomsten brengt de commissie advies uit aan de directie. Zo wordt
continu gewerkt aan het verbeteren van de patiëntveiligheid.
Op de afdeling is een decentraal VIM-Team van minstens vier verpleegkundigen actief. Via
het digitaal meldsysteem VIM kan elke medewerker een melding doen van een (bijna)
incident in verschillende categorieën. Het doel van het decentrale VIM-team is het
waarborgen van veiligheid binnen hun eigen afdeling of werkeenheid. Dit wordt onder andere
bereikt door gerichte acties te ondernemen naar aanleiding van incidentmeldingen, het
monitoren van de uitvoering van deze acties en het grondig analyseren van
3
Britt Wellink
2024
,Britt Wellink
Inhoudsopgave
Inleiding....................................................................................................2
Wat is CRM in de gezondheidszorg?......................................................2
Patiëntveiligheid van het Slingeland Ziekenhuis....................................3
Context.....................................................................................................4
(Bijna) incident.......................................................................................4
Gewenste situatie.....................................................................................4
Gevolgen van het (bijna) incident.............................................................4
Analyse volgens CRM................................................................................6
Situatiebewustzijn..................................................................................6
De perceptie van de huidige situatie.....................................................7
De interpretatie van je waarneming......................................................7
Anticipatie op de toekomst....................................................................7
CRM op individueel niveau.....................................................................7
CRM op teamniveau...............................................................................8
CRM op organisatieniveau:....................................................................8
Vraagstelling:.........................................................................................9
Onderzoeksplan: Literatuur artikel 1............................................................9
Zoekresultaten artikel 1..........................................................................10
Validiteit artikel 1....................................................................................10
Uitkomsten artikel 1................................................................................12
Onderzoeksplan: Literatuur artikel 2..........................................................12
Zoekresultaten........................................................................................13
Validiteit artikel 2....................................................................................13
Uitkomsen artikel 2.................................................................................15
Praktijkonderzoek.......................................................................................16
Enquete...................................................................................................17
Conclusie....................................................................................................19
Verbeterplan..............................................................................................20
Individueel-niveau...................................................................................20
Teamniveau.............................................................................................20
Organisatieniveau...................................................................................21
1
,Britt Wellink
Implementatiestrategieën.......................................................................21
Go moment...............................................................................................21
Evaluatie van eigen handelen.................................................................22
Literatuurlijst..............................................................................................22
Powerpoint.................................................................................................24
Inleiding
Wat is CRM in de gezondheidszorg?
CRM is ontwikkeld in de luchtvaart om ongelukken door menselijk falen te voorkomen of de
gevolgen ervan te beperken. Zoals gebleken uit diverse onderzoeken zijn er frequent
ongevallen plaatsgevonden in de luchtvaart, maar ook gezondheidszorg waarbij menselijk
2
, Britt Wellink
falen een aanzienlijke rol speelde. Daarom is hierop het concept van Crew Resource
Management (CRM) ontstaan. (De Bruijne & Bleeker, 2013).
Voor CRM wordt vaak de volgende definitie gebruikt: “Het gebruiken van alle aanwezige
bronnen, zoals informatie, apparatuur en mensen, voor het bereiken van veilige en efficiënte
medische zorg door fouten tijdig te herkennen en te voorkomen of de gevolgen van fouten te
beperken. CRM is een integrale aanpak voor die organisaties waarin menselijke fouten fatale
gevolgen kunnen hebben. De focus van CRM ligt op het herkennen van dreigingen, de
communicatie tussen personen, teamwork, leiderschap en besluitvorming. Het bereiken van
een optimaal situatiebewustzijn, bij individuen en het team, staat centraal in de werken van
CRM” (De Bruijne & Bleeker, 2013, p. 156).
Om een hoog niveau van situatiebewustzijn te bereiken, wordt een grondige analyse
uitgevoerd op individueel, team- en organisatieniveau. Hierbij wordt onderzocht welke
factoren mogelijk hebben bijgedragen aan een (bijna-)incident. Dit proces is gericht op het
bevorderen van continue verbetering van patiëntveilige zorg (De Bruijne & Bleeker, 2013).
Patiëntveiligheid van het Slingeland Ziekenhuis
Het Slingeland Ziekenhuis (2021) zegt het volgende over de patiëntveiligheid binnen hun
zorgverlening:
Het Slingeland Ziekenhuis kent een reeks van maatregelen om de veiligheid te waarborgen
en te vergroten. Deze maatregelen komen onder meer voort uit het VMS
Veiligheidsprogramma waaraan alle Nederlandse ziekenhuizen deelnemen:
- Goede samenwerking en onderlinge afstemming tussen medewerkers;
- Het gebruik van standaardprocedures;
- Het uitvoeren van extra controles om fouten te voorkomen. Voorbeelden hiervan zijn
de medicatiedoseringen die door collega's extra worden gecontroleerd en het op
meerdere momenten controleren van naam en geboortedatum van de patiënt voor
een operatie om zo verwisselingen te voorkomen.
- Regelmatige beoordeling van de zorg. Hierbij wordt gekeken naar de successen
maar ook naar de problemen en complicaties.
- Creëren van een veilige omgeving om in te werken.
Het is belangrijk dat iedereen alert is op mogelijke risico's voor de veiligheid en
mogelijkheden om de veiligheid te verbeteren. Het melden van deze risico's en (bijna)
incidenten helpt om te werken aan het nog veiliger maken van de zorg. Ze streven ernaar dat
het personeel het melden van fouten en het uitoefenen van kritiek als positief en normaal
ervaart.
Het VIM-team (Veilig Incidenten Melden) van de afdeling onderzoekt de melding en kijkt
welke verbeteringen mogelijk zijn. Het VIM-team bestaat uit een centrale commissie en
decentraal team. De centrale commissie functioneert op ziekenhuisniveau en rapporteert
periodiek aan de Raad van Bestuur en wordt ook door hen ingesteld. Deze commissie houdt
zich vooral bezig met het signaleren en analyseren van ziekenhuisbrede trends in de
meldingen. De commissie bestaat uit leden van verschillende functies en afdelingen.
Met betrekking tot de uitkomsten brengt de commissie advies uit aan de directie. Zo wordt
continu gewerkt aan het verbeteren van de patiëntveiligheid.
Op de afdeling is een decentraal VIM-Team van minstens vier verpleegkundigen actief. Via
het digitaal meldsysteem VIM kan elke medewerker een melding doen van een (bijna)
incident in verschillende categorieën. Het doel van het decentrale VIM-team is het
waarborgen van veiligheid binnen hun eigen afdeling of werkeenheid. Dit wordt onder andere
bereikt door gerichte acties te ondernemen naar aanleiding van incidentmeldingen, het
monitoren van de uitvoering van deze acties en het grondig analyseren van
3
