Hoofdstuk 1 inleiding
1.1 het decimale rekenstelsel
Decimale rekeningstelsel => de tien rubrieken van het grootboekrekeningschema
Een controlerende tussenrekening wordt gebruikt als nog niet op de definitieve grootboekrekening
geboekt kan worden, doordat de financiële feiten niet op hetzelfde moment plaatsvinden. Een
controlerende tussenrekening moet altijd op nul uitkomen.
1.2 Permanence en boekhoudkundige principes
Permanence => voortdurend overzicht van bezittingen, schulden, winsten en verliezen. Hierbij
worden de boekhoudkundige principes juist toegepast.
Boekhoudkundige principes:
realisatie principe => winst moet worden genomen op het moment dat zij is gerealiseerd
Matchingsprincipe => productmatching (eerst voorraad, geboekt bij verkoop) en periodematching
(kosten in periode)
Voorzichtigheidsprincipe => verliezen en risico’s moeten als verlies worden opgenomen in de winst-
en verliesrekening
Stelselmatigheidsprincipe => in verschillende verslaggevingsperiodes moeten zoveel mogelijk
dezelfde grondslagen worden toegepast
1.3 Correctie boekingen
Nog niet geboekte financiële feiten:
Nog niet geboekte facturen
Nog te betalen bedragen of nog te factureren bedragen
Boeken van voorraad en kasverschillen
Boeken van extra dotaties aan de voorziening
Boeken van te betalen omzetbelasting
Proefbalans => twee kolommen van alle bijgewerkte grootboekrekeningen zowel debet als credit
Saldibalans => de bedragen uit de proefbalans worden gesaldeerd
Hoofdstuk 2 Boekingen van periodekosten en opbrengsten
Vooruitbetaalde kosten => als kosten voor een of meer perioden vooruitbetaald worden.
Grootboekrekening 150 vooruitbetaalde bedragen
Transitorische post die als overlopende activa op de balans wordt opgenomen (debetsaldo)
Nog te betalen kosten => als de kosten van een of meer perioden achteraf worden betaald.
Grootboekrekening 156 nog te betalen bedragen
Transitorische post die als overlopende passiva op de balans wordt opgenomen (creditsaldo)
Overige opbrengsten => opbrengsten die niet tot de normale bedrijfsactiviteiten behoren zoals
huuropbrengsten, interest opbrengsten en incidentele baten zoals boekwinst op activa. Rechtstreeks
in rubriek 9 geboekt.
Vooruit ontvangen opbrengsten => als de opbrengst van een of meer perioden vooruit ontvangen
wordt.
Grootboekrekening 155 vooruit ontvangen bedragen
Transitorische post die als overlopende passiva op de balans wordt opgenomen (creditsaldo)
Nog te ontvangen opbrengsten => als de opbrengsten van een of meer perioden achteraf worden
ontvangen.
,Grootboekrekening 151 nog te ontvangen bedragen
Transitorische post die als overlopende activa op de balans wordt opgenomen (debetsaldo)
Hoofdstuk 3 Boekingen van inkopen en voorraad grondstoffen
3.1 Waardering voorraad grondstoffen tegen inkoopprijs
Grondstof onder voorraad op de balans
Waardering voorraad grondstoffen tegen verkrijgingsprijs (inkoopprijs + bijkomende kosten)
Inkoopprijs wordt verminderd met kwantumkortingen en rabatten
Bijkomende kosten: invoerrechten, transport en behandelingskosten
Grondstoffen worden gebruikt => verkrijgingsprijs opgenomen onder kosten verbruik grondstof op
winst & verliesrekening.
Fungibele grondstoffen (homogene grondstoffen die onderling wisselbaar zijn) => fifo, lifo of
gemiddelde inkoopprijs
3.1.1 Boeking bij gelijktijdige ontvangst grondstoffen en inkoopfacturen:
300 voorraad grondstoffen (inkoopprijs)
170 te verrekenen OB
Aan 140 crediteuren
3.1.2 Boekingen bij ontvangst grondstoffen en facturen op verschillende tijdstippen:
1. Eerst grondstoffenontvangst, daarna ontvangst inkoopfactuur => grootboek 148 nog te
ontvangen facturen (creditsaldo voor afloop)
Ontvangst grondstoffen in magazijn:
300 voorraad grondstoffen
Aan 148 nog te ontvangen facturen
Ontvangst inkoopfactuur:
148 nog te ontvangen facturen
170 te verrekenen OB
Aan 140 crediteuren
2. Eerst ontvangst inkoopfactuur, daarna grondstoffenontvangst => 310 nog te ontvangen
grondstoffen (debetsaldo voor afloop)
Ontvangst inkoopfactuur:
310 nog te ontvangen grondstoffen
170 te verrekenen OB
Aan 140 crediteuren
Ontvangst grondstoffen in het magazijn:
300 voorraad grondstoffen
Aan 310 Nog te ontvangen grondstoffen
3. Geen vaste volgorde => afstemming 148 aan 310
, Ontvangst grondstoffen in het magazijn:
300 voorraad grondstoffen (inkoopprijs)
Aan 148 nog te ontvangen facturen (inkoopprijs)
Ontvangst inkoopfactuur:
310 nog te ontvangen grondstoffen (inkoopprijs)
170 te verrekenen OB
Aan 140 crediteuren
Afstemming tussen grondstoffenontvangst en ontvangst inkoopfactuur:
148 nog te ontvangen facturen (inkoopprijs)
Aan 310 nog te ontvangen grondstoffen (inkoopprijs)
3.2 Waardering voorraad grondstoffen tegen vaste verrekenprijs
Algemene regel => voorraad wordt gewaardeerd tegen de verkrijgingsprijs, ofwel de inkoopprijs en
bijkomende kosten. In sommige situaties wordt de vaste verrekenprijs gehanteerd.
Vaste verrekenprijs => een verwachte gemiddelde inkoopprijs voor aankomende verslagperiode. Het
verschil tussen de verwachte gemiddelde inkoopprijs en de werkelijke inkoopprijs wordt geboekt op
grootboekrekening 320 prijsverschillen.
Voordelen gebruik vaste verrekenprijs:
- Productiebedrijven kunnen de vaste verrekenprijs gebruiken bij voorcalculaties, zodat er
gedurende de verslagperiode geen wisselende voorcalculaties ontstaan.
- Inkoopafdelingen kunnen verantwoording afleggen over hun inkoopprestaties, zonder dat
deze in het verkoop of fabricage resultaat terechtkomen.
3.2.1 Boeking bij gelijktijdige ontvangst van grondstoffen en inkoopfacturen:
300 voorraad grondstoffen (vaste verrekenprijs)
170 te verrekenen OB
Aan 140 crediteuren (inkoopprijs inclusief OB)
Aan 320 prijsverschillen bij inkoop grondstoffen (vaste verrekenprijs-inkoopprijs)
Afgifte grondstoffen aan productieafdeling:
600 verbruik grondstoffen (vaste verrekenprijs)
Aan 300 voorraad grondstoffen (vaste verrekenprijs)
Positief inkoopresultaat:
320 prijsverschillen bij inkoop grondstoffen
Aan 930 resultaat prijsverschillen
3.2.2 Boekingen bij ontvangst grondstoffen en inkoopfacturen op verschillende tijdstippen
1. Eerst grondstoffenontvangst, daarna ontvangst inkoopfactuur => grootboek 148 nog te
ontvangen facturen. Te ontvangen facturen kan worden bijgehouden tegen de vaste
verrekenprijs of inkoopprijs:
1A Nog te ontvangen facturen worden bijgehouden tegen vaste verrekenprijs
Ontvangst grondstoffen in het magazijn:
300 Voorraad grondstoffen (vaste verrekenprijs)
Aan 148 nog te ontvangen facturen (vaste verrekenprijs)
1.1 het decimale rekenstelsel
Decimale rekeningstelsel => de tien rubrieken van het grootboekrekeningschema
Een controlerende tussenrekening wordt gebruikt als nog niet op de definitieve grootboekrekening
geboekt kan worden, doordat de financiële feiten niet op hetzelfde moment plaatsvinden. Een
controlerende tussenrekening moet altijd op nul uitkomen.
1.2 Permanence en boekhoudkundige principes
Permanence => voortdurend overzicht van bezittingen, schulden, winsten en verliezen. Hierbij
worden de boekhoudkundige principes juist toegepast.
Boekhoudkundige principes:
realisatie principe => winst moet worden genomen op het moment dat zij is gerealiseerd
Matchingsprincipe => productmatching (eerst voorraad, geboekt bij verkoop) en periodematching
(kosten in periode)
Voorzichtigheidsprincipe => verliezen en risico’s moeten als verlies worden opgenomen in de winst-
en verliesrekening
Stelselmatigheidsprincipe => in verschillende verslaggevingsperiodes moeten zoveel mogelijk
dezelfde grondslagen worden toegepast
1.3 Correctie boekingen
Nog niet geboekte financiële feiten:
Nog niet geboekte facturen
Nog te betalen bedragen of nog te factureren bedragen
Boeken van voorraad en kasverschillen
Boeken van extra dotaties aan de voorziening
Boeken van te betalen omzetbelasting
Proefbalans => twee kolommen van alle bijgewerkte grootboekrekeningen zowel debet als credit
Saldibalans => de bedragen uit de proefbalans worden gesaldeerd
Hoofdstuk 2 Boekingen van periodekosten en opbrengsten
Vooruitbetaalde kosten => als kosten voor een of meer perioden vooruitbetaald worden.
Grootboekrekening 150 vooruitbetaalde bedragen
Transitorische post die als overlopende activa op de balans wordt opgenomen (debetsaldo)
Nog te betalen kosten => als de kosten van een of meer perioden achteraf worden betaald.
Grootboekrekening 156 nog te betalen bedragen
Transitorische post die als overlopende passiva op de balans wordt opgenomen (creditsaldo)
Overige opbrengsten => opbrengsten die niet tot de normale bedrijfsactiviteiten behoren zoals
huuropbrengsten, interest opbrengsten en incidentele baten zoals boekwinst op activa. Rechtstreeks
in rubriek 9 geboekt.
Vooruit ontvangen opbrengsten => als de opbrengst van een of meer perioden vooruit ontvangen
wordt.
Grootboekrekening 155 vooruit ontvangen bedragen
Transitorische post die als overlopende passiva op de balans wordt opgenomen (creditsaldo)
Nog te ontvangen opbrengsten => als de opbrengsten van een of meer perioden achteraf worden
ontvangen.
,Grootboekrekening 151 nog te ontvangen bedragen
Transitorische post die als overlopende activa op de balans wordt opgenomen (debetsaldo)
Hoofdstuk 3 Boekingen van inkopen en voorraad grondstoffen
3.1 Waardering voorraad grondstoffen tegen inkoopprijs
Grondstof onder voorraad op de balans
Waardering voorraad grondstoffen tegen verkrijgingsprijs (inkoopprijs + bijkomende kosten)
Inkoopprijs wordt verminderd met kwantumkortingen en rabatten
Bijkomende kosten: invoerrechten, transport en behandelingskosten
Grondstoffen worden gebruikt => verkrijgingsprijs opgenomen onder kosten verbruik grondstof op
winst & verliesrekening.
Fungibele grondstoffen (homogene grondstoffen die onderling wisselbaar zijn) => fifo, lifo of
gemiddelde inkoopprijs
3.1.1 Boeking bij gelijktijdige ontvangst grondstoffen en inkoopfacturen:
300 voorraad grondstoffen (inkoopprijs)
170 te verrekenen OB
Aan 140 crediteuren
3.1.2 Boekingen bij ontvangst grondstoffen en facturen op verschillende tijdstippen:
1. Eerst grondstoffenontvangst, daarna ontvangst inkoopfactuur => grootboek 148 nog te
ontvangen facturen (creditsaldo voor afloop)
Ontvangst grondstoffen in magazijn:
300 voorraad grondstoffen
Aan 148 nog te ontvangen facturen
Ontvangst inkoopfactuur:
148 nog te ontvangen facturen
170 te verrekenen OB
Aan 140 crediteuren
2. Eerst ontvangst inkoopfactuur, daarna grondstoffenontvangst => 310 nog te ontvangen
grondstoffen (debetsaldo voor afloop)
Ontvangst inkoopfactuur:
310 nog te ontvangen grondstoffen
170 te verrekenen OB
Aan 140 crediteuren
Ontvangst grondstoffen in het magazijn:
300 voorraad grondstoffen
Aan 310 Nog te ontvangen grondstoffen
3. Geen vaste volgorde => afstemming 148 aan 310
, Ontvangst grondstoffen in het magazijn:
300 voorraad grondstoffen (inkoopprijs)
Aan 148 nog te ontvangen facturen (inkoopprijs)
Ontvangst inkoopfactuur:
310 nog te ontvangen grondstoffen (inkoopprijs)
170 te verrekenen OB
Aan 140 crediteuren
Afstemming tussen grondstoffenontvangst en ontvangst inkoopfactuur:
148 nog te ontvangen facturen (inkoopprijs)
Aan 310 nog te ontvangen grondstoffen (inkoopprijs)
3.2 Waardering voorraad grondstoffen tegen vaste verrekenprijs
Algemene regel => voorraad wordt gewaardeerd tegen de verkrijgingsprijs, ofwel de inkoopprijs en
bijkomende kosten. In sommige situaties wordt de vaste verrekenprijs gehanteerd.
Vaste verrekenprijs => een verwachte gemiddelde inkoopprijs voor aankomende verslagperiode. Het
verschil tussen de verwachte gemiddelde inkoopprijs en de werkelijke inkoopprijs wordt geboekt op
grootboekrekening 320 prijsverschillen.
Voordelen gebruik vaste verrekenprijs:
- Productiebedrijven kunnen de vaste verrekenprijs gebruiken bij voorcalculaties, zodat er
gedurende de verslagperiode geen wisselende voorcalculaties ontstaan.
- Inkoopafdelingen kunnen verantwoording afleggen over hun inkoopprestaties, zonder dat
deze in het verkoop of fabricage resultaat terechtkomen.
3.2.1 Boeking bij gelijktijdige ontvangst van grondstoffen en inkoopfacturen:
300 voorraad grondstoffen (vaste verrekenprijs)
170 te verrekenen OB
Aan 140 crediteuren (inkoopprijs inclusief OB)
Aan 320 prijsverschillen bij inkoop grondstoffen (vaste verrekenprijs-inkoopprijs)
Afgifte grondstoffen aan productieafdeling:
600 verbruik grondstoffen (vaste verrekenprijs)
Aan 300 voorraad grondstoffen (vaste verrekenprijs)
Positief inkoopresultaat:
320 prijsverschillen bij inkoop grondstoffen
Aan 930 resultaat prijsverschillen
3.2.2 Boekingen bij ontvangst grondstoffen en inkoopfacturen op verschillende tijdstippen
1. Eerst grondstoffenontvangst, daarna ontvangst inkoopfactuur => grootboek 148 nog te
ontvangen facturen. Te ontvangen facturen kan worden bijgehouden tegen de vaste
verrekenprijs of inkoopprijs:
1A Nog te ontvangen facturen worden bijgehouden tegen vaste verrekenprijs
Ontvangst grondstoffen in het magazijn:
300 Voorraad grondstoffen (vaste verrekenprijs)
Aan 148 nog te ontvangen facturen (vaste verrekenprijs)
