Inleiding publiekrecht
Onderdeel: Strafrecht
Les 5, Materieel strafrecht
Hoofdstuk 1 en 2 grondtrekken van het Nederlandse strafrecht.
Hoofdstuk 1- grondtrekken van het Nederlandse strafrecht
1.2- Plaats van het strafrecht
Het strafrecht houdt zich bezig met het bestraffen van personen die een strafbaar feit hebben
gepleegd. Het strafrecht bepaalt wie een straf krijgt er waarvoor. Het straffen gebeurt door de
overheid. De staat heet het monopolie om te straffen. De enige die een verdachte van een
strafbaar feit voor de rechter kan brengen is een officier van justitie. Hij is een
vertegenwoordiger van het staatsorgaan dat belast is met de vervolging van verdachte. Hij
kan een verdachte dagvaarden waardoor deze voor zijn daden verantwoording moet
afleggen ten overstaan van een rechter.
1.3- Doelen van straffen
Het opleggen van een straf dient voornamelijk twee doelen; vergelding en preventie. Het
kwaad dat de dader van een strafbaar feit veroorzaakt bij het slachtoffer of aan de
maatschappij als geheel wordt door het opleggen van een straf in de eerste plaats vergolden
door leedtoeving. Dit vergeldigingsascpect kan zorgen voor een morele genoegdoening.
De preventiegedachte wordt minder intuïtief uitgevoerd. Deze gaat uit van een eenvoudig
principe; mensen willen geen straf krijgen, dus zullen zij gedrag dat mogelijk tot straf leidt,
zoveel mogelijk proberen te voorkomen. Men onderscheidt twee soorten preventie;
1. Speciale preventie, dat een dader die in aanraking is gekomen met de gevolgen van
het overschrijden van een strafrechtelijke norm, de volgende keer wel twee keer zal
nadenken voor hij iets doet.
2. Generale preventie, ook anderen dan de gestrafte lering trekken uit het feit dat er
voor het plegen van een strafbaar feit straf opgelegd kan worden. De gestrafte moet
een voorbeeld zijn dat potentiële wetsovertreders afschrikt.
1.4- Materieel strafrecht, formeel strafrecht en sanctierecht
Strafrecht kan worden onderverdeeld in drie delen, materieelstrafrecht dan heeft men het
over de vraag wat een strafbaar feit is. Zij hebben betrekking op de grenzen van
strafrechtelijke aansprakelijkheid. Welk gedrag niet toegestaan is en welke personen
daarvoor kunnen worden gestraft. Het gaat hier om strafbepalingen (diefstal en moord),
uitsluiting van strafbaarheid (noodweer) en uitbreiding van strafbaarheid (poging en
medeplichtigheid). Dit deel van het strafrecht wordt gevonden in het wetboek van strafrecht.
Het formele strafrecht het strafprocesrecht of strafvordering genoemd. Dit deel van het
strafrecht bepaalt welke regels moeten worde nagevolgd wanneer een norm van het
materiele strafrecht vermoedelijk is overtreden. Het strafprocesrecht voor het grootste
gedeelte geregeld in het wetboek van strafvordering. Het geeft bijvoorbeeld de regels voor
de bevoegdheden van de politie, de duur van de voorlopige hechtenis en de inhoud van
dagvaardingen.
Let op, het Ne bis in idem is heeft een formeel karakter maar is geregeld in het wetboek van
strafrecht 68 Sr. Het kan dus soms wel een formeelstrafrechtelijk karakter hebben.
Het sanctierecht heeft betrekking op de voorwaarden waaronder bepaalde straffen mogen
worden opgelegd en ten uitvoer gelegd. Het gaat om bijvoorbeeld de vraag of voor een
bepaald strafbaar feit een taakstraf mag worden opgelegd en welke voorwaarden de rechter
precies mag stellen wanneer hij een straf voorwaardelijk oplegt. Het is geregeld in zowel het
wetboek van strafrecht als het wetboek van strafvordering.
, Je moet het materiele en formele strafrecht niet verwarren met wetten in formele en
materiele zin. Een wet in formele zin is een wet die tot stand is gekomen tussen de regering
en de Staten-Generaal. Dat een bepaalde wet een wet in formele zin is zegt alleen iets over
de manier hoe de wet tot stand is gekomen en niets over de inhoud.
1.5- Commuun en bijzonder strafrecht
In art 107 Gw draagt de grondwet de wetgever op om de regels van het strafrecht en het
strafprocesrecht in wetboeken op te nemen. Het strafrecht dat in wetboeken is opgenomen
noem je commune strafrecht. Daarnaast heb je nog het bijzondere strafrecht dit zijn
bijzondere strafwetten die zijn opgenomen in andere wetten. Zoals de wegenverkeerswet
1994, wet wapen en munitie en de Opiumwet hier staan strafbepalingen in.
In het bijzondere strafrecht tref je een aantal wetten die behoren tot het materiele strafrecht
maar vaak ook bevoegdheden die behoren tot het formele strafrecht.
1.6- De opbouw van het wetboek van strafrecht en het wetboek van strafvordering
Het wetboek van strafrecht bestaat uit die hoofdonderdelen.
1. Boek 1, regelt de algemene leerstukken van materieel strafrecht zijn van toepassing
op alle delicten. Ook veel regels met betrekking tot het sanctierecht en enkele andere
onderwerpen.
2. Boek 2 en boek 3 bevatten uitsluitend strafbepalingen; omschrijvingen van gedrag
dat strafbar is, met daarbij een aanduiding van de maximale straffen die mogen
worden opgelegd. Het onderscheid heeft uitsluitend te maken met de ernst van de
delicten.
1.7- De invloed van internationaal en supranationaal recht
Als gevolg van verdragen kan nederland verplicht zijn om bepaald gedrag strafbaar te stellen
of bepaalde bevoegdheden in het leven te roepen. Dit is het internationaal recht, het recht
dat tussen staten geldt.
Regels over rechtsbijstand bij het politieverhoor en de positie van het slachtoffer mede het
gevolg van eu-regels. Deze regels zijn supranationaalrechtelijk van aard; het gaat namelijk
om regels die een internationale organisatie oplegt, waar de lidstaten bij die organisatie zich
aan moeten houden.
Hoofdstuk 2, inleiding materieel strafrecht
Boek 1; algemene bepalingen
Boek 2; misdrijven
Boek 3; overtredingen
2.1- plaats en structuur van strafbepalingen
De strafbepaling in de meest volledige vorm bestaat uit een delictsomschrijving, een
kwalificatie aanduiding en een strafbedreiging. De delictsomschrijving geeft aan welke
ongewenste gedraging de wetgever strafbaar heeft willen stellen. De kwalificatie-aanduiding
maakt duidelijk hoe het gedrag in juridisch opzicht moet worden benoemd. De
strafbedreiging bepaalt welke soort straf mag worden opgelegd en wat het maximum daarbij
is. (Voorbeeld 225 lid 1 Sr).
‘Hij die een geschrift dat bestemd is om tot bewijs van enig feit te dienen, valselijk
opgemaakt of vervalst, met het oogmerk om het als echt en onvervalst te gebruiken of door
anderen te doen gebruiken, wordt als schuldig aan valsheid in geschrifte gestraft, met
gevangenisstraf van ten hoogste zes jaren of geldboete van de vijfde categorie.’
Onderdeel: Strafrecht
Les 5, Materieel strafrecht
Hoofdstuk 1 en 2 grondtrekken van het Nederlandse strafrecht.
Hoofdstuk 1- grondtrekken van het Nederlandse strafrecht
1.2- Plaats van het strafrecht
Het strafrecht houdt zich bezig met het bestraffen van personen die een strafbaar feit hebben
gepleegd. Het strafrecht bepaalt wie een straf krijgt er waarvoor. Het straffen gebeurt door de
overheid. De staat heet het monopolie om te straffen. De enige die een verdachte van een
strafbaar feit voor de rechter kan brengen is een officier van justitie. Hij is een
vertegenwoordiger van het staatsorgaan dat belast is met de vervolging van verdachte. Hij
kan een verdachte dagvaarden waardoor deze voor zijn daden verantwoording moet
afleggen ten overstaan van een rechter.
1.3- Doelen van straffen
Het opleggen van een straf dient voornamelijk twee doelen; vergelding en preventie. Het
kwaad dat de dader van een strafbaar feit veroorzaakt bij het slachtoffer of aan de
maatschappij als geheel wordt door het opleggen van een straf in de eerste plaats vergolden
door leedtoeving. Dit vergeldigingsascpect kan zorgen voor een morele genoegdoening.
De preventiegedachte wordt minder intuïtief uitgevoerd. Deze gaat uit van een eenvoudig
principe; mensen willen geen straf krijgen, dus zullen zij gedrag dat mogelijk tot straf leidt,
zoveel mogelijk proberen te voorkomen. Men onderscheidt twee soorten preventie;
1. Speciale preventie, dat een dader die in aanraking is gekomen met de gevolgen van
het overschrijden van een strafrechtelijke norm, de volgende keer wel twee keer zal
nadenken voor hij iets doet.
2. Generale preventie, ook anderen dan de gestrafte lering trekken uit het feit dat er
voor het plegen van een strafbaar feit straf opgelegd kan worden. De gestrafte moet
een voorbeeld zijn dat potentiële wetsovertreders afschrikt.
1.4- Materieel strafrecht, formeel strafrecht en sanctierecht
Strafrecht kan worden onderverdeeld in drie delen, materieelstrafrecht dan heeft men het
over de vraag wat een strafbaar feit is. Zij hebben betrekking op de grenzen van
strafrechtelijke aansprakelijkheid. Welk gedrag niet toegestaan is en welke personen
daarvoor kunnen worden gestraft. Het gaat hier om strafbepalingen (diefstal en moord),
uitsluiting van strafbaarheid (noodweer) en uitbreiding van strafbaarheid (poging en
medeplichtigheid). Dit deel van het strafrecht wordt gevonden in het wetboek van strafrecht.
Het formele strafrecht het strafprocesrecht of strafvordering genoemd. Dit deel van het
strafrecht bepaalt welke regels moeten worde nagevolgd wanneer een norm van het
materiele strafrecht vermoedelijk is overtreden. Het strafprocesrecht voor het grootste
gedeelte geregeld in het wetboek van strafvordering. Het geeft bijvoorbeeld de regels voor
de bevoegdheden van de politie, de duur van de voorlopige hechtenis en de inhoud van
dagvaardingen.
Let op, het Ne bis in idem is heeft een formeel karakter maar is geregeld in het wetboek van
strafrecht 68 Sr. Het kan dus soms wel een formeelstrafrechtelijk karakter hebben.
Het sanctierecht heeft betrekking op de voorwaarden waaronder bepaalde straffen mogen
worden opgelegd en ten uitvoer gelegd. Het gaat om bijvoorbeeld de vraag of voor een
bepaald strafbaar feit een taakstraf mag worden opgelegd en welke voorwaarden de rechter
precies mag stellen wanneer hij een straf voorwaardelijk oplegt. Het is geregeld in zowel het
wetboek van strafrecht als het wetboek van strafvordering.
, Je moet het materiele en formele strafrecht niet verwarren met wetten in formele en
materiele zin. Een wet in formele zin is een wet die tot stand is gekomen tussen de regering
en de Staten-Generaal. Dat een bepaalde wet een wet in formele zin is zegt alleen iets over
de manier hoe de wet tot stand is gekomen en niets over de inhoud.
1.5- Commuun en bijzonder strafrecht
In art 107 Gw draagt de grondwet de wetgever op om de regels van het strafrecht en het
strafprocesrecht in wetboeken op te nemen. Het strafrecht dat in wetboeken is opgenomen
noem je commune strafrecht. Daarnaast heb je nog het bijzondere strafrecht dit zijn
bijzondere strafwetten die zijn opgenomen in andere wetten. Zoals de wegenverkeerswet
1994, wet wapen en munitie en de Opiumwet hier staan strafbepalingen in.
In het bijzondere strafrecht tref je een aantal wetten die behoren tot het materiele strafrecht
maar vaak ook bevoegdheden die behoren tot het formele strafrecht.
1.6- De opbouw van het wetboek van strafrecht en het wetboek van strafvordering
Het wetboek van strafrecht bestaat uit die hoofdonderdelen.
1. Boek 1, regelt de algemene leerstukken van materieel strafrecht zijn van toepassing
op alle delicten. Ook veel regels met betrekking tot het sanctierecht en enkele andere
onderwerpen.
2. Boek 2 en boek 3 bevatten uitsluitend strafbepalingen; omschrijvingen van gedrag
dat strafbar is, met daarbij een aanduiding van de maximale straffen die mogen
worden opgelegd. Het onderscheid heeft uitsluitend te maken met de ernst van de
delicten.
1.7- De invloed van internationaal en supranationaal recht
Als gevolg van verdragen kan nederland verplicht zijn om bepaald gedrag strafbaar te stellen
of bepaalde bevoegdheden in het leven te roepen. Dit is het internationaal recht, het recht
dat tussen staten geldt.
Regels over rechtsbijstand bij het politieverhoor en de positie van het slachtoffer mede het
gevolg van eu-regels. Deze regels zijn supranationaalrechtelijk van aard; het gaat namelijk
om regels die een internationale organisatie oplegt, waar de lidstaten bij die organisatie zich
aan moeten houden.
Hoofdstuk 2, inleiding materieel strafrecht
Boek 1; algemene bepalingen
Boek 2; misdrijven
Boek 3; overtredingen
2.1- plaats en structuur van strafbepalingen
De strafbepaling in de meest volledige vorm bestaat uit een delictsomschrijving, een
kwalificatie aanduiding en een strafbedreiging. De delictsomschrijving geeft aan welke
ongewenste gedraging de wetgever strafbaar heeft willen stellen. De kwalificatie-aanduiding
maakt duidelijk hoe het gedrag in juridisch opzicht moet worden benoemd. De
strafbedreiging bepaalt welke soort straf mag worden opgelegd en wat het maximum daarbij
is. (Voorbeeld 225 lid 1 Sr).
‘Hij die een geschrift dat bestemd is om tot bewijs van enig feit te dienen, valselijk
opgemaakt of vervalst, met het oogmerk om het als echt en onvervalst te gebruiken of door
anderen te doen gebruiken, wordt als schuldig aan valsheid in geschrifte gestraft, met
gevangenisstraf van ten hoogste zes jaren of geldboete van de vijfde categorie.’
