SOCIAL WORK
MODULE 4
,Voorwoord
Beste lezers,
Vanwege de privacy van de oudere, wordt er gebruik gemaakt van de voorletter A. Ik wil
graag mijn oprechte dank uitspreken aan A, die vriendelijk genoeg was om mee te doen aan
de gesprekken en zijn verhaal met ons te delen. Ook wil ik A bedanken voor zijn bereidheid
om deel te nemen aan de activiteit.
Verder wil ik mijn waardering uitspreken voor de leerzame trainingen van mijn docent. Haar
lessen hebben mij geholpen om mijn theoretische kennis te versterken en geleerd hoe je
effectieve gesprekken kunt voeren met ouderen.
,Inhoudsopgave
Inleiding....................................................................................................................................................................3
Hoofdstuk 1: Vraagdefinitie...................................................................................................................................4
Hoofdstuk 2: Programma van eisen......................................................................................................................6
Hoofdstuk 3: Activiteitenplan................................................................................................................................8
Hoofdstuk 4: Evaluatie.........................................................................................................................................10
Hoofdstuk 5: Literatuurlijst.................................................................................................................................11
,Inleiding
A (65 jaar) werd geboren in een tijd en plaats waar middelen schaars waren en het leven
lastig was. Een klein armoedig dorpje in Turkije, bood weinig kansen voor scholing en
ontwikkeling, waardoor A op jonge leeftijd al moest bijdragen aan het gezinsinkomen door
ongeschoold werk te verrichten. Ondanks deze moeilijke omstandigheden, bleef hij altijd
dromen van een betere toekomst voor zichzelf en zijn gezin.
Op dit moment woont A samen met zijn vrouw.
A heeft het grootste deel van zijn leven ongeschoold werk verricht. Ondanks dat heeft hij
altijd hard gewerkt om zijn gezin te ondersteunen en zijn kinderen te voorzien van betere
kansen dan hij zelf had. A gebruikt nu zijn tijd om onder andere vrijwilligerswerk te doen. Hij
koestert met een glimlach zijn herinneringen aan zijn kindertijd in Turkije, toen hij af en toe
nog de tijd kon vinden om zorgeloos te spelen.
In dit verslag is er een activiteit ontworpen, die heeft bijgedragen aan de empowerment van
de oudere, gebaseerd op zijn levensverhaal en leefwereld. Door actief betrokken te zijn en in
te spelen op de behoeften van de oudere, is er een passende activiteit gekozen. Om tot deze
activiteit te komen is er gebruik gemaakt van de methodische cyclus.
, Hoofdstuk 1: Vraagdefinitie
Er zijn vier gesprekken met A gevoerd: het eerste gesprek ging over zijn kindertijd, het
tweede over zijn jongvolwassenheid, het derde over zijn huidige situatie, en het laatste
gesprek over zijn toekomstwensen en behoeften. De gesprekken zijn gevoerd terwijl we
comfortabel op de bank tegenover elkaar zaten, met thee en een koekje erbij. Omdat A
gebrekkig Nederlands spreekt, werden de vragen deels in het Turks vertaald. Deze setting
was drempelverlagend, waardoor hij zich minder onzeker voelde.
Uit de gesprekken met A is naar voren gekomen dat hij al op jonge leeftijd volwassen moest
worden en verantwoordelijkheden met zich meedroeg. A's kindertijd was zwaar, door zijn
verantwoordelijkheden had hij nauwelijks tijd om te spelen. Ook heeft hij door
omstandigheden niet kunnen studeren. Hij heeft meerdere keren aangegeven dat hij het
jammer vond dat hij deze dingen niet heeft kunnen doen, ook al heeft hij dat inmiddels
geaccepteerd. A heeft zijn moeilijke jeugd gebruikt als motivatie om het anders te doen voor
zijn eigen kinderen. Hij heeft gestreden naar het creëren van een omgeving waarin zijn
kinderen wel naar school konden gaan en wel konden spelen.
Tot de dag van vandaag zet A zich nog steeds in voor anderen en neemt weinig tijd voor
zichzelf. Zijn leven draait nog steeds vooral om het zorgen voor anderen, waardoor hij
nauwelijks stil staat bij zijn eigen behoeften en verlangens. Ondanks zijn leeftijd blijft hij zich
inzetten voor zijn gemeenschap door vrijwilligerswerk te doen, wat laat zien hoe sterk zijn
drang is om anderen te helpen. Het is duidelijk dat A een leven heeft geleid waarin hij
voortdurend voor anderen klaarstaat, maar weinig aandacht besteedt aan zijn eigen wensen
en verlangens. Deze situatie roept de vraag op hoe belangrijk het is om een balans te vinden
tussen zorgen voor anderen en zorgen voor zichzelf, iets waar A nog steeds mee worstelt.
Uit onderzoek gepubliceerd in Demos blijkt dat vooral na pensionering de deelname aan
vrijwilligerswerk sterk toeneemt (Nidi, 2024).
Persoonlijke ontwikkeling bij oudere volwassenen komt vaak voort uit de wens of noodzaak
om zich aan te passen aan lichamelijke aftakeling, problematische omstandigheden en
ingrijpende gebeurtenissen. De gerontologie spreekt hier over coping needs of life
management needs (Penninx, 2015).
De 80-jarige pianist Arthur Rubinstein bleef op hoog niveau presteren door minder stukken te
spelen (selectie), vaker te oefenen (optimalisatie), en zijn verminderde vingervlugheid te
verbergen (compensatie) (Penninx, 2015).
A's situatie beschrijft de theorie van coping needs en life management needs. Hij heeft
voortdurend ingrijpende levensgebeurtenissen en omstandigheden moeten managen door
zich aan te passen en voor anderen te zorgen. Zoals Rubinstein positieve strategieën
ontwikkelde om te blijven presteren, heeft A manieren gevonden om zijn
verantwoordelijkheden te blijven dragen en te blijven zorgen voor anderen. Dit ten koste van
zijn eigen welzijn. Op dit moment blijft hij nog steeds zorgen voor anderen, door dit een
aantal keer per week te doen (selectie), vaker te slapen (optimalisatie), en minder tijd te
maken voor zichzelf (compensatie).