Hoorcolleges Behandeling
Hoorcollege 1
Disciplines, theorieën, integrerende modellen
Disciplines
- Psychiatrie (biomedisch): uitgangspunt = medisch model (psychiatrische classificaties)
- Ontwikkelingspsychologie: ontwikkelingsprocessen/-fasen, processen die in het
individu verlopen + interactie met omgeving
- Orthopedagogiek: wetenschappelijke kennis in de praktijk gebruiken, context
opvoeding, school
Theorieën
- Psychodynamische theorie: Freud, ging ervan uit dat problemen in de vroege kinderjaren
een belangrijk rol spelen in het ontstaan van latere problematiek. Ambivalenties in
belevingen en relaties.
- Gehechtheidstheorie: affectieve relatie tussen kind en opvoeders, sensitieve
responsiviteit leidt tot een veilige hechting.
- Leertheorie: probleemgedrag kan ontlokt worden door factoren die eraan vooraf gaan,
maar kan ook bekrachtigd worden door dingen die erop volgen. Wat lokt bepaald gedrag
uit? Uitgangspunt: al het gedrag is aangeleerd. Denken over je eigen gedrag heeft ook
weer invloed.
- Systeemtheorie: ecologisch (Bronfenbrenner) en gezinstherapeutisch: gezin heeft eigen
subsystemen met een eigen hiërarchie, communicatie tussen gezinsleden is van belang.
Integrerende modellen
- Biopsychosociaal model: gaat ervan uit dat iemands gedrag bepaald wordt door allerlei
factoren op psychisch, sociaal enz. gebied.
- Balansmodel: draagkracht vs draaglast, protectieve factoren vs risicofactoren
Visies op normaliteit
- Normaliteit als afwezigheid van stoornissen
- Normaliteit als statistisch gegeven
- Normaliteit als ideale of gewenste toestand
- Normaliteit als succesvolle adaptatie
- Normaliteit als neurodiversiteit
Kwaliteit theorievorming
- Practice-based: bruikbaarheid vanuit de praktijk, nog niet genoeg onderzocht
- Evidence-based: bewijsvoering voldoet aan wetenschappelijke standaarden
- Evidence-based assessment + evidence-based treatment = evidence-based practice
De orthopedagoog als professional
- Het toepassen van kennis over procedures en methodieken, en kunde
- Met als doel om dat wat gewenst is te realiseren: het normatieve gezichtspunt
, - Oorspronkelijk object van de orthopedagogiek: het afwijkende kind
- Doel van het orthopedagogisch ingrijpen: het kind helpen bij de maatschappelijke
integratie
Therapiecyclus
- Indicatieanalyse als scharnierpunt tussen diagnose en interventie
- Planning
- Uitvoering
- Beoordeling van het effect
Orthopedagogiek als handelingswetenschap
De regulatieve cyclus en de specifiek orthopedagogische invalshoek
Doel regulatieve cyclus: hoe effectief is je hulp geweest? Je wil vooral iets veranderen en niet
beschrijven zoals bij de empirische cyclus.
Behandeling: gewoon als het kan en speciaal als het moet
Orthopedagogisch handelen
Binnen de onderscheiden fasen in het hulpverleningsproces:
- Beslissingsmomenten inbouwen (regulatieve cyclus)
- Voortgang bewaken door onderzoeksmomenten in te bouwen (empirische subcycli)
fundatie vanuit wetenschappelijk bewijs
,Fasen van de regulatieve cyclus
- Probleemherkenning: brede oriëntatie, screenend onderzoek doen
- Probleemdefiniëring: gerichter kijken met gerichtere instrumenten, vaak ook met
meerdere disciplines. Komen tot een casusconceptualisatie.
- Kiezen van de interventie: welk plan ga ik maken? Afhankelijk van de leeftijd,
ontwikkelingsniveau, context. Wat zegt de wetenschap over welke behandeling bij dit
probleem past? Wat zijn de kosten-baten? Samen met de cliënt een interventie kiezen.
- Planning: vastleggen van de afspraken en de haalbaarheid
- Uitvoering interventie: welk referentiekader van de cliënt en behandelaar
- Eindevaluatie: begin, tussen en eindmeting. Is er verandering? Is iedereen tevreden?
Follow-up.
Orthopedagogische invalshoek
- Verschil kind-adolescent: afstemmen op ontwikkelingsniveau. Kinderen zijn veel meer
gericht op spel en adolescenten al veel taliger
- Kind nog afhankelijk van anderen: therapeutische alliantie belangrijk voor goed
hulpverleningsproces
- Ethische kwesties: wie is nou de cliënt? Ouders of kind, zijn ze in conflict?
, Casus Lucas 14 jaar, 2 vmbo-tl
- Ouders hebben zorgen om gedrag: vapen, alcohol, terugtrekken, veel ruzie
- School: te laat, spijbelen, eruit gestuurd worden, geen huiswerk maken, niet leren,
slechte cijfers. Jeugdarts wordt ingeschakeld.
- Mogelijke ontwikkelingspsychopathologie: ADHD (in familie), dyslexie (ook broertje?)
Hoorcollege 1
Disciplines, theorieën, integrerende modellen
Disciplines
- Psychiatrie (biomedisch): uitgangspunt = medisch model (psychiatrische classificaties)
- Ontwikkelingspsychologie: ontwikkelingsprocessen/-fasen, processen die in het
individu verlopen + interactie met omgeving
- Orthopedagogiek: wetenschappelijke kennis in de praktijk gebruiken, context
opvoeding, school
Theorieën
- Psychodynamische theorie: Freud, ging ervan uit dat problemen in de vroege kinderjaren
een belangrijk rol spelen in het ontstaan van latere problematiek. Ambivalenties in
belevingen en relaties.
- Gehechtheidstheorie: affectieve relatie tussen kind en opvoeders, sensitieve
responsiviteit leidt tot een veilige hechting.
- Leertheorie: probleemgedrag kan ontlokt worden door factoren die eraan vooraf gaan,
maar kan ook bekrachtigd worden door dingen die erop volgen. Wat lokt bepaald gedrag
uit? Uitgangspunt: al het gedrag is aangeleerd. Denken over je eigen gedrag heeft ook
weer invloed.
- Systeemtheorie: ecologisch (Bronfenbrenner) en gezinstherapeutisch: gezin heeft eigen
subsystemen met een eigen hiërarchie, communicatie tussen gezinsleden is van belang.
Integrerende modellen
- Biopsychosociaal model: gaat ervan uit dat iemands gedrag bepaald wordt door allerlei
factoren op psychisch, sociaal enz. gebied.
- Balansmodel: draagkracht vs draaglast, protectieve factoren vs risicofactoren
Visies op normaliteit
- Normaliteit als afwezigheid van stoornissen
- Normaliteit als statistisch gegeven
- Normaliteit als ideale of gewenste toestand
- Normaliteit als succesvolle adaptatie
- Normaliteit als neurodiversiteit
Kwaliteit theorievorming
- Practice-based: bruikbaarheid vanuit de praktijk, nog niet genoeg onderzocht
- Evidence-based: bewijsvoering voldoet aan wetenschappelijke standaarden
- Evidence-based assessment + evidence-based treatment = evidence-based practice
De orthopedagoog als professional
- Het toepassen van kennis over procedures en methodieken, en kunde
- Met als doel om dat wat gewenst is te realiseren: het normatieve gezichtspunt
, - Oorspronkelijk object van de orthopedagogiek: het afwijkende kind
- Doel van het orthopedagogisch ingrijpen: het kind helpen bij de maatschappelijke
integratie
Therapiecyclus
- Indicatieanalyse als scharnierpunt tussen diagnose en interventie
- Planning
- Uitvoering
- Beoordeling van het effect
Orthopedagogiek als handelingswetenschap
De regulatieve cyclus en de specifiek orthopedagogische invalshoek
Doel regulatieve cyclus: hoe effectief is je hulp geweest? Je wil vooral iets veranderen en niet
beschrijven zoals bij de empirische cyclus.
Behandeling: gewoon als het kan en speciaal als het moet
Orthopedagogisch handelen
Binnen de onderscheiden fasen in het hulpverleningsproces:
- Beslissingsmomenten inbouwen (regulatieve cyclus)
- Voortgang bewaken door onderzoeksmomenten in te bouwen (empirische subcycli)
fundatie vanuit wetenschappelijk bewijs
,Fasen van de regulatieve cyclus
- Probleemherkenning: brede oriëntatie, screenend onderzoek doen
- Probleemdefiniëring: gerichter kijken met gerichtere instrumenten, vaak ook met
meerdere disciplines. Komen tot een casusconceptualisatie.
- Kiezen van de interventie: welk plan ga ik maken? Afhankelijk van de leeftijd,
ontwikkelingsniveau, context. Wat zegt de wetenschap over welke behandeling bij dit
probleem past? Wat zijn de kosten-baten? Samen met de cliënt een interventie kiezen.
- Planning: vastleggen van de afspraken en de haalbaarheid
- Uitvoering interventie: welk referentiekader van de cliënt en behandelaar
- Eindevaluatie: begin, tussen en eindmeting. Is er verandering? Is iedereen tevreden?
Follow-up.
Orthopedagogische invalshoek
- Verschil kind-adolescent: afstemmen op ontwikkelingsniveau. Kinderen zijn veel meer
gericht op spel en adolescenten al veel taliger
- Kind nog afhankelijk van anderen: therapeutische alliantie belangrijk voor goed
hulpverleningsproces
- Ethische kwesties: wie is nou de cliënt? Ouders of kind, zijn ze in conflict?
, Casus Lucas 14 jaar, 2 vmbo-tl
- Ouders hebben zorgen om gedrag: vapen, alcohol, terugtrekken, veel ruzie
- School: te laat, spijbelen, eruit gestuurd worden, geen huiswerk maken, niet leren,
slechte cijfers. Jeugdarts wordt ingeschakeld.
- Mogelijke ontwikkelingspsychopathologie: ADHD (in familie), dyslexie (ook broertje?)
