EVIDENCE BASED
BEHANDELPLAN
Blok 2.4 – Integratie/iP8
,Evidence Based Behandelplan voor
de ‘Ziekte van Parkinson’
Casus
Dhr. J. (73 jaar) is sinds zes jaar bekend met de
diagnose Parkinson (Hoehn en Yahr 4). Hij
woont zelfstandig met zijn gezonde vrouw. Hij
heeft geen hulp thuis. Sinds acht jaar is dhr. J.
met pensioen. Daarvoor werkte hij als
timmerman. Hij heeft drie kinderen en twee
kleinkinderen.
Meneer merkte ongeveer vier jaar
geleden dat er iets mis was doordat “vreemd’
ging lopen. Al snel na de eerste verschijnselen
lukte het werken in de tuin niet meer goed. Door
de neuroloog is toen de ziekte van Parkinson
geconstateerd.
Tegenwoordig zit dhr. J. veel thuis en
toont weinig initiatieven. Hij heeft zowel thuis als
in het verpleeghuis, waar hij twee keer per week
voor een dagbehandeling komt, een vast
programma. Thuis heeft hij een hometrainer
waar hij twee keer per dag tien minuten op fietst.
Meneer geeft aan dat hij steeds meer moeite
heeft met het lopen. Hij heeft vooral last met
keren en heeft dan soms het gevoel dat zijn
been vast zit. Ook merkt hij dat hij sneller
vermoeid raakt. Opstaan uit een stoel gaat ook
lastig. Hij vindt het moeilijk om te blijven staan
als hij net is opgestaan.
Een bijkomend probleem is dat
medicatie tot hallucinaties leidt. De medicatie is
al aangepast, waardoor de hallucinaties minder
zijn geworden.
Meneer heeft zelf geen hulpvraag en is
erg initiatief loos. De voornaamste reden voor
meneer om in behandeling te zijn is het
ontlasten van zijn vrouw. Zij is verantwoordelijk
voor alle zorg die meneer op een dag nodig
heeft.
A Inleiding
A.1 Epidemiologie
De incidentie van de ziekte van Parkinson is 0,2
tot 0,3 per 1000 patiënten per jaar. De
prevalentie in de huisartsenpraktijk is 1,8 per
1000 mannen en 1,6 per 1000 vrouwen.
Gemiddeld ziet de huisarts met een
normpraktijk één nieuwe patiënt met de ziekte
van Parkinson per 1 á 2 jaar. 10
, A.2 Pathofysiologie loop(band)therapie, dat sterk wordt aangeraden
Bij de ziekte van Parkinson sterven om door de KNGF-Richtlijn ‘Ziekte van Parkinson’.
onbekende redenen dopamineproducerende Dhr. J. geeft aan dat hij veel moeite
cellen in de substantia nigra af. De stoornissen heeft met lopen en keren. Dit zijn
in motorische en niet-motorische functies die aangrijpingspunten voor de fysiotherapeutische
hierdoor optreden, leiden tot beperkingen in behandeling. Om de gevolgen van balans- en
activiteiten en afname van kwaliteit van leven. loopstoornissen te verminderen, kan er gebruik
Volgens de classificatie van Hoehn en Yahr worden gemaakt van Virtual Reality (VR)
doorloopt een Parkinsonpatiënt vijf stadia, Therapie of loop(band)therapie. Maar wat is
waarbij er sprake is van een toenemende nou voor de patiënt de beste optie? En op welke
invaliditeit. Om deze functie- en manier moeten deze therapievormen worden
stoornisbeperkingen te verminderen, zijn er toegepast?
vele therapievormen die binnen de Het doel van dit behandelplan is
fysiotherapeutische behandeling uitgeprobeerd middels literatuuronderzoek een Evidence
kunnen worden. Based Behandelplan opstellen voor Dhr. J. Als
fysiotherapeuten in opleiding onderzoeken wij
A.3 Doelgroep of VR-therapie leidt tot verbeterde balans- en
Dit Evidence Based Behandelplan dient als loopvaardigheid, in vergelijking met
leidraad voor de behandeling van patiënten met loop(band)therapie. Hierbij luidt de
de ziekte van Parkinson. Het behandelplan is onderzoeksvraag: leidt Virtual Reality Therapie
opgesteld voor fysiotherapeuten in opleiding en bij patiënten met de ziekte van Parkinson tot
praktiserende fysiotherapeuten. De verbeterde balans en loopvaardigheid in
aanbevelingen zijn gebaseerd op vergelijking met loop(band)therapie?
literatuuronderzoek.
A.6 Doelstelling
A.4 Fysiotherapeutische interventies Binnen drie maanden wil dhr. J. zijn
De KNGF-Richtlijn ‘Ziekte van Parkinson’ geeft loopvaardigheid/balans dermate verbeterd
aan dat er diverse behandelmogelijkheden zijn hebben, zodat hij zelfstandig kan functioneren
die zich richten op verschillende en zijn vrouw grotendeels kan ontlasten. Dit
functiestoornissen die voorkomen bij de ziekte wordt gemeten met de Berg Balance Scale en
van Parkinson.5 Voor het verbeteren van de de Dynamic Gait Assessment.
loopvaardigheid/balans kan conventionele
fysiotherapie (functietraining), cueing
(strategietraining), dans (functietraining) of B Methode
loopbandtraining (functietraining) worden
gebruikt als behandelinterventie. B.1 Aanleiding en doelstelling
Een opkomende behandelinterventie De onderzoeksvraag luidt: leidt Virtual Reality
voor het verbeteren van de Therapie bij patiënten met de ziekte van
loopvaardigheid/balans bij Parkinsonpatiënten Parkinson tot verbeterde balans en
is Virtual Reality (VR) Therapie. Deze loopvaardigheid in vergelijking met
behandelinterventie is nog niet opgenomen in loop(band)therapie?
de KNGF-Richtlijn ‘Ziekte van Parkinson’, maar
komt wel steeds vaker voor in de praktijk en B.2 Databases
wordt uitgebreid onderzocht. Voor het includeren van geschikte artikelen is
gebruik gemaakt van Pubmed en Pedro.
A.5 Probleem- en vraagstelling Daarnaast is er gebruik gemaakt van de KNGF-
Problematiek aan de onderste extremiteit (OE) Richtlijn ‘Ziekte van Parkinson’ en verschillende
zijn veelvoorkomend bij Parkinsonpatiënten. Zo literatuurbronnen (hoofdstuk F - Literatuurlijst).5
kunnen patiënten problemen ervaren met het
uitvoeren van transfers, loopactiviteiten en aan B.3 Zoekstrategie en selectie van artikelen
balans gerelateerde activiteiten. Dit zijn Om artikelen te vinden die aansluiten bij de
stoornissen die behandeld kunnen worden onderzoeksvraag, is er gebruik gemaakt van
middels fysiotherapie. Pubmed en Pedro. Via Pubmed is het mogelijk
Omdat Virtual Reality Therapie steeds om wetenschappelijke artikelen te zoeken, door
frequenter wordt gebruikt, maar nog niet is gebruik te maken van MeSH-termen (tabel 1).
opgenomen in de KNGF-richtlijn ‘Ziekte van
Parkinson’, creëert dit de mogelijkheid om deze
behandelinterventie nader te onderzoeken. Dit
zal worden gedaan in combinatie met
BEHANDELPLAN
Blok 2.4 – Integratie/iP8
,Evidence Based Behandelplan voor
de ‘Ziekte van Parkinson’
Casus
Dhr. J. (73 jaar) is sinds zes jaar bekend met de
diagnose Parkinson (Hoehn en Yahr 4). Hij
woont zelfstandig met zijn gezonde vrouw. Hij
heeft geen hulp thuis. Sinds acht jaar is dhr. J.
met pensioen. Daarvoor werkte hij als
timmerman. Hij heeft drie kinderen en twee
kleinkinderen.
Meneer merkte ongeveer vier jaar
geleden dat er iets mis was doordat “vreemd’
ging lopen. Al snel na de eerste verschijnselen
lukte het werken in de tuin niet meer goed. Door
de neuroloog is toen de ziekte van Parkinson
geconstateerd.
Tegenwoordig zit dhr. J. veel thuis en
toont weinig initiatieven. Hij heeft zowel thuis als
in het verpleeghuis, waar hij twee keer per week
voor een dagbehandeling komt, een vast
programma. Thuis heeft hij een hometrainer
waar hij twee keer per dag tien minuten op fietst.
Meneer geeft aan dat hij steeds meer moeite
heeft met het lopen. Hij heeft vooral last met
keren en heeft dan soms het gevoel dat zijn
been vast zit. Ook merkt hij dat hij sneller
vermoeid raakt. Opstaan uit een stoel gaat ook
lastig. Hij vindt het moeilijk om te blijven staan
als hij net is opgestaan.
Een bijkomend probleem is dat
medicatie tot hallucinaties leidt. De medicatie is
al aangepast, waardoor de hallucinaties minder
zijn geworden.
Meneer heeft zelf geen hulpvraag en is
erg initiatief loos. De voornaamste reden voor
meneer om in behandeling te zijn is het
ontlasten van zijn vrouw. Zij is verantwoordelijk
voor alle zorg die meneer op een dag nodig
heeft.
A Inleiding
A.1 Epidemiologie
De incidentie van de ziekte van Parkinson is 0,2
tot 0,3 per 1000 patiënten per jaar. De
prevalentie in de huisartsenpraktijk is 1,8 per
1000 mannen en 1,6 per 1000 vrouwen.
Gemiddeld ziet de huisarts met een
normpraktijk één nieuwe patiënt met de ziekte
van Parkinson per 1 á 2 jaar. 10
, A.2 Pathofysiologie loop(band)therapie, dat sterk wordt aangeraden
Bij de ziekte van Parkinson sterven om door de KNGF-Richtlijn ‘Ziekte van Parkinson’.
onbekende redenen dopamineproducerende Dhr. J. geeft aan dat hij veel moeite
cellen in de substantia nigra af. De stoornissen heeft met lopen en keren. Dit zijn
in motorische en niet-motorische functies die aangrijpingspunten voor de fysiotherapeutische
hierdoor optreden, leiden tot beperkingen in behandeling. Om de gevolgen van balans- en
activiteiten en afname van kwaliteit van leven. loopstoornissen te verminderen, kan er gebruik
Volgens de classificatie van Hoehn en Yahr worden gemaakt van Virtual Reality (VR)
doorloopt een Parkinsonpatiënt vijf stadia, Therapie of loop(band)therapie. Maar wat is
waarbij er sprake is van een toenemende nou voor de patiënt de beste optie? En op welke
invaliditeit. Om deze functie- en manier moeten deze therapievormen worden
stoornisbeperkingen te verminderen, zijn er toegepast?
vele therapievormen die binnen de Het doel van dit behandelplan is
fysiotherapeutische behandeling uitgeprobeerd middels literatuuronderzoek een Evidence
kunnen worden. Based Behandelplan opstellen voor Dhr. J. Als
fysiotherapeuten in opleiding onderzoeken wij
A.3 Doelgroep of VR-therapie leidt tot verbeterde balans- en
Dit Evidence Based Behandelplan dient als loopvaardigheid, in vergelijking met
leidraad voor de behandeling van patiënten met loop(band)therapie. Hierbij luidt de
de ziekte van Parkinson. Het behandelplan is onderzoeksvraag: leidt Virtual Reality Therapie
opgesteld voor fysiotherapeuten in opleiding en bij patiënten met de ziekte van Parkinson tot
praktiserende fysiotherapeuten. De verbeterde balans en loopvaardigheid in
aanbevelingen zijn gebaseerd op vergelijking met loop(band)therapie?
literatuuronderzoek.
A.6 Doelstelling
A.4 Fysiotherapeutische interventies Binnen drie maanden wil dhr. J. zijn
De KNGF-Richtlijn ‘Ziekte van Parkinson’ geeft loopvaardigheid/balans dermate verbeterd
aan dat er diverse behandelmogelijkheden zijn hebben, zodat hij zelfstandig kan functioneren
die zich richten op verschillende en zijn vrouw grotendeels kan ontlasten. Dit
functiestoornissen die voorkomen bij de ziekte wordt gemeten met de Berg Balance Scale en
van Parkinson.5 Voor het verbeteren van de de Dynamic Gait Assessment.
loopvaardigheid/balans kan conventionele
fysiotherapie (functietraining), cueing
(strategietraining), dans (functietraining) of B Methode
loopbandtraining (functietraining) worden
gebruikt als behandelinterventie. B.1 Aanleiding en doelstelling
Een opkomende behandelinterventie De onderzoeksvraag luidt: leidt Virtual Reality
voor het verbeteren van de Therapie bij patiënten met de ziekte van
loopvaardigheid/balans bij Parkinsonpatiënten Parkinson tot verbeterde balans en
is Virtual Reality (VR) Therapie. Deze loopvaardigheid in vergelijking met
behandelinterventie is nog niet opgenomen in loop(band)therapie?
de KNGF-Richtlijn ‘Ziekte van Parkinson’, maar
komt wel steeds vaker voor in de praktijk en B.2 Databases
wordt uitgebreid onderzocht. Voor het includeren van geschikte artikelen is
gebruik gemaakt van Pubmed en Pedro.
A.5 Probleem- en vraagstelling Daarnaast is er gebruik gemaakt van de KNGF-
Problematiek aan de onderste extremiteit (OE) Richtlijn ‘Ziekte van Parkinson’ en verschillende
zijn veelvoorkomend bij Parkinsonpatiënten. Zo literatuurbronnen (hoofdstuk F - Literatuurlijst).5
kunnen patiënten problemen ervaren met het
uitvoeren van transfers, loopactiviteiten en aan B.3 Zoekstrategie en selectie van artikelen
balans gerelateerde activiteiten. Dit zijn Om artikelen te vinden die aansluiten bij de
stoornissen die behandeld kunnen worden onderzoeksvraag, is er gebruik gemaakt van
middels fysiotherapie. Pubmed en Pedro. Via Pubmed is het mogelijk
Omdat Virtual Reality Therapie steeds om wetenschappelijke artikelen te zoeken, door
frequenter wordt gebruikt, maar nog niet is gebruik te maken van MeSH-termen (tabel 1).
opgenomen in de KNGF-richtlijn ‘Ziekte van
Parkinson’, creëert dit de mogelijkheid om deze
behandelinterventie nader te onderzoeken. Dit
zal worden gedaan in combinatie met
