Kelsen Radbruch Plato Aristoteles Cicero (stoa) Thomas v. Aquino Machiavelli
Zijnsleer Geen onderdeel van Geen onderdeel van de stof Dualistisch transcendent. Teleologisch immanent Kosmopolis, wereldstad. Er is een rationele orde Geen onderdeel
(ontologie) de stof Alle mensen zijn burgers in de werkelijkheid van de stof
1. Dualisme: er zijn 2 Aristotelis had een ander van 1 universele - Teleologisch
werelden: idee dan zijn leermeester gemeenschap ongeacht
ideeënwereld. Plato, werkelijkheid ligt afkomst, cultuur etc De orde waarbinnen
- ware redelijke niet in de ideeënwereld - mens is onderdeel van het menselijke streven
wereld, dit is de maar in de dingen zelf een universele rationele afspeelt is de lex
echte werkelijkheid, Vb: boom is een orde. aeterna (eeuwige wet)
maar dit kun je niet substantie. Kan - er is een lex naturalis dit is het
waarnemen met veranderen, groeien, die boven nationale scheppingsorde/ plan.
jouw zintuigen. Hier balderen verliezen maar wetten staat en alle - lex aeterna bestaat uit
bestaan de perfecte het blijft toch een boom mensen verbindt. Rede goddelijke wijsheid,
vormen van ALLES. is een waaruit alles wordt
Deze is eeuwig en gemeenschappelijke geleid. De mens kan
Volgens aristotelis heeft
onveranderlijk basis van alle mensen niet van alles kennis
alles een doel (telos)
- fenomenenwereld: dingen gebeuren niet krijgen, slechts van een
de wereld die wij zomaar maar bewegen beperkt deel, dit deel
kennen en kunnen naar hun natuurlijke noem je de lex
waarnemen met eindbestemming. Eikel naturalis. (natuurlijke
onze zintuigen groeit om eik te worden. wet) die natuurlijke wet
Transcendentie: de echte Dat is het uiteindelijke wordt weer gemaakt in
waarheid ligt buiten de doel. de vorm van lex
zintuigelijke wereld, het is humana. Hierdoor
transcendent wat betekend dat hebben mensen
Immanent en
hij boven en los van onze beperkte kennis van
transcendent:
wereld staat. Wij als mens goed en kwaad
- Plato zegt: de
leven in de schaduwen van de
perfecte vorm
echte werkelijkheid. Want wat Natuurlijke wet:
van een boom
wij waarnemen is niet echt. - recht op zelfbehoud
bestaat in de
Filosofen moeten opzoek naar - recht op nagelacht
ideeënwereld
de ideeënwereld, want daar is voortbrengen
- Aristotelis zegt:
alle echte kennis. - recht op kennis van
de vorm van een
boom zit in een God
boom zelf
Kennisleer Geen onderdeel van Geen onderdeel van de stof Echte kennis komt niet uit Kennis kun je opdoen d.m.v. de rede kun je d.m.v. rede kun je Geen onderdeel
(epistemologie) de stof zintuigelijke waarneming d.m.v. zintuigelijke kennis krijgen over de kenniskrijgen van de van de stof
(fenomenenwereld) maar uit waarneming en inductief rationele orde. De rede rationele orde. Het
de ideeënwereld. redeneren (Plato is van het is je verstand en deel dat de mens kan
deductief redeneren) denkvermogen. begrijpen is de
Kennis uit de ideeënwereld Wanneer je dit natuurlijke wet
kunnen alleen koning/filosofen Inductief: eerst specifieke geperfectioneerd hebt,
doen d.m.v. ratio en niet d.m.v. dingen in de wereld dan is er sprake van de
wat je ziet of hoort. bekijken en dan proberen rechte rede (wijsheid)
om van een algemene wet alle mensen zijn redelijk
uit te gaan, door om na te denken
Kennis uit de
observeren kunnen we waardoor de positieve
fenomenenwereld kun je wel
algemene conclusies rechtsregels een uiting
doen d.m.v. zintuigelijke
, rechtvaardig handelen
Mensbeeld is driedelig:
1. Rede, logos: dit deel Mens is een rationeel
zoekt wijsheid, wezen dat altijd opzoek is
waarheid naar het naar zijn telos (doel/
goede. Dit is het eindbestemming)
rationele deel van de Wat is het doel?
mens dat nadenkt en Eudaimonia: het goede en
filosofeert. Dit deel gelukkige leven
moet ook controle
hebben over de twee Deugdzaam leven, rede
andere delen gebruiken en goed
2. Moed, wilskracht handelen
(thymos) dit houdt
kracht en moed in.
Hiervoor moet je
dapper zijn
3. Begeerten/
verlangen: epithymia,
dit deel wil eten en
drinken en de
basislevensbehoeften
doen.
Breed en perfectionistisch
mensbeeld
Ethiek Geen onderdeel van Geen onderdeel van de stof Rede regeert, moed en Al het handelen dat je Je handelt goed als je Volg je neiging, volg het Goed leven is de
de stof matigheid blijven hieronder doet om je uiteindelijke loslaat en je niet laat goede en vermijd het macht
doel te verwezenlijken is afleiden door je emoties. kwade . alle dingen behouden en
goed. Alles wat jij doet Als jij je hierdoor laat waar mensen van eer verwerven.
waardoor jij je doel niet leiden dan bereik je nature naar zijn
bereikt is slecht. geen rationaliteit en kun geneigd wordt opgevat Eigenschappen
- Voornaamste je geen rationaliteit als het goede en van een virtu: je
doel van het verkrijgen over de orde hetgeen dat moet moet
recht is van de werkelijkheid worden nagestreeft ondeugden
rechtvaardigheid kunnen
(gelijken gelijk Er zijn 3 natuurlijke gebruiken
behandelen) neigingen: - schijn
- Zelfbehoud ophouden dat je
2 soorten - Nageslacht goed bent
rechtvaardigheid: - Gemeenschap - resoluut doen
distributief: gulle en kennen wat de
middenweg, mens is niet van God omstandigheden
perfect en staat in het van je vereisen
midden tussen twee
uitersten, hij moet een Er zijn 3 soorten
compromis sluiten want ondeugden:
dat is rechtvaardig - ondeugden
Correctief: wet corrigeert waarbij je je
een onrechtvaardige macht verliest
Zijnsleer Geen onderdeel van Geen onderdeel van de stof Dualistisch transcendent. Teleologisch immanent Kosmopolis, wereldstad. Er is een rationele orde Geen onderdeel
(ontologie) de stof Alle mensen zijn burgers in de werkelijkheid van de stof
1. Dualisme: er zijn 2 Aristotelis had een ander van 1 universele - Teleologisch
werelden: idee dan zijn leermeester gemeenschap ongeacht
ideeënwereld. Plato, werkelijkheid ligt afkomst, cultuur etc De orde waarbinnen
- ware redelijke niet in de ideeënwereld - mens is onderdeel van het menselijke streven
wereld, dit is de maar in de dingen zelf een universele rationele afspeelt is de lex
echte werkelijkheid, Vb: boom is een orde. aeterna (eeuwige wet)
maar dit kun je niet substantie. Kan - er is een lex naturalis dit is het
waarnemen met veranderen, groeien, die boven nationale scheppingsorde/ plan.
jouw zintuigen. Hier balderen verliezen maar wetten staat en alle - lex aeterna bestaat uit
bestaan de perfecte het blijft toch een boom mensen verbindt. Rede goddelijke wijsheid,
vormen van ALLES. is een waaruit alles wordt
Deze is eeuwig en gemeenschappelijke geleid. De mens kan
Volgens aristotelis heeft
onveranderlijk basis van alle mensen niet van alles kennis
alles een doel (telos)
- fenomenenwereld: dingen gebeuren niet krijgen, slechts van een
de wereld die wij zomaar maar bewegen beperkt deel, dit deel
kennen en kunnen naar hun natuurlijke noem je de lex
waarnemen met eindbestemming. Eikel naturalis. (natuurlijke
onze zintuigen groeit om eik te worden. wet) die natuurlijke wet
Transcendentie: de echte Dat is het uiteindelijke wordt weer gemaakt in
waarheid ligt buiten de doel. de vorm van lex
zintuigelijke wereld, het is humana. Hierdoor
transcendent wat betekend dat hebben mensen
Immanent en
hij boven en los van onze beperkte kennis van
transcendent:
wereld staat. Wij als mens goed en kwaad
- Plato zegt: de
leven in de schaduwen van de
perfecte vorm
echte werkelijkheid. Want wat Natuurlijke wet:
van een boom
wij waarnemen is niet echt. - recht op zelfbehoud
bestaat in de
Filosofen moeten opzoek naar - recht op nagelacht
ideeënwereld
de ideeënwereld, want daar is voortbrengen
- Aristotelis zegt:
alle echte kennis. - recht op kennis van
de vorm van een
boom zit in een God
boom zelf
Kennisleer Geen onderdeel van Geen onderdeel van de stof Echte kennis komt niet uit Kennis kun je opdoen d.m.v. de rede kun je d.m.v. rede kun je Geen onderdeel
(epistemologie) de stof zintuigelijke waarneming d.m.v. zintuigelijke kennis krijgen over de kenniskrijgen van de van de stof
(fenomenenwereld) maar uit waarneming en inductief rationele orde. De rede rationele orde. Het
de ideeënwereld. redeneren (Plato is van het is je verstand en deel dat de mens kan
deductief redeneren) denkvermogen. begrijpen is de
Kennis uit de ideeënwereld Wanneer je dit natuurlijke wet
kunnen alleen koning/filosofen Inductief: eerst specifieke geperfectioneerd hebt,
doen d.m.v. ratio en niet d.m.v. dingen in de wereld dan is er sprake van de
wat je ziet of hoort. bekijken en dan proberen rechte rede (wijsheid)
om van een algemene wet alle mensen zijn redelijk
uit te gaan, door om na te denken
Kennis uit de
observeren kunnen we waardoor de positieve
fenomenenwereld kun je wel
algemene conclusies rechtsregels een uiting
doen d.m.v. zintuigelijke
, rechtvaardig handelen
Mensbeeld is driedelig:
1. Rede, logos: dit deel Mens is een rationeel
zoekt wijsheid, wezen dat altijd opzoek is
waarheid naar het naar zijn telos (doel/
goede. Dit is het eindbestemming)
rationele deel van de Wat is het doel?
mens dat nadenkt en Eudaimonia: het goede en
filosofeert. Dit deel gelukkige leven
moet ook controle
hebben over de twee Deugdzaam leven, rede
andere delen gebruiken en goed
2. Moed, wilskracht handelen
(thymos) dit houdt
kracht en moed in.
Hiervoor moet je
dapper zijn
3. Begeerten/
verlangen: epithymia,
dit deel wil eten en
drinken en de
basislevensbehoeften
doen.
Breed en perfectionistisch
mensbeeld
Ethiek Geen onderdeel van Geen onderdeel van de stof Rede regeert, moed en Al het handelen dat je Je handelt goed als je Volg je neiging, volg het Goed leven is de
de stof matigheid blijven hieronder doet om je uiteindelijke loslaat en je niet laat goede en vermijd het macht
doel te verwezenlijken is afleiden door je emoties. kwade . alle dingen behouden en
goed. Alles wat jij doet Als jij je hierdoor laat waar mensen van eer verwerven.
waardoor jij je doel niet leiden dan bereik je nature naar zijn
bereikt is slecht. geen rationaliteit en kun geneigd wordt opgevat Eigenschappen
- Voornaamste je geen rationaliteit als het goede en van een virtu: je
doel van het verkrijgen over de orde hetgeen dat moet moet
recht is van de werkelijkheid worden nagestreeft ondeugden
rechtvaardigheid kunnen
(gelijken gelijk Er zijn 3 natuurlijke gebruiken
behandelen) neigingen: - schijn
- Zelfbehoud ophouden dat je
2 soorten - Nageslacht goed bent
rechtvaardigheid: - Gemeenschap - resoluut doen
distributief: gulle en kennen wat de
middenweg, mens is niet van God omstandigheden
perfect en staat in het van je vereisen
midden tussen twee
uitersten, hij moet een Er zijn 3 soorten
compromis sluiten want ondeugden:
dat is rechtvaardig - ondeugden
Correctief: wet corrigeert waarbij je je
een onrechtvaardige macht verliest
