Algemene chirurgie les 1
Algemene chirurgie hoofdstuk 1: laparotomische chirurgie
Laparotomische chirurgie:
Algemene richtlijnen voor instrumenteren, assisteren en/of omlopen bij diverse
laparotomische operaties aan de maag, darmen en andere organen in de buik.
Betekenis = een operatie waarbij de buik (abdomen) geopend wordt via een incisie in
de buikwand.
Algemene preoperatieve fase:
Voorbereiding van de operatie:
Algemene benodigdheden:
De voorbereidingen hangen sterk samen met het soort ingreep dat wordt
verricht.
Vaak zullen er röntgenfoto’s aanwezig zijn, zodat de chirurg deze voorafgaand aan
Röntgenfoto’s: de operatie nog eens kan bekijken. Deze worden opgehangen of opgeroepen op de
monitor.
In de meeste gevallen wordt er een warmtematras gebruikt omdat de patiënt nogal
Warmtematras: kan afkoelen tijdens de vaak langdurige ingreep. Daarnaast verliest een patiënt met
een open buik altijd veel lichaamswarmte met de verdamping van peritoneaal vocht.
Zodra het peritoneum opengaat, behoort de zuigunit bij de standaardbenodigdheden.
Men kan hierbij gebruikmaken van disposable of reusable zuigbuizen met of zonder
Zuigunit:
huls waarin talrijke gaatjes zitten (zuigbuis volgens Wijnen), zodat er niet te hard
wordt gezogen en de serosa niet beschadigd raakt.
De tl-verlichting staat ingesteld op normale sterkte. De OK-lamp wordt gecentreerd op
Operatielamp: 110 cm. De satellietlamp wordt er vaak bij gebruikt. Vanzelfsprekend gaat de
operatielamp pas aan als de patiënt onder anesthesie is.
• Afhankelijk van de chirurg kunnen bepaalde steunen, klossen of een boog
noodzakelijk zijn. De operatieassistent dient te controleren of deze aanwezig zijn.
• Meestal worden beide armen van de patiënt uitgelegd, zodat een armplank of extra
Hulpmiddelen aan
armsteun aan de operatietafel moet worden geplaatst.
operatietafel:
• Wanneer ten behoeve van de buikwandspreiders hulpmiddelen aan de tafelrand
worden bevestigd (palen/klossen), moeten deze ten opzichte van de patiënt op de
juiste hoogte worden geplaatst zodat de spreiders optimaal kunnen worden benut.
,Randapparatuur:
Er wordt bij deze ingrepen vaak gebruik gemaakt van de volgende
apparaten:
o Diathermie met diathermische rookafzuiging
o Cusa of hydrojet
o Vacuümunit of waterslotdrainage
o Ultracision of LigaSure
o Echoapparaat
o Voorhoofdlampen
o Argondiathermie
Hechtmateriaal:
Bij operaties aan de tractus digestivus kan gebruik worden gemaakt van zowel
oplosbaar al onoplosbaar hechtmateriaal.
Voor het skeletteren (schoonmaken tot op het skelet) van de verschillende
structuren die je tegenkomt bij laparotomie, wordt vooral oplosbaar
hechtmateriaal gebruikt. (Bijv. Vicryl en Dexon)
Deze hechtmaterialen zijn beide multifilament of gevlochten en
hebben (afhankelijk van de dikte van de draad) een
trekkrachtverlies van circa 50% na ongeveer 2 weken en een
resorptietijd van circa 70 dagen.
De keuze in dikte van draden is afhankelijk van de structuur die dient te
worden doorgenomen.
Dunne structuren => hechtmateriaal met ‘dikte’ 2-0
Grote structuren => hechtmateriaal met ‘dikte’ 0
Keuze van hechtmateriaal bij anastomose (verbinding tussen twee structuren)
is afhankelijk van het soort anastomose dat de chirurg toepast.
Bij eenlagige anastomose wordt vaak gebruik gemaakt van PDS.
Monofiel, syntetisch hechtmateriaal met een trekkrachtverlies na 2
weken van ongeveer 60% en een resorptietijd van ongeveer 180
dagen.
Hechtingen in tractus digestivus (organen waarlangs het voedsel passeert)
kunnen geknoopt en doorlopend worden aangelegd.
Eenlagige naad wordt meestal doorlopend gehecht.
Bij een tweelagige of tweerijige naad wordt de buitennaad vaak
geknoopt en binnennaad doorlopend gehecht.
De keuze van technieken is afhankelijk van de plaats waar anastomose wordt
gemaakt en van de voorkeur van de specialist.
,Voorbeelden van hechtmateriaal dat kan worden klaargezet:
(USP = dikte van de draad)
o Bloedvaten: oplosbare usp 3-0
o Ligamenten: oplosbare usp 2-0
o Skeletteren: oplosbare usp 3-0 of 2-0
o Anastomose maken: atraumatische met dubbele naald oplosbare
usp 4-0 of 3-0
o Mesenterium: atraumatische oplosbare usp 2-0/3-0
o Buikwandlagen: atraumatische oplosbare usp 0/1 of PDS-
loophechting
Er wordt steeds meer gebruikgemaakt van atraumatisch hechtmateriaal om
de steekgaatjes zo klein mogelijk te houden.
Voor het maken van een anastomose wordt meestal een atraumatische
hechting met een dubbele kleine ronde naald gebruikt.
Atraumatisch = naald zit vast aan de draad
Bij mechanische hechtapparatuur is het bij end-tot-end-anastomose
gebruikelijk dat er een tabakszaknaad moet worden gelegd. Fabrikanten
raden aan om een monofilamente draad met een USP 2-0 te gebruiken.
Een hulpmiddel bij het leggen van een tabakszaknaad is de PurstringTM. Door
de binnenkant van de bek wordt het weefsel in een slangenvorm gedwongen.
Na het doorvoeren van een rechte naald met de monofilamente draad wordt
er steeds een stukje weefsel opgenomen.
→ PurstringTM
Wanneer een chirurg ervoor kiest de mechanische gelegde naden met de
hand over te hechten, wordt er vaak gekozen voor oplosbaar hechtmateriaal
zoals Vicryl en Dexon.
, Specifieke benodigdheden:
Hieronder een opsomming van middelen en materialen die bij veel operaties
aan het maag-darmkanaal worden gebruikt. De operatieassistent moet zelf uit
deze oplossing kiezen wat er van toepassing is bij de specifieke operatie.
o Lang instrumentariumnet
o Spreider volgens Olivier/Omni-Tracht of een andere grote
buikwandspreider
o Maag-darmnet
o Mechanisch hecht- en snij-instrumentarium
o Hemoclip-tang met medium of lager Hemoclips
o Betadine-jodum of alcohol 70% voor desinfectie van het
instrumentarium
o Warme fysiologische zoutoplossingen
o Rubberteugels/Vesselloops
o Drains
o Stomabenodigdheden; de huidplaat moet op de juiste
temperatuur zijn
Specifiek instrumentarium:
Wanneer de verschillende lagen zijn doorgenomen, het peritoneum is
geopend en de chirurg de buikinhoud heeft geïnspecteerd, wordt er een
spreider (Ricard, Collin of Balfour) geplaatst. Dit zijn zelfspreiders met een
extra blad.
Bij de grotere ingrepen kan men de spreider volgens Olivier (Omnitract) of
een andere grote buikwandspreider gebruiken. Grotere buikwandspreiders
worden steeds vaker gebruikt, omdat ze stabieler in de buik liggen en de
chirurg meer overzicht geven.
Voor het weghouden van bepaalde stukken colon, een leverkwab of andere
orgaanonderdelen maakt men gebruik van diverse kortere en langere specula.
Blauwe klemmen (arterie klemmen) zijn eigen klemmen volgens Crafoord.
Andere soorten arterieklemmen die bij het skeletteren en prepareren worden
gebruikt, zijn de klemmen volgens De Bakey, Kocher, Péan en Mosquito.
Als weefselklem maakt men vaak gebruik van de klem volgens Allis, Babcock
of Duval.
Bekende en onmisbare instrumenten in de maag-darmchirurgie zijn de
verende darmklemmen volgens Mayo-Robson en de darmklemmen volgens
Kocher.
De pincetten die worden gebruikt, zijn de lange en korte vaatpincetten
volgens De Bakey.
Prepareerscharen volgens Metzenbaum.
Algemene chirurgie hoofdstuk 1: laparotomische chirurgie
Laparotomische chirurgie:
Algemene richtlijnen voor instrumenteren, assisteren en/of omlopen bij diverse
laparotomische operaties aan de maag, darmen en andere organen in de buik.
Betekenis = een operatie waarbij de buik (abdomen) geopend wordt via een incisie in
de buikwand.
Algemene preoperatieve fase:
Voorbereiding van de operatie:
Algemene benodigdheden:
De voorbereidingen hangen sterk samen met het soort ingreep dat wordt
verricht.
Vaak zullen er röntgenfoto’s aanwezig zijn, zodat de chirurg deze voorafgaand aan
Röntgenfoto’s: de operatie nog eens kan bekijken. Deze worden opgehangen of opgeroepen op de
monitor.
In de meeste gevallen wordt er een warmtematras gebruikt omdat de patiënt nogal
Warmtematras: kan afkoelen tijdens de vaak langdurige ingreep. Daarnaast verliest een patiënt met
een open buik altijd veel lichaamswarmte met de verdamping van peritoneaal vocht.
Zodra het peritoneum opengaat, behoort de zuigunit bij de standaardbenodigdheden.
Men kan hierbij gebruikmaken van disposable of reusable zuigbuizen met of zonder
Zuigunit:
huls waarin talrijke gaatjes zitten (zuigbuis volgens Wijnen), zodat er niet te hard
wordt gezogen en de serosa niet beschadigd raakt.
De tl-verlichting staat ingesteld op normale sterkte. De OK-lamp wordt gecentreerd op
Operatielamp: 110 cm. De satellietlamp wordt er vaak bij gebruikt. Vanzelfsprekend gaat de
operatielamp pas aan als de patiënt onder anesthesie is.
• Afhankelijk van de chirurg kunnen bepaalde steunen, klossen of een boog
noodzakelijk zijn. De operatieassistent dient te controleren of deze aanwezig zijn.
• Meestal worden beide armen van de patiënt uitgelegd, zodat een armplank of extra
Hulpmiddelen aan
armsteun aan de operatietafel moet worden geplaatst.
operatietafel:
• Wanneer ten behoeve van de buikwandspreiders hulpmiddelen aan de tafelrand
worden bevestigd (palen/klossen), moeten deze ten opzichte van de patiënt op de
juiste hoogte worden geplaatst zodat de spreiders optimaal kunnen worden benut.
,Randapparatuur:
Er wordt bij deze ingrepen vaak gebruik gemaakt van de volgende
apparaten:
o Diathermie met diathermische rookafzuiging
o Cusa of hydrojet
o Vacuümunit of waterslotdrainage
o Ultracision of LigaSure
o Echoapparaat
o Voorhoofdlampen
o Argondiathermie
Hechtmateriaal:
Bij operaties aan de tractus digestivus kan gebruik worden gemaakt van zowel
oplosbaar al onoplosbaar hechtmateriaal.
Voor het skeletteren (schoonmaken tot op het skelet) van de verschillende
structuren die je tegenkomt bij laparotomie, wordt vooral oplosbaar
hechtmateriaal gebruikt. (Bijv. Vicryl en Dexon)
Deze hechtmaterialen zijn beide multifilament of gevlochten en
hebben (afhankelijk van de dikte van de draad) een
trekkrachtverlies van circa 50% na ongeveer 2 weken en een
resorptietijd van circa 70 dagen.
De keuze in dikte van draden is afhankelijk van de structuur die dient te
worden doorgenomen.
Dunne structuren => hechtmateriaal met ‘dikte’ 2-0
Grote structuren => hechtmateriaal met ‘dikte’ 0
Keuze van hechtmateriaal bij anastomose (verbinding tussen twee structuren)
is afhankelijk van het soort anastomose dat de chirurg toepast.
Bij eenlagige anastomose wordt vaak gebruik gemaakt van PDS.
Monofiel, syntetisch hechtmateriaal met een trekkrachtverlies na 2
weken van ongeveer 60% en een resorptietijd van ongeveer 180
dagen.
Hechtingen in tractus digestivus (organen waarlangs het voedsel passeert)
kunnen geknoopt en doorlopend worden aangelegd.
Eenlagige naad wordt meestal doorlopend gehecht.
Bij een tweelagige of tweerijige naad wordt de buitennaad vaak
geknoopt en binnennaad doorlopend gehecht.
De keuze van technieken is afhankelijk van de plaats waar anastomose wordt
gemaakt en van de voorkeur van de specialist.
,Voorbeelden van hechtmateriaal dat kan worden klaargezet:
(USP = dikte van de draad)
o Bloedvaten: oplosbare usp 3-0
o Ligamenten: oplosbare usp 2-0
o Skeletteren: oplosbare usp 3-0 of 2-0
o Anastomose maken: atraumatische met dubbele naald oplosbare
usp 4-0 of 3-0
o Mesenterium: atraumatische oplosbare usp 2-0/3-0
o Buikwandlagen: atraumatische oplosbare usp 0/1 of PDS-
loophechting
Er wordt steeds meer gebruikgemaakt van atraumatisch hechtmateriaal om
de steekgaatjes zo klein mogelijk te houden.
Voor het maken van een anastomose wordt meestal een atraumatische
hechting met een dubbele kleine ronde naald gebruikt.
Atraumatisch = naald zit vast aan de draad
Bij mechanische hechtapparatuur is het bij end-tot-end-anastomose
gebruikelijk dat er een tabakszaknaad moet worden gelegd. Fabrikanten
raden aan om een monofilamente draad met een USP 2-0 te gebruiken.
Een hulpmiddel bij het leggen van een tabakszaknaad is de PurstringTM. Door
de binnenkant van de bek wordt het weefsel in een slangenvorm gedwongen.
Na het doorvoeren van een rechte naald met de monofilamente draad wordt
er steeds een stukje weefsel opgenomen.
→ PurstringTM
Wanneer een chirurg ervoor kiest de mechanische gelegde naden met de
hand over te hechten, wordt er vaak gekozen voor oplosbaar hechtmateriaal
zoals Vicryl en Dexon.
, Specifieke benodigdheden:
Hieronder een opsomming van middelen en materialen die bij veel operaties
aan het maag-darmkanaal worden gebruikt. De operatieassistent moet zelf uit
deze oplossing kiezen wat er van toepassing is bij de specifieke operatie.
o Lang instrumentariumnet
o Spreider volgens Olivier/Omni-Tracht of een andere grote
buikwandspreider
o Maag-darmnet
o Mechanisch hecht- en snij-instrumentarium
o Hemoclip-tang met medium of lager Hemoclips
o Betadine-jodum of alcohol 70% voor desinfectie van het
instrumentarium
o Warme fysiologische zoutoplossingen
o Rubberteugels/Vesselloops
o Drains
o Stomabenodigdheden; de huidplaat moet op de juiste
temperatuur zijn
Specifiek instrumentarium:
Wanneer de verschillende lagen zijn doorgenomen, het peritoneum is
geopend en de chirurg de buikinhoud heeft geïnspecteerd, wordt er een
spreider (Ricard, Collin of Balfour) geplaatst. Dit zijn zelfspreiders met een
extra blad.
Bij de grotere ingrepen kan men de spreider volgens Olivier (Omnitract) of
een andere grote buikwandspreider gebruiken. Grotere buikwandspreiders
worden steeds vaker gebruikt, omdat ze stabieler in de buik liggen en de
chirurg meer overzicht geven.
Voor het weghouden van bepaalde stukken colon, een leverkwab of andere
orgaanonderdelen maakt men gebruik van diverse kortere en langere specula.
Blauwe klemmen (arterie klemmen) zijn eigen klemmen volgens Crafoord.
Andere soorten arterieklemmen die bij het skeletteren en prepareren worden
gebruikt, zijn de klemmen volgens De Bakey, Kocher, Péan en Mosquito.
Als weefselklem maakt men vaak gebruik van de klem volgens Allis, Babcock
of Duval.
Bekende en onmisbare instrumenten in de maag-darmchirurgie zijn de
verende darmklemmen volgens Mayo-Robson en de darmklemmen volgens
Kocher.
De pincetten die worden gebruikt, zijn de lange en korte vaatpincetten
volgens De Bakey.
Prepareerscharen volgens Metzenbaum.
