SAMENVATTING
CAPITA SELECTA 1: MIJLPALEN IN DE
BÈTAWETENSCHAPPEN
[BEDRIJFSNAAM] [Bedrijfsadres]
,Inhoudsopgave
Deel 1: De Boer
Ethiek:
f Consequentialisme en utilisme
f Deontologie en sociale contracttheorie
Wetenschapsfilosofie:
f Empirisme en logica
f Popper falsificatie en onderbepaling
f Kuhn paradima’s en Lakatos onderzoeksprogramma’s
f Modellen
f Verklaring & waarden
Bijlagen:
f Animal ethics:
. Utilitarianism
. Singer equality
. Rights theories
. Social contract theory
f Potochnik
Deel 2: Teusink
f Wetenschap
f Systeemtheorie
f Empirische cyclus
f Theorieën
f Modellen
f Wetten
Oefententamen
f 1
f 2
f 3
, Ethiek
Consequentialisme
KERN IDEE
Een handeling is moreel goed als deze leidt tot goede gevolgen. Wat als ‘goed’ wordt beschouwd, kan
verschillen per vorm van consequentialisme.
SOORTEN
Pluralistisch : erkent meerdere waarden of doelen die tegelijkertijd moeten worden bevorderd, zonder dat
er één absoluut dominante waarde is.
Monistisch: stelt dat één enkele waarde of doel belangrijk is, zoals welzijn
Þ Utilisme: alleen nut (utility) telt, wat gelijkstaat aan welzijn of geluk
VARIANTEN
Utilisme: De morele juistheid van een handeling hangt af van de gevolgen op het welzijn
Er zijn verschillende soorten welzijn
1. Hedonisme [genot en afwezigheid van pijn]
Vb: een persoon kiest een vakantie omdat die het meeste plezier oplevert
2. Voorkeursbevrediging [het vervullen van persoonlijke voorkeuren ]
Vb: iemand wil carrière maken en kiest een baan die aan die wens voldoet
3. Objectieve lijst [kennis, vriendschap ]
Vb: een samenleving investeert in onderwijs en gezondheidszorg
BELANGRIJKE UTILISTEN
f Jeremy Bentham "Greatest happiness for the greatest number " - Handelingen zijn goed als ze
(1748-1832) het meeste geluk voor de meeste mensen opleveren.
f John Stuart Mill Kwalitatief onderscheid in genot: intellectueel genot (zoals kunst en
(1806-1873) filosofie) is superieur aan fysiek genot.
f Henry Sidgwick
Poging om utilisme te onderbouwen als rationele ethiek
(1838-1900)
f Peter Singer
Utilisme toegepast op dierenrechten en wereldarmoede.
(1946-)
BESLISSINGSPROCEDURE
1. Definieer nut: Kies een opvatting van welzijn ( hedonisme, voorkeursbevrediging, objectieve lijst ).
2. Bepaal handelingsopties : Welke keuzes heb je?
3. Bereken het verwachte nut:
• Verwacht nut = (nut) x (waarschijnlijkheid van optreden)
• Tel het nut op voor alle betrokkenen.
4. Kies de optie met het hoogste totale nut : Dit is de moreel juiste keuze.
CAPITA SELECTA 1: MIJLPALEN IN DE
BÈTAWETENSCHAPPEN
[BEDRIJFSNAAM] [Bedrijfsadres]
,Inhoudsopgave
Deel 1: De Boer
Ethiek:
f Consequentialisme en utilisme
f Deontologie en sociale contracttheorie
Wetenschapsfilosofie:
f Empirisme en logica
f Popper falsificatie en onderbepaling
f Kuhn paradima’s en Lakatos onderzoeksprogramma’s
f Modellen
f Verklaring & waarden
Bijlagen:
f Animal ethics:
. Utilitarianism
. Singer equality
. Rights theories
. Social contract theory
f Potochnik
Deel 2: Teusink
f Wetenschap
f Systeemtheorie
f Empirische cyclus
f Theorieën
f Modellen
f Wetten
Oefententamen
f 1
f 2
f 3
, Ethiek
Consequentialisme
KERN IDEE
Een handeling is moreel goed als deze leidt tot goede gevolgen. Wat als ‘goed’ wordt beschouwd, kan
verschillen per vorm van consequentialisme.
SOORTEN
Pluralistisch : erkent meerdere waarden of doelen die tegelijkertijd moeten worden bevorderd, zonder dat
er één absoluut dominante waarde is.
Monistisch: stelt dat één enkele waarde of doel belangrijk is, zoals welzijn
Þ Utilisme: alleen nut (utility) telt, wat gelijkstaat aan welzijn of geluk
VARIANTEN
Utilisme: De morele juistheid van een handeling hangt af van de gevolgen op het welzijn
Er zijn verschillende soorten welzijn
1. Hedonisme [genot en afwezigheid van pijn]
Vb: een persoon kiest een vakantie omdat die het meeste plezier oplevert
2. Voorkeursbevrediging [het vervullen van persoonlijke voorkeuren ]
Vb: iemand wil carrière maken en kiest een baan die aan die wens voldoet
3. Objectieve lijst [kennis, vriendschap ]
Vb: een samenleving investeert in onderwijs en gezondheidszorg
BELANGRIJKE UTILISTEN
f Jeremy Bentham "Greatest happiness for the greatest number " - Handelingen zijn goed als ze
(1748-1832) het meeste geluk voor de meeste mensen opleveren.
f John Stuart Mill Kwalitatief onderscheid in genot: intellectueel genot (zoals kunst en
(1806-1873) filosofie) is superieur aan fysiek genot.
f Henry Sidgwick
Poging om utilisme te onderbouwen als rationele ethiek
(1838-1900)
f Peter Singer
Utilisme toegepast op dierenrechten en wereldarmoede.
(1946-)
BESLISSINGSPROCEDURE
1. Definieer nut: Kies een opvatting van welzijn ( hedonisme, voorkeursbevrediging, objectieve lijst ).
2. Bepaal handelingsopties : Welke keuzes heb je?
3. Bereken het verwachte nut:
• Verwacht nut = (nut) x (waarschijnlijkheid van optreden)
• Tel het nut op voor alle betrokkenen.
4. Kies de optie met het hoogste totale nut : Dit is de moreel juiste keuze.
