Samenvatting Actualiteitencolleges bestuursprocesrecht

Actualiteitencolleges Bestuursprocesrecht


Actualiteitencollege 1: Het Verdrag van Aarhus en het Nederlandse
bestuursprocesrecht
Het Verdrag van Aarhus (1998)
 Gemengd verdrag: zowel lidstaten zelf (bijv. Nederland) als de hele EU zijn er
lid van.
o Het is een VN-verdrag dat over Europa gaat.
 Het heeft een doorwerking bij implementatie via het EU-recht in verschillende
richtlijnen. (Indien er geen implementatie is, gelden artt. 93 jo. 94 GW);
o Art. 288 VWEU: doorwerking in nationaal recht: een richtlijn is
verbindend t.a.v. het te bereiken resultaat voor elke lidstaat waarvoor
zij bestemd is.
 ‘Environmental justice’: Concept waar wetenschappers zeggen: in
omgevingsrecht heb je vorm van rechtvaardigheid nodig waardoor partijen
meer invloed krijgen in milieurechtelijke beslissingen: vroegtijdig inspraak zijn
waarbij alle betrokken partijen hun inspraak doen. (Ook milieuorganisaties
moeten invloed hebben op besluiten)

Drie pijlers van het Verdrag van Aarhus
1. Milieu-informatie 2. Inspraak 3. Toegang tot de rechter
Gaat hierbij om bestaande ‘Elke partij ziet in vroegtijdige Bij zaken die onder het verdrag
toestand van het milieu en inspraak wanneer alle opties vallen moet je een ruime
vooral over de mogelijke open zijn en doeltreffende toegang tot de rechter hebben
aantastingen als gevolg van inspraak kan plaatsvinden’ die snel en niet (te) kostbaar is.
beleid, besluiten en plannen
Art. 4 en 5 Art. 6 Art. 9
Belang is niet vereist Vroegtijdig: op moment waarop ‘Niet (te) kostbaar’: je moet
alle opties open zijn naar bestuursrechter kunnen
gaan i.p.v. civiele rechter (is
niet snel/ kosteloos)
Sprake van actieve In Nederland geïmplementeerd Beroep voor belanghebbenden
openbaarmakings- via afd. 3.4 Awb (de UOV): Met (art. 8:1 Awb): betrokken
verplichting: niet alleen afwijking van art. 3:15 Awb publiek met een voldoende
informatie geven als partijen (een ieder: volgt uit het belang.
erom vragen. Altijd geven: als je verdrag : ‘Het Publiek’ =
besluit gaat nemen. een ieder)
Uitzondering voor milieu- Bij alle besluiten die onder
informatie in art. 5.1, lid 7 van reikwijdte Verdrag vallen
Woo bij weigeringsgronden
openbaarmaking

Toepassingsbereik (Aarhus-besluiten): wat zijn Aarhus-besluiten?
 Alle projecten die genoemd worden op bijlage I onder het Aarhus-verdrag (art.
6 lid 1 sub a) -> limitatieve lijst
 Restcategorie voor overige projecten met een aanzienlijk milieueffect (art. 6
lid 1 sub b) -> niet-limitatief: wat zijn projecten met een aanzienlijk
milieueffect? Vrijheid voor lidstaten.
 Alles in het omgevingsrecht waar afdeling 3.4 Awb van toepassing is , is een
Aarhus-besluit.

Publiek en betrokken publiek
 Betrokken publiek (art. 6 lid 2 verdrag): het publiek dat gevolgen
ondervindt, of waarschijnlijk ondervindt van, of belanghebbende is bij
milieubesluitvorming: met voldoende belang.

1

, o Belanghebbende: niet-gouvernementele organisaties die zich inzetten
voor milieubescherming en voldoen aan de eisen van nationaal recht.
o Toegang rechter uit art. 9: lid zijn van betrokken publiek en
voldoende belang hebben.
 Publiek (art. 6 lid 3 verdrag): hier valt eigenlijk een ieder onder.
o Hiervoor staat de milieu-informatie fase uit de artt. 4 en 5 open.




Hof van Justitie en de ACCC
HvJ EU ACCC
Verdrag van Aarhus geïmplementeerd in O.g.v. art. 15 van het Verdrag van
EU-recht: Aarhus is de ACCC een commissie die
 Inspraakrichtlijn adviseert en toezicht houdt op de
 MER-richtlijn; RIE-richtlijn naleving van verdrag in lidstaten
Art. 267 VWEU Ambtshalve, op verzoek van lidstaat of
naar aanleiding van klacht van burger.
Art. 288 VWEU: wat is een richtlijn? Aanbevelingen, geen bindende
beslissingen
Mogelijkheden tot het vragen van Maken implementatierapporten per
prejudiciële vragen aan het HvJ EU. lidstaat: wat gaat goed en fout in
verschillende landen.

 Voor lidstaten uit EU, is de ACCC dus minder van belang, zij hebben namelijk
het HvJ.

Procedurele autonomie: wie is de baas over het bestuursprocesrecht?
 Lidstaten hebben een procedurele autonomie. Lidstaten mogen hun eigen
procesrecht bepalen, tenzij het EU-recht het onderwerp regelt. (Dus: geen
absoluut beginsel);
 Daarnaast moet bij het zelf bepalen van het procesrecht dit wel gelijkwaardig
zijn aan het EU-recht, moet de doeltreffendheid van het EU-recht in acht
worden genomen en moet er sprake zijn van het beginsel van effectieve
rechtsbescherming (art. 47 Handvest EU).

Het Varkens in Nood-arrest (Naar aanleiding van prejudiciële vragen van de
rechtbank Limburg):
Vraag opgeworpen door stichting varkens in nood; maar had geen zienswijze
ingediend, ex art. 6:13 Awb:
Geen beroep staat open als je geen zienswijze hebt ingediend tegen ontwerpbesluit.
Het HvJ EU oordeelt dat:
1. Toegang tot de rechter mag worden beperkt tot het betrokken publiek;
2. Als inspraak is opengesteld voor het publiek, dan mag toegang tot de rechter
vervolgens niet worden beperkt tot betrokken publiek
3. Het Verdrag van Aarhus verplicht er niet toe om inspraak open te
stellen voor het publiek;
4. Toegang tot de rechter voor betrokken publiek mag niet afhankelijk
worden gesteld van deelname aan de voorprocedure (art. 6:13 Awb).

De afdeling heeft hierover 2 belangrijke uitspraken gedaan: ABRvS 14 april 2021
(Voorprocedure en het Verdrag van Aarhus) en 4 mei 2021 (Niet-belanghebbende en
toegang tot de bestuursrechter), tot gevolg:
 Zienswijze + belanghebbende bij besluit = ontvankelijk beroepen tegen alle
onderdelen besluit.


2