Veterinaire volksgezondheid
Partim I: de primaire fase
H1: inleiding tot de veterinaire volksgezondheid
waarom wint voedselveiligheid/veterinaire volksgezondheid aan belang?
- meer kennis en bewustzijn bij de consument
- zoönose= ziekte die van dier naar mens kan overgedragen worden
- voedsel uit de winkel komt van over heel de wereld (voedsel is een globaal gegeven en
heeft een grote impact)
- we kunnen het ons veroorloven om er ons zorgen over te maken omdat we weinig andere
zorgen hebben en kunnen ons als maatschappij inzetten op de details
- productiemetodologie is sterk gewijzigd de voorbije jaren
- consument weet steeds minder maar is wel kritischer geworden
- global warming zorgt ervoor dat er plots andere ziekteverwekkers tot hier geraken
- infectiecontact neemt toe omdat de biotopen van dieren steeds kleiner worden
epidemiologische bewaking= vermijdt dat een ziekte van het ene bedrijf naar het andere
bedrijf gaat om te voorkomen dat er grote economische schade is
vb. varkenspest (is geen zoönose want als mens word je hier niet ziek van)
hondsdolheid: levensgevaarlijke zoönose, zeer strenge wettelijke verplichtingen bijvoorbeeld
wanneer je met hond/kat naar ander land wil gaan
dolle koeienziekte
-> wordt overgedragen door een prion= een klein gemodificeerd eiwitje
-> ernstige zenuwsymptomen
-> midden jaren 90 crisis in Europa
-> in het VK was dit zeer ernstig met veel dode koeien tot gevolg
vogelgriep
-> kan je niet ziek van worden
-> bestaat uit H-component en N-component: de combinatie van de twee bepaalt welke
diersoort geïnfecteerd kan worden
-> door een bepaalde recombinatie zou het kunnen dat het ooit een zoönose zou kunnen
worden en daarom wordt deze ziekte heel exact opgevolgt
Artikel grondig lezen: LEERSTOF
https://www.standaard.be/megastallen
wat gaan wij leren?
Hoe je het voedsel in topkwaliteit bij de consument krijgt
,Productiefase
- diervoeder
- fokken van dieren
- afmest van dieren
- het transport van dieren en dierlijke producten
* stress bij transport kan leiden tot slechte vleeskwaliteit
* versleping: transport moet goed gereinigd worden
- slachtproces
DOEL: veilig en gezond voedsel produceren
= sterk geïntegreerd proces: niet alleen het eindproduct controleren maar de hele keten!!
De integrale keten wordt bewaakt en alle schakels worden bewaakt
Elke stap in de keten wordt even intensief opgevolgd -> overheid heeft dit helemaal
waterdicht gemaakt (dierenarts speelt hierin een belangrijke rol)
Het aantal te controleren facetten is heel groot, dus heel moeilijk en varieert per schakel.
Som dus zelf zo veel mogelijk controlepunten op in elk onderdeel van de schakel!
Beheersbaar maken door:
1) integrale keten bewaking
2) Tracking en tracing systeem
3) elke producent is verantwoordelijk voor zijn eigen eindproduct voor het naar de volgende
schakel of de consument gaat
4) de verplichting van autocontrole binnen elke schakel: dit moet je altijd registreren (jij als
verantwoordelijke voert deze autocontrole uit, niet de overheid)
5) HACCP: via dit principe wordt autocontrole uitgevoerd
binnen het productiesysteem identificeren wat de gevaren zijn en welke kritische
controlepunten ga ik in detail opvolgen (hazard analysis critical control point)
-> kritische controlepunten: kledij werknemers, T van de koeling, kwaliteit verpakking…
,ELK dier heeft een uniek nummer -> via dat nummer weet je exact welk vlees van welk dier
komt
Voedselveiligheid heeft ervoor gezorgd dat de HACCP normen sterk zijn verstrengd
Vb: bij aldi staat er op verpakking van vlees een ‘ATC-code’ -> hiermee kan je tracken van
waar het vlees komt…
Noxe= iets wat schade veroorzaakt (vb. licht, T)
Gastheerfactoren, noxefactoren en extrinsieke factoren bepalen of je ziek wordt.
Gastheerfactoren zijn factoren die gaan bepalen of een mens/dier sneller ziek gaat worden.
YOPI groep= young old pregnant immunodefficient
Immunodefficiëntie= minder goed werken van het immuunsysteem
Ziektes die leiden tot immunodefficiënte voorbeelden: Leukemie, HIV
Hoe lager het afweersysteem hoe gevoeliger men is voor noxes. Dit kan zijn bij ouderen,
zwangeren, mensen die bestraalt worden…
Een kiem is niet hetzelfde als een noxe maar is een van de velen soorten noxes.
*Infectiviteit= hoe snel gaat hij van de ene persoon naar de andere, hoe effectief is hij
*Virulentie= hoe ziek je er van wordt
*Besmettingsgevaar= hoe groot is de kans dat je de ziekte oppikt, hoeveel contact is er
tussen dieren
extrinsiek= vanbuiten af, parameters die niks met de patiënt/ziekteverwekker/noxe te
maken hebben (vb. hygiëne in de keuken)
Bovenstaande slide heel belangrijk, dit goed begrijpen!!!
, Risico analyse: vormt het gevaar ook een risico?
In voedsel zit gevaar -> de risico analyse vormt op europees niveau de basis van wetgeving
rond voedselveiligheid
De vraag of een gevaar ook een risico vormt hangt af van het soort agens.
Glyphosate= een pesticide, een actief bestanddeel in herbiciden
Grondig doorlezen:
https://www.efsa.europa.eu/en/press/news/151112
https://www.efsa.europa.eu/en/topics/topic/glyphosate#:~:text=Glyphosate%20was
%20approved%20for%20use,year%20until%2015%20December%202023
FAVV= federaal (=op nationaal niveau) agentschap voor de veiligheid van de voedselketen
zie video in pp (dia 34): de 6 stappen die worden besproken kennen
wie bepaalt de regels voor voedselveiligheid?
1. mundiaal niveau
Voor WOII was de interesse in voedselveiligheid heel beperkt. Net na WOII was er ook heel
veel honger, toen gezegd nooit nog honger!
1945: oprichting VN (op internationaal niveau) -> als verschillende wereldlanden samen
denken over bepaalde onderwerpen, voedsel was op dat moment de belangrijkste reden om
als landen te gaan samenwerken
1946: oprichting FAO (=food and agriculture organization) -> een onderdeel van de VN, een
internationale mundiale organisatie die bezig is met voedsel
Partim I: de primaire fase
H1: inleiding tot de veterinaire volksgezondheid
waarom wint voedselveiligheid/veterinaire volksgezondheid aan belang?
- meer kennis en bewustzijn bij de consument
- zoönose= ziekte die van dier naar mens kan overgedragen worden
- voedsel uit de winkel komt van over heel de wereld (voedsel is een globaal gegeven en
heeft een grote impact)
- we kunnen het ons veroorloven om er ons zorgen over te maken omdat we weinig andere
zorgen hebben en kunnen ons als maatschappij inzetten op de details
- productiemetodologie is sterk gewijzigd de voorbije jaren
- consument weet steeds minder maar is wel kritischer geworden
- global warming zorgt ervoor dat er plots andere ziekteverwekkers tot hier geraken
- infectiecontact neemt toe omdat de biotopen van dieren steeds kleiner worden
epidemiologische bewaking= vermijdt dat een ziekte van het ene bedrijf naar het andere
bedrijf gaat om te voorkomen dat er grote economische schade is
vb. varkenspest (is geen zoönose want als mens word je hier niet ziek van)
hondsdolheid: levensgevaarlijke zoönose, zeer strenge wettelijke verplichtingen bijvoorbeeld
wanneer je met hond/kat naar ander land wil gaan
dolle koeienziekte
-> wordt overgedragen door een prion= een klein gemodificeerd eiwitje
-> ernstige zenuwsymptomen
-> midden jaren 90 crisis in Europa
-> in het VK was dit zeer ernstig met veel dode koeien tot gevolg
vogelgriep
-> kan je niet ziek van worden
-> bestaat uit H-component en N-component: de combinatie van de twee bepaalt welke
diersoort geïnfecteerd kan worden
-> door een bepaalde recombinatie zou het kunnen dat het ooit een zoönose zou kunnen
worden en daarom wordt deze ziekte heel exact opgevolgt
Artikel grondig lezen: LEERSTOF
https://www.standaard.be/megastallen
wat gaan wij leren?
Hoe je het voedsel in topkwaliteit bij de consument krijgt
,Productiefase
- diervoeder
- fokken van dieren
- afmest van dieren
- het transport van dieren en dierlijke producten
* stress bij transport kan leiden tot slechte vleeskwaliteit
* versleping: transport moet goed gereinigd worden
- slachtproces
DOEL: veilig en gezond voedsel produceren
= sterk geïntegreerd proces: niet alleen het eindproduct controleren maar de hele keten!!
De integrale keten wordt bewaakt en alle schakels worden bewaakt
Elke stap in de keten wordt even intensief opgevolgd -> overheid heeft dit helemaal
waterdicht gemaakt (dierenarts speelt hierin een belangrijke rol)
Het aantal te controleren facetten is heel groot, dus heel moeilijk en varieert per schakel.
Som dus zelf zo veel mogelijk controlepunten op in elk onderdeel van de schakel!
Beheersbaar maken door:
1) integrale keten bewaking
2) Tracking en tracing systeem
3) elke producent is verantwoordelijk voor zijn eigen eindproduct voor het naar de volgende
schakel of de consument gaat
4) de verplichting van autocontrole binnen elke schakel: dit moet je altijd registreren (jij als
verantwoordelijke voert deze autocontrole uit, niet de overheid)
5) HACCP: via dit principe wordt autocontrole uitgevoerd
binnen het productiesysteem identificeren wat de gevaren zijn en welke kritische
controlepunten ga ik in detail opvolgen (hazard analysis critical control point)
-> kritische controlepunten: kledij werknemers, T van de koeling, kwaliteit verpakking…
,ELK dier heeft een uniek nummer -> via dat nummer weet je exact welk vlees van welk dier
komt
Voedselveiligheid heeft ervoor gezorgd dat de HACCP normen sterk zijn verstrengd
Vb: bij aldi staat er op verpakking van vlees een ‘ATC-code’ -> hiermee kan je tracken van
waar het vlees komt…
Noxe= iets wat schade veroorzaakt (vb. licht, T)
Gastheerfactoren, noxefactoren en extrinsieke factoren bepalen of je ziek wordt.
Gastheerfactoren zijn factoren die gaan bepalen of een mens/dier sneller ziek gaat worden.
YOPI groep= young old pregnant immunodefficient
Immunodefficiëntie= minder goed werken van het immuunsysteem
Ziektes die leiden tot immunodefficiënte voorbeelden: Leukemie, HIV
Hoe lager het afweersysteem hoe gevoeliger men is voor noxes. Dit kan zijn bij ouderen,
zwangeren, mensen die bestraalt worden…
Een kiem is niet hetzelfde als een noxe maar is een van de velen soorten noxes.
*Infectiviteit= hoe snel gaat hij van de ene persoon naar de andere, hoe effectief is hij
*Virulentie= hoe ziek je er van wordt
*Besmettingsgevaar= hoe groot is de kans dat je de ziekte oppikt, hoeveel contact is er
tussen dieren
extrinsiek= vanbuiten af, parameters die niks met de patiënt/ziekteverwekker/noxe te
maken hebben (vb. hygiëne in de keuken)
Bovenstaande slide heel belangrijk, dit goed begrijpen!!!
, Risico analyse: vormt het gevaar ook een risico?
In voedsel zit gevaar -> de risico analyse vormt op europees niveau de basis van wetgeving
rond voedselveiligheid
De vraag of een gevaar ook een risico vormt hangt af van het soort agens.
Glyphosate= een pesticide, een actief bestanddeel in herbiciden
Grondig doorlezen:
https://www.efsa.europa.eu/en/press/news/151112
https://www.efsa.europa.eu/en/topics/topic/glyphosate#:~:text=Glyphosate%20was
%20approved%20for%20use,year%20until%2015%20December%202023
FAVV= federaal (=op nationaal niveau) agentschap voor de veiligheid van de voedselketen
zie video in pp (dia 34): de 6 stappen die worden besproken kennen
wie bepaalt de regels voor voedselveiligheid?
1. mundiaal niveau
Voor WOII was de interesse in voedselveiligheid heel beperkt. Net na WOII was er ook heel
veel honger, toen gezegd nooit nog honger!
1945: oprichting VN (op internationaal niveau) -> als verschillende wereldlanden samen
denken over bepaalde onderwerpen, voedsel was op dat moment de belangrijkste reden om
als landen te gaan samenwerken
1946: oprichting FAO (=food and agriculture organization) -> een onderdeel van de VN, een
internationale mundiale organisatie die bezig is met voedsel
