Hoorcollege Prikkels 1
Prikkels en betekenis (Dr. Ruud Custers, SHOP) Vanuit sociale psychologie
Terug kijken van der Stichel !
- kleine samenvatting
- prikkels als input
- aandacht helpt bij selectie
- enige top-down invloed
Prikkels
- Prikkels leiden af tijdens het studeren, maar waarom?
- Stimuli hebben andere werking als ze een betekenis hebben, als ze een associatie hebben
Prikkels: vaak betekenisvol
- magnetron kan gedachte oproepen ‘ik moet nog boodschappen doen’
Signalen waar jij veel last van hebt, kunnen anderen minder last van hebben omdat zij er geen
betekenis bij hebben
Prikkels
- Kurt lewin: gedrag is een functie van de omgeving maar ook van de persoon
- hoe een persoon reageert op gebeurtenissen in de omgeving hangt af van de persoon maar
ook van de leergeschiedenis van die persoon
- B = f (P, E)
Prikkels
- leren
- pavlovian conditioning: belletje gepaard met bakje eten
- vaak genoeg: de hond gaat bij het belletje kwijlen
- blocking: geen conditionering als er al een voorspeller is. Dus leren is niet simpelweg een
associatie. Er komt naast het belletje ook een lampje. Maar met alleen het lampje blijkt er
geen reactie van de hond te komen
- propositioneel: leren ook vaak door instructies of regels
- iemand kan jou vertellen, als er een vrachtwagen komt, zou het jouw pakketje
kunnen zijn
- je hoeft niet geleerd hebben het geluid te herkennen, maar dat een vrachtwagen
een pakje brengt
-
Conclusie : prikkels activeren betekenis die geactiveerd is door leren of door proposities (dingen die
mensen jou verteld hebben)
Effecten van prikkels vaak subtiel: priming :
- effecten op
- perceptie/ categorisatie
, - doen
- motivatie
- gedachten
Effecten op
- perceptie/categorisatie
- avontuurlijk of roekeloos? (higgins, 1982)
- mensen die meer geprimed waren met roekeloosheid zagen in het plaatje meer
roekeloosheid, mensen die meer geprimed waren met avontuurlijk zagen hetzelfde
plaatje meer als avontuurlijk
Effecten op
- doen
- onbeleefd/beleefd (bargh, 1986)
- mensen die geprimed waren aan onbeleefd of beleefd gedrag en dat had effect op
hun gedrag, hoe lang duurt het tot de observator de kandidaat onderbreekt in het
telefoon gesprek. mensen die meer geprimed zijn als onbeleefd, gedragen zich
eerder onbeleefd
Effecten op
- motivatie
- competitie/samenwerken (bargh, 2001)
Prikkels maken mentale representaties toegankelijk (priming
Higgins: toegankelijkheid verhoogt de kans dat geassocieerde mentale representaties gebruikt
worden in informatie verwerking
Effecten op categorisatie/perceptie
- eerst geld → bank (geld bank)
- eerst stoel → bank (sofa)
Situated inferences model
- hoe verklaren we verschillende effecten van primes (prikkels) op gedrag?
- directe effecten van prikkels, maar ook situated inferences
- in het dagelijkse leven zijn veel dingen ambigue, wat we willen is ook ambigue, mensen zijn
continu bezig met het disambigueren van onze opties. Informatie die toegankelijk is heeft
grotere kans om deel te nemen aan dat proces
Toegankelijk informatie: wat moet ik doen in deze situatie?
Mensen zijn niet altijd bewust van de primings in hun omgeving
Schematic representation of the situated inference model
1. prime exposure
- primes produce general construct accessibility which is used flexibly
, - priming stimulus → general construct accessibility
2. misattribution
- accessible content is misattributed to one’s own response
- accessible content is assumed to be caused by perception of the focal target
3. afforded questions
- misattributed content is used to answer the question afforded by the focal target
- focal target
- person, object or event (what is that) → construal priming
- appropriate behavior (what will i do?) → behavior priming
- current motivation (what do i want?) → goal priming
Effecten op motivatie
- mensen primen op coöperatie of competitie
- mensen een taak zien, je kan investeren in bepaalde dingen, proefpersonen werden
gevraagd om namen te geven aan deze taak
- mensen die geprimed zijn met competitie → namen die gerelateerd zijn aan competitie
Replicable priming effecten
- alleen priming effecten in ambigue situaties
- ook priming effecten als stimuli bijna niet waar te nemen zijn
Prikkels langdurige effecten door
- beslissingen
- indrukken
- rumination (current concerns)
- failed suppression
Interventies prikkels
- mindfulness
- vermijdt focus op betekenis
- mental offloading
- vermijd prikkels (telefoon uit tijdens rijden, temptations)
Conclusie: prikkels hebben effecten op perceptie, doen, motivatie en denken door betekenis.
Verminderen van prikkels of het activeren van betekenis kan ons helpen te navigeren door de
prikkelrijke 21e eeuwse omgeving
, Hoorcollege Prikkels 2
inzichten vanuit de Klinische Psychologie
Informatieverwerkingsmodel Beck
Je moet filteren
- je kan niet alles verwerken
- door het filter kan je meer aandacht besteden aan je schema
Maladaptive filter: een onhandig filter (psychopathologie)
- dit filter verandert de werkelijkheid
Schema’s
- geheugen structuren in het brein
- kunnen geleerd worden/informatie die je hoort, ervaringen worden opgeslagen
Als je angstig bent → maladaptive schema
- je ziet meer afwijzing, je let hier op, dus je wordt gelijk meer angstig
aandachtsbias: waar richt je je op in de prikkels in de omgeving
- gaat automatisch
- niet meetbaar, je kan het niet aan mensen vragen
Wat maakt dat mensen een bepaalde prikkel verschillend ervaren/verschillend reageren?]
Wat maakt dat mensen zich kunnen tegen houden of niet
- kan tussen mensen verschillen
- maar kan ook binnen een mens verschillen
We meten reactietijd, wanneer stimulus op scherm komt en wanneer het blije gezicht gevonden
wordt
Prikkels en betekenis (Dr. Ruud Custers, SHOP) Vanuit sociale psychologie
Terug kijken van der Stichel !
- kleine samenvatting
- prikkels als input
- aandacht helpt bij selectie
- enige top-down invloed
Prikkels
- Prikkels leiden af tijdens het studeren, maar waarom?
- Stimuli hebben andere werking als ze een betekenis hebben, als ze een associatie hebben
Prikkels: vaak betekenisvol
- magnetron kan gedachte oproepen ‘ik moet nog boodschappen doen’
Signalen waar jij veel last van hebt, kunnen anderen minder last van hebben omdat zij er geen
betekenis bij hebben
Prikkels
- Kurt lewin: gedrag is een functie van de omgeving maar ook van de persoon
- hoe een persoon reageert op gebeurtenissen in de omgeving hangt af van de persoon maar
ook van de leergeschiedenis van die persoon
- B = f (P, E)
Prikkels
- leren
- pavlovian conditioning: belletje gepaard met bakje eten
- vaak genoeg: de hond gaat bij het belletje kwijlen
- blocking: geen conditionering als er al een voorspeller is. Dus leren is niet simpelweg een
associatie. Er komt naast het belletje ook een lampje. Maar met alleen het lampje blijkt er
geen reactie van de hond te komen
- propositioneel: leren ook vaak door instructies of regels
- iemand kan jou vertellen, als er een vrachtwagen komt, zou het jouw pakketje
kunnen zijn
- je hoeft niet geleerd hebben het geluid te herkennen, maar dat een vrachtwagen
een pakje brengt
-
Conclusie : prikkels activeren betekenis die geactiveerd is door leren of door proposities (dingen die
mensen jou verteld hebben)
Effecten van prikkels vaak subtiel: priming :
- effecten op
- perceptie/ categorisatie
, - doen
- motivatie
- gedachten
Effecten op
- perceptie/categorisatie
- avontuurlijk of roekeloos? (higgins, 1982)
- mensen die meer geprimed waren met roekeloosheid zagen in het plaatje meer
roekeloosheid, mensen die meer geprimed waren met avontuurlijk zagen hetzelfde
plaatje meer als avontuurlijk
Effecten op
- doen
- onbeleefd/beleefd (bargh, 1986)
- mensen die geprimed waren aan onbeleefd of beleefd gedrag en dat had effect op
hun gedrag, hoe lang duurt het tot de observator de kandidaat onderbreekt in het
telefoon gesprek. mensen die meer geprimed zijn als onbeleefd, gedragen zich
eerder onbeleefd
Effecten op
- motivatie
- competitie/samenwerken (bargh, 2001)
Prikkels maken mentale representaties toegankelijk (priming
Higgins: toegankelijkheid verhoogt de kans dat geassocieerde mentale representaties gebruikt
worden in informatie verwerking
Effecten op categorisatie/perceptie
- eerst geld → bank (geld bank)
- eerst stoel → bank (sofa)
Situated inferences model
- hoe verklaren we verschillende effecten van primes (prikkels) op gedrag?
- directe effecten van prikkels, maar ook situated inferences
- in het dagelijkse leven zijn veel dingen ambigue, wat we willen is ook ambigue, mensen zijn
continu bezig met het disambigueren van onze opties. Informatie die toegankelijk is heeft
grotere kans om deel te nemen aan dat proces
Toegankelijk informatie: wat moet ik doen in deze situatie?
Mensen zijn niet altijd bewust van de primings in hun omgeving
Schematic representation of the situated inference model
1. prime exposure
- primes produce general construct accessibility which is used flexibly
, - priming stimulus → general construct accessibility
2. misattribution
- accessible content is misattributed to one’s own response
- accessible content is assumed to be caused by perception of the focal target
3. afforded questions
- misattributed content is used to answer the question afforded by the focal target
- focal target
- person, object or event (what is that) → construal priming
- appropriate behavior (what will i do?) → behavior priming
- current motivation (what do i want?) → goal priming
Effecten op motivatie
- mensen primen op coöperatie of competitie
- mensen een taak zien, je kan investeren in bepaalde dingen, proefpersonen werden
gevraagd om namen te geven aan deze taak
- mensen die geprimed zijn met competitie → namen die gerelateerd zijn aan competitie
Replicable priming effecten
- alleen priming effecten in ambigue situaties
- ook priming effecten als stimuli bijna niet waar te nemen zijn
Prikkels langdurige effecten door
- beslissingen
- indrukken
- rumination (current concerns)
- failed suppression
Interventies prikkels
- mindfulness
- vermijdt focus op betekenis
- mental offloading
- vermijd prikkels (telefoon uit tijdens rijden, temptations)
Conclusie: prikkels hebben effecten op perceptie, doen, motivatie en denken door betekenis.
Verminderen van prikkels of het activeren van betekenis kan ons helpen te navigeren door de
prikkelrijke 21e eeuwse omgeving
, Hoorcollege Prikkels 2
inzichten vanuit de Klinische Psychologie
Informatieverwerkingsmodel Beck
Je moet filteren
- je kan niet alles verwerken
- door het filter kan je meer aandacht besteden aan je schema
Maladaptive filter: een onhandig filter (psychopathologie)
- dit filter verandert de werkelijkheid
Schema’s
- geheugen structuren in het brein
- kunnen geleerd worden/informatie die je hoort, ervaringen worden opgeslagen
Als je angstig bent → maladaptive schema
- je ziet meer afwijzing, je let hier op, dus je wordt gelijk meer angstig
aandachtsbias: waar richt je je op in de prikkels in de omgeving
- gaat automatisch
- niet meetbaar, je kan het niet aan mensen vragen
Wat maakt dat mensen een bepaalde prikkel verschillend ervaren/verschillend reageren?]
Wat maakt dat mensen zich kunnen tegen houden of niet
- kan tussen mensen verschillen
- maar kan ook binnen een mens verschillen
We meten reactietijd, wanneer stimulus op scherm komt en wanneer het blije gezicht gevonden
wordt
