Psychopathologie
2023-2024
Samenvatting
Yade Houben
VIVES Kortrijk
,Inhoud
1. Introductie .........................................................................................................................................3
2. Visie op afwijkend gedrag en behandelmethoden ............................................................................5
3. Classificatie en beoordeling van afwijkende emoties, gedachten ................................................... 9
4. Stressgerelateerde stoornissen ....................................................................................................... 11
5. Angststoornissen en obsessief-compulsieve stoornis..................................................................... 13
6. Dissociatieve stoornissen en verwante stoornissen ....................................................................... 16
7. Stemmingsstoornissen en suïcide ................................................................................................... 17
8. Middelgerelateerde en verslavingsstoornissen .............................................................................. 18
9. Voedings- en eetstoornissen en slaap-waakstoornissen ................................................................ 19
10. Genderdysforie en seksualiteitsstoornissen ................................................................................ 21
11. Schizofreniespectrum-stoornissen ............................................................................................. 23
12. Persoonlijkheidsstoornissen ........................................................................................................25
13. Stoornissen die ontstaan in de kindertijd en adolescentie ........................................................ 26
14. Cognitieve stoornissen en stoornissen die samenhangen met ouder worden ............................27
2
, 1. Introductie
Je kunt omschrijven wat een psychische stoornis inhoudt.
Een psychische stoornis is te omschrijven als het geheel van afwijkende emoties, gedachten of gedragspatronen
dat wordt gekenmerkt door onder andere een storing in het functioneren, en (persoonlijk) lijden.
Je kunt de criteria beschrijven die professionals gebruiken om te bepalen of gedrag afwijkend is.
Er zijn een aantal criteria om gedrag als afwijkend te bestempelen. We noemen gedrag afwijkend als het
uitzonderlijk is of sociaal afwijkt van een bepaalde norm. Een foute perceptie of interpretatie van de realiteit
geldt ook als afwijkend gedrag, net als emotioneel lijden en ongepast gedrag. Als iemand een gevaar vormt voor
zichzelf of zijn omgeving, noemen we dit eveneens afwijkend gedrag.
Je kunt de criteria voor afwijkend gedrag toepassen op de casussen in de tekst.
Bij het bepalen of er sprake is van abnormaal of afwijkend gedrag maken deskundigen gebruik van de volgende
zes criteria:
1. De mate waarin gedrag uitzonderlijk is
2. De mate waarin gedrag sociaal afwijkend is
3. Of er sprake is van een foute perceptie of interpretatie van de realiteit
4. Of de persoon (emotioneel) lijdt
5. Of het gedrag ongepast is
6. Of het gedrag gevaarlijk is
Je kunt de culturele achtergronden van afwijkend gedrag benoemen.
Verschillende culturen kijken anders naar wat afwijkend gedrag is. Gedrag dat in de ene cultuur als afwijkend
wordt bestempeld, kan in een andere cultuur normaal zijn. Het is bij de beoordeling van afwijkend gedrag dan
ook van belang om rekening te houden met bijvoorbeeld culturele gebruiken, tradities, gewoonten, verklaringen
en normen.
Je kunt de historische veranderingen beschrijven die zich in de westerse cultuur hebben voorgedaan in de
beeldvorming rondom en de behandeling van afwijkend gedrag.
Hippocrates stelde dat de gezondheid van het lichaam en de geest wordt bepaald door een evenwicht in de
humores, de lichaamssappen. Een verstoring van het evenwicht tussen de humores was verantwoordelijk voor
afwijkend gedrag.
In de middeleeuwen vond de katholieke kerk dat afwijkend gedrag een teken van bezetenheid door boze geesten
of de duivel was. ‘Bezeten’ mensen werden bij voorkeur door middel van exorcisme of uitdrijvingen behandeld.
In ongeveer dezelfde tijd werd in de Arabische psychiatrie een humane visie op en behandeling van
psychiatrische patiënten nagestreefd. Het eerste psychiatrisch ziekenhuis ter wereld opende haar deuren in 705.
Rond 1600 werden krankzinnigengestichten, of gekkenhuizen, gebouwd. In de gestichten woonden zowel
bedelaars als geestelijk gestoorden en de levensomstandigheden waren erbarmelijk.
Mede dankzij de inspanningen van Pussin en Pinel ontstond morele therapie. Deze behandeling was gebaseerd
op het idee dat patiënten door een menselijke bejegening en verblijf in een ontspannen en respectvolle omgeving
weer normaal zouden gaan functioneren.
3
2023-2024
Samenvatting
Yade Houben
VIVES Kortrijk
,Inhoud
1. Introductie .........................................................................................................................................3
2. Visie op afwijkend gedrag en behandelmethoden ............................................................................5
3. Classificatie en beoordeling van afwijkende emoties, gedachten ................................................... 9
4. Stressgerelateerde stoornissen ....................................................................................................... 11
5. Angststoornissen en obsessief-compulsieve stoornis..................................................................... 13
6. Dissociatieve stoornissen en verwante stoornissen ....................................................................... 16
7. Stemmingsstoornissen en suïcide ................................................................................................... 17
8. Middelgerelateerde en verslavingsstoornissen .............................................................................. 18
9. Voedings- en eetstoornissen en slaap-waakstoornissen ................................................................ 19
10. Genderdysforie en seksualiteitsstoornissen ................................................................................ 21
11. Schizofreniespectrum-stoornissen ............................................................................................. 23
12. Persoonlijkheidsstoornissen ........................................................................................................25
13. Stoornissen die ontstaan in de kindertijd en adolescentie ........................................................ 26
14. Cognitieve stoornissen en stoornissen die samenhangen met ouder worden ............................27
2
, 1. Introductie
Je kunt omschrijven wat een psychische stoornis inhoudt.
Een psychische stoornis is te omschrijven als het geheel van afwijkende emoties, gedachten of gedragspatronen
dat wordt gekenmerkt door onder andere een storing in het functioneren, en (persoonlijk) lijden.
Je kunt de criteria beschrijven die professionals gebruiken om te bepalen of gedrag afwijkend is.
Er zijn een aantal criteria om gedrag als afwijkend te bestempelen. We noemen gedrag afwijkend als het
uitzonderlijk is of sociaal afwijkt van een bepaalde norm. Een foute perceptie of interpretatie van de realiteit
geldt ook als afwijkend gedrag, net als emotioneel lijden en ongepast gedrag. Als iemand een gevaar vormt voor
zichzelf of zijn omgeving, noemen we dit eveneens afwijkend gedrag.
Je kunt de criteria voor afwijkend gedrag toepassen op de casussen in de tekst.
Bij het bepalen of er sprake is van abnormaal of afwijkend gedrag maken deskundigen gebruik van de volgende
zes criteria:
1. De mate waarin gedrag uitzonderlijk is
2. De mate waarin gedrag sociaal afwijkend is
3. Of er sprake is van een foute perceptie of interpretatie van de realiteit
4. Of de persoon (emotioneel) lijdt
5. Of het gedrag ongepast is
6. Of het gedrag gevaarlijk is
Je kunt de culturele achtergronden van afwijkend gedrag benoemen.
Verschillende culturen kijken anders naar wat afwijkend gedrag is. Gedrag dat in de ene cultuur als afwijkend
wordt bestempeld, kan in een andere cultuur normaal zijn. Het is bij de beoordeling van afwijkend gedrag dan
ook van belang om rekening te houden met bijvoorbeeld culturele gebruiken, tradities, gewoonten, verklaringen
en normen.
Je kunt de historische veranderingen beschrijven die zich in de westerse cultuur hebben voorgedaan in de
beeldvorming rondom en de behandeling van afwijkend gedrag.
Hippocrates stelde dat de gezondheid van het lichaam en de geest wordt bepaald door een evenwicht in de
humores, de lichaamssappen. Een verstoring van het evenwicht tussen de humores was verantwoordelijk voor
afwijkend gedrag.
In de middeleeuwen vond de katholieke kerk dat afwijkend gedrag een teken van bezetenheid door boze geesten
of de duivel was. ‘Bezeten’ mensen werden bij voorkeur door middel van exorcisme of uitdrijvingen behandeld.
In ongeveer dezelfde tijd werd in de Arabische psychiatrie een humane visie op en behandeling van
psychiatrische patiënten nagestreefd. Het eerste psychiatrisch ziekenhuis ter wereld opende haar deuren in 705.
Rond 1600 werden krankzinnigengestichten, of gekkenhuizen, gebouwd. In de gestichten woonden zowel
bedelaars als geestelijk gestoorden en de levensomstandigheden waren erbarmelijk.
Mede dankzij de inspanningen van Pussin en Pinel ontstond morele therapie. Deze behandeling was gebaseerd
op het idee dat patiënten door een menselijke bejegening en verblijf in een ontspannen en respectvolle omgeving
weer normaal zouden gaan functioneren.
3
