Charles & Carstensen (2010) - Social and emotional aging
raditionele modellen van ouder worden benadrukten vooral de achteruitgang in biologische
T
en cognitieve functies. Recente onderzoeken laten echter zien dat ouderen over het
algemeen een hoog niveau van emotioneel welzijn ervaren, ondanks deze fysieke en
cognitieve achteruitgang. Dit ‘paradoxale’ fenomeen wordt verklaard door het idee dat ouder
worden een proces van adaptatie is, waarbij mensen hun sociale en emotionele prioriteiten
bijstellen en strategieën ontwikkelen om emotioneel welzijn te behouden.
- Sociale en emotionele processen en welzijn door de levensloop -
Sociale steun en gezondheid
● Sterke sociale netwerken verbeteren zowel de fysieke als cognitieve gezondheid.
Mensen met ondersteunende relaties hebben een sterkere betekenis in hun leven en
minder stress.
● Sociale netwerken beschermen tegen cognitieve achteruitgang. Onderzoek toont aan
dat ouderen met sterke sociale banden minder kans hebben op dementie en betere
cognitieve functies behouden.
● Sociale steun kan ook bijdragen aan sneller herstel na gezondheidsproblemen, zoals
een beroerte.
Sociale steun en fysiek welzijn
● Mensen met sterke sociale netwerken hebben een lager risico op ziekten en een
hogere levensverwachting.
● Positieve sociale interacties verbeteren de immuunfunctie en verlagen de bloeddruk,
terwijl negatieve sociale interacties worden geassocieerd met depressie en slechtere
gezondheid.
Invloed van vroege relaties op ouderdom
● Relaties in de kindertijd (zoals een veilige hechting met ouders) beïnvloeden het
emotioneel welzijn in de latere levensfasen.
● Mensen die in hun jeugd emotionele verwaarlozing ervoeren, rapporteren in hun
oude dag vaker gevoelens van sociale isolatie en slechte gezondheid.
- Veranderingen in sociale patronen door de levensloop -
● O uderen hebben kleinere sociale netwerken, maar de relaties die ze behouden zijn
hechter en betekenisvoller.
● Dit ‘opschonen’ van sociale netwerken begint al vanaf het midden van het leven en is
niet alleen het gevolg van fysieke achteruitgang of het overlijden van bekenden.
● Ouderen investeren meer in bestaande, betekenisvolle relaties en vermijden
oppervlakkige of negatieve interacties.
- Emotioneel welzijn op latere leeftijd -
, ● E motioneel welzijn neemt toe met de leeftijd. Ouderen ervaren minder negatieve
emoties en meer tevredenheid in hun sociale relaties.
● Depressie en angst komen minder vaak voor bij ouderen dan bij jongere
volwassenen.
● De manier waarop ouderen met stress omgaan verschilt van jongere generaties: ze
kiezen vaker voor passieve strategieën, vermijden conflicten en focussen zich op
positieve interacties.
● Wanneer ouderen echter onvermijdelijk stressvolle gebeurtenissen meemaken (zoals
verlies van dierbaren of gezondheidsproblemen), kunnen ze kwetsbaarder worden
voor negatieve emoties.
- Verklaringen voor sociaal-emotionele veranderingen bij ouderen -
Selectieve Optimalisatie met Compensatie (SOC) Model
● Ouderen selecteren doelen en activiteiten die realistisch en belangrijk voor hen zijn.
● Ze optimaliseren hun middelen om deze doelen te bereiken en compenseren
eventuele tekorten door bijvoorbeeld hulp van anderen in te schakelen.
Socio-emotionele Selectiviteitstheorie (SST)
● Ouderen richten zich meer op emotioneel betekenisvolle doelen en minder op
lange-termijn toekomstdoelen.
● Dit leidt tot een voorkeur voor intieme en emotioneel bevredigende relaties.
Sterkte en Kwetsbaarheid Integratie (SAVI)
● Ouderen ontwikkelen strategieën om negatieve emoties te minimaliseren.
● Echter, bij onvermijdelijke langdurige stress of verlies kunnen ouderen kwetsbaarder
zijn dan jongeren.
- Veranderingen in emotieverwerking, geheugen en gedrag -
Emotionele verwerking
● Ouderen neigen naar een ‘positiviteitseffect’: ze richten hun aandacht en geheugen
meer op positieve dan negatieve informatie.
● Ze beoordelen stressvolle situaties minder negatief dan jongeren.
Geheugen en emotionele verwerking
● Ouderen herinneren zich minder negatieve details en focussen zich meer op
positieve herinneringen.
● Dit kan helpen bij het behouden van een positieve levenshouding.
Gedragsreacties op emoties
● Ouderen vermijden conflicten en stressvolle situaties vaker dan jongeren.
● Ze zijn beter in het reguleren van hun emoties en kiezen voor strategieën die hun
emotioneel welzijn bevorderen.
raditionele modellen van ouder worden benadrukten vooral de achteruitgang in biologische
T
en cognitieve functies. Recente onderzoeken laten echter zien dat ouderen over het
algemeen een hoog niveau van emotioneel welzijn ervaren, ondanks deze fysieke en
cognitieve achteruitgang. Dit ‘paradoxale’ fenomeen wordt verklaard door het idee dat ouder
worden een proces van adaptatie is, waarbij mensen hun sociale en emotionele prioriteiten
bijstellen en strategieën ontwikkelen om emotioneel welzijn te behouden.
- Sociale en emotionele processen en welzijn door de levensloop -
Sociale steun en gezondheid
● Sterke sociale netwerken verbeteren zowel de fysieke als cognitieve gezondheid.
Mensen met ondersteunende relaties hebben een sterkere betekenis in hun leven en
minder stress.
● Sociale netwerken beschermen tegen cognitieve achteruitgang. Onderzoek toont aan
dat ouderen met sterke sociale banden minder kans hebben op dementie en betere
cognitieve functies behouden.
● Sociale steun kan ook bijdragen aan sneller herstel na gezondheidsproblemen, zoals
een beroerte.
Sociale steun en fysiek welzijn
● Mensen met sterke sociale netwerken hebben een lager risico op ziekten en een
hogere levensverwachting.
● Positieve sociale interacties verbeteren de immuunfunctie en verlagen de bloeddruk,
terwijl negatieve sociale interacties worden geassocieerd met depressie en slechtere
gezondheid.
Invloed van vroege relaties op ouderdom
● Relaties in de kindertijd (zoals een veilige hechting met ouders) beïnvloeden het
emotioneel welzijn in de latere levensfasen.
● Mensen die in hun jeugd emotionele verwaarlozing ervoeren, rapporteren in hun
oude dag vaker gevoelens van sociale isolatie en slechte gezondheid.
- Veranderingen in sociale patronen door de levensloop -
● O uderen hebben kleinere sociale netwerken, maar de relaties die ze behouden zijn
hechter en betekenisvoller.
● Dit ‘opschonen’ van sociale netwerken begint al vanaf het midden van het leven en is
niet alleen het gevolg van fysieke achteruitgang of het overlijden van bekenden.
● Ouderen investeren meer in bestaande, betekenisvolle relaties en vermijden
oppervlakkige of negatieve interacties.
- Emotioneel welzijn op latere leeftijd -
, ● E motioneel welzijn neemt toe met de leeftijd. Ouderen ervaren minder negatieve
emoties en meer tevredenheid in hun sociale relaties.
● Depressie en angst komen minder vaak voor bij ouderen dan bij jongere
volwassenen.
● De manier waarop ouderen met stress omgaan verschilt van jongere generaties: ze
kiezen vaker voor passieve strategieën, vermijden conflicten en focussen zich op
positieve interacties.
● Wanneer ouderen echter onvermijdelijk stressvolle gebeurtenissen meemaken (zoals
verlies van dierbaren of gezondheidsproblemen), kunnen ze kwetsbaarder worden
voor negatieve emoties.
- Verklaringen voor sociaal-emotionele veranderingen bij ouderen -
Selectieve Optimalisatie met Compensatie (SOC) Model
● Ouderen selecteren doelen en activiteiten die realistisch en belangrijk voor hen zijn.
● Ze optimaliseren hun middelen om deze doelen te bereiken en compenseren
eventuele tekorten door bijvoorbeeld hulp van anderen in te schakelen.
Socio-emotionele Selectiviteitstheorie (SST)
● Ouderen richten zich meer op emotioneel betekenisvolle doelen en minder op
lange-termijn toekomstdoelen.
● Dit leidt tot een voorkeur voor intieme en emotioneel bevredigende relaties.
Sterkte en Kwetsbaarheid Integratie (SAVI)
● Ouderen ontwikkelen strategieën om negatieve emoties te minimaliseren.
● Echter, bij onvermijdelijke langdurige stress of verlies kunnen ouderen kwetsbaarder
zijn dan jongeren.
- Veranderingen in emotieverwerking, geheugen en gedrag -
Emotionele verwerking
● Ouderen neigen naar een ‘positiviteitseffect’: ze richten hun aandacht en geheugen
meer op positieve dan negatieve informatie.
● Ze beoordelen stressvolle situaties minder negatief dan jongeren.
Geheugen en emotionele verwerking
● Ouderen herinneren zich minder negatieve details en focussen zich meer op
positieve herinneringen.
● Dit kan helpen bij het behouden van een positieve levenshouding.
Gedragsreacties op emoties
● Ouderen vermijden conflicten en stressvolle situaties vaker dan jongeren.
● Ze zijn beter in het reguleren van hun emoties en kiezen voor strategieën die hun
emotioneel welzijn bevorderen.
