Inleiding tot het recht
Deel 1 Inleiding tot het recht
Wat is recht?
- Recht is een zaak voor alle burgers
- Iedereen wordt met recht geconfronteerd
- Iedereen moet de wet kennen
- Recht ≠ als moraal
- Recht ≠ als godsdienstige regels
Het is een geheel van geldende normatieve regels
1. verbod/gebodsbepaling – normen die toelating bevatten
2. dwingend recht – aanvullend recht
3. algemene/ individuele normen
Normen die de ordening van het maatschappelijke leven beogen
Door de staat opgelegde bekrachtigde normen
Afdwingbare normen
1.1 Gebodsbepaling:
= een voorschrift dat een burger een verplichting oplegt om een
bepaalde handeling te verrichten.
bv: Verplicht u rijbewijs bij u te hebben als je rijd, of motors een helm
dragen
1.2 Verbodsbepaling:
= is een wettelijke regel die een bepaalde handeling verbiedt. ( vaak over
veiligheid te beschermen )
bv: geen gsm tijdens het rijden.
1.3 Normen die toelating bevatten:
= worden ook wel toelatingsbepalingen genoemd. Dit zijn regels in wet-
en regelgeving die aangeven welke handelingen toegestaan zijn.
bv: werknemers hebben het recht om na een dienst van 6 uur een pauze
te nemen van 30 min.
1.4 Organieke regels:
= zijn wetten die de organisatie en werking van de overheid en haar
instellingen regelen. Ze beschrijven bijvoorbeeld de bevoegdheden van
verschillende overheidsinstanties.
bv: Gemeentewet regelt taken van de gemeente ( gemeenteraad )
2.1 Dwingend recht
= bestaat uit wettelijke regels waarvan niet mag worden afgeweken, zelfs
,niet als partijen onderling iets anders zouden afspreken.
bv: minimumloon ieder werknemer heeft recht op het minimumloon
Dwingend recht van openbare orde: beschermt de goede zeden en is ter
bescherming van de zwakken.
2.2 Aanvullend recht:
= bestaat uit wettelijke bepalingen waarvan mag worden afgeweken,
meestal door middel van een overeenkomst tussen partijen.
bv: huurrecht, goederenrecht of uitbetaling van vakantiedagen
3.1 algemene normen:
= zijn brede principes of richtlijnen die in de wet worden vastgelegd en
gelden als basisregels voor gedrag en verantwoordelijkheden. Deze
normen zijn vaak vaag geformuleerd om in verschillende situaties
toegepast te kunnen worden en geven de rechter en andere instanties de
ruimte om in te schatten of een specifieke gedraging hieraan voldoet.
bv: goede trouw, zorgplicht of verbod van misbruik van recht
3.2 individuele normen
= zijn concrete regels die gericht zijn op specifieke personen of groepen
en beschrijven nauwkeurig welk gedrag van hen wordt verwacht.
bv: werktijden en taken, huurovereenkomst,…
4. regels opgesteld door te overheid
Zijn wetten, regels en voorschriften die bedoeld zijn om de samenleving te
ordenen, rechten en plichten vast te leggen en publieke belangen te
beschermen. Deze regels komen voort uit de wetgevende macht en
worden gehandhaafd door de overheid.
Wetten:
1. Grondwet ( vormt de basis van alle wetgeving in een land en
bevatten fundamentele rechten ) meningsuiting
2. Formele wetten ( deze worden door het parlement en de regering
vastgesteld ) burgerlijke wetboek
Regels zijn cruciaal voor de rechtszekerheid, bescherming van de
maatschappij en het bevorderen van een eerlijke en ordelijke samenleving.
Deel 2 Indeling van het recht
Publiek recht:
= Regelt de algemene belangen en heeft betrekking op de inrichting, de
werking en de onderlinge verhoudingen van de overheidsorganen en op de
verhouding van de overheid tot de burgers
, Privaat recht:
= Regelt de verhouding tussen de burgers onderling
Gemengde rechtstakken:
= zijn rechtsgebieden die elementen bevatten van verschillende
traditionele rechtstakken. Deze rechtstakken ontstaan vaak wanneer
specifieke juridische kwesties niet volledig door één enkele rechtstak
kunnen worden behandeld en verschillende rechtsgebieden met elkaar
combineren.
Bv: ( milieurecht, gezondheidsrecht, socialezekerheidsrecht,
transportrecht, familie en erfrecht, sportrecht, eigendomsrecht )
Rechtsmisbruik:
= is een juridisch begrip dat nuttig is voor het onterecht of het onbillijk
gebruik maken van rechten. Rechtsmisbruik kan tot juridische gevolgen
leiden, zoals het niet kunnen uitoefenen van dat recht of het aansprakelijk
stellen van de persoon die misbruik maakt van zijn recht.
Kenmerken:
- Formele rechtsgeldigheid: persoon die rechtsmisbruik pleegt,
handelt binnen de grenzen van de wet en heef recht om actie te
ondernemen.
- Onterecht gebruik: de manier waarop recht wordt beïnvloed kan
schade toebrengen tot anderen.
- Doelgerichtheid: Bij rechtsmisbruik kan het zijn dat de actie
bedoeld zijn om een andere doel te bereiken dat indruist tegen de
intentie van dat recht
Deel 3 bronnen van het recht
Wetgeving
= is het proces van het maken, vastgesteld en uitgever van wetten door
een gezaghebbende overheid, en het geheel van deze regels die hieruit
voortvloeit.
Internationale verdagen secundaire internationale recht
Internationale verdragen:
= zijn bindende overeenkomsten tussen twee of meer landen, waarin zij
specifieke afspraken vastleggen over diverse onderwerpen, zoals handel,
mensenrechten, milieu, veiligheid, en samenwerking.
Secundaire internationaal recht:
= bestaat uit de regels, besluiten en handelingen die worden bepaald door
Deel 1 Inleiding tot het recht
Wat is recht?
- Recht is een zaak voor alle burgers
- Iedereen wordt met recht geconfronteerd
- Iedereen moet de wet kennen
- Recht ≠ als moraal
- Recht ≠ als godsdienstige regels
Het is een geheel van geldende normatieve regels
1. verbod/gebodsbepaling – normen die toelating bevatten
2. dwingend recht – aanvullend recht
3. algemene/ individuele normen
Normen die de ordening van het maatschappelijke leven beogen
Door de staat opgelegde bekrachtigde normen
Afdwingbare normen
1.1 Gebodsbepaling:
= een voorschrift dat een burger een verplichting oplegt om een
bepaalde handeling te verrichten.
bv: Verplicht u rijbewijs bij u te hebben als je rijd, of motors een helm
dragen
1.2 Verbodsbepaling:
= is een wettelijke regel die een bepaalde handeling verbiedt. ( vaak over
veiligheid te beschermen )
bv: geen gsm tijdens het rijden.
1.3 Normen die toelating bevatten:
= worden ook wel toelatingsbepalingen genoemd. Dit zijn regels in wet-
en regelgeving die aangeven welke handelingen toegestaan zijn.
bv: werknemers hebben het recht om na een dienst van 6 uur een pauze
te nemen van 30 min.
1.4 Organieke regels:
= zijn wetten die de organisatie en werking van de overheid en haar
instellingen regelen. Ze beschrijven bijvoorbeeld de bevoegdheden van
verschillende overheidsinstanties.
bv: Gemeentewet regelt taken van de gemeente ( gemeenteraad )
2.1 Dwingend recht
= bestaat uit wettelijke regels waarvan niet mag worden afgeweken, zelfs
,niet als partijen onderling iets anders zouden afspreken.
bv: minimumloon ieder werknemer heeft recht op het minimumloon
Dwingend recht van openbare orde: beschermt de goede zeden en is ter
bescherming van de zwakken.
2.2 Aanvullend recht:
= bestaat uit wettelijke bepalingen waarvan mag worden afgeweken,
meestal door middel van een overeenkomst tussen partijen.
bv: huurrecht, goederenrecht of uitbetaling van vakantiedagen
3.1 algemene normen:
= zijn brede principes of richtlijnen die in de wet worden vastgelegd en
gelden als basisregels voor gedrag en verantwoordelijkheden. Deze
normen zijn vaak vaag geformuleerd om in verschillende situaties
toegepast te kunnen worden en geven de rechter en andere instanties de
ruimte om in te schatten of een specifieke gedraging hieraan voldoet.
bv: goede trouw, zorgplicht of verbod van misbruik van recht
3.2 individuele normen
= zijn concrete regels die gericht zijn op specifieke personen of groepen
en beschrijven nauwkeurig welk gedrag van hen wordt verwacht.
bv: werktijden en taken, huurovereenkomst,…
4. regels opgesteld door te overheid
Zijn wetten, regels en voorschriften die bedoeld zijn om de samenleving te
ordenen, rechten en plichten vast te leggen en publieke belangen te
beschermen. Deze regels komen voort uit de wetgevende macht en
worden gehandhaafd door de overheid.
Wetten:
1. Grondwet ( vormt de basis van alle wetgeving in een land en
bevatten fundamentele rechten ) meningsuiting
2. Formele wetten ( deze worden door het parlement en de regering
vastgesteld ) burgerlijke wetboek
Regels zijn cruciaal voor de rechtszekerheid, bescherming van de
maatschappij en het bevorderen van een eerlijke en ordelijke samenleving.
Deel 2 Indeling van het recht
Publiek recht:
= Regelt de algemene belangen en heeft betrekking op de inrichting, de
werking en de onderlinge verhoudingen van de overheidsorganen en op de
verhouding van de overheid tot de burgers
, Privaat recht:
= Regelt de verhouding tussen de burgers onderling
Gemengde rechtstakken:
= zijn rechtsgebieden die elementen bevatten van verschillende
traditionele rechtstakken. Deze rechtstakken ontstaan vaak wanneer
specifieke juridische kwesties niet volledig door één enkele rechtstak
kunnen worden behandeld en verschillende rechtsgebieden met elkaar
combineren.
Bv: ( milieurecht, gezondheidsrecht, socialezekerheidsrecht,
transportrecht, familie en erfrecht, sportrecht, eigendomsrecht )
Rechtsmisbruik:
= is een juridisch begrip dat nuttig is voor het onterecht of het onbillijk
gebruik maken van rechten. Rechtsmisbruik kan tot juridische gevolgen
leiden, zoals het niet kunnen uitoefenen van dat recht of het aansprakelijk
stellen van de persoon die misbruik maakt van zijn recht.
Kenmerken:
- Formele rechtsgeldigheid: persoon die rechtsmisbruik pleegt,
handelt binnen de grenzen van de wet en heef recht om actie te
ondernemen.
- Onterecht gebruik: de manier waarop recht wordt beïnvloed kan
schade toebrengen tot anderen.
- Doelgerichtheid: Bij rechtsmisbruik kan het zijn dat de actie
bedoeld zijn om een andere doel te bereiken dat indruist tegen de
intentie van dat recht
Deel 3 bronnen van het recht
Wetgeving
= is het proces van het maken, vastgesteld en uitgever van wetten door
een gezaghebbende overheid, en het geheel van deze regels die hieruit
voortvloeit.
Internationale verdagen secundaire internationale recht
Internationale verdragen:
= zijn bindende overeenkomsten tussen twee of meer landen, waarin zij
specifieke afspraken vastleggen over diverse onderwerpen, zoals handel,
mensenrechten, milieu, veiligheid, en samenwerking.
Secundaire internationaal recht:
= bestaat uit de regels, besluiten en handelingen die worden bepaald door
