100% tevredenheidsgarantie Direct beschikbaar na je betaling Lees online óf als PDF Geen vaste maandelijkse kosten 4.2 TrustPilot
logo-home
Samenvatting

Samenvatting Psychometrie en besliskunde

Beoordeling
3,5
(6)
Verkocht
81
Pagina's
80
Geüpload op
11-03-2025
Geschreven in
2024/2025

Dit is een uitgebreide samenvatting van het vak Psychometrie en besliskunde (code van het vak staat op de voorkant van mijn samenvatting). Ik heb dit vak gevolgd aan de Open Universiteit. Voor mijn tentamen heb ik een 8.3 gehaald en daarvoor heb ik deze samenvatting gebruikt. Aan het einde van deze samenvatting vind je de belangrijkste formules van dit vak die o.a. in het tentamen voorkomen. Ik heb onder deze formules beschreven wat de formulesymbolen betekenen. Wat er in de samenvatting staat: COTAN Beoordelingssysteem (2010).pdf • Paragrafen ‘Betekenis van de beoordelingen’ en ‘Beoordelingsprocedure’. • Hoofdstuk 1 – 3 (pp. 7 – 18). • Het begin van hoofdstuk 4: pp. 19 – 20. • Het begin van hoofdstuk 5: pp. 31 – 32. • Het begin van hoofdstuk 6: pp. 38 – 39. • Het begin van hoofdstuk 7: pp. 43 – 44 • ‘Aanwijzingen bij basisvraag 7.1’. COTAN-beoordelingen en Ellis, J. L. (2013). Statistiek voor de psychologie deel 5 (2de druk). Boom Lemma Uitgevers. • hoofdstuk 2 (over het doen van factoranalyse), exclusief paragrafen 2.17 en 2.18. • hoofdstuk 3 (over het vergelijken van factoranalyses). • hoofdstuk 4 (over het doen van betrouwbaarheidsanalyse). • hoofdstuk 5 t/m 5.9, 5.12 en 5.18, en paragrafen 6.1 en 6.7 (over IRT). Artikel: Berchtold, A. (2016). Test–retest: Agreement or reliability? Methodological Innovations Hoofdstuk 4A uit Gregory, R. J. (2015). Psychological Testing: History, Principles, and Applications (7th edition). Pearson Education. Hoofdstuk 3 (Normeren) uit Ellis, J. L. (2013). Statistiek voor de psychologie deel 1 (2de druk). Boom Lemma Uitgevers. Overzicht besliskansen - pdf Tiemens, B., Wagenvoorde, R. & Witteman, C. (2018) Waarom iedere psycholoog de regel van Bayes moet kennen. GZ - Psychologie Niessen, S., Meijer, R. R. en Neumann, M. (2019). Mis(ver)standen in de selectiepraktijk: Een goed verhaal maakt nog geen goede beslissing. De Psycholoog, 54(11), 46-55. Drenth & Sijtsma hoofdstuk

Meer zien Lees minder













Oeps! We kunnen je document nu niet laden. Probeer het nog eens of neem contact op met support.

Documentinformatie

Heel boek samengevat?
Nee
Wat is er van het boek samengevat?
Hoofdstuk 2, exclusief paragrafen 2.17 en 2.18. hoofdstuk 3, hoofdstuk 4, hoofdstuk 5, t/m 5.9,
Geüpload op
11 maart 2025
Aantal pagina's
80
Geschreven in
2024/2025
Type
Samenvatting

Voorbeeld van de inhoud

Samenvatting
Psychometrie
11-3-2025



en besliskunde
PB1512-242522B




S. van Hamont

,Inhoudsopgave
Introductie..........................................................................................................................................................2
Thema 1: Testconstructie en testbeoordelingen.................................................................................................3
Videoclip testconstructie – studietaak 1.2..........................................................................................................4
COTAN-beoordelingssysteem (2010)..................................................................................................................5
Hoofdstuk 1.....................................................................................................................................................7
Criterium 1: Uitgangspunten van de testconstructie...................................................................................7
Criterium 2: De kwaliteit van het testmateriaal..........................................................................................8
Criterium 3: De kwaliteit van de handleiding............................................................................................15
Criterium 4: Normen (p. 19-20).................................................................................................................18
Criterium 5: Betrouwbaarheid (p. 31-32)..................................................................................................20
Criterium 6: Begripsvaliditeit (p. 38-39)....................................................................................................22
Criterium 7: Criteriumvaliditeit (p. 43-44).................................................................................................24
Uit kernclip 1A:..................................................................................................................................................26
Thema 2: Factoranalyse I (unidimensionaliteit)................................................................................................27
Hoofdstuk 2 (exclusief paragraaf 2.17 en 2.18) – Uitvoeren en verslag leggen van factoranalyse van Ellis
(2013)............................................................................................................................................................28
Thema 3: Factoranalyse II (multidimensionalidteit)..........................................................................................36
Hoofdstuk 3 – Het vergelijken van meerdere factoranalyses van Ellis (2013)...............................................37
Thema 4: Betrouwbaarheid...............................................................................................................................39
Hoofdstuk 4 – Uitvoeren en verslag leggen van een betrouwbaarheidsanalyse van Ellis (2013)..................39
Artikel: Berchtold, A. (2016). Test–retest: Agreement or reliability? Methodological Innovations, 9,
205979911667287. https://doi.org/10.1177/2059799116672875...................................................................43
Hoofdstuk 5 t/m 5.9, 5.12 en 5.18, en hoofdstuk 6.1 en 6.7 (boek: Ellis)......................................................44
Thema 5: Validiteit............................................................................................................................................49
Boek van Gregory (2015) het begin tot en met de sectie over content validity (pp. 118-122)..........................49
Boek van Gregory (2015) het begin tot en met de sectie over content validity (pp. 127-133)......................51
Boek van Gregory (2015) het begin tot en met de sectie over content validity (pp. 122-127)......................52
Thema 6: Normeren..........................................................................................................................................54
Hoofdstuk 3 (Normeren) uit deel 1 van Ellis (2013)......................................................................................55
Thema 7: Besliskunde........................................................................................................................................62
Drenth & Sijtsma (2006), hoofdstuk 9, pp. 396-411 - De bijdrage van de test in het beslissingsproces............62
Tiemens et al. (2018): Waarom iedere psycholoog de regel van Bayes moet kennen, en hoe gemakkelijk die
eigenlijk is - GZ- psychologie.............................................................................................................................68
Artikel van Niessen et al. (2019). Mis(ver)standen in de selectiepraktijk: Een goed verhaal maakt nog geen
goede beslissing................................................................................................................................................71

1

,Belangrijke formules.........................................................................................................................................76

Introductie
Psychologische tests (definitie) =
- Meetinstrument
- Van een persoonseigenschap
- Meerdere componenten (items)
- Totaalscore (of subtest-score)  er wordt één samenvattende score per persoon berekend (anders
noem je het geen test, als je alles één voor één zou berekenen.

Testen zijn begonnen voor het meten van intelligentie.




Verschil met persoonlijkheidstesten met andere testen: hier zitten geen foute antwoorden in. Je kunt bij dit
soort testen nog wel ‘doen alsof’. Dit kan tot bijv. maar een bepaalde mate bij intelligentietesten (bijv.: je
dommer voordoen).

Gemiddelde en standaarddeviatie
Het gemiddelde is 11.767 en de standaarddeviatie is 2.244. De APA geeft als richtlijn om af te ronden op een
relevant aantal decimalen; dat zijn meestal twee of drie decimalen.
 Je mag Sum of Squares, Mean Square en F ook afronden naar één of twee decimalen, en p en R-
square mag je ook afronden op twee decimalen.
 Minder dan twee decimalen weergeven is niet goed voor p en R-squared.
 Meer dan drie decimalen weergeven is niet goed.




2

,Thema 1: Testconstructie en testbeoordelingen
Videoclip testconstructie – studietaak 1.1

Wat is meten in de psychologie? Kan soms wel, soms niet. Afhankelijk van de data.
Meten vs. classificatie
Classificatie = gebaseerd op een indeling die niet per discussie staat (bijv. ram, stier of schizofreen,
psychotisch).
Meten = gebaseerd op een toetsbare theorie (bijv. ampère meter)  concepten kunnen veranderen n.a.v.
data (bijv. rekentoets  taal, wiskunde, rekenen). De theorie wordt dan verworpen.
Voor meten is een cyclus nodig.

Latent = Eén construct. Niet waarneembaar. Is een theoretisch construct. Bijv. of iemand wel of niet aan het
liegen is.
Manifest = meerdere indicatoren Kan je wel waarnemen/observeren. Bijv. hartslag, bloeddruk. Deze
indicatoren worden gebruikt om te kijken wat er in het ‘latent’ gebeurt.

Bij het maken van een test is een cyclus nodig.

De cyclus van testconstructie




Bepalen dimensies: bijv. schizofrenie, depressiviteit of angst.




3

,IRT = item respons theory  wordt gebruikt om de relatie tussen de antwoorden van een persoon op een
test (zoals een examen of vragenlijst) en de onderliggende vaardigheid of eigenschap die wordt gemeten, te
analyseren.
Normeren = nagaan wat is een hoge score en wat is een lage score.
Externe relaties = relaties met andere variabelen moeten worden onderzocht. Bijv. hebben mensen meer
angst als ze naar een horrorfilm kijken (bij ‘experimenten’).
Rekening houden = dat je een test moet verbeteren (en dat dit zich meerdere malen kan herhalen).
Groene vakjes  van belang voor validiteit (= de mate waarin een test, meetinstrument of onderzoek
daadwerkelijk meet wat het beoogt te meten)
Gele vakjes  van belang voor de betrouwbaarheid (Betrouwbaarheid = leidt herhaling van de meting tot
dezelfde scores of verschillen tussen scores?)

In de statistiek verwijst kwalitatief onderzoek naar een onderzoeksmethode die zich richt op het verzamelen
en analyseren van niet-numerieke gegevens. Het doel is om inzicht te krijgen in diepere betekenissen,
percepties, ervaringen en gedragingen van mensen. Dit staat in contrast met kwantitatief onderzoek, dat
draait om numerieke gegevens en statistische analyses.

Bij een testontwikkeling heb je meer dan duizenden proefpersonen nodig. Ligt ook aan de gevolgen van de
uitslag van de test, bijv. de uitslag naar welke middelbare schoolkinderen toe gaan. Zo’n soort test moet bij
vele mensen eerst worden onderzocht (bijv. 10.000 proefpersonen). Er moeten dan van iedere item de scores
worden geregistreerd.

Een test wil één ding meten, betekent: de items lijken veel op elkaar (anders meet je verschillende dingen).


Videoclip testconstructie – studietaak 1.2
Iteratief proces = een proces waarbij herhaling (iteratie) een belangrijk onderdeel is. Bij elke herhaling wordt
voortgebouwd op de resultaten van de vorige stap, zodat het proces stap voor stap wordt verbeterd,
aangepast of verfijnd. Het doel is om geleidelijk een beter resultaat, oplossing of begrip te bereiken.

Unidimensionaliteit = een concept in de statistiek en psychometrie dat verwijst naar het idee dat een
meetinstrument (zoals een vragenlijst, schaal of test) slechts één enkele eigenschap, kenmerk of dimensie
meet. Het is een belangrijk concept bij het ontwerpen en valideren van meetinstrumenten, omdat het ervoor
zorgt dat de resultaten eenduidig te interpreteren zijn.

Waarom is testconstructie in principe een iteratief proces?
Bij het onderzoek naar validiteit en betrouwbaarheid kan naar voren komen dat de test nog niet goed genoeg
is, en dan moet hij worden verbeterd. Dit betekent dat er andere items moeten worden gemaakt, waarna de
test weer opnieuw onderzocht moet worden.

Waarom wordt, binnen een cyclus, betrouwbaarheid onderzocht na unidimensionaliteit?
Bij validiteitsonderzoek wordt ook de geschiktheid van elk item onderzocht, en dit kan ertoe leiden dat
sommige items worden verwijderd. Betrouwbaarheid gaat alleen over de totaalscore, maar dan moet je eerst
weten welke items behouden blijven.

Waarom worden normen als laatste vastgesteld?
Normen hebben pas zin als de inhoud van de test definitief vaststaat, en daarvoor moeten eerst validiteit en
betrouwbaarheid zijn onderzocht.
Nederlands Instituut van Psychologen (NIP) = de Nederlandse beroepsvereniging van psychologen, en speelt
een leidende rol in de professionalisering van de beroepsgroep. Het NIP heeft een document met regels over

4

, hoe je als psycholoog verantwoord moet omgaan met psychologische tests. Dat is de Algemene Standaard
Testgebruik NIP 2017 (AST).
Commissie Testaangelegenheden Nederland (COTAN) = commissie van het NIP die zich bezighoudt met het
beoordelen van de tests. De COTAN heeft een beoordelingssysteem voor tests.

COTAN-beoordelingssysteem (2010)
Paragraaf ‘Betekenis van de beoordelingen’
Eerste nuancering
‘Onvoldoende’ voor een criterium die op twee manieren tot stand kan komen:
- Omdat de gevraagde informatie afwezig is,
- Omdat de kwaliteit van de wél aanwezige informatie negatief wordt beoordeeld  Zo kan een
‘onvoldoende’ voor de betrouwbaarheid van een test betekenen dat de betrouwbaarheid niet is
onderzocht óf dat deze wel is onderzocht, maar dat dit onderzoek heeft aangetoond dat de test
onvoldoende betrouwbaar is.
Afwezigheid van onderzoeksgegevens wordt dus op dezelfde wijze beoordeeld als wél beschikbare
onderzoeksgegevens die tot een negatief resultaat leiden, omdat de COTAN meent dat het aan de auteur is
om onderzoeksgegevens te verschaffen. Hiermee worden de wetenschappelijke mores gevolgd dat de
bewijslast voor een uitspraak bij de onderzoeker ligt  test bij afwezigheid van gegevens als onvoldoende
betrouwbaar wordt gezien tot het tegendeel is aangetoond.
Vanaf 1992 wordt kort de reden van de beoordeling gegeven. Ook beoordelingen kunnen verouderen.

Tweede nuancering
 Eén of meer ‘onvoldoendes’ niet per se betekent dat een instrument onbruikbaar is.

Derde nuancering  De grenswaarden die in het beoordelingssysteem worden genoemd en waaraan tests
moeten voldoen om een zo groot mogelijke objectiviteit bij de beoordeling te garanderen.
Zo worden bij de criteria Normen en Betrouwbaarheid specifieke steekproefgroottes respectievelijk hoogtes
van betrouwbaarheidscoëfficiënten genoemd waaraan moet worden voldaan voor een ‘voldoende’ of ‘goed’
beoordeling en die als ankerpunt fungeren voor de beoordelaar. Voor deze grenzen is echter geen sluitende
wetenschappelijke argumentatie te leveren: ze zijn gebaseerd op in het algemeen min of meer internationaal
geaccepteerde adviezen van vooraanstaande deskundigen (zie de betreffende hoofdstukken voor
referenties). Hiermee hangt samen dat in ieder geval van waarden die in de buurt van deze grenzen liggen,
nauwelijks is te beargumenteren waarom een bepaalde waarde net wel, en een andere waarde net niet
‘voldoende’ of ‘goed’ is. Op deze wijze kan echter beter worden gewaarborgd dat alle tests in principe op
dezelfde wijze worden beoordeeld.
Van de testgebruiker wordt verwacht dat hij met de in absolute termen gegeven beoordelingen op de juiste
wijze kan omgaan.
Voor de deskundige testgebruiker heeft het oordeel ‘onvoldoende’ (voor welk criterium dan ook) vooral de
functie van waarschuwingssignaal; in zo’n geval moet de testgebruiker, in overeenstemming met artikel 3.2.e
van de Algemene Standaard Testgebruik (Nederlands Instituut van Psychologen, 2004), expliciet
beargumenteren waarom hij het betreffende instrument inzet. Voor de minder deskundige testgebruiker is de
boodschap, vooral wanneer er meerdere onvoldoendes voor een test voorkomen: testgebruiker, gebruik deze
test niet!

Paragraaf ‘Beoordelingsprocedure’
De COTAN voert een actief beleid en beoordeelt in principe alle tests die voor opname in de Documentatie
van Tests en Testresearch in aanmerking komen.




5
€7,46
Krijg toegang tot het volledige document:
Gekocht door 81 studenten

100% tevredenheidsgarantie
Direct beschikbaar na je betaling
Lees online óf als PDF
Geen vaste maandelijkse kosten

Beoordelingen van geverifieerde kopers

Alle 6 reviews worden weergegeven
1 maand geleden

5 maanden geleden

Leest minder prettig weg dan gehoopt (geregeld is het niet duidelijk wat er met de leestekens bedoeld wordt of welke gedachtesprong achter een teken zit). Samenvatting is wel compleet genoeg wat betreft leerstof.

5 maanden geleden

5 maanden geleden

6 maanden geleden

7 maanden geleden

3,5

6 beoordelingen

5
1
4
3
3
1
2
0
1
1
Betrouwbare reviews op Stuvia

Alle beoordelingen zijn geschreven door echte Stuvia-gebruikers na geverifieerde aankopen.

Maak kennis met de verkoper

Seller avatar
De reputatie van een verkoper is gebaseerd op het aantal documenten dat iemand tegen betaling verkocht heeft en de beoordelingen die voor die items ontvangen zijn. Er zijn drie niveau’s te onderscheiden: brons, zilver en goud. Hoe beter de reputatie, hoe meer de kwaliteit van zijn of haar werk te vertrouwen is.
SaskiavHamont Open Universiteit
Bekijk profiel
Volgen Je moet ingelogd zijn om studenten of vakken te kunnen volgen
Verkocht
107
Lid sinds
3 jaar
Aantal volgers
12
Documenten
2
Laatst verkocht
1 dag geleden

3,5

6 beoordelingen

5
1
4
3
3
1
2
0
1
1

Recent door jou bekeken

Waarom studenten kiezen voor Stuvia

Gemaakt door medestudenten, geverifieerd door reviews

Kwaliteit die je kunt vertrouwen: geschreven door studenten die slaagden en beoordeeld door anderen die dit document gebruikten.

Niet tevreden? Kies een ander document

Geen zorgen! Je kunt voor hetzelfde geld direct een ander document kiezen dat beter past bij wat je zoekt.

Betaal zoals je wilt, start meteen met leren

Geen abonnement, geen verplichtingen. Betaal zoals je gewend bent via iDeal of creditcard en download je PDF-document meteen.

Student with book image

“Gekocht, gedownload en geslaagd. Zo makkelijk kan het dus zijn.”

Alisha Student

Veelgestelde vragen