Inhoudsopgave
Hoofdstuk 1 Psychische aandoeningen – waar hebben we het over?..............................................................3
Positieve Gezondheid...........................................................................................................................................3
Het model van Positieve Gezondheid..............................................................................................................3
Medische benadering...........................................................................................................................................3
Symptoomnetwerkmodel.....................................................................................................................................4
Transdiagnostische factoren................................................................................................................................5
biopsychosociaal model.......................................................................................................................................5
Hoofdstuk 2 De herstelgerichte benadering in de hulpverlening.....................................................................7
Herstel..................................................................................................................................................................7
Vier aspecten van herstel................................................................................................................................7
Kenmerken van herstelondersteunende hulpverlening..................................................................................8
Elementen van goede herstel ondersteunende hulpverlening.....................................................................10
Stigma en destigmatisering...............................................................................................................................10
Hoofdstuk 3 Hoe ontstaan psychische aandoeningen?..................................................................................13
Erklären vs verstehen.........................................................................................................................................13
Het Stresssysteem in het Brein...........................................................................................................................13
2. Effecten van Stress op het Brein................................................................................................................13
The Big Five: Het Vijf Factoren Model van Persoonlijkheid..........................................................................14
De Vijf Persoonlijkheidsdimensies......................................................................................................................14
Cognitieve functies.............................................................................................................................................15
Verschillende Copingstrategieën........................................................................................................................15
Sociale Factoren van Psychische Aandoeningen................................................................................................16
Hoe beïnvloedt een lage SES de psychische gezondheid?..................................................................................17
Hoofdstuk 4 Een visie op psychische aandoeningen die leidend is voor deel 2 van het boek..........................19
Beperkingen van het medisch model in de hulpverlening.................................................................................19
De sociale context..............................................................................................................................................19
Een persoonlijke benadering is noodzakelijk.....................................................................................................20
1
,2
, HOOFDSTUK 1
PSYCHISCHE AANDOENINGEN – WAAR HEBBEN WE HET OVER?
POSITIEVE GEZONDHEID
Positieve Gezondheid is een bredere kijk op gezondheid dan alleen de afwezigheid
van ziekte. Het draait om veerkracht, zingeving en het vermogen om met de fysieke,
emotionele en sociale uitdagingen van het leven om te gaan.
Het model van Positieve Gezondheid
Dit concept is ontwikkeld door Machteld Huber en omvat zes dimensies:
1. Lichaamsfuncties – Hoe goed functioneert je lichaam? Denk aan lichamelijke
gezondheid, energie, conditie en pijnklachten.
2. Mentaal welbevinden – Hoe voel je je mentaal? Dit omvat omgaan met
stress, positief denken en zelfvertrouwen.
3. Zingeving – Voel je je nuttig en heb je een doel in het leven? Dit gaat over
idealen, spiritualiteit en betekenis in het leven.
4. Kwaliteit van leven – Hoe tevreden ben je met je leven? Dit gaat over geluk,
genieten en een prettige leefomgeving.
5. Meedoen – Hoe betrokken ben je in de samenleving? Denk aan sociale
contacten, werk, vrijwilligerswerk en erbij horen.
6. Dagelijks functioneren – Hoe goed kun je je dagelijkse activiteiten
uitvoeren? Dit gaat over zelfstandig zijn, financiële situatie en kunnen omgaan
met veranderingen.
In plaats van alleen te focussen op ziekte en zorg, kijkt Positieve Gezondheid naar
wat mensen wél kunnen en wat hen gelukkig en betekenisvol maakt. Dit helpt hen
om beter om te gaan met gezondheidsuitdagingen en meer eigen regie te nemen
over hun leven.
Psychische klachten gaan voornamelijk over problemen in het psychisch
functioneren van mensen. Hiermee wordt bedoeld: problemen in de hantering van
stressvolle situaties, problemen met het eigen zelfbeeld, problematische, niet
functionele opvattingen, overtuigingen of gedachtegangen, problematische
gevoelens, emoties en impulsen, en problematisch gedrag.
M EDISCHE BENADERING
3
Hoofdstuk 1 Psychische aandoeningen – waar hebben we het over?..............................................................3
Positieve Gezondheid...........................................................................................................................................3
Het model van Positieve Gezondheid..............................................................................................................3
Medische benadering...........................................................................................................................................3
Symptoomnetwerkmodel.....................................................................................................................................4
Transdiagnostische factoren................................................................................................................................5
biopsychosociaal model.......................................................................................................................................5
Hoofdstuk 2 De herstelgerichte benadering in de hulpverlening.....................................................................7
Herstel..................................................................................................................................................................7
Vier aspecten van herstel................................................................................................................................7
Kenmerken van herstelondersteunende hulpverlening..................................................................................8
Elementen van goede herstel ondersteunende hulpverlening.....................................................................10
Stigma en destigmatisering...............................................................................................................................10
Hoofdstuk 3 Hoe ontstaan psychische aandoeningen?..................................................................................13
Erklären vs verstehen.........................................................................................................................................13
Het Stresssysteem in het Brein...........................................................................................................................13
2. Effecten van Stress op het Brein................................................................................................................13
The Big Five: Het Vijf Factoren Model van Persoonlijkheid..........................................................................14
De Vijf Persoonlijkheidsdimensies......................................................................................................................14
Cognitieve functies.............................................................................................................................................15
Verschillende Copingstrategieën........................................................................................................................15
Sociale Factoren van Psychische Aandoeningen................................................................................................16
Hoe beïnvloedt een lage SES de psychische gezondheid?..................................................................................17
Hoofdstuk 4 Een visie op psychische aandoeningen die leidend is voor deel 2 van het boek..........................19
Beperkingen van het medisch model in de hulpverlening.................................................................................19
De sociale context..............................................................................................................................................19
Een persoonlijke benadering is noodzakelijk.....................................................................................................20
1
,2
, HOOFDSTUK 1
PSYCHISCHE AANDOENINGEN – WAAR HEBBEN WE HET OVER?
POSITIEVE GEZONDHEID
Positieve Gezondheid is een bredere kijk op gezondheid dan alleen de afwezigheid
van ziekte. Het draait om veerkracht, zingeving en het vermogen om met de fysieke,
emotionele en sociale uitdagingen van het leven om te gaan.
Het model van Positieve Gezondheid
Dit concept is ontwikkeld door Machteld Huber en omvat zes dimensies:
1. Lichaamsfuncties – Hoe goed functioneert je lichaam? Denk aan lichamelijke
gezondheid, energie, conditie en pijnklachten.
2. Mentaal welbevinden – Hoe voel je je mentaal? Dit omvat omgaan met
stress, positief denken en zelfvertrouwen.
3. Zingeving – Voel je je nuttig en heb je een doel in het leven? Dit gaat over
idealen, spiritualiteit en betekenis in het leven.
4. Kwaliteit van leven – Hoe tevreden ben je met je leven? Dit gaat over geluk,
genieten en een prettige leefomgeving.
5. Meedoen – Hoe betrokken ben je in de samenleving? Denk aan sociale
contacten, werk, vrijwilligerswerk en erbij horen.
6. Dagelijks functioneren – Hoe goed kun je je dagelijkse activiteiten
uitvoeren? Dit gaat over zelfstandig zijn, financiële situatie en kunnen omgaan
met veranderingen.
In plaats van alleen te focussen op ziekte en zorg, kijkt Positieve Gezondheid naar
wat mensen wél kunnen en wat hen gelukkig en betekenisvol maakt. Dit helpt hen
om beter om te gaan met gezondheidsuitdagingen en meer eigen regie te nemen
over hun leven.
Psychische klachten gaan voornamelijk over problemen in het psychisch
functioneren van mensen. Hiermee wordt bedoeld: problemen in de hantering van
stressvolle situaties, problemen met het eigen zelfbeeld, problematische, niet
functionele opvattingen, overtuigingen of gedachtegangen, problematische
gevoelens, emoties en impulsen, en problematisch gedrag.
M EDISCHE BENADERING
3
