Samenvatting hoofdstuk 3 ‘’klimaat en landschap zones’’
3.1 De atmosfeer
Wat is de samenstelling en de opbouw van de atmosfeer?
De atmosfeer is een laag van gassen, vooral stikstof en zuurstof, dat wordt vastgehouden door de
zwaartekracht van die planeet.’ De atmosfeer is opgebouwd uit vier lagen.
De onderste laag is de troposfeer, hier speelt het weer zich af.
Daarna komt de ozonlaag, hier ontstaat door ultraviolette straling de gas ozon. De ozonlaag vangt de
voor de mens schadelijke uv-straling op.
Hiernaast heb je nog de mesosfeer en de thermosfeer, in de mesosfeer beginnen meteorieten te
verbranden
Hoe werkt het natuurlijke broeikaseffect
Stralingsbalans of energiebalans: evenwicht tussen de hoeveelheid straling die de aarde aan de
bovenkant van de atmosfeer bereikt en de hoeveelheid straling die de aarde aan de bovenkant van
de atmosfeer weer verlaat.
47% van de straling van de zon wordt daadwerkelijk geabsorbeerd.
Natuurlijk broeikaseffect: Broeikasgassen houden de warmte van de zon vast zonder invloed van de
mens en zo blijft de temperatuur op aarde leefbaar. De zon zendt energie uit en een deel raakt het
aardoppervlak, het aardoppervlak absorbeert een deel en daardoor wordt het warm.
Waardoor zijn er variaties in instraling van de zon?
Door een grotere invalshoek van de zon of een langere afstand van de zonnestralen kan het ergens
kouder zijn dan op een plek met een kleinere invalshoek of een kortere afstand zoals bij de evenaar.
Albedo: de mate waarin een oppervalk het zonlicht weerkaatst.
Lucht: de gassen in de atmosfeer
Hoe wordt zonne-energie op aarde herverdeeld
Tussen 35 graden N.B. en 35 graden Z.B. is een overschot aan energie, de hoeveelheid energie die
binnenkomt is groter dan wat weggaat. Hoger dan 35 graden NB. En 35 graden N.B. is het juist
omgekeerd.
, Wat is het verschil tussen weer en klimaat
Weer en klimaat zijn niet hetzelfde
Weer: de toestand van de atmosfeer op een bepaald moment en een bepaalde plaats, het gaat dan
om metingen van de temperatuur, neerslag en de luchtdruk op dat moment en op die plaats.
Klimaat: de gemiddelde toestand van het weer over een lange periode en voor een groot gebied.
Hoe beïnvloeden de temperatuurfactoren en de neerslagfactoren de gemiddelde temperatuur en
neerslag in een gebied
Temperatuurfactoren hebben invloed op de gemiddelde temperatuur in een gebied.
Vijf temperatuurfactoren:
1. Breedteligging: hoe verder van de evenaar, hoe lager de gemiddelde temperatuur
2. Hoogteligging boven zeeniveau: hoe hoger je komt, hoe lager de temperatuur. Een gebergte
kan
3. Gesteldheid van het aardoppervlak: het opwarmen en afkoelen van eenzelfde hoeveelheid
land. Bijvoorbeeld water wordt minder snel warm en koelt minder snel af en het
aardoppervlak warmt juist sneller op en koelt sneller af.
4. Aanlandige en aflandige wind: ligging aan zee zorgt bij een aanlandige wind in veel gebieden
voor een koele wind in de zomer en een warme wind in de winter. Een aflandige wind zorgt
in de winter voor een lage temperatuur en in de zomer voor hoge temperaturen.
5. Aanvoer van warmte of koude door zeestromen: zeestromen kunnen warm zeewater uit de
tropen naar de poolstreken voeren en koud poolwater naar de tropen
Neerslagfactoren zijn natuurlijke factoren die van invloed zijn op waar er neerslag ontstaat.
Drie neerslagfactoren:
1. De ligging van de grote lage en hogeluchtdrukgebied. Hoge druk is droge lucht, lage druk is
neerslag.
2. Gebergte: kan de vochtige lucht vanaf zee tegenhouden en dwingen te stijgen
(stuwingsregen)
3. De ligging ten opzichte van de zee: een deel van het water wordt verdampt en zorgt voor
neerslag.
Frontale regen: neerslag die ontstaat wanneer warme lucht opstijgt over de kouden lucht waardoor
het afkoelt.
Stijgingsregen: neerslag die ontstaat wanneer warme lucht stijgt waardoor het hoger in de atmosfeer
afkoelt
3.1 De atmosfeer
Wat is de samenstelling en de opbouw van de atmosfeer?
De atmosfeer is een laag van gassen, vooral stikstof en zuurstof, dat wordt vastgehouden door de
zwaartekracht van die planeet.’ De atmosfeer is opgebouwd uit vier lagen.
De onderste laag is de troposfeer, hier speelt het weer zich af.
Daarna komt de ozonlaag, hier ontstaat door ultraviolette straling de gas ozon. De ozonlaag vangt de
voor de mens schadelijke uv-straling op.
Hiernaast heb je nog de mesosfeer en de thermosfeer, in de mesosfeer beginnen meteorieten te
verbranden
Hoe werkt het natuurlijke broeikaseffect
Stralingsbalans of energiebalans: evenwicht tussen de hoeveelheid straling die de aarde aan de
bovenkant van de atmosfeer bereikt en de hoeveelheid straling die de aarde aan de bovenkant van
de atmosfeer weer verlaat.
47% van de straling van de zon wordt daadwerkelijk geabsorbeerd.
Natuurlijk broeikaseffect: Broeikasgassen houden de warmte van de zon vast zonder invloed van de
mens en zo blijft de temperatuur op aarde leefbaar. De zon zendt energie uit en een deel raakt het
aardoppervlak, het aardoppervlak absorbeert een deel en daardoor wordt het warm.
Waardoor zijn er variaties in instraling van de zon?
Door een grotere invalshoek van de zon of een langere afstand van de zonnestralen kan het ergens
kouder zijn dan op een plek met een kleinere invalshoek of een kortere afstand zoals bij de evenaar.
Albedo: de mate waarin een oppervalk het zonlicht weerkaatst.
Lucht: de gassen in de atmosfeer
Hoe wordt zonne-energie op aarde herverdeeld
Tussen 35 graden N.B. en 35 graden Z.B. is een overschot aan energie, de hoeveelheid energie die
binnenkomt is groter dan wat weggaat. Hoger dan 35 graden NB. En 35 graden N.B. is het juist
omgekeerd.
, Wat is het verschil tussen weer en klimaat
Weer en klimaat zijn niet hetzelfde
Weer: de toestand van de atmosfeer op een bepaald moment en een bepaalde plaats, het gaat dan
om metingen van de temperatuur, neerslag en de luchtdruk op dat moment en op die plaats.
Klimaat: de gemiddelde toestand van het weer over een lange periode en voor een groot gebied.
Hoe beïnvloeden de temperatuurfactoren en de neerslagfactoren de gemiddelde temperatuur en
neerslag in een gebied
Temperatuurfactoren hebben invloed op de gemiddelde temperatuur in een gebied.
Vijf temperatuurfactoren:
1. Breedteligging: hoe verder van de evenaar, hoe lager de gemiddelde temperatuur
2. Hoogteligging boven zeeniveau: hoe hoger je komt, hoe lager de temperatuur. Een gebergte
kan
3. Gesteldheid van het aardoppervlak: het opwarmen en afkoelen van eenzelfde hoeveelheid
land. Bijvoorbeeld water wordt minder snel warm en koelt minder snel af en het
aardoppervlak warmt juist sneller op en koelt sneller af.
4. Aanlandige en aflandige wind: ligging aan zee zorgt bij een aanlandige wind in veel gebieden
voor een koele wind in de zomer en een warme wind in de winter. Een aflandige wind zorgt
in de winter voor een lage temperatuur en in de zomer voor hoge temperaturen.
5. Aanvoer van warmte of koude door zeestromen: zeestromen kunnen warm zeewater uit de
tropen naar de poolstreken voeren en koud poolwater naar de tropen
Neerslagfactoren zijn natuurlijke factoren die van invloed zijn op waar er neerslag ontstaat.
Drie neerslagfactoren:
1. De ligging van de grote lage en hogeluchtdrukgebied. Hoge druk is droge lucht, lage druk is
neerslag.
2. Gebergte: kan de vochtige lucht vanaf zee tegenhouden en dwingen te stijgen
(stuwingsregen)
3. De ligging ten opzichte van de zee: een deel van het water wordt verdampt en zorgt voor
neerslag.
Frontale regen: neerslag die ontstaat wanneer warme lucht opstijgt over de kouden lucht waardoor
het afkoelt.
Stijgingsregen: neerslag die ontstaat wanneer warme lucht stijgt waardoor het hoger in de atmosfeer
afkoelt
