AK CE samenvatting
H1
§1.1 Ligging
Zuid Amerika:
• 18 miljoen km2
• 13 zelfstandige staten
• Nauwelijks eilanden, op zuidelijke Patagonia na
Zuid Amerika hoogtezones:
• Westzijde noord-zuid strekt zich de 8500 km Cordilleras de los Andes
(Andesgebergte). Aconcagua hoogste berg, 6962m. In het Andesgebergte komt
veel vulkanisme voor; hoogste actieve vulkaan: Cotopaxi (5897m)
• Ten oosten van Andes stromen in tropische laagland drie grote rivieren: Orinoco,
Amazone, Paraguay/Parana.
• In Noord-Oosten zijn twee hooglandgebieden: Hoogland van Guyana en
Hoogland van Brazilië, die gescheiden worden door de Amazone.
• Altiplano (hoogvlakte/hoogland) ligt in Andes op grensgebied van Chili, Bolivia en
Peru. Op deze hoogvlakte ligt het Titicacameer (hoogste bevaarbare meer ter
wereld)
• In het Zuidoosten, in de Cono Sur, strekt zich plateau van Patagonia uit
(hoogvlakte).
• Ten westen van het continent ligt evenwijdig aan de kust een diepzeetrog.
Zuid Amerika beeldvorming
Er is weinig diepgaande kennis over dit continent, ondanks de stereotiepe beelden die er
veel vaak zijn. Deze beelden worden door cultuur elementen bepaald. Zuid Amerika
wordt, politiek bezien, ‘het rode continent’ genoemd, als er geen links bestuur is, zit er
vaak een dictator.
Het beeld dat iemand van de werkelijkheid heeft, perceptie, bepaalt de besluitvorming
van die persoon.
§1.2 Ongekende natuur
Het klimaat van Zuid-Amerika wordt bepaald door factoren als: breedteligging,
zeestromen, drukgebieden, windpatronen en de ligging van gebergten. Door de grote
invalshoek van de zon en de ligging in een tropische luchtstreek is het hier altijd warm.
,Door de opschuiving van de ITCZ verschuift niet alleen de zon maar ook de
regengebieden, waardoor er, afhankelijk van ligging, tropische klimaten voorkomen, met
een of twee droge perioden.
Invloed van passaten en oceanen:
• Op de Grote en Atlantische Oceaan liggen in de omgeving van de keerkingen
hogedrukgebieden. De noordoostpassaat en zuidoostpassaat waaien richting de
ITCZ (lagedrukgebied)
• Aan de oostkant van ZA is de passaat aanlandig waardoor invloed van de
Atlantische Oceaan groot is. Aan de loefzijde van het kustgebergte van Brazilië
ontstaan en stuwingsregens, aan de lijzijde is het droog. Door het zuidelijker
gelegen gebergte, kan vochtige lucht ver landinwaarts komen.
• De oostkust ondervindt ook invloed van de Zuid-Equatoriale stroom. Door de
uitstekende punt van Brazilië, moet de warme zeestroom zich splitsen. De
Brazilië stroom verplaatst zich naar het zuiden en het restanten van de
Equatoriale stroom naar de evenaar. Door de uitstekende kaap Frio kan koud
water van de Falklandstroom uit het zuiden zich doordringen tot aan Kaap Frio.
• De invloed van de Grote Oceaan aan de westkant van ZA is minder groot
landinwaarts door de ligging van de Andes en aflandige passaatwinden. De koude
lucht boven Grote Oceaan bevat weinig waterdamp door koude lucht, hierdoor
valt er weinig neerslag. Dit verklaart ook de Atacamawoestijn in het noorden van
Chili.
Klimaat en weer in het zuiden
De aanlandige westelijke winden zorgen in de smalle zuidpunt voor een gematigd
zeeklimaat met het hele jaar door regen. Het zuidelijke gebied heeft in de winter te
maken met poolwind uit het pakijsgebied rondom Antarctica. Deze koude winden
worden de pamperos genoemd. Door deze koude winden mislukken oogsten en stijgen
prijzen.
Koud opwellend water
Op de Grote Oceaan bij ZA waaien normaal zuidoostpassaten. Deze aflandige winden
stuwen het oppervlakte water naar het westen richting Indonesië en Australië. Het
koude water wat vervolgens opwelt aan de westkust, geeft weinig waterdamp af aan de
lucht en is rijk aan voedingstoben. Het naar het westen gestuwde water warmt
inmiddels op en geeft wel veel waterdamp af aan de lucht, waardoor in deze gebieden
juist wel veel neerslag valt.
El Niño
Elke drie tot acht jaar veroorzaakt een verandering van luchtdruk en zeestromen in de
Grote Oceaan een afwijkend weertype. Rond de jaarwisseling ontstaat er een afwijking
, in het windpatroon en de passaatwind boven de Grote Oceaan neemt in kracht af,
omdat de hogedrukgebieden boven de oceaan bij ZA afzwakken. De zuidoostpassaat is
nu te zwak om water van de kust weg te blazen. Nu wordt er aan de westkust van ZA
warm oppervlaktewater aangevoerd, temperaturen zullen hierdoor hoger uitvallen en er
zullen heftige regenbuien vallen. Ook zullen in de ergste gevallen overstromingen,
aardverschuivingen en modderstromen plaatsvinden. Het regengebied wat normaal
boven Zuid-Oost Azië ligt, ligt nu dus boven Zuid-Amerika. In Zuid-Oost Azië valt er
tijdens el niño juist geen neerslag.
Tropische plantengroei
Het grootste deel van Zuid-Amerika bestaat uit tropisch regenwoud (ook wel selva
genoemd). Het Amazoneregenwoud is verspreid over negen landen en is het grootste ter
wereld. De grond (latosol) is onvruchtbaar; door de vele uitspoeling en hoge
aanwezigheid van humuszuren (door bacteriën) lossen de ijzer- en
aluminiumverbindingen niet op, de grond is dus rood van kleur. De bodems bij
vulkanische gebieden en oevers van de rivieren in Brazilië zijn overigens wel van betere
kwaliteit. Een bijzondere plantengroei in de tropen is de mangrove. Mangroven groeien
in gebieden met brak water (zoet en zout). Doordat de wortels boven het water uitsteken,
kunnen ze ondanks getijdenwerking en dus zoute overspoeling, zuurstof opnemen. De
mangroven voorkomen erosie en stormschade aan de kust.
Van savanne tot woestijn
In de wat drogere gebieden van ZA komen drie verschillende savannes voor:
1. Cerrado: boomsavanne
2. Ilanos: grassavanne met soms wat bomen
3. Caatinga: savanne met doornachtige struiken
In Oost-Argentinië ligt de pampa: uitgestrekte graslanden die vrij vruchtbaar zijn (door
de enige neerslag die er nog valt). Hier worden tarwe, soja en zonnebloemen verbouwd.
In Zuid Patagonia bevinden zich steppen, graslanden die wat minder neerslag
ontvangen. De grassen hebben lange wortels om de droge zomers te overleven. In deze
gebieden bevinden zich rundveehouderijen.
Aan de westkust van noord naar zuid bevinden woestijnen, woestijnsteppen,
mediterrane vegetatie en zomergroen loofwoud. Dit gebied wordt door de Andes
begrensd. De Andes heeft ook verschillende landschappen. De opvallendste zijn
wanneer de in korte tijd de Andes opgaat, elke hoogtezone heeft zo zijn eigen klimaat.
Grote rivieren
De stroomstelsels van de Orinoco en de Amazone zijn erg breed en diep en hebben een
hoge waterafvoer. Het stroomgebied van de Amazone beslaat zo’n 40% van het
H1
§1.1 Ligging
Zuid Amerika:
• 18 miljoen km2
• 13 zelfstandige staten
• Nauwelijks eilanden, op zuidelijke Patagonia na
Zuid Amerika hoogtezones:
• Westzijde noord-zuid strekt zich de 8500 km Cordilleras de los Andes
(Andesgebergte). Aconcagua hoogste berg, 6962m. In het Andesgebergte komt
veel vulkanisme voor; hoogste actieve vulkaan: Cotopaxi (5897m)
• Ten oosten van Andes stromen in tropische laagland drie grote rivieren: Orinoco,
Amazone, Paraguay/Parana.
• In Noord-Oosten zijn twee hooglandgebieden: Hoogland van Guyana en
Hoogland van Brazilië, die gescheiden worden door de Amazone.
• Altiplano (hoogvlakte/hoogland) ligt in Andes op grensgebied van Chili, Bolivia en
Peru. Op deze hoogvlakte ligt het Titicacameer (hoogste bevaarbare meer ter
wereld)
• In het Zuidoosten, in de Cono Sur, strekt zich plateau van Patagonia uit
(hoogvlakte).
• Ten westen van het continent ligt evenwijdig aan de kust een diepzeetrog.
Zuid Amerika beeldvorming
Er is weinig diepgaande kennis over dit continent, ondanks de stereotiepe beelden die er
veel vaak zijn. Deze beelden worden door cultuur elementen bepaald. Zuid Amerika
wordt, politiek bezien, ‘het rode continent’ genoemd, als er geen links bestuur is, zit er
vaak een dictator.
Het beeld dat iemand van de werkelijkheid heeft, perceptie, bepaalt de besluitvorming
van die persoon.
§1.2 Ongekende natuur
Het klimaat van Zuid-Amerika wordt bepaald door factoren als: breedteligging,
zeestromen, drukgebieden, windpatronen en de ligging van gebergten. Door de grote
invalshoek van de zon en de ligging in een tropische luchtstreek is het hier altijd warm.
,Door de opschuiving van de ITCZ verschuift niet alleen de zon maar ook de
regengebieden, waardoor er, afhankelijk van ligging, tropische klimaten voorkomen, met
een of twee droge perioden.
Invloed van passaten en oceanen:
• Op de Grote en Atlantische Oceaan liggen in de omgeving van de keerkingen
hogedrukgebieden. De noordoostpassaat en zuidoostpassaat waaien richting de
ITCZ (lagedrukgebied)
• Aan de oostkant van ZA is de passaat aanlandig waardoor invloed van de
Atlantische Oceaan groot is. Aan de loefzijde van het kustgebergte van Brazilië
ontstaan en stuwingsregens, aan de lijzijde is het droog. Door het zuidelijker
gelegen gebergte, kan vochtige lucht ver landinwaarts komen.
• De oostkust ondervindt ook invloed van de Zuid-Equatoriale stroom. Door de
uitstekende punt van Brazilië, moet de warme zeestroom zich splitsen. De
Brazilië stroom verplaatst zich naar het zuiden en het restanten van de
Equatoriale stroom naar de evenaar. Door de uitstekende kaap Frio kan koud
water van de Falklandstroom uit het zuiden zich doordringen tot aan Kaap Frio.
• De invloed van de Grote Oceaan aan de westkant van ZA is minder groot
landinwaarts door de ligging van de Andes en aflandige passaatwinden. De koude
lucht boven Grote Oceaan bevat weinig waterdamp door koude lucht, hierdoor
valt er weinig neerslag. Dit verklaart ook de Atacamawoestijn in het noorden van
Chili.
Klimaat en weer in het zuiden
De aanlandige westelijke winden zorgen in de smalle zuidpunt voor een gematigd
zeeklimaat met het hele jaar door regen. Het zuidelijke gebied heeft in de winter te
maken met poolwind uit het pakijsgebied rondom Antarctica. Deze koude winden
worden de pamperos genoemd. Door deze koude winden mislukken oogsten en stijgen
prijzen.
Koud opwellend water
Op de Grote Oceaan bij ZA waaien normaal zuidoostpassaten. Deze aflandige winden
stuwen het oppervlakte water naar het westen richting Indonesië en Australië. Het
koude water wat vervolgens opwelt aan de westkust, geeft weinig waterdamp af aan de
lucht en is rijk aan voedingstoben. Het naar het westen gestuwde water warmt
inmiddels op en geeft wel veel waterdamp af aan de lucht, waardoor in deze gebieden
juist wel veel neerslag valt.
El Niño
Elke drie tot acht jaar veroorzaakt een verandering van luchtdruk en zeestromen in de
Grote Oceaan een afwijkend weertype. Rond de jaarwisseling ontstaat er een afwijking
, in het windpatroon en de passaatwind boven de Grote Oceaan neemt in kracht af,
omdat de hogedrukgebieden boven de oceaan bij ZA afzwakken. De zuidoostpassaat is
nu te zwak om water van de kust weg te blazen. Nu wordt er aan de westkust van ZA
warm oppervlaktewater aangevoerd, temperaturen zullen hierdoor hoger uitvallen en er
zullen heftige regenbuien vallen. Ook zullen in de ergste gevallen overstromingen,
aardverschuivingen en modderstromen plaatsvinden. Het regengebied wat normaal
boven Zuid-Oost Azië ligt, ligt nu dus boven Zuid-Amerika. In Zuid-Oost Azië valt er
tijdens el niño juist geen neerslag.
Tropische plantengroei
Het grootste deel van Zuid-Amerika bestaat uit tropisch regenwoud (ook wel selva
genoemd). Het Amazoneregenwoud is verspreid over negen landen en is het grootste ter
wereld. De grond (latosol) is onvruchtbaar; door de vele uitspoeling en hoge
aanwezigheid van humuszuren (door bacteriën) lossen de ijzer- en
aluminiumverbindingen niet op, de grond is dus rood van kleur. De bodems bij
vulkanische gebieden en oevers van de rivieren in Brazilië zijn overigens wel van betere
kwaliteit. Een bijzondere plantengroei in de tropen is de mangrove. Mangroven groeien
in gebieden met brak water (zoet en zout). Doordat de wortels boven het water uitsteken,
kunnen ze ondanks getijdenwerking en dus zoute overspoeling, zuurstof opnemen. De
mangroven voorkomen erosie en stormschade aan de kust.
Van savanne tot woestijn
In de wat drogere gebieden van ZA komen drie verschillende savannes voor:
1. Cerrado: boomsavanne
2. Ilanos: grassavanne met soms wat bomen
3. Caatinga: savanne met doornachtige struiken
In Oost-Argentinië ligt de pampa: uitgestrekte graslanden die vrij vruchtbaar zijn (door
de enige neerslag die er nog valt). Hier worden tarwe, soja en zonnebloemen verbouwd.
In Zuid Patagonia bevinden zich steppen, graslanden die wat minder neerslag
ontvangen. De grassen hebben lange wortels om de droge zomers te overleven. In deze
gebieden bevinden zich rundveehouderijen.
Aan de westkust van noord naar zuid bevinden woestijnen, woestijnsteppen,
mediterrane vegetatie en zomergroen loofwoud. Dit gebied wordt door de Andes
begrensd. De Andes heeft ook verschillende landschappen. De opvallendste zijn
wanneer de in korte tijd de Andes opgaat, elke hoogtezone heeft zo zijn eigen klimaat.
Grote rivieren
De stroomstelsels van de Orinoco en de Amazone zijn erg breed en diep en hebben een
hoge waterafvoer. Het stroomgebied van de Amazone beslaat zo’n 40% van het
