Samenvatting Gedrag in Evolutie en Ontwikkeling

Ten geleide (niet expliciet kennen, wel lezen)
Eenvoud en complexiteit (niet expliciet kennen, wel
lezen)
Kind en levensloop in de kijker (niet expliciet kennen,
wel lezen)


Gedragsontwikkeling onder de loep

Meten van gedragsontwikkeling

 Observatie (gestandaardiseerde, participerende= als de onderzoeker mee in actie
treedt met het kind)

 Screening met algemene ontwikkelingstesten

o In het nederlandse taalgebied: Bayley Ontwikkelingsschaal

o Ook non-verbale tests voor kinderen met gehoorstoornissen

o 1e grove meting adhv screeningsinstrumenten

o Negatief resultaat? Zie hieronder

 Differentiaal-of fijndiagnose met specifieke testen

o MacArthur observatielijst

o ABC movement test

 Dynamische diagnostiek (dynamic assessment of leertesten)

o Kijken hoe een kind gebruik gaat maken van hulp of informatie

 Samenhangende aspecten samen meten en in grafiek uitzetten

o Narratieve diagnostiek

 Beoordeling tov gemiddelde ontwikkeling of ontwikkeling van de meeste personen

Onderzoeksdesigns:

 Longitudinaal

, o Dezelfde personen jaarlijks onderzoeken

o Nadeel:

 Uitval

 Mogelijke maatschappelijke historische invloeden

 Cross- sectioneel:

o Groepen kinderen van verschillende leeftijden tegelijkertijd onderzoeken

 Time-lag

o Personen met dezelfde leeftijd jaarlijks onderzoeken

o Mix van longitudinale en cross- sectionele modellen

o Bv. Intelligentietests afnemen als kinderen 5 (2015) en 10j (2020) oud zijn.
Men doet dan hetzelfde bij kinderen die in 2020 (j en in 2025 10j oud zijn.

o Controle over maatschappelijk- historische invloeden.



Verklaren van gedragsontwikkeling

 Verklaren op basis van
o externe of interne (biologische(= de hormonale wisselingen in de puberteit
kunnen een oorzaak zijn van humeurig gedrag) of mentale) factoren
o distale (dingen die vroeger zijn gebeurt) of proximale (recente
gebeurtenissen) factoren
o Eenvoudige of complexe interactie van factoren
 Interventie door stimulering of revalidatie
o Niet direct panikeren als je kind wat acher zit met taal, blijf stimuleren en dan
haalt het kind deze achterstand zo in)
 Culturele bril bij het beoordelen van “gepast” of “ongepast” gedrag
o In de westerse cultuur kregen volgende
aspecten een belangrijke plaats
 Prikkelbaarheid
 Impulsiviteit
 Sociabilitieit
 Een kind moet rustig zijn, snachts
doorslapen, weinig huilen
o In de afrikaanse cultuur is er een heel andere
regularisering

,  Kinderen die bestempeld worden als ‘moeilijk’ of ‘temperamentvol’,
hebben een hogere overlevingskans



Voorspelbaarheid vanuit babyleeftijd

• Lenge van het kind later voorspellen door de lengte van de ouders  genetisch
bepaald
o Benodigdheden
 Beschrijvende ontwikkelingscurve van de populatie
 Vorige metingen bij het individu
 Variantie in populatie
 Gegevens over de sensitieve perioden
 Waar variantie sterk kan oplopen

Veel aandacht gaat naar het voorspellen van de eigenschap en capaciteit in de latere
ontwikkeling

 Studie: verschillende persoonlijkheidseigenschappen bestudeerd hij bij kinderen en
volwassenen
o Resultaat:
 Prestatiegerichtheid + seksestereotiepgedrag bij jongens = het gedrag
als volwassene
 Aggresiviteit bij meisjes is niet gelijk aan hun gedrag als volwassene
o Besluit:
 Eigenschappen van kinderen dienen bekeken te worden gebonden aan
bepaalde situaties en veranderlijk over leeftijd
 Predictiekloof voor voorspelbaarheid van intelligentie vóór 2 jaar: kinderen die
motorisch sterk staan, zijn later net de meest intelligente personen omdat op die
leeftijd de motorische ontwikkleing zwaar doorweegt
o Er bestaan geen metingen in de kindertijd die de intelligentie op volwassen
leeftijd kan voorspellen
o Hoe dichter bij de 18j, hoe beter
 Kentering: in het 2de levensjaar  vanaf die leeftijd wordt het makkelijker om latere
intelligentie in te schatten
 Sterke biologische kanalisatie (=alle kinderen
ontwikkelen ongeveer op hetzelfde tempo)
gevolgd door toename van individuele
verschillen  trechtermodel

Habituatiesnelheid bij baby’s
Een kind krijgt verschillende malen na elkaar eenzelfde
beeld te zien (A)  de interesse zal afnemen.

Wanneer de aandacht voor dit beeld sterk is afgenomen  nieuwe beeld (A’)
Sommigen zien dit direct  nieuwe interesse via hun oriëntatiereactie.

, Wanneer dit beeld (A’) meerdere keren wordt getoond  interesse neemt opnieuw af
Einde van het 2de levensjaar
 Individuele verschillen komen tot uiting
 Kinderen ontwikkelen hun eigen kenmerken
 Het wordt makkelijker om een bepaalde/ andere weg in te slaan

Kinderen die snel habitueren of dingen gewoon worden en die snel nieuwe prikkels
opnemen = efficiënte informatieverwekkers.

Baby’s die laag scoren op habituatiesnelheid  grotere kans om later een verstandelijke
achterstand te hebben

APGAR bij
neonatus

Fysieke




meting
 Meteen na de geboorte
 Scores tussen 0 en 10
De meeste baby's komen ter wereld met een apgarscore tussen 7 en 10 punten. Bij minder dan 4
punten is onmiddellijk ondersteunende hulp vereist. Minder dan 7?  perinataal zuurstoftekort
gehad.