PA Artrose
Leerjaar 2 Thema 11
Knie
Prognose:
Indicatie 1/2: 8 – 12 weken/2 – 3 maanden
Indicatie 3: 16 – 24 weken/4 – 6 maanden
Knie artrose:
- Pijn in de knie
- Ochtendstijfheid minder dan 30 minuten
- 45 jaar of ouder
- Crepiteren
- Pijn bij palpatie van het bot
- Benige zwelling
- Geen warmte bij palpatie
- Pijnklachten langer dan 3 maanden
- Pijnklachten bij belasten
- Krachtsverlies knie extensoren
- Startpijn en / of stijfheid bij bewegen
- Langzaam voortschrijdend proces
- Extensie en flexie beperking ( bij extensie gehinderd tijdens het
lopen )
- Warme en gezwollen rode knie
- Onverklaarbare hevige pijn in de knie
- Slotklachten in de knie
- Hevige pijn in rust en zwelling ( zonder trauma )
ACR knie: geen diagnostische criteria, kunnen wel behulpzaam zijn bij het
herkennen
- Pijn in de knie met ten minste 3 van de volgende kenmerken
- Leeftijd > 45 jaar
- Ochtendstijfheid < 30 minuten
- Crepiteren
- Pijn bij palpatie van het bot
- Benige zwelling
- Geen warmte bij palpatie
,Risicofactoren knie artrose:
- Vrouwelijk geslacht
- Zwaarlijvigheid
- Eerdere knieblessures
- Een verkeerde knie – uitlijning
- Zwakke kniestrekkers
- Vaak knielen en zwaar tillen
- Is het verhoogde risico bij sport deels te wijten aan knieblessures
Naast perifere nociceptieve pijnmechanismen ( waaronder een verhoogde
respons van perifere noci – ceptoren door aanhoudend weefselletsel of
ontsteking in het gewricht ), lijkt er bij een groot deel van de patiënten
met osteo artritis sprake te zijn van pijn sensibilisatie door middel van
neuropatische pijnmechanismen of centrale pijnmechanismen
Nociceptieve pijn:
- Pijn die het gevolg is van actuele of dreigende schade in het weefsel,
en de activiteit in de nocisensoren aanzet
- Sterke ontstekingsreactie ( bv na belasten, lopen etc ) – hoge
pijnintensiteit
- Pijn die goed te lokaliseren is, pijn die bewegingsafhankelijk is, pijn
die wordt geprovoceerd door specifieke mechanische belastingen
- Lokale pijn bij belasten
- De mate van pijn die ervaren wordt is een nauwe afspiegeling van
de mate van schade die in de periferie ontstaat
Nociplastische pijn:
- Pijn die wordt ervaren, maar die niet nauw samenhangt met de
activiteit van de nocisensoren
- Pijn niet gekoppeld aan weefselschade
- Spiegelbeeldpijn -kan niet alleen veroorzaakt worden doordat de
patiënt de aangedane knie probeert te ontlasten, maar ook door de
aanwezigheid van nociplastische pijn
- Overgevoeligheid voor geur, licht, geluid, aanraking, medicatie en
temperatuur en slecht slapen
- Uitgebreide pijn (continue) – niet alleen in de knie of heup, maar kan
gaan tot het bovenbeen en onderbeen
- Hogere pijnintensiteit
- Lagere kwaliteit van leven
- Groot gebied waar de pijn wordt ervaren – diffuse pijnverdeling
- 5/10 VAS -> let op dit is bij iedereen anders
- Pijn die ervaren wordt en de schade: disproportioneel – slechte
relatie met onderliggende pathologie
, - Negatieve reactie op pijnmedicatie
- Vermoeidheid, psychosociale disstress, emotioneel
- Als de informatie vanuit de periferie aanhoudend is met een
bepaalde intensiteit, dat de relatie tussen de prikkel ( de mate van
intensiteit van de inkomende prikkel ) op enig moment gaat leiden
op een versterkte respons -> long term potentiation
Anamnese:
Functies en anatomische eigenschappen:
- Waar kan ik u mee helpen?
- Hoelang heeft u deze klachten al?
- Hoe zijn de klachten ontstaan, plotseling of geleidelijk, en hoelang al
last?
- Is er sprake van pijn? ( nociceptief of nociplastisch? )
- Hoelang ervaart u deze pijn al?
- Waar zit de pijn? ( mediaal )
- Wanneer ervaart u die pijn? ( pijn bij het starten van de beweging en
bij langdurig belasten, pijn die komt en gaat, neemt toe naarmate de
dag vordert )
- Hoelang duurt deze pijn – hoelang houdt deze pijn aan?
- Pijn in rust en snachts?
- Hoe is het beloop van die pijn op een dag?
- Cijfer pijn ? – in rust en tijdens belasting NPRS
- Is er sprake van hevige zwelling en pijn in rust?
- Ervaart u stijfheid, zo ja, hoelang en wanneer? ( ochtend en
startstijfheid )
- Is er zwelling van de knie? ( in combinatie met temperatuur )
- Voelt de knie warm aan ( in combinatie met de zwelling )
- Is er een verminderde spierkracht in de benen, zwakker aanvoelen,
zo ja, wanneer?
- Is er een gevoel van giving way / instabiliteit / evenwicht?
- Is de beweeglijkheid van het gewricht verminderd?
- Zijn er bepaalde bewegingen van de knie beperkt? Zo ja, in welke
richting?
- Is er een abnormale stand van het gewricht?
- Zijn er klachten in andere gewrichten?
- Zijn er slotklachten in de knie?
Activiteiten:
- Wanneer heb je er allemaal last van? Wat voor dingen gaan
moeilijk?
, - Hoe gaat het lopen, opstaan, traplopen, gaan zitten, bukken etc.. –
loophulpmiddel?
- Hoe gaat autorijden, fietsen, ov etc
- Zijn er activiteiten waarbij de klachten verergeren of verminderen?
- Hoe kan je de knie belasten in het dagelijks leven?
- Zijn er valincidenten, zo ja, hoe vaak?
Participatie:
- Ervaart u belemmeringen in werk, sport, vrije tijd etc..
- Verschillende sporten met een hoge impact ( voetbal, handbal,
hockey, worstelen, gewichtsheffen en langeafstandlopen )
- Heeft u een beroep waarbij u zwaar belast?
- Ervaart u belemmeringen in sociale contacten?
- Is er zwaar lichamelijk werk uitgevoerd in het verleden?
Externe factoren:
- Woont u alleen?
- Hoe gaat het verder in het dagelijks leven, thuis?
- Maakt u gebruik van een loophulpmiddel of een hulpmiddel bij het
uitvoeren van werkzaamheden?
- Komt er artrose voor in de familie?
- Hoe reageert de omgeving op uw klachten?
-
- Heb je al vaker iets aan je knie gehad?
- Heeft u al eerder een therapeutische behandeling gehad?
- Heeft er in het verleden een trauma plaatsgevonden met als gevolg
gewrichtsbeschadiging? Zo ja, hoe verliep het herstel?
- Heeft er in het verleden een operatie plaatsgevonden? Zo ja, hoe
verliep het herstel? – hoelang geleden?
- Is er in het verleden sprake geweest van een niet traumatische
gewrichtsaandoening ( artritis )
Persoonlijke factoren:
- Hoe zit het verder met uw leefstijl? Gezond? – slaap je goed?
- Stress
- Heeft u een actieve leefstijl? Bent u gemotiveerd om te bewegen?
- Overgewicht? BMI
- Welke maatregelen heeft u zelf genomen? ( rust, bewegen,
medicijnen, loophulpmiddel, aanpassingen op het werk ) En hielp
dat?
- Medicijnen? Wat is het effect hiervan?
- Wordt er rust gehouden wanneer u pijn heeft?
, - Wat is de reden dat u nu komt en niet eerder?
- In welke mate bestaan er gedachten dat bewegen schadelijk is?
- In welke mate is er angst om te bewegen of te vallen?
- Is er sprake van andere gezondheidsklachten, comorbiditeiten?
- Gebruikt u medicijnen?
- Wat zijn uw verwachtingen van de therapie?
- Wat zijn uw verwachtingen van het beloop van de klachten ?
- Hoe kijkt u er zelf naar?
- Wat zijn uw eigen gedachtes over de pijn, de klachten?
- In welke mate bent u bereid om aanpassingen te doen ( bv meer
actief zijn? ) – motivatie?
- Wat is uw hulpvraag, wat wilt u van mij?
- Samenvatten
Ziektepercepties:
- Wat heb ik
- Wat is de oorzaak
- Wat zijn de gevolgen
- Hoelang gaat het duren
- Wat kan eraan gedaan worden
- Wat veroorzaakt de artrose
- Heeft u zelf een idee hoe u dit aan kunt pakken
- Heeft u er een bepaalde zorg bij? – bv het niet meer kunnen
uitvoeren van hobbys etc
Onderzoek
Inspectie:
- Waar zit de pijn
- Lichte, matige of forse zwelling ( diffuus of lokaal? ) - knie
- Standsverandering met de niet aangedane zijde – knie,
heupgewricht, bekken, wervelkolom, varus of valgusstand van de
voet, onder en bovenbeen
- Omvangverschil van de musculatuur ten opzichte van het andere
been van de kuit, bovenbeen en of bilmusculatuur
- Kijken naar de houding ( bv extensiebeperking in de knie )
,Palpatie: - knie
- Sprake van zwelling – knie
- Temperatuurverhoging – knie
- Pijn bij patellafemorale compressie? – knie
- Waar is er sprake van pijn bij palpatie – knie
- Botwoekering
- Tederheid van de gewrichtslijn
Functieonderzoek:
- Actief bewegingsonderzoek:
Flexie en extensie van de knie
Flexie en extensie, abductie en adductie, exorotatie en endorotatie van
de heup
- Passief bewegingsonderzoek van de knie en heup – heup: een benig
eindgevoel - kijken wat er passief mogelijk is in het gewricht
- Spierkracht ( MRC ): isometrische weerstandstesten – anders test je
niet alleen kracht, maar ook de beweging van het gewricht
Knie: quadriceps
Heup: abductoren
- Balans
- Aerobe cappaciteit
Activiteiten: inspectie: - waar diegene klachten bij aangeeft in de
anamnese ( ADL activiteiten )
- Het staan
- Het staan op 1 been
- Lopen – gangbeeld – instabiliteit van de knie
- Traplopen
- Opstaan en gaan zitten
- In welke mate kan de heup / knie worden belast
- Kijken of bepaalde bewegingen worden vermeden of
gecompenseerd door anderde bewegingen
- Evenwicht – balans
- Het gebruik van hulpmiddelen
- Specifieke activiteiten die tijdens werk, sport of hobby’s beperkt zijn
- Kijken hoe iemand met de beperkingen omgaat ( compensatie,
bewegingsangst, bewegingsvermijding )
NPRS: de mate van pijn
TUG: voor het valrisico
6 minuten wandeltest: voor het uithoudingsvermogen
PSK:
HOOS:
KOOS:
,Onderzoeksdoelstellingen:
- Ik weet de mate van de ontstekingsfactoren dmv palpatie en
inspectie -> de mate van de roodheid en zwelling -> kan een rode
vlag zijn
- Ik weet waar en of er sprake is van pijn dmv palpatie
- Ik weet of er sprake is van een benige zwelling dmv palpatie
( osteofyten )
- Ik weet de mate van het actief bewegen van de knie ( flexie,
extensie ) -> verminderd ROM, als de spier aangespannen kan
worden is het geen sensorisch probleem
- Ik weet de mate van het passief bewegen -> pijnprovocatie en of er
sprake is van het gewricht, verminderde ROM, bewegingsbeperking,
aanwezigheid crepitaties
- Ik weet of het looppatroon afwijkend is dmv observatie ->
pijnprovocatie, bewegingen gecompenseerd of vermeden door
andere bewegingen, flexie zal pijnlijk en dus beperkt zijn
- Ik weet of er sprake is van een verminderde spierkracht van de
vastes medialis aan de aangedane been ten opzichte van het niet
aangedane been dmv de MRC
- Ik weet of de stabiliteit is aangedaan dmv op 1 been staan, iemand
zal dan een beetje met zijn knieen knikken ( kan door
standsverandering -> varus, valgus stand )
- Ik weet de mate van de kwaliteit van bewegen bij functionele
activiteiten
Ontstekingsfactoren ( inspectie en palpatie )
ROM knie beperkt ( passief / actief bewegen ) ( in actief zitten ook de
crepitaties )
Pijnprovocatie in de knie middels palpatie
Loopppatroon kijken
Als de knie wat dunner is ( ong na 2 weken ):
- Stabiliteit testen ( belasten op 1 been )
- Kracht ( belastonderzoek ), quadriceps, vastes medialis
- Coordinatie
Prognose: ongunstig beloop in anamense zetten
, - Veel pijn
- Verminderde kracht van de quadriceps
- Veel beperkingen in dagelijkse activiteiten
- Hoge leeftijd -> meer bij heupartrose
- Vrouwelijk geslacht -> meer bij heupartrose
- Genetische aanleg
- Overgewicht -> meer voor knieartrose
- Slechte algehele gezondheid en minder vitaliteit
- Aandoening van andere gewrichten dan het aangedane gewricht,
zoals artrose van de andere heup of knie, lage rug, handen, voeten
- Hart of longaandoeningen, diabetes, visus of gehoorproblemen
- Psychosociaal functioneren ( depressie, angst, copingstijl, cognitie )
Indicatiestelling:
Indicatie 1: voor kortdurende voorlichting, advies en oefen en
beweeginstructies
- Behoefte aan voorlichting, advies, instructie en praktische
handvatten bij het oefenen en bewegen
- Zelfstandig aan de slag met bewegen
Indicatie 2: voor voorlichting, advies en kortdurend begeleiding bij oefenen
en lichamelijke activiteit
- De patiënt heeft begeleiding nodig om zelfstandig een
oefenprogramma uit te kunnen voeren en voldoende lichamelijke
activiteit te verkrijgen en te behouden
- De hulpvraag van de patiënt kan te maken hebben met
verschillende aspecten, bv zelfmanagment, sociale steun en
beschikbaarheid van beweeg mogelijkheden
Indicatie 3: voor voorlichting, advies en langdurige begeleiding bij oefenen
en lichamelijke activiteit
- Langdurige begeleiding
- Aanwezige risicofactoren voor vertraagd herstel die de uitvoering
van oefentherapie belemmeren ( bv comorbiditeit )
- Aanwezigheid van psychosociale factoren ( gele vlaggen ) in
combinatie met inadequate pijncoping
Fysiotherapeutische diagnose
, - Gezondheidstoestand van de patiënt qua aard in termen van
beperkingen in activiteiten, participatieproblemen en van
stoornissen in functie.
- Onderliggende medische factoren, inclusief
ziektes/aandoeningen/syndromen en operaties
- Onderliggende externe en persoonlijke factoren, inclusief
psychiatrische en fysieke belasting – belastbaarheid en medische
nevenproblematiek ( comorbiditeit )
- Het gezondheidsprobleem van de patiënt qua beloop, met aandacht
voor belemmerende en bevorderende factoren voor herstel en
gezondheid
- Het gezondheidsgedrag
- Mogelijke prognose
- De ‘echte’ hulpvraag
Een inadequate pijncopingstijl kan belemmerend werken op de te
verwachten resultaten van actieve oefentherapie
Therapie:
De behandeling gericht op zelfmanagment, voorlichting,
lichaamsbeweging en gewichtsverlies – belangrijkste is educatie,
lichaamsbeweging en gewichtsverlies, loophulpmiddelen, gezonde leefstijl
Osteoartritis is een ziekte van het hele gewricht, met structurele
veranderingen in het gewrichtskraakbeen, sub – chondrale botten,
ligamenten, kapsel, synoviaal membraan en perarticulaire spieren
- De ziekte is een actieve dynamische verandering als gevolg van een
onevenwicht tussen herstel en vernieuwing van gewrichtsweefsel,
en geen passieve degeneratieve ziekte of zogenaamde slijtageziekte
- Tijdens het artroseproces verandert de samenstelling van het
kraakbeen en verliest het kraakbeen zijn intregiteit – deze
veranderingen in de samenstelling veranderen de
materiaaleigenschappen van het kraakbeen en verhogen de
gevoeligheid voor verstoring door fysieke krachten
Wat is het beeld wat je zelf hebt over artrose? En op wat voor manier zal
hier controle over gekregen kunnen worden?
Wat is het beeld dat je zelf hebt tussen de relatie van bewegen met de
knieen en het verergeren van artrose?
Wat zijn je eigen gedachten over je pijn / ziekte?
Als iemand ergens bang voor is, of om een bepaalde beweging uit te
voeren: wat gaat er gebeuren denk je, als je toch gaat…..
, Voorlichting en advies: zelfmanagment ( bewegen, gezonde leefstijl )
- Het vergroten van de kennis over de aandoening en de
behandelopties, naast het bevorderen van zelfmanagment
- Het hele gewricht is aangedaan ( spieren, bot, kraakbeen,
gewricht, gewrichtsbanden )
- Het is geen ouderdomsaandoening ( celdeling + opbouw gaat
langzamer dan afbraak, dit is normaal ) – er is een verandering in
het gewrichtskraakbeen
- De ernst en het beloop van de klachten kan erg per patient
verschillen
- Het is geen slijtage
- Belangrijk om te blijven bewegen, stijfheid verminderd hierdoor,
synovia wordt beter, deze voedt zich door druk uit te oefenen
- Gezonde leefstijl is belangrijk, voeding, overgewicht, bewegen en
niks doen moet voorkomen worden
- Fysieke activiteit en afgestemde beweegoefeningen kunnen pijn
verminderen en het dagelijks functioneren verbeteren
( versterken van de spieren, verbeteren van de conditie en het
uitvoeren van dagelijkse activiteiten )
- Te veel zitten kan de artroseklachten doen verergeren en het
risico vergroten op het krijgen van andere aandoeningen
- Sprake van overgewicht: belangrijk om hier iets aan te doen ( BMI
25 – 30 ) – kan bij knieartrose leiden tot pijnvermindering
- Niet bang zijn om het te belasten, bewegen is niet gevaarlijk
- De artrose kan niet weggaan, maar we kunnen er wel veel aan
doen waardoor de klachten kunnen verminderen
- Dit doen we door middel van voorlichting en advies gericht op
zelfmanagment ( bewegen, gezonde leefstijl ), fysio en
oefentherapie en afvallen indien er sprake is van overgewicht
( BMI 25 – 30 ) – kan bij knieartrose leiden tot pijnvermindering
- Uw artrose symptomen kunnen vaak aanzienlijk worden verlicht
zonder er een operatie nodig is
- Gewrichtsschade op een rontgenfoto geeft niet aan hoeveel last u
van uw artrose zult hebben
Oefentherapie: FITT factoren ( frequentie, intensiteit, type, tijdsduur )
- Vooral nuttig bij het verminderen van pijn en het verbeteren van
de gewrichtsbeweging – pijndemping
- Verkoop oefentherapie niet alleen op de perifere werking, maar
ook op de centrale pijnstillende werking ervan – dus niet alleen
als een middel om fysieke functies en fitheid te verbeteren
- Begeleide oefeningen en zelfstandig uitgevoerde oefeningen,
begeleide oefeningen gedurende de behandelperiode af bouwen
- Hulpvragen op het gebied van educatie ( informatie en advies )
over de aandoening, het beloop van de behandeling, met name
Leerjaar 2 Thema 11
Knie
Prognose:
Indicatie 1/2: 8 – 12 weken/2 – 3 maanden
Indicatie 3: 16 – 24 weken/4 – 6 maanden
Knie artrose:
- Pijn in de knie
- Ochtendstijfheid minder dan 30 minuten
- 45 jaar of ouder
- Crepiteren
- Pijn bij palpatie van het bot
- Benige zwelling
- Geen warmte bij palpatie
- Pijnklachten langer dan 3 maanden
- Pijnklachten bij belasten
- Krachtsverlies knie extensoren
- Startpijn en / of stijfheid bij bewegen
- Langzaam voortschrijdend proces
- Extensie en flexie beperking ( bij extensie gehinderd tijdens het
lopen )
- Warme en gezwollen rode knie
- Onverklaarbare hevige pijn in de knie
- Slotklachten in de knie
- Hevige pijn in rust en zwelling ( zonder trauma )
ACR knie: geen diagnostische criteria, kunnen wel behulpzaam zijn bij het
herkennen
- Pijn in de knie met ten minste 3 van de volgende kenmerken
- Leeftijd > 45 jaar
- Ochtendstijfheid < 30 minuten
- Crepiteren
- Pijn bij palpatie van het bot
- Benige zwelling
- Geen warmte bij palpatie
,Risicofactoren knie artrose:
- Vrouwelijk geslacht
- Zwaarlijvigheid
- Eerdere knieblessures
- Een verkeerde knie – uitlijning
- Zwakke kniestrekkers
- Vaak knielen en zwaar tillen
- Is het verhoogde risico bij sport deels te wijten aan knieblessures
Naast perifere nociceptieve pijnmechanismen ( waaronder een verhoogde
respons van perifere noci – ceptoren door aanhoudend weefselletsel of
ontsteking in het gewricht ), lijkt er bij een groot deel van de patiënten
met osteo artritis sprake te zijn van pijn sensibilisatie door middel van
neuropatische pijnmechanismen of centrale pijnmechanismen
Nociceptieve pijn:
- Pijn die het gevolg is van actuele of dreigende schade in het weefsel,
en de activiteit in de nocisensoren aanzet
- Sterke ontstekingsreactie ( bv na belasten, lopen etc ) – hoge
pijnintensiteit
- Pijn die goed te lokaliseren is, pijn die bewegingsafhankelijk is, pijn
die wordt geprovoceerd door specifieke mechanische belastingen
- Lokale pijn bij belasten
- De mate van pijn die ervaren wordt is een nauwe afspiegeling van
de mate van schade die in de periferie ontstaat
Nociplastische pijn:
- Pijn die wordt ervaren, maar die niet nauw samenhangt met de
activiteit van de nocisensoren
- Pijn niet gekoppeld aan weefselschade
- Spiegelbeeldpijn -kan niet alleen veroorzaakt worden doordat de
patiënt de aangedane knie probeert te ontlasten, maar ook door de
aanwezigheid van nociplastische pijn
- Overgevoeligheid voor geur, licht, geluid, aanraking, medicatie en
temperatuur en slecht slapen
- Uitgebreide pijn (continue) – niet alleen in de knie of heup, maar kan
gaan tot het bovenbeen en onderbeen
- Hogere pijnintensiteit
- Lagere kwaliteit van leven
- Groot gebied waar de pijn wordt ervaren – diffuse pijnverdeling
- 5/10 VAS -> let op dit is bij iedereen anders
- Pijn die ervaren wordt en de schade: disproportioneel – slechte
relatie met onderliggende pathologie
, - Negatieve reactie op pijnmedicatie
- Vermoeidheid, psychosociale disstress, emotioneel
- Als de informatie vanuit de periferie aanhoudend is met een
bepaalde intensiteit, dat de relatie tussen de prikkel ( de mate van
intensiteit van de inkomende prikkel ) op enig moment gaat leiden
op een versterkte respons -> long term potentiation
Anamnese:
Functies en anatomische eigenschappen:
- Waar kan ik u mee helpen?
- Hoelang heeft u deze klachten al?
- Hoe zijn de klachten ontstaan, plotseling of geleidelijk, en hoelang al
last?
- Is er sprake van pijn? ( nociceptief of nociplastisch? )
- Hoelang ervaart u deze pijn al?
- Waar zit de pijn? ( mediaal )
- Wanneer ervaart u die pijn? ( pijn bij het starten van de beweging en
bij langdurig belasten, pijn die komt en gaat, neemt toe naarmate de
dag vordert )
- Hoelang duurt deze pijn – hoelang houdt deze pijn aan?
- Pijn in rust en snachts?
- Hoe is het beloop van die pijn op een dag?
- Cijfer pijn ? – in rust en tijdens belasting NPRS
- Is er sprake van hevige zwelling en pijn in rust?
- Ervaart u stijfheid, zo ja, hoelang en wanneer? ( ochtend en
startstijfheid )
- Is er zwelling van de knie? ( in combinatie met temperatuur )
- Voelt de knie warm aan ( in combinatie met de zwelling )
- Is er een verminderde spierkracht in de benen, zwakker aanvoelen,
zo ja, wanneer?
- Is er een gevoel van giving way / instabiliteit / evenwicht?
- Is de beweeglijkheid van het gewricht verminderd?
- Zijn er bepaalde bewegingen van de knie beperkt? Zo ja, in welke
richting?
- Is er een abnormale stand van het gewricht?
- Zijn er klachten in andere gewrichten?
- Zijn er slotklachten in de knie?
Activiteiten:
- Wanneer heb je er allemaal last van? Wat voor dingen gaan
moeilijk?
, - Hoe gaat het lopen, opstaan, traplopen, gaan zitten, bukken etc.. –
loophulpmiddel?
- Hoe gaat autorijden, fietsen, ov etc
- Zijn er activiteiten waarbij de klachten verergeren of verminderen?
- Hoe kan je de knie belasten in het dagelijks leven?
- Zijn er valincidenten, zo ja, hoe vaak?
Participatie:
- Ervaart u belemmeringen in werk, sport, vrije tijd etc..
- Verschillende sporten met een hoge impact ( voetbal, handbal,
hockey, worstelen, gewichtsheffen en langeafstandlopen )
- Heeft u een beroep waarbij u zwaar belast?
- Ervaart u belemmeringen in sociale contacten?
- Is er zwaar lichamelijk werk uitgevoerd in het verleden?
Externe factoren:
- Woont u alleen?
- Hoe gaat het verder in het dagelijks leven, thuis?
- Maakt u gebruik van een loophulpmiddel of een hulpmiddel bij het
uitvoeren van werkzaamheden?
- Komt er artrose voor in de familie?
- Hoe reageert de omgeving op uw klachten?
-
- Heb je al vaker iets aan je knie gehad?
- Heeft u al eerder een therapeutische behandeling gehad?
- Heeft er in het verleden een trauma plaatsgevonden met als gevolg
gewrichtsbeschadiging? Zo ja, hoe verliep het herstel?
- Heeft er in het verleden een operatie plaatsgevonden? Zo ja, hoe
verliep het herstel? – hoelang geleden?
- Is er in het verleden sprake geweest van een niet traumatische
gewrichtsaandoening ( artritis )
Persoonlijke factoren:
- Hoe zit het verder met uw leefstijl? Gezond? – slaap je goed?
- Stress
- Heeft u een actieve leefstijl? Bent u gemotiveerd om te bewegen?
- Overgewicht? BMI
- Welke maatregelen heeft u zelf genomen? ( rust, bewegen,
medicijnen, loophulpmiddel, aanpassingen op het werk ) En hielp
dat?
- Medicijnen? Wat is het effect hiervan?
- Wordt er rust gehouden wanneer u pijn heeft?
, - Wat is de reden dat u nu komt en niet eerder?
- In welke mate bestaan er gedachten dat bewegen schadelijk is?
- In welke mate is er angst om te bewegen of te vallen?
- Is er sprake van andere gezondheidsklachten, comorbiditeiten?
- Gebruikt u medicijnen?
- Wat zijn uw verwachtingen van de therapie?
- Wat zijn uw verwachtingen van het beloop van de klachten ?
- Hoe kijkt u er zelf naar?
- Wat zijn uw eigen gedachtes over de pijn, de klachten?
- In welke mate bent u bereid om aanpassingen te doen ( bv meer
actief zijn? ) – motivatie?
- Wat is uw hulpvraag, wat wilt u van mij?
- Samenvatten
Ziektepercepties:
- Wat heb ik
- Wat is de oorzaak
- Wat zijn de gevolgen
- Hoelang gaat het duren
- Wat kan eraan gedaan worden
- Wat veroorzaakt de artrose
- Heeft u zelf een idee hoe u dit aan kunt pakken
- Heeft u er een bepaalde zorg bij? – bv het niet meer kunnen
uitvoeren van hobbys etc
Onderzoek
Inspectie:
- Waar zit de pijn
- Lichte, matige of forse zwelling ( diffuus of lokaal? ) - knie
- Standsverandering met de niet aangedane zijde – knie,
heupgewricht, bekken, wervelkolom, varus of valgusstand van de
voet, onder en bovenbeen
- Omvangverschil van de musculatuur ten opzichte van het andere
been van de kuit, bovenbeen en of bilmusculatuur
- Kijken naar de houding ( bv extensiebeperking in de knie )
,Palpatie: - knie
- Sprake van zwelling – knie
- Temperatuurverhoging – knie
- Pijn bij patellafemorale compressie? – knie
- Waar is er sprake van pijn bij palpatie – knie
- Botwoekering
- Tederheid van de gewrichtslijn
Functieonderzoek:
- Actief bewegingsonderzoek:
Flexie en extensie van de knie
Flexie en extensie, abductie en adductie, exorotatie en endorotatie van
de heup
- Passief bewegingsonderzoek van de knie en heup – heup: een benig
eindgevoel - kijken wat er passief mogelijk is in het gewricht
- Spierkracht ( MRC ): isometrische weerstandstesten – anders test je
niet alleen kracht, maar ook de beweging van het gewricht
Knie: quadriceps
Heup: abductoren
- Balans
- Aerobe cappaciteit
Activiteiten: inspectie: - waar diegene klachten bij aangeeft in de
anamnese ( ADL activiteiten )
- Het staan
- Het staan op 1 been
- Lopen – gangbeeld – instabiliteit van de knie
- Traplopen
- Opstaan en gaan zitten
- In welke mate kan de heup / knie worden belast
- Kijken of bepaalde bewegingen worden vermeden of
gecompenseerd door anderde bewegingen
- Evenwicht – balans
- Het gebruik van hulpmiddelen
- Specifieke activiteiten die tijdens werk, sport of hobby’s beperkt zijn
- Kijken hoe iemand met de beperkingen omgaat ( compensatie,
bewegingsangst, bewegingsvermijding )
NPRS: de mate van pijn
TUG: voor het valrisico
6 minuten wandeltest: voor het uithoudingsvermogen
PSK:
HOOS:
KOOS:
,Onderzoeksdoelstellingen:
- Ik weet de mate van de ontstekingsfactoren dmv palpatie en
inspectie -> de mate van de roodheid en zwelling -> kan een rode
vlag zijn
- Ik weet waar en of er sprake is van pijn dmv palpatie
- Ik weet of er sprake is van een benige zwelling dmv palpatie
( osteofyten )
- Ik weet de mate van het actief bewegen van de knie ( flexie,
extensie ) -> verminderd ROM, als de spier aangespannen kan
worden is het geen sensorisch probleem
- Ik weet de mate van het passief bewegen -> pijnprovocatie en of er
sprake is van het gewricht, verminderde ROM, bewegingsbeperking,
aanwezigheid crepitaties
- Ik weet of het looppatroon afwijkend is dmv observatie ->
pijnprovocatie, bewegingen gecompenseerd of vermeden door
andere bewegingen, flexie zal pijnlijk en dus beperkt zijn
- Ik weet of er sprake is van een verminderde spierkracht van de
vastes medialis aan de aangedane been ten opzichte van het niet
aangedane been dmv de MRC
- Ik weet of de stabiliteit is aangedaan dmv op 1 been staan, iemand
zal dan een beetje met zijn knieen knikken ( kan door
standsverandering -> varus, valgus stand )
- Ik weet de mate van de kwaliteit van bewegen bij functionele
activiteiten
Ontstekingsfactoren ( inspectie en palpatie )
ROM knie beperkt ( passief / actief bewegen ) ( in actief zitten ook de
crepitaties )
Pijnprovocatie in de knie middels palpatie
Loopppatroon kijken
Als de knie wat dunner is ( ong na 2 weken ):
- Stabiliteit testen ( belasten op 1 been )
- Kracht ( belastonderzoek ), quadriceps, vastes medialis
- Coordinatie
Prognose: ongunstig beloop in anamense zetten
, - Veel pijn
- Verminderde kracht van de quadriceps
- Veel beperkingen in dagelijkse activiteiten
- Hoge leeftijd -> meer bij heupartrose
- Vrouwelijk geslacht -> meer bij heupartrose
- Genetische aanleg
- Overgewicht -> meer voor knieartrose
- Slechte algehele gezondheid en minder vitaliteit
- Aandoening van andere gewrichten dan het aangedane gewricht,
zoals artrose van de andere heup of knie, lage rug, handen, voeten
- Hart of longaandoeningen, diabetes, visus of gehoorproblemen
- Psychosociaal functioneren ( depressie, angst, copingstijl, cognitie )
Indicatiestelling:
Indicatie 1: voor kortdurende voorlichting, advies en oefen en
beweeginstructies
- Behoefte aan voorlichting, advies, instructie en praktische
handvatten bij het oefenen en bewegen
- Zelfstandig aan de slag met bewegen
Indicatie 2: voor voorlichting, advies en kortdurend begeleiding bij oefenen
en lichamelijke activiteit
- De patiënt heeft begeleiding nodig om zelfstandig een
oefenprogramma uit te kunnen voeren en voldoende lichamelijke
activiteit te verkrijgen en te behouden
- De hulpvraag van de patiënt kan te maken hebben met
verschillende aspecten, bv zelfmanagment, sociale steun en
beschikbaarheid van beweeg mogelijkheden
Indicatie 3: voor voorlichting, advies en langdurige begeleiding bij oefenen
en lichamelijke activiteit
- Langdurige begeleiding
- Aanwezige risicofactoren voor vertraagd herstel die de uitvoering
van oefentherapie belemmeren ( bv comorbiditeit )
- Aanwezigheid van psychosociale factoren ( gele vlaggen ) in
combinatie met inadequate pijncoping
Fysiotherapeutische diagnose
, - Gezondheidstoestand van de patiënt qua aard in termen van
beperkingen in activiteiten, participatieproblemen en van
stoornissen in functie.
- Onderliggende medische factoren, inclusief
ziektes/aandoeningen/syndromen en operaties
- Onderliggende externe en persoonlijke factoren, inclusief
psychiatrische en fysieke belasting – belastbaarheid en medische
nevenproblematiek ( comorbiditeit )
- Het gezondheidsprobleem van de patiënt qua beloop, met aandacht
voor belemmerende en bevorderende factoren voor herstel en
gezondheid
- Het gezondheidsgedrag
- Mogelijke prognose
- De ‘echte’ hulpvraag
Een inadequate pijncopingstijl kan belemmerend werken op de te
verwachten resultaten van actieve oefentherapie
Therapie:
De behandeling gericht op zelfmanagment, voorlichting,
lichaamsbeweging en gewichtsverlies – belangrijkste is educatie,
lichaamsbeweging en gewichtsverlies, loophulpmiddelen, gezonde leefstijl
Osteoartritis is een ziekte van het hele gewricht, met structurele
veranderingen in het gewrichtskraakbeen, sub – chondrale botten,
ligamenten, kapsel, synoviaal membraan en perarticulaire spieren
- De ziekte is een actieve dynamische verandering als gevolg van een
onevenwicht tussen herstel en vernieuwing van gewrichtsweefsel,
en geen passieve degeneratieve ziekte of zogenaamde slijtageziekte
- Tijdens het artroseproces verandert de samenstelling van het
kraakbeen en verliest het kraakbeen zijn intregiteit – deze
veranderingen in de samenstelling veranderen de
materiaaleigenschappen van het kraakbeen en verhogen de
gevoeligheid voor verstoring door fysieke krachten
Wat is het beeld wat je zelf hebt over artrose? En op wat voor manier zal
hier controle over gekregen kunnen worden?
Wat is het beeld dat je zelf hebt tussen de relatie van bewegen met de
knieen en het verergeren van artrose?
Wat zijn je eigen gedachten over je pijn / ziekte?
Als iemand ergens bang voor is, of om een bepaalde beweging uit te
voeren: wat gaat er gebeuren denk je, als je toch gaat…..
, Voorlichting en advies: zelfmanagment ( bewegen, gezonde leefstijl )
- Het vergroten van de kennis over de aandoening en de
behandelopties, naast het bevorderen van zelfmanagment
- Het hele gewricht is aangedaan ( spieren, bot, kraakbeen,
gewricht, gewrichtsbanden )
- Het is geen ouderdomsaandoening ( celdeling + opbouw gaat
langzamer dan afbraak, dit is normaal ) – er is een verandering in
het gewrichtskraakbeen
- De ernst en het beloop van de klachten kan erg per patient
verschillen
- Het is geen slijtage
- Belangrijk om te blijven bewegen, stijfheid verminderd hierdoor,
synovia wordt beter, deze voedt zich door druk uit te oefenen
- Gezonde leefstijl is belangrijk, voeding, overgewicht, bewegen en
niks doen moet voorkomen worden
- Fysieke activiteit en afgestemde beweegoefeningen kunnen pijn
verminderen en het dagelijks functioneren verbeteren
( versterken van de spieren, verbeteren van de conditie en het
uitvoeren van dagelijkse activiteiten )
- Te veel zitten kan de artroseklachten doen verergeren en het
risico vergroten op het krijgen van andere aandoeningen
- Sprake van overgewicht: belangrijk om hier iets aan te doen ( BMI
25 – 30 ) – kan bij knieartrose leiden tot pijnvermindering
- Niet bang zijn om het te belasten, bewegen is niet gevaarlijk
- De artrose kan niet weggaan, maar we kunnen er wel veel aan
doen waardoor de klachten kunnen verminderen
- Dit doen we door middel van voorlichting en advies gericht op
zelfmanagment ( bewegen, gezonde leefstijl ), fysio en
oefentherapie en afvallen indien er sprake is van overgewicht
( BMI 25 – 30 ) – kan bij knieartrose leiden tot pijnvermindering
- Uw artrose symptomen kunnen vaak aanzienlijk worden verlicht
zonder er een operatie nodig is
- Gewrichtsschade op een rontgenfoto geeft niet aan hoeveel last u
van uw artrose zult hebben
Oefentherapie: FITT factoren ( frequentie, intensiteit, type, tijdsduur )
- Vooral nuttig bij het verminderen van pijn en het verbeteren van
de gewrichtsbeweging – pijndemping
- Verkoop oefentherapie niet alleen op de perifere werking, maar
ook op de centrale pijnstillende werking ervan – dus niet alleen
als een middel om fysieke functies en fitheid te verbeteren
- Begeleide oefeningen en zelfstandig uitgevoerde oefeningen,
begeleide oefeningen gedurende de behandelperiode af bouwen
- Hulpvragen op het gebied van educatie ( informatie en advies )
over de aandoening, het beloop van de behandeling, met name
