Samenvatting examen maatschappij en recht - enkel deel maatschappij

MAATSCHAPPIJ
H1 DE SOCIOLOGIE ALS WETENSCHAP

1 WAT IS SOCIOLOGIE

Sociologie

Socius (=medemens) -logie (=studiegebied)

Sociologie bestudeert mensen en hun gedrag in hun sociale omgeving.
(=gedragswetenschap)

2 TAAK VAN DE SOCIOLOOG

- Zorgt ervoor dat mensen oog krijgen voor datgene
dat er in hun samenleving voorvalt
- Leren verband zien tussen persoonlijke ervaringen
en problemen en algemeen maatschappelijke
omstandigheden


DE EMPIRISCH - ANALYTISCHE TAAK
- Wetenschap veronderstelt verzamelen van
betrouwbare kennis
- In beeld brengen van en inzicht verwerven over de regelmaten en oorzaak-gevolg
acties
- Socioloog onderzoekt en volgt onderzoekscyclus:

Aanvullen…



Aspecten die taak bemoeilijken:

 Samenleving is geen vaststaand gegeven
 Kennis van de sociologie beïnvloedt de
samenleving (self fulfilling and self
destroying prophecy)
 Sociologen maken zelf ook deel uit van de samenleving en worden er dus ook door
beïnvloed


DE KRITISCHE TAAK
- Socioloog stelt bestaande sociale orde in vraag en geeft er kritische informatie
over
- Wij perspectief en het zij perspectief
- Houding = afstandelijke betrokkenheid + respectvol


PRAKTISCHE TAAK
- Kennis moet nuttig zijn voor de mensen in de samenleving (=gebruik)
- Kennis over de samenleving moet tot bij de mensen raken (=overdracht)

,H2 ALLES IS CONTINGENT, MAAR DAAROM NIET ARBITRAIR

CONTINGENT

- Bijna alles had ook anders kunnen zijn
- Alle dingen waarvan we soms aannemen dat zij natuurlijk zijn en verbonden met
onze diepste eigenheid, hadden zich in de loop van de geschiedenis anders
kunnen ontwikkelen (=contingent)

NIET ARBITRAIR

- Sociale orde in een bepaalde samenleving is niet willekeurig, niet arbitrair
- Legitimerende derden: geven redenen aan voor een bepaalde keuze in de
samenleving:
o Natuur
o Geschiedenis
o Samenhang
o Vanzelfsprekendheid

H3 TWEE VISIES OP SAMENLEVEN

1 INDIVIDUALISTISCHE VISIE

Oorsprong:

- De verlichting (rede: natuur van de mens)
- Het Utilitarisme (nutsprincipe)

De som van alle redelijk handelende individuen maakt de samenleving


ONBEDOELDE GEVOLGEN
- Individuele redelijkheid leidt niet altijd tot redelijke of gewenste gevolgen
- Perverse effecten = onbedoeld en gewenst (bv. Mattheus-effect)


HET PROBLEEM VAN DE COLLECTIEVE ACTIE
- Waarom zoveel bewegingen die zich inzetten voor het verwerven van collectieve
goederen
- In emke samenmleving bestaat er iets zoals gemeenschappelijk belang
- Behoudt en ijveren voor gemeen belang aanleiding zijn voor collectieve actie
 individu dat op rationele wijze zijn eigen belang nastreeft zet zich toch niet in
voor collectieve goederen  probleem collectieve actie



Laten we aannemen dat we veel belang hebben bij deze
allemaal de keuze:
collectieve actie, maar we
hebben
WE DOEN NIET MEE WE DOEN WEL MEE

, Actie lukt Zonder zelf inspanning te We hebben ons moeten
leveren, plukken wij er de inzetten. We betaalden een prijs,
vruchten van maar krijgen iets in ruil
 Positieve uitkomst  Neutrale uitkomst
Actie mislukt We hebben ons er niet voor We hebben inspanningen
ingezet en de actie mislukt. geleverd voor niets, dit is een
 Neutrale uitkomst cel voor mislukkelingen
 Negatieve uitkomst



Toch collectieve actie?

Manipulatie

o Door dwang te gebruiken (de overheid/de staat)
o Door in te spelen op de persoonlijke en niet alleen op de collectieve belangen van
de leven (de markt)


2 VISIES OP HET SAMENLEVEN
De individualistische kijk De collectivistische kijk
Samenleving is de som van de individuen Samenleving en individu maken elkaar
Individu Samenleving
Samenleving Individu

2 COLLECTIVISTISCHE VISIE

- Aandacht op de omstandigheden waarin individu leeft
- Individu wordt gevormd door de samenleving via regels, rollen en verwachtingen

De ziekterol als onderdeel van de sociale werkelijkheid


DE ZIEKTEROL VAN PARSONS
- De ziekte kan niet meer normaal functioneren
- De ziekte moet vastgesteld worden door een persoon uit de medische wereld
- De zieke treft geen schuld voor het ziek zijn
- De zieke moet worden behandeld en meewerken aan zijn genezing


DE ZIEKTEROL ONZE CULTUUR
Ziekterol is sterk uitgebreid doorheen de jaren

- Gedragingen die we vroeger zagen als misdaad worden nu gezien als ziekte
- Erkenning van de categorie geestenziekte
- Niet alle ziektes moeten biologisch aangetoond worden om als ziekte bestempeld
te worden

Drie tendensen

 Over bepaalde handelingen wordt niet meer gesproken in termen van schuld of
verantwoordelijkheid
 Personen die een bepaald gedrag gesteld hebben worden niet gestraft maar
betrokken bij praktijk gericht op genezing
 De genezende praktijk is in handen van medische en therapeutische beroepen