Gehechtheid bij kwetsbare ouders en kinderen
samenvatting:
(Geenen hoofdstuk 1 t/m 7)
Hoofdstuk 1: inleiding
Kwetsbare ouders en kinderen
Voor een ouder betekend een kind een nieuw begin waar hij al dan niet bewust voor gekozen heeft
en dat zijn leven een andere wending geeft. Er wordt weleens gezegd dat de geboorte van een kind
tegelijk de geboorte van een ouder inhoudt. Net als het kind zal een ouder groeien en evolueren in
zijn ‘nieuwe’ leven als vader of moeder. Ook een ‘pasgeboren’ ouder heeft, naast groeivermogen,
een aantal kwetsbaarheden.
Bepaalde omstandigheden kunnen zorgen voor extra kwetsbaarheid bij de ouder en het kind. Je kunt
hierbij denken aan:
- Innerlijke factoren (zoals prematuriteit, een aandoening/handicap bij het kind en een
postnatale depressie/ziekte bij de ouder)
- Uiterlijke omstandigheden (zoals het verlies van een belangrijke vertrouwenspersoon of
verhuizing naar onbekende omgeving zonder netwerk)
- Armoede, weegt evenzeer op ouder en kind en zorgt voor beiden voor een slechte start.
De kwetsbaarheid van een leven in armoede
Er zijn verschillende vormen van armoede:
- Kansarmoede:
Mensen waarbij de levensconditie op een bepaald moment fragiel en arm aan kansen wordt.
Welke oorzaak deze situatie ook heeft (bijv. verliezen van baan, ziekte, scheiding,
immigratie), het is niet gemakkelijk om hieruit te komen. Mensen in armoede staan mentaal
enorm onderdruk, leven wordt overleven. Ook kinderen lijden onder de armoede waar ze via
hun ouders in terecht komen: niet alleen in materiele beperkingen, ook de spanning en
onzekerheid die hun leefomgeving tekent.
- Generatiearmoede:
Mensen waarbij de armoede generatie op generatie wordt doorgegeven. Hiervan spreek je
wanneer iemands familiaire context twee of meer generaties wordt gekenmerkt door een
leven in armoede. Hierbij bestaat een permanente bestaansonzekerheid, waarbij het tekort
zich vastgezet lijkt te hebben in alle dimensies van hun bestaan. Het gaat hierbij om een
fundamentelere kwetsbaarheid in tal van levensdomeinen die nog zwaarder te dragen is dan
bij intragenerationele armoede (psychologisch gezien). De chronische stress verbonden aan
een leven in generatiearmoede weegt sterk op tegen iemands psychische weerbaarheid.
Naast economisch, sociaal en cultureel kapitaal hebben generatiearmen ook minder
psychologisch kapitaal ter beschikking op de dagelijkse stress aan te kunnen.
Kinderen die in armoede geboren worden, hebben veel kans om in hun eerste
ontwikkelingsmogelijkheden beperkt te worden. In verschillende ontwikkelingsdomeinen zijn ze in
het begin erg fragiel. Daarboven werken de negatieve effecten van armoede door: ze stijgen
naarmate een kind ouder wordt.
Bepaalde biologisch verzwakkende of complicerende condities zoals prematuriteit, laag
geboortegewicht, moeilijk temperament en ernstige medische ziektes komen meer voor in arme
groepen dan in welgestelde groepen en de gevolgen ervan blijken sterk bepaald door deze
psychologische factoren. Verder blijkt de sociale context een sterke rol te spelen in het feit of een
samenvatting:
(Geenen hoofdstuk 1 t/m 7)
Hoofdstuk 1: inleiding
Kwetsbare ouders en kinderen
Voor een ouder betekend een kind een nieuw begin waar hij al dan niet bewust voor gekozen heeft
en dat zijn leven een andere wending geeft. Er wordt weleens gezegd dat de geboorte van een kind
tegelijk de geboorte van een ouder inhoudt. Net als het kind zal een ouder groeien en evolueren in
zijn ‘nieuwe’ leven als vader of moeder. Ook een ‘pasgeboren’ ouder heeft, naast groeivermogen,
een aantal kwetsbaarheden.
Bepaalde omstandigheden kunnen zorgen voor extra kwetsbaarheid bij de ouder en het kind. Je kunt
hierbij denken aan:
- Innerlijke factoren (zoals prematuriteit, een aandoening/handicap bij het kind en een
postnatale depressie/ziekte bij de ouder)
- Uiterlijke omstandigheden (zoals het verlies van een belangrijke vertrouwenspersoon of
verhuizing naar onbekende omgeving zonder netwerk)
- Armoede, weegt evenzeer op ouder en kind en zorgt voor beiden voor een slechte start.
De kwetsbaarheid van een leven in armoede
Er zijn verschillende vormen van armoede:
- Kansarmoede:
Mensen waarbij de levensconditie op een bepaald moment fragiel en arm aan kansen wordt.
Welke oorzaak deze situatie ook heeft (bijv. verliezen van baan, ziekte, scheiding,
immigratie), het is niet gemakkelijk om hieruit te komen. Mensen in armoede staan mentaal
enorm onderdruk, leven wordt overleven. Ook kinderen lijden onder de armoede waar ze via
hun ouders in terecht komen: niet alleen in materiele beperkingen, ook de spanning en
onzekerheid die hun leefomgeving tekent.
- Generatiearmoede:
Mensen waarbij de armoede generatie op generatie wordt doorgegeven. Hiervan spreek je
wanneer iemands familiaire context twee of meer generaties wordt gekenmerkt door een
leven in armoede. Hierbij bestaat een permanente bestaansonzekerheid, waarbij het tekort
zich vastgezet lijkt te hebben in alle dimensies van hun bestaan. Het gaat hierbij om een
fundamentelere kwetsbaarheid in tal van levensdomeinen die nog zwaarder te dragen is dan
bij intragenerationele armoede (psychologisch gezien). De chronische stress verbonden aan
een leven in generatiearmoede weegt sterk op tegen iemands psychische weerbaarheid.
Naast economisch, sociaal en cultureel kapitaal hebben generatiearmen ook minder
psychologisch kapitaal ter beschikking op de dagelijkse stress aan te kunnen.
Kinderen die in armoede geboren worden, hebben veel kans om in hun eerste
ontwikkelingsmogelijkheden beperkt te worden. In verschillende ontwikkelingsdomeinen zijn ze in
het begin erg fragiel. Daarboven werken de negatieve effecten van armoede door: ze stijgen
naarmate een kind ouder wordt.
Bepaalde biologisch verzwakkende of complicerende condities zoals prematuriteit, laag
geboortegewicht, moeilijk temperament en ernstige medische ziektes komen meer voor in arme
groepen dan in welgestelde groepen en de gevolgen ervan blijken sterk bepaald door deze
psychologische factoren. Verder blijkt de sociale context een sterke rol te spelen in het feit of een
