Samenvatting stof Praktische Filosofie deeltoets 1 - Emmi van Dijk
Mij bedanken mag door een biertje voor me te kopen of door een diepteinvestering te
droppen op mijn bankrekening
--------------------------------------------------------------------------------------------------------
Legenda: Hoorcolleges Werkgroepen Aanvullingen teksten zelf
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------
INTRODUCTIE: WAT IS ETHIEK EN DE GRIEKSE BASIS
Ethiek: Hoe moeten we handelen (praxis), bepaald door de rede (logos)
- Normatief: de ‘goedheid’ van handelingen (toelaatbaar, verboden, verplicht)
- Meta: aard van goed of slechtheid (waarheidswaarde morele uitspraken)
- Toegepast: de goedheid van handelen in specifieke domeinen
3 Componenten morele theorieën:
1. Waardenleer: Wat is goed / heeft intrinsieke waarde?
2. Plichtenleer: Wat moeten we doen?
3. Deugdenleer: Hoe moeten we zijn? (karakter)
De Socratische Vraag: “Hoe moet men leven?”
→ Het Griekse antwoord: Eudaimonia (het gelukte leven, vervullings, volkomen
gelukszalighed, NIET ‘geluk’)
EPICURUS (341-270 BC)
- Atomisme: het ‘al’ is opgedeeld in ondeelbare bouwstenen, atomen
- Materialisme: alles bestaat uit materie
- → Maar geen determinist(alles staat vast) ivm ‘de
werveling(onvoorspelbaarheid) van het atoom
- Ziel niet onsterfelijk
- Hedonist
- Geluk enige met intrinsieke waarde (al het andere instrumentele waarde)
- Geluk is een ervaring (genot/plezier itt pijn/lijden) (hedoné)
- BRIEF AAN MENOIKEUS (Hoe bereik je dat geluk)
- 2 soorten genot:
1. Kritisch genot (kort geluk (hapje taart) )
2. Statisch genot (lange termijn (zonder honger zijn) )
- 3 soorten verlangens:
1. Natuurlijk & noodzakelijk (voedsel, rust) => bevredigen!
2. Natuurlijk & niet noodzakelijk (luxe voedsel, comfort woning) =>
minimaliseren en je niet afhankelijk maken!
3. Ongefundeerde & niet noodzakelijk (roem, macht) => vermijden!
, - Houding tov dood
- Verlangen naar eeuwig leven is irrationeel want niet mogelijk en niet
nodig
- Al het geluk/goede ligt in ervaring, dus in de dood is geen kwaad want
daar is geen ervaring
- KRITIEK: Niet het dood zijn maar het proces van dood gaan is eng +
deprivation account: de dood ontneemt men wel van iets goeds
- Geneesmiddel voor een goed leven: TETRAPHARMACON:
1. Vrees de goden niet want onze opvattingen over
goden zijn geen natuurlijke algemene begrippen,
maar onjuiste veronderstellingen
2. Vrees de dood niet
3. Wat goed is is eenvoudig te bereiken
4. Wat slecht is is makkelijk te verdragen
- (pijn is OF langdurig maar minder intens
(makkelijk te verdragen) OF kort en
intens (maar duurt niet lang)
- !!!!! Streven naar onverstoorbaarheid (ataraxia) (geen zorgen, omringd met
vrienden)
Arthur Schopenhauer
- Hedonistisch pessimisme: Geluk komt voor uit het vervullen van verlangens klopt
niet, want: pijn bij frustratie van het niet vervullen, en eigenlijk geen plus-waarde bij
vervulling: slinger tussen lijden en vervelen
ROBERT NOZICK (1938-2002)
- ANARCHY, STATE AND UTOPIA (1974)
- Experience Machine: gedachtenexperiment genot simulatie, probeert
hedonisme te ontkrachten
- Als hedonisme correct was zouden we ons allemaal laten aansluiten op de
machine, maar dat doen we niet, WANT
- Agency: verlangen om dingen daadwerkelijk te doen, actief>passief,
mogelijkheid om te falen
- Identity: verlangen naar persoonlijke identiteit en karakter, mijn
ervaring > ervaring
- Truth: verlangen naar contact met een diepere werkelijkheid, ‘being in
touch’, matrix
- BIG IF: In hoeverre is het daadwerkelijk waar dat niemand het zou doen?
(reden voor sommige om de machine niet in te gaan is de reden voor anderen
om wel te gaan (drugs) )
Mij bedanken mag door een biertje voor me te kopen of door een diepteinvestering te
droppen op mijn bankrekening
--------------------------------------------------------------------------------------------------------
Legenda: Hoorcolleges Werkgroepen Aanvullingen teksten zelf
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------
INTRODUCTIE: WAT IS ETHIEK EN DE GRIEKSE BASIS
Ethiek: Hoe moeten we handelen (praxis), bepaald door de rede (logos)
- Normatief: de ‘goedheid’ van handelingen (toelaatbaar, verboden, verplicht)
- Meta: aard van goed of slechtheid (waarheidswaarde morele uitspraken)
- Toegepast: de goedheid van handelen in specifieke domeinen
3 Componenten morele theorieën:
1. Waardenleer: Wat is goed / heeft intrinsieke waarde?
2. Plichtenleer: Wat moeten we doen?
3. Deugdenleer: Hoe moeten we zijn? (karakter)
De Socratische Vraag: “Hoe moet men leven?”
→ Het Griekse antwoord: Eudaimonia (het gelukte leven, vervullings, volkomen
gelukszalighed, NIET ‘geluk’)
EPICURUS (341-270 BC)
- Atomisme: het ‘al’ is opgedeeld in ondeelbare bouwstenen, atomen
- Materialisme: alles bestaat uit materie
- → Maar geen determinist(alles staat vast) ivm ‘de
werveling(onvoorspelbaarheid) van het atoom
- Ziel niet onsterfelijk
- Hedonist
- Geluk enige met intrinsieke waarde (al het andere instrumentele waarde)
- Geluk is een ervaring (genot/plezier itt pijn/lijden) (hedoné)
- BRIEF AAN MENOIKEUS (Hoe bereik je dat geluk)
- 2 soorten genot:
1. Kritisch genot (kort geluk (hapje taart) )
2. Statisch genot (lange termijn (zonder honger zijn) )
- 3 soorten verlangens:
1. Natuurlijk & noodzakelijk (voedsel, rust) => bevredigen!
2. Natuurlijk & niet noodzakelijk (luxe voedsel, comfort woning) =>
minimaliseren en je niet afhankelijk maken!
3. Ongefundeerde & niet noodzakelijk (roem, macht) => vermijden!
, - Houding tov dood
- Verlangen naar eeuwig leven is irrationeel want niet mogelijk en niet
nodig
- Al het geluk/goede ligt in ervaring, dus in de dood is geen kwaad want
daar is geen ervaring
- KRITIEK: Niet het dood zijn maar het proces van dood gaan is eng +
deprivation account: de dood ontneemt men wel van iets goeds
- Geneesmiddel voor een goed leven: TETRAPHARMACON:
1. Vrees de goden niet want onze opvattingen over
goden zijn geen natuurlijke algemene begrippen,
maar onjuiste veronderstellingen
2. Vrees de dood niet
3. Wat goed is is eenvoudig te bereiken
4. Wat slecht is is makkelijk te verdragen
- (pijn is OF langdurig maar minder intens
(makkelijk te verdragen) OF kort en
intens (maar duurt niet lang)
- !!!!! Streven naar onverstoorbaarheid (ataraxia) (geen zorgen, omringd met
vrienden)
Arthur Schopenhauer
- Hedonistisch pessimisme: Geluk komt voor uit het vervullen van verlangens klopt
niet, want: pijn bij frustratie van het niet vervullen, en eigenlijk geen plus-waarde bij
vervulling: slinger tussen lijden en vervelen
ROBERT NOZICK (1938-2002)
- ANARCHY, STATE AND UTOPIA (1974)
- Experience Machine: gedachtenexperiment genot simulatie, probeert
hedonisme te ontkrachten
- Als hedonisme correct was zouden we ons allemaal laten aansluiten op de
machine, maar dat doen we niet, WANT
- Agency: verlangen om dingen daadwerkelijk te doen, actief>passief,
mogelijkheid om te falen
- Identity: verlangen naar persoonlijke identiteit en karakter, mijn
ervaring > ervaring
- Truth: verlangen naar contact met een diepere werkelijkheid, ‘being in
touch’, matrix
- BIG IF: In hoeverre is het daadwerkelijk waar dat niemand het zou doen?
(reden voor sommige om de machine niet in te gaan is de reden voor anderen
om wel te gaan (drugs) )
