Hoorcollege 1: Emotionele veroudering
Leerdoelen bij hoorcollege
De student:
is op de hoogte van de prevalentie van depressie en angststoornissen bij ouderen;
Depressie:
prevalentie: 2% (stoornis) en 16% (klachten)
mannen:vrouwen = 1:2
Angst:
prevalentie = 10%
kan de juiste meetinstrumenten bij ouderen selecteren;
- DSM-5
- Screening: Geriatric Depression Scale (GDS) Kan door ouderen zelf worden ingevuld,
doelgroep zijn ouderen met depressie, hartklachten en depressie, parkinson
- Diagnose: Mini International Neuropsychiatric Interview (MINI)
- Ernst + Beloop: Montgomery-Asberg Depression rating Scale (MADRS)
kan de risicofactoren voor depressie benoemen;
gaat vooral om de balans tussen belasting/stress & kwetsbaarheid/weerbaarheid;
bijv. verlies, eenzaamheid, medicatie, functionele achteruitgang, geslacht, ervaringen jeugd,
persoonlijkheid, coping, sociale steun, financiële situatie, migratie achtergrond
Neurologische ziekten: beroerte, ziekte van Parkinson, dementie
Hart- en vaatziekten: hartinfarct, hoge bloeddruk
Kanker
Medicatie voor lichamelijke ziekten
Overig; schildklieraandoeningen, bloedarmoede, vitaminetekort, infecties
kent globaal de differentiaal diagnose van depressie bij ouderen;
Depressie ontstaat over weken, is dagschommeling, slechtere concentratie, met name
geheugenklachten, interesseverlies = WEL BEHANDELBAAR
Dit moet je goed vergelijken met dementie, dit ontstaat over maanden-jaren, langzaam
progressief, andere domeinen dan aandacht/geheugen zijn aangedaan, somberheid kan later
in het beloop zijn ontstaan
kan een afweging maken tussen medicamenteuze en niet-medicamenteuze behandelopties
bij een depressie bij ouderen;
Medicamenteuze behandeloptie: Antidepressiva medicatie; ECT
Niet-medicamenteuze behandeloptie: gesprekscontact, begeleiding, ook praktische steun,
psychotherapie
Bewegingstherapie; blijkt te werken, zelfs bij ouderen in het verpleeghuis met vaak een
beperkte mobiliteit.
, is bekend met de verschillende soorten angststoornissen bij ouderen;
- Gegeneraliseerde angststoornis
- Paniekstoornis met/zonder agorafobie (agorafobie is het vermijden van situaties waarin je
denkt dat de paniekaanval sneller voorkomt)
- Sociale angststoornis
- Specifieke fobie
kent de leeftijdsspecifieke aandachtspunten voor de diagnostiek van angststoornissen bij
ouderen;
Frequent spreekuurbezoek, onvoldoende oorzaak voor klachten, meer beperkingen,
spanning, prikkelbaarheid, problematische middelengebruik
is globaal op de hoogte van de bewijskracht voor de verschillende interventies ter
behandeling van angststoornissen bij ouderen.
Bij ouderen lijkt medicatie effectiever dan gedragstherapie. Daarnaast lijken ouderen met
name baat te hebben bij exposure-technieken en minder bij cognitieve therapie.
Exposure therapie: bijv het opwekken van de gevreesde lichamelijke sensaties die men
tijdens een paniekaanval ervaart, blootstellen aan gevreesde stimuli in gedachten of door
blootstellen aan gevreesde situatie in het dagelijks leven.
, Hoorcollege 2: Demografie van veroudering
Leerdoelen bij hoorcollege
De student:
dient ontwikkelingen in de samenstelling van de oudere bevolking te kennen en te kunnen
verklaren;
geboortedaling zet zich al sinds het begin van de 20 e eeuw in, werd onderbroken door WO2
met de welbekend naoorlogse babyboom
2e oorzaak van veroudering is de stijging van de gemiddelde levensverwachting
Geboortecijfer al enige tijd relatief laag; maar in vergelijking met andere Europese landen
hoger waardoor veroudering van de bevolking in NL in de nabije toekomst meevalt (relatief
gezien)
kan een verwachting voor de toekomstige bevolkingssamenstelling en levensverwachting
onderbouwen.
Levensverwachting vroeger, nu en toekomst:
19e eeuw: hygiëne verbeterd, voeding, schoon drinkwater
20e eeuw: grotere afname in infectieziekten: vaccinatie, antibiotica, verbeterde werk en
levensomstandigheden
eind 20e en 21e eeuw: leefstijlfactoren, medische zorg
Levensverwachting laten toenemen door manipulatie van interne biologische processen die
de limieten van het duur van het leven opkrikken
in 2040 is het percentage ouderen 25%
Leerdoelen bij hoorcollege
De student:
is op de hoogte van de prevalentie van depressie en angststoornissen bij ouderen;
Depressie:
prevalentie: 2% (stoornis) en 16% (klachten)
mannen:vrouwen = 1:2
Angst:
prevalentie = 10%
kan de juiste meetinstrumenten bij ouderen selecteren;
- DSM-5
- Screening: Geriatric Depression Scale (GDS) Kan door ouderen zelf worden ingevuld,
doelgroep zijn ouderen met depressie, hartklachten en depressie, parkinson
- Diagnose: Mini International Neuropsychiatric Interview (MINI)
- Ernst + Beloop: Montgomery-Asberg Depression rating Scale (MADRS)
kan de risicofactoren voor depressie benoemen;
gaat vooral om de balans tussen belasting/stress & kwetsbaarheid/weerbaarheid;
bijv. verlies, eenzaamheid, medicatie, functionele achteruitgang, geslacht, ervaringen jeugd,
persoonlijkheid, coping, sociale steun, financiële situatie, migratie achtergrond
Neurologische ziekten: beroerte, ziekte van Parkinson, dementie
Hart- en vaatziekten: hartinfarct, hoge bloeddruk
Kanker
Medicatie voor lichamelijke ziekten
Overig; schildklieraandoeningen, bloedarmoede, vitaminetekort, infecties
kent globaal de differentiaal diagnose van depressie bij ouderen;
Depressie ontstaat over weken, is dagschommeling, slechtere concentratie, met name
geheugenklachten, interesseverlies = WEL BEHANDELBAAR
Dit moet je goed vergelijken met dementie, dit ontstaat over maanden-jaren, langzaam
progressief, andere domeinen dan aandacht/geheugen zijn aangedaan, somberheid kan later
in het beloop zijn ontstaan
kan een afweging maken tussen medicamenteuze en niet-medicamenteuze behandelopties
bij een depressie bij ouderen;
Medicamenteuze behandeloptie: Antidepressiva medicatie; ECT
Niet-medicamenteuze behandeloptie: gesprekscontact, begeleiding, ook praktische steun,
psychotherapie
Bewegingstherapie; blijkt te werken, zelfs bij ouderen in het verpleeghuis met vaak een
beperkte mobiliteit.
, is bekend met de verschillende soorten angststoornissen bij ouderen;
- Gegeneraliseerde angststoornis
- Paniekstoornis met/zonder agorafobie (agorafobie is het vermijden van situaties waarin je
denkt dat de paniekaanval sneller voorkomt)
- Sociale angststoornis
- Specifieke fobie
kent de leeftijdsspecifieke aandachtspunten voor de diagnostiek van angststoornissen bij
ouderen;
Frequent spreekuurbezoek, onvoldoende oorzaak voor klachten, meer beperkingen,
spanning, prikkelbaarheid, problematische middelengebruik
is globaal op de hoogte van de bewijskracht voor de verschillende interventies ter
behandeling van angststoornissen bij ouderen.
Bij ouderen lijkt medicatie effectiever dan gedragstherapie. Daarnaast lijken ouderen met
name baat te hebben bij exposure-technieken en minder bij cognitieve therapie.
Exposure therapie: bijv het opwekken van de gevreesde lichamelijke sensaties die men
tijdens een paniekaanval ervaart, blootstellen aan gevreesde stimuli in gedachten of door
blootstellen aan gevreesde situatie in het dagelijks leven.
, Hoorcollege 2: Demografie van veroudering
Leerdoelen bij hoorcollege
De student:
dient ontwikkelingen in de samenstelling van de oudere bevolking te kennen en te kunnen
verklaren;
geboortedaling zet zich al sinds het begin van de 20 e eeuw in, werd onderbroken door WO2
met de welbekend naoorlogse babyboom
2e oorzaak van veroudering is de stijging van de gemiddelde levensverwachting
Geboortecijfer al enige tijd relatief laag; maar in vergelijking met andere Europese landen
hoger waardoor veroudering van de bevolking in NL in de nabije toekomst meevalt (relatief
gezien)
kan een verwachting voor de toekomstige bevolkingssamenstelling en levensverwachting
onderbouwen.
Levensverwachting vroeger, nu en toekomst:
19e eeuw: hygiëne verbeterd, voeding, schoon drinkwater
20e eeuw: grotere afname in infectieziekten: vaccinatie, antibiotica, verbeterde werk en
levensomstandigheden
eind 20e en 21e eeuw: leefstijlfactoren, medische zorg
Levensverwachting laten toenemen door manipulatie van interne biologische processen die
de limieten van het duur van het leven opkrikken
in 2040 is het percentage ouderen 25%
