Geschiedenis samenvatting h3, de vroege middeleeuwen
Kenmerkende aspecten:
De verspreiding van het christendom in geheel Europa
Het ontstaan en de verspreiding van de islam
De vrijwel volledige vervanging in West-Europa van de agrarisch-urbane
cultuur door een zelfvoorzienende agrarische cultuur, georganiseerd via
hofstelsel en horigheid
Het ontstaan van feodale verhoudingen in het bestuur
1. Hofstelsel en horigheid
Adel en geestelijkheid waren de twee hoogste standen (sociale groepen) in de
middeleeuwse samenleving. Op de landerijen van de heren woonde en werkte veruit
de grootste groep mensen: de boeren. Zij vormden de derde stand. Er waren 3
soorten:
Vrije boeren:
- Zij bewerkten hun eigen land en hadden de vrije beschikking over hun eigen
persoon en hun goederen
- Zij hadden 1 zware verlichting: een militaire. Zij moesten in oorlogstijd hun heer
volgen in de strijd, voor militaire uitrusting (paard, wapens) moesten ze zelf zorgen
Daarom kozen vrije boeren soms er voor hun vrijheid af te zien en horige te worden.
Horige:
- Zij hadden geen militaire dienst en genoten van de bescherming van de heer.
- Ze mochten alleen niet het land van hun heer verlaten om ergens anders te wonen
en om te trouwen hadden zij toestemming nodig.
- Ze moesten op het vroonhof diensten voor de heer verrichten (herendiensten).
Lijfeigene:
- Mensen zonder bezit die als knechten werkten en volledig in de macht waren van
de heer.
Al deze mensen waren verbonden aan de belangrijkste sociaaleconomische eenheid
uit de middeleeuwen: het domein, ofwel het grondgebied van de heer.
Dit economische systeem noemen we ook wel het
hofstelsel: een economisch systeem waar autarkische domeinen centraal staan.
De driedeling van het grond van een domein:
Het vroonhof: voor het gebruik van de heer zelf, zoals de hoofdhoeve (waar
de heer woonde). Bij gevaar of oorlog konden de bewoners daar bescherming
zoeken.
, De grond bestemd voor de akkers van de boeren, vrije en horige, met hun
boerderijen.
De rest was woeste grond: ongerepte natuur waar vee graasden.
Een domein vormde meestal geen aaneengesloten geheel, maar bestond uit relatief
losse lappen grond die over een uitgestrekt gebied verspreid konden liggen. Dat had
als voordeel dat het domein veel verschillende producten kon leveren, bijvoorbeeld
graan uit het binnenland en wol en zout uit het kustgebied.
De vroege middeleeuwen was vrijwel volledig een agrarische samenleving
(landbouw). Eerder (tijdens het Romeinse Rijk) war er nog spraken van een
agrarisch-urbane samenleving (landbouw en ambacht/handel).
Oorzaken van het hofstelsel:
Volksverhuizingen uiteenvallen van het West-Romeinse Rijk lokale edelen
gingen oorlog met elkaar voeren over grondgebied dit leidde tot grote onveiligheid
want er waren namelijk geen Romeinse soldaten meer om te bewaken reizen en
handel krompen internationale handelscentra veranderden in regionale
marktplaatsen geld verdween als ruilmiddel en ze gingen het goud en zilver van
de munten smelten en er voorwerpen van maken er kwam ruilhandel ipv geld
de vraag naar kennis nam af en werden schaars.
En zo ontstond het hofstelsel want in deze gevaarlijke tijden bleven de mensen liefst
zo dicht mogelijk bij huis.
Gevolgen van het hofstelsel
De boeren werden volledig autarkisch. Maar de autarkie was overigens niet volledig.
Binnen een dorp bestond nog wel enige mate van specialisatie en ruil met gebieden
buiten het dorp.
2. Europa wordt christelijk
Aan het einde van de 4e eeuw hadden de Romeinen het christendom tot
staatsgodsdienst verheven. Maar dat betekende niet dat iedereen christelijk was.
In de eeuwen daarna veranderde dit beeld. Steeds meer mensen werden christelijk.
Dit proces van kerstening (bekeren tot het christendom) had te danken aan een
politieke ontwikkeling: de uitbereiding van het Frankenrijk. Na het wegvallen van het
Romeinse bestuur vochten in Gallië verschillende volken om het grondgebied.
De Franken hadden het meeste succes omdat ze een verbond hadden met de paus
in Rome.
De franken konden met dit verbond gebruik maken van bestuurders en het zegen
van god. De paus had met dit verbond de bescherming aan de kerk in Italië.
Zo ontwikkelde de Franken zich tot het machtigste volk in Noordwest-Europa.
En werd de katholieke variant van het christendom dominant.
Kenmerkende aspecten:
De verspreiding van het christendom in geheel Europa
Het ontstaan en de verspreiding van de islam
De vrijwel volledige vervanging in West-Europa van de agrarisch-urbane
cultuur door een zelfvoorzienende agrarische cultuur, georganiseerd via
hofstelsel en horigheid
Het ontstaan van feodale verhoudingen in het bestuur
1. Hofstelsel en horigheid
Adel en geestelijkheid waren de twee hoogste standen (sociale groepen) in de
middeleeuwse samenleving. Op de landerijen van de heren woonde en werkte veruit
de grootste groep mensen: de boeren. Zij vormden de derde stand. Er waren 3
soorten:
Vrije boeren:
- Zij bewerkten hun eigen land en hadden de vrije beschikking over hun eigen
persoon en hun goederen
- Zij hadden 1 zware verlichting: een militaire. Zij moesten in oorlogstijd hun heer
volgen in de strijd, voor militaire uitrusting (paard, wapens) moesten ze zelf zorgen
Daarom kozen vrije boeren soms er voor hun vrijheid af te zien en horige te worden.
Horige:
- Zij hadden geen militaire dienst en genoten van de bescherming van de heer.
- Ze mochten alleen niet het land van hun heer verlaten om ergens anders te wonen
en om te trouwen hadden zij toestemming nodig.
- Ze moesten op het vroonhof diensten voor de heer verrichten (herendiensten).
Lijfeigene:
- Mensen zonder bezit die als knechten werkten en volledig in de macht waren van
de heer.
Al deze mensen waren verbonden aan de belangrijkste sociaaleconomische eenheid
uit de middeleeuwen: het domein, ofwel het grondgebied van de heer.
Dit economische systeem noemen we ook wel het
hofstelsel: een economisch systeem waar autarkische domeinen centraal staan.
De driedeling van het grond van een domein:
Het vroonhof: voor het gebruik van de heer zelf, zoals de hoofdhoeve (waar
de heer woonde). Bij gevaar of oorlog konden de bewoners daar bescherming
zoeken.
, De grond bestemd voor de akkers van de boeren, vrije en horige, met hun
boerderijen.
De rest was woeste grond: ongerepte natuur waar vee graasden.
Een domein vormde meestal geen aaneengesloten geheel, maar bestond uit relatief
losse lappen grond die over een uitgestrekt gebied verspreid konden liggen. Dat had
als voordeel dat het domein veel verschillende producten kon leveren, bijvoorbeeld
graan uit het binnenland en wol en zout uit het kustgebied.
De vroege middeleeuwen was vrijwel volledig een agrarische samenleving
(landbouw). Eerder (tijdens het Romeinse Rijk) war er nog spraken van een
agrarisch-urbane samenleving (landbouw en ambacht/handel).
Oorzaken van het hofstelsel:
Volksverhuizingen uiteenvallen van het West-Romeinse Rijk lokale edelen
gingen oorlog met elkaar voeren over grondgebied dit leidde tot grote onveiligheid
want er waren namelijk geen Romeinse soldaten meer om te bewaken reizen en
handel krompen internationale handelscentra veranderden in regionale
marktplaatsen geld verdween als ruilmiddel en ze gingen het goud en zilver van
de munten smelten en er voorwerpen van maken er kwam ruilhandel ipv geld
de vraag naar kennis nam af en werden schaars.
En zo ontstond het hofstelsel want in deze gevaarlijke tijden bleven de mensen liefst
zo dicht mogelijk bij huis.
Gevolgen van het hofstelsel
De boeren werden volledig autarkisch. Maar de autarkie was overigens niet volledig.
Binnen een dorp bestond nog wel enige mate van specialisatie en ruil met gebieden
buiten het dorp.
2. Europa wordt christelijk
Aan het einde van de 4e eeuw hadden de Romeinen het christendom tot
staatsgodsdienst verheven. Maar dat betekende niet dat iedereen christelijk was.
In de eeuwen daarna veranderde dit beeld. Steeds meer mensen werden christelijk.
Dit proces van kerstening (bekeren tot het christendom) had te danken aan een
politieke ontwikkeling: de uitbereiding van het Frankenrijk. Na het wegvallen van het
Romeinse bestuur vochten in Gallië verschillende volken om het grondgebied.
De Franken hadden het meeste succes omdat ze een verbond hadden met de paus
in Rome.
De franken konden met dit verbond gebruik maken van bestuurders en het zegen
van god. De paus had met dit verbond de bescherming aan de kerk in Italië.
Zo ontwikkelde de Franken zich tot het machtigste volk in Noordwest-Europa.
En werd de katholieke variant van het christendom dominant.
