Hoofdstuk 7 zuren en basen
Paragraaf 1: pH
De pH in je lichaam
pH is een maat voor de zuurgraad of basischheid van een waterige oplossing. Bij een
zuur-base-indicator verloopt de overgang van de ene naar de andere kleur niet bij één
bepaalde waarde van de pH. De pH-grenzen waartussen de kleur verandert, is het
omslagtraject.
Paragraaf 2: Zuren en zure oplossingen
Zuren en zure oplossingen
+ +
Een deeltje dat een 𝐻 ion kan afstaan noem je een zuur. Wat er na afsplitsing van het 𝐻
+
ion van een zuur overblijft, wordt zuurrest-ion genoemd. Het ion 𝐻3𝑂 wordt het oxoniumion
+
genoemd. Dit ion komt in alle zure oplossingen voor , dus een oplossing die 𝐻3𝑂 bevat is
een zure oplossing.
De tabel hieronder met zuren moet je uit je hoofd kennen.
blz 12 boek.
Sterke en zwakke zuren
Een zuur dat volledig ioniseert heet een sterk zuur. Een zuur dat niet volledig ioniseert heet
een zwak zuur. Hierbij ontstaan een evenwichtsreactie. En tot slot, een zeer zwak zuur
reageert überhaupt niet.
In BINAS 49 staan deze als volgt gerangschikt:
+
- Van 𝐻𝐶𝐿𝑂4 tot en met 𝐻3𝑂 → sterk zuur
+
- Na 𝐻3𝑂 tot en met 𝐻2𝑂 → zwak zuur
−
- Na 𝐻2𝑂 tot en met 𝑂𝐻 → zeer zwak zuur
Notatie zure oplossing
+
Notatie sterk zuur: Zuur + 𝐻2𝑂 → 𝐻3𝑂 + zuurrest-ion
Stappenplan:
- Schrijf de formule van het zuur op
- Ga na of het een sterk of zwak zuur is
- Geef de notatie van de oplossing
VB: HCL + H2O → H3O+ + Cl-
, Paragraaf 3: Basen en base oplossingen
Eigenschappen van basische oplossingen
Notatie van basische oplossingen
Paragraaf 4: Zuur-base reacties
Wanneer een zuur in contact komt met een base, zal er een reactie optreden. Dit noemt men
vanzelfsprekend een zuur/base reactie. In onderdeel 1 werden in feite al zuur/base reacties
besproken, alleen daar reageerde water steeds als zuur of als base. In dit onderdeel worden
zuur/base reacties besproken waarbij water geen rol speelt.
In feite zijn er vier “typen” zuur/base reacties:
- reactie tussen een sterk zuur en een sterke base (aflopende reactie).
- reactie tussen een sterk zuur en een zwakke base (aflopende reactie).
- reactie tussen een zwak zuur en een sterke base (aflopende reactie).
- reactie tussen zwak zuur en een zwakke base (evenwichtsreactie, of geen reactie)
Deze “typen” worden steeds besproken aan de hand van concrete voorbeelden. Bij deze
voorbeelden wordt steeds uitgelegd hoe je antwoord kan geven op de volgende vraag: Geef
de reactievergelijking voor de reactie die zal optreden wanneer stof/oplossing X wordt
gevoegd bij stof/oplossing Y
De strategie om op deze vraag een antwoord te geven is altijd:
- Stap 1: Schrijf de formules op voor de stof/oplossing X en de stof/oplossing Y
inclusief fase-toestanden.
- Stap 2: Onderstreep de sterkste base en onderstreep het sterkste zuur uit de
formules van X en Y.
- Stap 3: Zet erbij of het zuur sterk of zwak is en doe hetzelfde voor de base.
- Stap 4: Ga na of het zuur éénwaardig/tweewaardig of driewaardig is en doe hetzelfde
voor de base.
- Stap 5: Ga na of één van de twee stoffen/oplossingen in overmaat wordt
toegevoegd.
- Stap 6: Schrijf de reactievergelijking op
Paragraaf 1: pH
De pH in je lichaam
pH is een maat voor de zuurgraad of basischheid van een waterige oplossing. Bij een
zuur-base-indicator verloopt de overgang van de ene naar de andere kleur niet bij één
bepaalde waarde van de pH. De pH-grenzen waartussen de kleur verandert, is het
omslagtraject.
Paragraaf 2: Zuren en zure oplossingen
Zuren en zure oplossingen
+ +
Een deeltje dat een 𝐻 ion kan afstaan noem je een zuur. Wat er na afsplitsing van het 𝐻
+
ion van een zuur overblijft, wordt zuurrest-ion genoemd. Het ion 𝐻3𝑂 wordt het oxoniumion
+
genoemd. Dit ion komt in alle zure oplossingen voor , dus een oplossing die 𝐻3𝑂 bevat is
een zure oplossing.
De tabel hieronder met zuren moet je uit je hoofd kennen.
blz 12 boek.
Sterke en zwakke zuren
Een zuur dat volledig ioniseert heet een sterk zuur. Een zuur dat niet volledig ioniseert heet
een zwak zuur. Hierbij ontstaan een evenwichtsreactie. En tot slot, een zeer zwak zuur
reageert überhaupt niet.
In BINAS 49 staan deze als volgt gerangschikt:
+
- Van 𝐻𝐶𝐿𝑂4 tot en met 𝐻3𝑂 → sterk zuur
+
- Na 𝐻3𝑂 tot en met 𝐻2𝑂 → zwak zuur
−
- Na 𝐻2𝑂 tot en met 𝑂𝐻 → zeer zwak zuur
Notatie zure oplossing
+
Notatie sterk zuur: Zuur + 𝐻2𝑂 → 𝐻3𝑂 + zuurrest-ion
Stappenplan:
- Schrijf de formule van het zuur op
- Ga na of het een sterk of zwak zuur is
- Geef de notatie van de oplossing
VB: HCL + H2O → H3O+ + Cl-
, Paragraaf 3: Basen en base oplossingen
Eigenschappen van basische oplossingen
Notatie van basische oplossingen
Paragraaf 4: Zuur-base reacties
Wanneer een zuur in contact komt met een base, zal er een reactie optreden. Dit noemt men
vanzelfsprekend een zuur/base reactie. In onderdeel 1 werden in feite al zuur/base reacties
besproken, alleen daar reageerde water steeds als zuur of als base. In dit onderdeel worden
zuur/base reacties besproken waarbij water geen rol speelt.
In feite zijn er vier “typen” zuur/base reacties:
- reactie tussen een sterk zuur en een sterke base (aflopende reactie).
- reactie tussen een sterk zuur en een zwakke base (aflopende reactie).
- reactie tussen een zwak zuur en een sterke base (aflopende reactie).
- reactie tussen zwak zuur en een zwakke base (evenwichtsreactie, of geen reactie)
Deze “typen” worden steeds besproken aan de hand van concrete voorbeelden. Bij deze
voorbeelden wordt steeds uitgelegd hoe je antwoord kan geven op de volgende vraag: Geef
de reactievergelijking voor de reactie die zal optreden wanneer stof/oplossing X wordt
gevoegd bij stof/oplossing Y
De strategie om op deze vraag een antwoord te geven is altijd:
- Stap 1: Schrijf de formules op voor de stof/oplossing X en de stof/oplossing Y
inclusief fase-toestanden.
- Stap 2: Onderstreep de sterkste base en onderstreep het sterkste zuur uit de
formules van X en Y.
- Stap 3: Zet erbij of het zuur sterk of zwak is en doe hetzelfde voor de base.
- Stap 4: Ga na of het zuur éénwaardig/tweewaardig of driewaardig is en doe hetzelfde
voor de base.
- Stap 5: Ga na of één van de twee stoffen/oplossingen in overmaat wordt
toegevoegd.
- Stap 6: Schrijf de reactievergelijking op
